Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  konstytucjonalizacja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Konstytucjonalizacja prywatnych praw podmiotowych jako przejaw dekodyfikacji. „Prawo dziedziczenia” w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku

100%
Nocuń M. J.
Studia Iuridica
|
2016
|
vol. 61
251-282
EN
A civil code and a written national constitution are the myths of the Age of Enlightenment and the legal positivism in legislation. Paradoxically, they were set against each other by the constitutionalisation of the subjective rights relating the area of private law, like ownership or the right of succession. The constitutionalisation of this type of subjective rights is an example of decodification. In the clear way, it symbolically diminishes the role of the civil code as a highest source of private law. Moreover, the basic aim of the codification – exclusion of uncertainty and arbitrariness in the application of law – was destroyed by allowing constitutional judges to creatively interpret the general terms and therefore, decide about the shape of valid law. „Right of succession” declared three times in the Constitution of the Republic of Poland of April 2, 1997 is an expression which can be understood in various, even quite conflicting ways. It introduces the uncertainty about the durability of some norms enclosed in the Civil Code. The jurisdiction of the Constitutional Tribunal clearly shows that the articles 21 and 64 of the Constitution of the Republic of Poland are a central regulation of the Polish law of succession which (except Book IV of the Civil Code) also contains separate regulations of numerous special laws. Although sentences of the Constitutional Tribunal often lead to the agreement between these laws and the “spirit of the Code”, this happens only additionally when the Civil Code’s regulations are consistent with the received interpretation of the constitutional terms. It shows that in Polish private law the code’s centralism was replaced by the centralism of the constitutional guarantees for subjective rights. A constitutional regulation of the fundamental rights cannot include the whole of the private law with numerous and detailed regulations. However, the Constitutional Tribunal deduced the variety of fundamental (for present Polish law and European legal tradition) principles from the general guarantees of the right of succession. The examples include: the priority of the succession based on the will of a testator, the existence of the subsidiary order of succession based on family ties, the generality of the capacity to succeed and that the freedom of testation can be limited due to the family solidarity. By formulating these theses – which are not proclaimed in the Constitution, but are present in the European legal tradition – Polish constitutional judges have proven “thinking in the categories of the tradition”. It seems that the Polish legal system managed the problem of depreciation of the civil code’s position due to the existence of constitutions interfering with their fields. Because of this interference, some contradictions between the code and the constitution might have been present. The problem has been solved by filling the Constitution with “the spirit of tradition” from which also the code derives. This way, the jurisdiction of the Constitutional Tribunal introduced general guidelines (created by the evolutionary development of the European tradition of the law of succession) to the legal system through the guarantee of subjective rights and granted them a higher rank than the code itself. Although the constitutionalisation of the private subjective rights is one of the elements breaking the clarity of the legal system, it probably gives a chance to overcome the crisis of the legal system by creating a new model – ridiculous from the Enlightenment’s dogmas of the age of codification point of view – in which a code is one of the special laws and is dependent directly on the general constitution regulation and indirectly, on the legal tradition which shows how constitution terms should be interpreted.
2
Publication available in full text mode
Content available

Konstytucjonalizacja opozycji w systemach politycznych państw europejskich

100%
Matuszek K.
Przegląd Politologiczny
|
2022
|
issue 1
99-108
EN
Political science literature distinguishes two forms of institutionalization of the opposition – political (indirect) institutionalization and legal (direct) institutionalization. The first is based on the assumption that the opposition i san integral part of the Political system, which results from the basic constitutional rules, a catalog of civil rights or electoral law, while the second relies on placing a phrase reffering to “opposition” in a specific legal act: resolution, law or constitution. This article focuses just on the second form of institutionalization of the opposition, or more precisely, on its constitutionalization. The aim of the author of the study was to examine the scale of this phenomenon in the political systems of European states, as well as to present the context in which constitution-makers refer to the “opposition” in the content of the constitution, and what are the differences in this scope. The analysis embranced the constitutions of all European states, therefore the research kept comprehensive character. Among the used methods were: the method of content analysis and the comparative method, and the source base – apart from the constitutions – included: monographs, collective studies, scientific articles and other legal acts. Research has shown that the constitutionalization of political opposition is a rare phenomenon in Europe, encompassing only a few states. Those who decided to do it, differ the methods and solutions used for this purpose.
PL
W literaturze politologicznej wyróżnia się dwie formy instytucjonalizacji opozycji – instytucjonalizację polityczną (pośrednią) i instytucjonalizację prawnoustrojową (bezpośrednią). Pierwsza opiera się na założeniu, że opozycja stanowi nieodłączny element systemu politycznego, co wynika z podstawowych zasad konstytucyjnych, katalogu praw obywatelskich czy przepisów prawa wyborczego, natomiast druga polega na zamieszczeniu sformułowania nawiązującego do „opozycji” w konkretnym akcie prawnym: uchwale, ustawie bądź konstytucji. Niniejszy artykuł koncentruje się właśnie na tej drugiej formie instytucjonalizacji opozycji, a ściślej mówiąc, na jej konstytucjonalizacji. Celem autora opracowania było bowiem zbadanie skali tego zjawiska w systemach politycznych państw europejskich, jak również przedstawienie kontekstu, w jakim ustrojodawcy nawiązują w treści konstytucji do „opozycji”, i jakie występują różnice w tym zakresie. Analiza objęła konstytucje wszystkich europejskich państw, w związku z czym badania zachowały charakter całościowy. Wśród wykorzystanych metod znalazły się: metoda analizy treści i metoda porównawcza, a na bazę źródłową – oprócz konstytucji – złożyły się: monografie, opracowania zbiorowe, artykuły naukowe oraz inne akty prawne. Badania wykazały, że konstytucjonalizacja opozycji politycznej jest w Europie zjawiskiem rzadkim, obejmującym jedynie kilka państw. Te zaś, które się na to zdecydowały, różnią zastosowane w tym celu metody i rozwiązania.
3
Publication available in full text mode
Content available

The Specificity of the Constitutionalization Process of Systemic Changes in Poland During the Period of Transformations

100%
Dziemidok-Olszewska B.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2020
|
issue 6 (58)
115-126
EN
The aim of the article is to indicate the prevalent features of the Polish process of constitutional and systemic changes in Poland in 1989-1997. It was assumed that the Polish process of constitutionalization was characterized by a number of specific features which were interrelated and dependent on each another. The aim of the paper is to recognize the phased character of the changes as the first feature of the political transformation process in Poland, whereas compromise should be regarded as its basic attribute. Other specific features (presented in the subsequent parts of the article) include: evolutionary, temporary, and pragmatic nature of the process.
PL
Celem artykułu jest wskazanie głównych, dominujących cech polskiego procesu zmian konstytucyjno-ustrojowych w Polsce w latach 1989-1997. Przyjęto założenie, że polski proces konstytucjonalizacji posiadał szereg cech specyficznych, które były ze sobą powiązane i od siebie zależne. Hipotezą artykułu jest uznanie etapowości zmian za pierwszą, a kompromisu za podstawową cechę procesu transformacji ustrojowej w Polsce. Inne cechy specyficzne to: ewolucyjność, tymczasowość oraz pragmatyzm procesu zmian. Cechy te zostały przedstawione w kolejnych częściach artykułu.
4
Publication available in full text mode
Content available

Konstytucjonalizacja prawa do ochrony danych osobowych w Polsce

100%
Sakowska-Baryła M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2016
|
issue 4 (32)
125-144
PL
Celem publikacji jest zaprezentowanie genezy prawa do ochrony danych osobowych w Polsce oraz analiza jego istoty. W tekście zaprezentowano sposób regulowania tego prawa w projektach konstytucji, opisano jego charakter oraz relacje występujące pomiędzy tym prawem a innymi konstytucyjnymi prawami i wolnościami. Unormowania zawarte w art. 51 Konstytucji mają charakter kompleksowy i gwarantują należytą ochronę danym osobowym osoby fizycznej w sferze prywatnej i publicznej. Konstytucjonalizacja prawa do ochrony danych osobowych w prawie polskim pokazuje, że prawo to współcześnie ma istotne znaczenie oraz zapewnia publicznoprawną ochronę autonomii informacyjnej jednostki.
EN
The aim of the publication is to present the origins of the right to protection of person- al data in Poland the analysis the essence of this right. In the text the manner of the regulation of this right is being presented in projects of The Constitution, it describes the right’s character and relations occurrent among it and other constitutional rights and freedoms. The regulations contained in Art. 51 of the Constitution are comprehensive and provide adequate protection of the private and public information of the individual. Regulation of the right to the protection of personal data in Polish Constitution shows that nowadays the right has an essential meaning and assures a publicly protection of the information autonomy of the individual.
5
Publication available in full text mode
Content available

The constitutionalization process of political parties in Poland. Party system evolution after 1918

100%
Lorencka M., Obrębska M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2018
|
issue 6 (46)
187-197
EN
This article analyzes the constitutionalization process of political parties in Poland and the evolution of party system in the years 1918–2018. It is an analysis of political parties in Poland that draws on political science methods and legal studies methodology. We use a concept by Heinrich Triepel, who constructed a four-phases model of relations between parties and the state. The phases are: the abatement of parties (Stadium der Bekämpfung), the ignoring of parties (Stadium der Ignorierung), acknowledgement and legalization (Periode der Anerkenung und Legalisierung) and constitutional incorporation (Ära der verfassungβmasigen Inkorporation). Upon regaining its independence in 1918, Poland entered the third phase. It was not until 1989 that Poland entered the phase of constitutionalization of parties. The methods we employ are historical analysis, document research and comparative analysis. In the article we discuss the evolution of Polish party system and divide it into periods: first spanning from 1918 till 1939, second starting in 1944 and ending in 1989, the last one beginning in 1990. We conclude that the party system in Poland after 1989 underwent a long process of changes. It moved from a system of extreme party fragmentation to a system of imperfect bipartisan competition. What is more, the process of stabilization of electoral law and the institutionalization of political parties contributed greatly to the consolidation of the Polish party system.
PL
Artykuł dotyczy procesu konstytucjonalizacji partii politycznych w Polsce w latach 1918– 2018 oraz ewolucji systemu partyjnego. Stanowi on studium prawno-politologiczne funkcjonowania partii politycznych w Polsce. W analizie wykorzystana została przede wszystkim koncepcja Heinricha Triepela, który ujął relację między państwem a partiami w 4 stopniowym podziale: stadium zwalczania (Stadium der Bekämpfung), ignorowania (Stadium der Ignorierung), uznawania i legalizacji (Periode der Anerkenung und Legalisierung) oraz konstytucyjnej inkorporacji (Ära der verfassungβmasigen Inkorporation). Polska odzyskując niepodległość 1918 roku weszła od razu w trzecie stadium, natomiast dopiero po drugiej wojnie światowej w stadium konstytucjonalizacji partii. Wykorzystane metody badawcze to analiza historyczna, analiza dokumentów oraz porównawcza. W artykule omówiono etapy rozwoju systemu partyjnego dzieląc je na etap dwudziestolecia międzywojennego 1918–1939, lata 1944–1989, okres lat 1990–2018. Konstatując, system partyjny w Polsce po 1989 roku podlegał długotrwałemu procesowi zmian i ewoluował od system sfragmentaryzowanego do system z niedoskonałą rywalizacją dwupartyjną. Stopniowy proces stabilizacji regulacji prawnych dotyczących wyborów oraz instytucjonalizacja partii politycznych przyczyniły się do konstytucjonalizacji system partyjnego.
6
Publication available in full text mode
Content available

System polityki historycznej w Polsce między konstytucyjną powinnością a instrumentalizacją prawa

100%
Cyuńczyk F., Wawrzyński P.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2024
|
issue 1(77)
151-165
PL
Przedmiotem artykułu jest analiza związków prawa i polityki historycznej w Polsce w ujęciu systemowym, integrującym narzędzia nauk prawnych i politycznych. Głównym celem jest ukazanie wzajemnych zależności między prawem – ze szczególnym uwzględnieniem prawa konstytucyjnego – a zaangażowaniem państwa w politykę pamięci. Artykuł podsumowuje obecny stan prawny i jego ramy formalne dla systemu polityki historycznej oraz decyzje polityczne dotyczące realizacji konstytucyjnej powinności upamiętnienia przeszłości. Dyskutując elementy systemu polityki historycznej w Polsce, ich umiejscowienie w ramach prawnych oraz dynamikę działań politycznych autorzy ukazują, że pozorna służebna funkcja narzędzi prawnych wobec polityki jest w rzeczywistości złożoną współzależnością wynikającą z konstytucyjnych fundamentów prowadzenie polityki historycznej przez państwo.
EN
The paper analyzes relations between the law and the system of politics of memory in Poland, integrating legal and political research. The main objective is a discussion of co-dependencies between the law – including the constitutional law – and the government’s involvement in the politics of memory. The paper summarizes the legal status, the remembrance system’s formal framework and political decisions executing the constitutional obligation of commemorating the past. Considering the complexity of the remembrance policy system in Poland, its foundation in the legal system, and the dynamics of policymaking, the Authors present that the seeming servitude of law to politics is an apparent complex interdependence based on the constitutional bases of memory politics.
7

Zmagania Europy Środkowej z pamięcią a koncepcje przyzwoitego społeczeństwa i etyki pamięci Avishaia Margalita

80%
Cyuńczyk F.
Prace Kulturoznawcze
|
2020
|
vol. 24
|
issue 1
47-66
PL
Głównym zadaniem niniejszego tekstu jest identyfikacja i prezentacja potencjału kategorii filozoficznych Margalita dla środkowoeuropejskich badań nad rolą społecznych pamięci zbiorowych, a także w celu określenia znaczenia tych pamięci w procesach konstytuowania wspólnot politycznych po 1989 roku. Zarówno „przyzwoite społeczeństwo”, jak i „etyka pamięci” mogą stanowić wartość dodaną dotychczasowych rozważań na ten temat. Dlatego też zostaną one zestawione ze stanem badań nad prawną petryfikacją społecznych pamięci zbiorowych przez poszczególne środkowoeuropejskie czynniki polityczne. Podjęcie tych zagadnień pozwoli zidentyfikować obszary, które mogłyby zostać wzbogacone przez filozofię Margalita.
EN
The main goal of the paper is an identification and presentation of Margalit’s philosophical categories’ potential for their application in CEE socio-legal studies on collective memories and the constitutionalization of the political communities after 1989. Both “decent society” and the “ethics of memory” are an added value for the recent discussion on that problem. That is the reason why their comparison with the actual state of knowledge and the reality of societal collective memories’ petrification by several political factors is crucial. Looking for an answer to the question formulated in the article’s title will help in the identification of the fields which could be enriched by Margalit’s philosophy.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.