Search results

1

Krytyka artystyczna – doświadczenia z pola nauczania

100%

Ryczek J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione

|

2020

|

vol. 15

|

issue 335

67-76

PL

Artykuł stanowi próbą refleksji nad wyzwaniami, przed jakimi stoją współcześnie osoby prowadzące zajęcia o krytyce artystycznej w kontekście akademickim. Bazując w duchu autoetnograficznym na własnych doświadczeniach w polu nauczania, autorka wskazuje przede wszystkim na problemy związane z zanikiem kultury eksperckiej, słabnącym zainteresowaniem sztukami wizualnymi wśród młodych odbiorców, a także zjawiskiem konwergencji mediów.

2

Ś. p. Wacław Husarski (20 XI 1883 - 27 I 1951)

70%

Ochrona Zabytków

|

1951

|

issue 3-4

225

3

W poszukiwaniu żydowskiego „idiomu”... Kryteria i retoryka ocen dzieł sztuki w krytyce antysemickiej okresu międzywojennego

61%

Wasilewska D.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione

|

2021

|

vol. 16

|

issue 363

7-25

PL

Artykuł prezentuje dotąd nierozwinięte, w szczególności w polskiej literaturze przedmiotu, zagadnienie obecności i miejsca antysemityzmu w krytyce dwudziestolecia międzywojennego. Przede wszystkim jest jednak próbą analizy retoryki antysemickiej badanej przede wszystkim na podstawie prasy nacjonalistycznej. Przedmiot uwagi stanowią tu zarówno kryteria wartościowania dzieł (tak sztuki awangardowej, jak i tradycyjnej), wybór tematów i stosunek artystów do rzeczywistości, jak też retoryka ocen (barwa, rysunek, jakości estetyczne). Analizie poddane zostały chwyty stylistyczne i strategie retoryczne mające zdewaluować i zdyskredytować artystów pochodzenia żydowskiego, ukazać obcość ich sztuki, a zwłaszcza odrębność wobec twórczości „rdzennie polskiej”.

4

Urszula Czartoryska – działalność pisarska i muzealnicza

61%

Lechowicz L.

Muzealnictwo

|

2022

|

vol. 63

120-127

PL

Urszula Czartoryska (1934–1998) w pierwszym okresie aktywności zawodowej zajmowała się krytyką. Jej głównym przedmiotem była fotografia oraz jej relacje z innymi zjawiskami artystycznymi, szczególnie z twórczością pogranicza gatunków artystycznych, obejmujących również film i wideo. Podsumowanie tej fazy twórczości pisarskiej stanowiły dwie książki: Przygody plastyczne fotografii (1965) i Od pop-artu do sztuki konceptualnej (1973). Obszar aktywności zawodowych Czartoryskiej poszerzył się w 1977 r. o nową sferę, kiedy zaczęła pracę jako kierownik i kustosz nowo powstałego Działu Fotografii i Technik Wizualnych Muzeum Sztuki w Łodzi, jednego z pierwszych w muzealnictwie światowym działu multimedialnego (fotografia, film, wideo, instalacje multimedialne), stanowiącego część Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej (udostępnionej publiczności w 1931 r.). Praca w Muzeum Sztuki wiązała się nie tylko z budową kolekcji Działu, lecz także z zaangażowaniem w działalność całego Muzeum, w jego aktywność wystawienniczą i wydawniczą. Wpłynęło to także na jej twórczość pisarską, która poszerzyła się o pracę o charakterze badawczym, skoncentrowaną głównie na problemach wielowątkowej sztuki interczy multidyscyplinarnej. Obok pracy pisarskiej i muzealniczej w latach 1978–1993 prowadziła także działalność dydaktyczną w Uniwersytecie Łódzkim (1978–1986), Wyższym Studium Fotografii w Warszawie (1985–1993) oraz w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Uniwersytet Artystyczny) w Poznaniu (1989–1993). Urszula Czartoryska reprezentowała typ krytyka, muzeologa i badacza otwartego na wielość relacji występujących w sztuce współczesnej oraz inspirującego się wieloma metodami ich analizy i opisu.

5

Sztuka żydowska w świetle krytyki artystycznej dwudziestolecia międzywojennego

57%

Piątkowska R.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2020

|

issue 36

73-93

EN

This paper discusses the notion of Jewish art in Poland in the interwar period. Although in the Jewish cultural milieu discussion of how to define Jewish art started at the beginning of 20th century, Polish art critics realized the very existence of Jewish art as an independent phenomenon only in the late twenties. The first part of the article analyses the reviews of the Spring Salon of the Jewish Society for the Encouragement of Fine Arts [Polish abbr. ŻTKSP], opened in Warsaw in May 1928. The Spring Salon is a good illustration of the diverse approaches to the idea of Jewish art as well as of the participation of Jewish artists in Polish art. The subsequent part of the article concludes that for the Jewish cultural circles in interwar Poland the most important goal was not to formulate a definition of Jewish art but to question how Jewish art manifests itself as an expression of national culture. All associations dealing with Jewish art, including the largest and most important Jewish artistic exhibitive institution in the interwar period – the Jewish Society for the Encouragement of Fine Arts in Warsaw – advocated as their central objective popularising and strengthening Jewish art (without defining it) and providing support to Jewish artists in their fight for existence and free artistic development.

PL

Artykuł analizuje pojęcie sztuki żydowskiej w zapisach krytyki dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Rozważania o sztuce żydowskiej, dyskusje o znaczeniu sztuk pięknych dla społeczności żydowskiej w diasporze oraz roli, jaka przypadła im w budowaniu nowego narodowego uniwersum wizualnego Żydów europejskich rozpoczęły się w przededniu I wojny światowej. W niepodległej Polsce kontynuowano dyskusje o kierunkach rozwoju narodowej kultury, zarówno w kontekście niezależnego, autonomicznego życia żydowskiego, jak i relacji między kulturą polską, kulturą dominująca a peryferyjną w kontekście państwa kulturą żydowską. Na przykładzie otwartego 20 maja 1928 roku Salonu Wiosennego Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych (ŻTKSP) widzimy, że polska krytyka artystyczna nie tylko dopiero w połowie lat dwudziestych XX wielu. dostrzegła istnienie sztuki żydowskiej, ale i nie zdawała sobie sprawy ze znaczenia ideowego konstruktu sztuki żydowskiej dla żydowskiej społeczności. Równie niewielu krytyków zdawało sobie sprawę z doniosłości istnienia odrębnej, żydowskiej instytucji artystycznej, jaką było ŻTKSP i roli Towarzystwa w rozwoju żydowskiego życia artystycznego.

6

W poszukiwaniu nowoczesnego języka krytycznego. Sztuka awangardowa w ujęciu Stefanii Zahorskiej

57%

Wasilewska D.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2020

|

issue 35

11-30

EN

This text is an attempt to examine Zahorska’s art criticism, primarily her statements about the avant-garde. The author analyses Zahorska’s evolving views and her concept of art, considering her aesthetic and methodological inspirations, as well as the criteria by which she evaluated works of art and artistic movements. Making a crushing assessment of the state of interwar art criticism, Zahorska repeatedly called for the rejection of impressionist pattern and the creation of a new model of writing capable of facing modern art. Her own practice was also to be the answer to these needs. For this reason, special attention is given in the article to the language of Zahorska’ art criticism – the concepts developed by the critic, the rhetoric of expression, the mode of reception dominant in her texts, etc. This makes it possible to present the specificity of her writing and determine the place of Zahorska in the field of interwar art criticism in Poland.

PL

Tekst jest próbą przyjrzenia się krytycznemu pisarstwu Stefanii Zahorskiej, przede wszystkim z uwzględnieniem wystąpień krytyczki dotyczących awangardy. Analizie poddane zostały ewoluujące poglądy autorki, jej koncepcja sztuki, uwzględniająca również estetyczne i metodologiczne inspiracje, a także kryteria, jakie stosowała do oceny dzieł czy kierunków artystycznych. Dokonując druzgocącej diagnozy stanu międzywojennego pisarstwa o sztuce, Zahorska wielokrotnie apelowała o odrzucenie impresjonistycznej schedy i stworzenie nowego modelu krytyki artystycznej, będącego w stanie zmierzyć się ze sztuką nowoczesną. Odpowiedzią na te potrzeby miała być również jej własna praktyka krytyczna. Dlatego przedmiotem artykułu jest również język krytyczny Zahorskiej – pojęcia wypracowane przez krytyczkę, retoryka wypowiedzi, dominujący w tekstach styl odbioru itp. Jest to zarazem sposób, by oddać specyfikę pisarstwa Zahorskiej i określić jej miejsce na mapie międzywojennej krytyki artystycznej w Polsce.

7

Barwne meandry ekfrazy. Kwestia kolorystyki w opisie i ocenie krytycznej obrazów w polskojęzycznej prasie lwowskiej połowy XIX wieku

51%

Świętosławska A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2021

|

vol. Wydanie specjalne

|

issue 28

69-84

EN

The article is an attempt to analyze selected examples of critical ekphrasis. The survey examined art critical writings, published both in the daily press as well as in literary and cultural journals, from the period since 1837 (the first public exhibition in Lviv) to 1870 (the opening of the Lubomirski Museum for the public). The aim of the article was to indicate common terms, phrases and methods of describing the color structure of paintings. A separate part is devoted to the analysis of notes on the individual predispositions in terms of colors of several artists, whose artistic work was particularly often commented on in the press: Jan Piotr Łuczyński, Marcin Jabłoński, Alojzy Rejchan and Antoni Lange.

PL

Artykuł stanowi próbę analizy wybranych przykładów ekfrazy krytycznej. Badania objęły teksty krytyczne, publikowane zarówno w prasie codziennej, jak i czasopismach o profilu literacko-kulturalnym z okresu od 1837 r. (pierwsza publiczna wystawa we Lwowie) do 1870 r. (otwarcie Muzeum Lubomirskich dla publiczności). Celem artykułu jest wskazanie typowych terminów, fraz i sposobów opisywania struktury barwnej obrazów. Osobna część poświęcona została analizie uwag dotyczących indywidualnych predyspozycji w zakresie kolorystyki kilku artystów, których twórczość była szczególnie często komentowana na łamach prasy: Jana Piotra Łuczyńskiego, Marcina Jabłońskiego, Alojzego Rejchana i Antoniego Langego.

8

[…] Ja nie wykładam tutaj estetyki. Wincenty Pol a sztuki plastyczne

51%

Zaremba M.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2018

|

vol. 61

|

issue 1

601-613

EN

Taking into consideration, as it is called by Sudolski, a controversial reception of the works of the author of Pieśń o ziemi naszej (Song of Our Land)43, it seems worthwhile to systematise attitudes visible in reference books and to determine Pol’s place among 19th century literary critics. Basing on reference books and 19th century art criticism, one may notice a discrepancy between the vision of the poet as a pioneer of art and a master of literary romantic landscape and as a poet who, with his descriptions, fits not only in the then artistic thought but also he is an unoriginal, “goodhearted”, sentimental author. A most relevant step is to introduce an axis which would present the cohesion of artistic programme not only in Pol’s essays or correspondence but also in chosen poetic works. The remarks on the role of art in Pol’s works are scarce; yet, they fit in the programme of the national reception of the then art and the vision of its post-partition shape. It is completed with fragments of poetry or literary fractions of “krajowidoki” (landsights). The context is formed by words addressed to painters: Juliusz Kossak, January Suchodolski or Wojciech Korneli Stattler being rather a testimony of familiarity of some kind than discourses about painting similar to those written by Juliusz Słowacki in the forties of the 19th century.

PL

Biorąc pod uwagę, jak ją nazywa Sudolski, kontrowersyjną recepcję twórczości autora Pieśni o ziemi naszej, warto uporządkować stanowiska obecne w literaturze przedmiotu oraz wskazać miejsce Pola wśród dziewiętnastowiecznych krytyków sztuki. Na gruncie literatury przedmiotu i krytyki artystycznej wieku XIX widoczny rozziew pomiędzy określeniem poety wieszczem sztuki i mistrzem romantycznego pejzażu literackiego a poetą, który swymi opisami wpisuje się nie tylko w ówczesną myśl artystyczną, ale i jest nieoryginalnym, „poczciwym” twórcą sentymentalnym. Istotne jest wyprowadzenie osi, która ukazałaby spójność programu artystycznego nie tylko w esejach czy w epistolografii, lecz także w wybranych utworach poetyckich. Obecność wzmianek o roli sztuki w twórczości Pola jest zdawkowa; wpisuje się jednak w program krajowego odbioru ówczesnej sztuki oraz wizji jej porozbiorowego kształtu. Uzupełniają ją fragmenty poezji czy literackie ułamki „krajowidoków”. Kontekstem stają się słowa kierowane do malarzy: Juliusza Kossaka, Januarego Suchodolskiego czy Wojciecha Kornelego Stattlera, będące raczej świadectwem pewnych zażyłości, aniżeli dyskursów o malarstwie podobnych do tych, które w latach 40. XIX wieku kreślił Juliusz Słowacki.

9

Oko, ciało i słowo. Rosalind Krauss o rzeźbie Richarda Serry. „Uważna lektura” tekstu

51%

Juszkiewicz P.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2023

|

vol. 85

|

issue 4

117-134

EN

This essay is an example of a “close reading” of a text in the field of art criticism. The postulate of “reading closely” is effectuated by paying analytical attention to four fundamental elements of a text: the construction of the narrating subject; the conception of an artwork embedded in the text; the modes of description adopted therein; the principle of ordering the field of artistic tradition. The subject of the analysis is Rosalind Krauss’s text on the output of Richard Serra, who, according to the author, played a part in the crucial transformation of American art associated with abandoning the philosophical assumptions and artistic practice of abstract expressionism. The analysis reveals a convergence between the formation of the essential aspects of the text and its implication, which is critical towards the effects of the endeavours undertaken by the members and supporters of this artistic formation.

PL

Niniejszy tekst jest przykładem „uważnego czytania” tekstu z zakresu krytyki artystycznej. Postulat „close reading” został tu podjęty poprzez zwrócenie analitycznej uwagi na cztery bazowe elementy tekstu: konstrukcję mówiącego podmiotu, wpisaną w tekst koncepcję dzieła sztuki, przyjęte sposoby opisu i zasadę porządkowania obszaru artystycznej tradycji. Przedmiotem analizy jest tekst Rosalind Krauss na temat twórczości Richarda Serry, który, zdaniem autorki, miał swój udział w kluczowej przemianie sztuki amerykańskiej, związanej z porzuceniem filozoficznych założeń i artystycznej praktyki abstrakcyjnego ekspresjonizmu. Analiza wykazuje zbieżność pomiędzy ukształtowaniem zasadniczych aspektów tekstu, a jego krytyczną wobec efektów działalności przedstawicieli i zwolenników tej artystycznej formacji wymową.

10

Między rozumem a instynktem twórczym. Leona Chwistka poglądy na krytykę sztuki

51%

Rozmarynowski Ł.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2021

|

issue 39

23-43

EN

Leon Chwistek was one of the most important thinkers in the inter-war Poland. As a philosopher, logician, artist and art theorist, he frequently commented on historical and contemporary aspects of artistic life, formulating his distinct ideas concerning art criticism. The aim of this article is to synthetically discuss these ideas and to outline the cultural and artistic context that shaped them. In order to achieve this goal, the author of the article refers to both the art theoretical output of Chwistek and his philosophy as well as scientific research. Having employed a descriptive method, the author presents the main questions of art criticism discussed by Chwistek in his various texts. The following aspects are examined: the role of art critics in society, experience as a basis of critical opinion, methodology of art critic’s work, criteria for evaluation of works of art and creative attitudes. In his writings Chwistek emphasized the importance of theory for artistic practice, but even more strongly he stressed the illuminating power of experience, which is able to undermine aesthetic dogmas and which should remain the basic determinant of critic’s activity.

PL

Leon Chwistek był jednym z najważniejszych myślicieli w Polsce okresu międzywojennego. Będąc filozofem, logikiem, artystą i teoretykiem sztuki, niejednokrotnie komentował historyczne i współczesne sobie zjawiska życia artystycznego, a także formułował wyraziste poglądy na temat krytyki sztuki. Celem niniejszego artykułu jest syntetyczne omówienie tych poglądów i nakreślenie kontekstu, w jakim się one kształtowały. Tym samym w artykule autor odwołuje się nie tylko do osiągnięć teoretyczno-artystycznych Chwistka, ale również do jego filozofii i dokonań naukowych. W tym celu autor prezentuje kluczowe zagadnienia krytyki sztuki Chwistka w układzie problemowym, przeprowadzając analizę treści wybranych wypowiedzi i nakreślając ich konteksty kulturowe. Omówione zostają kolejno następujące aspekty: miejsce krytyki artystycznej w ogólnie pojętym życiu kulturalnym Polski międzywojennej, doświadczenie jako podstawa sądu krytycznego, metodologia pracy krytyka sztuki, kryteria wartościowania dzieł sztuki i postaw twórczych.

11

Język krytyki artystycznej a pojęcia estetyki Mieczysława Wallisa

50%

Kazimierska-Jerzyk W.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2020

|

issue 35

31-57

EN

This article discusses the activities of Mieczysław Wallis as an art critic, published both in daily newspapers and in cultural or philosophical magazines. It also takes into account exhibition reviews, discussions of publications devoted to art, various occasional, jubilee texts, and short memories. First, the comprehensive education and interdisciplinary interests of the philosopher are presented. Then, his critical articles are discussed. This part of the paper considers the division into traditional and modern art. An important historical turning point is World War II, when Wallis’ legacy was lost. He tried to recreate many works, which made it impossible to take care of everything he was currently interested in. The article highlights the distinguishing features of Wallis’s criticism, which are: bold terminological and axiological decisions, an extensive catalogue of aesthetic values, rehabilitation of despised phenomena, defence of modern art, sensual description of objects. Attention is also paid to how the fields of semiotics and psychology cultivated in the mature phase of the author’s work influenced his artistic criticism. The last part of the article is devoted to metacritical aspects of Wallis’s aesthetic thought.

PL

Artykuł poświęcony jest działalności Mieczysława Wallisa jako krytyka sztuki, zarówno jego tekstom publikowanym w gazetach codziennych, jak i czasopismach kulturalnych lub naukowych. Uwzględnione zostały recenzje wystaw i publikacji poświęconych sztuce, teksty okolicznościowe, jubileuszowe oraz krótkie wspomnienia. Najpierw przedstawiono wszechstronną edukację i interdyscyplinarne zainteresowania filozofa. Następnie omówiono jego teksty z zakresu krytyki artystycznej z podziałem na sztukę tradycyjną i nowoczesną. Ważnym historycznym punktem zwrotnym jest tutaj II wojna światowa, w której Wallis stracił cały swój dorobek. W związku z tym próbował odtworzyć wiele prac, co nie pozwoliło mu zająć się wszystkim, czym się aktualnie interesował. Ponadto w artykule podkreślono elementy wyróżniające Wallisa jako krytyka, są to: odważne decyzje terminologiczne i aksjologiczne, obszerny katalog wartości estetycznych, rehabilitacja pogardzanych zjawisk, obrona sztuki współczesnej, zmysłowy opis przedmiotów. Zwrócono także uwagę na to, jak dziedziny semiotyki i psychologii uprawiane w dojrzałej fazie twórczości wpłynęły na jego krytykę artystyczną. Ostatnia część tekstu jest poświęcona refleksji metakrytycznej.

12

INTERNATIONAL CRITICAL RECEPTION OF PROPAGANDIST EXHIBITIONS OF POLISH ART IN THE 1920S AND 1930S

41%

Wasilewska D.

Studia Humanistyczne AGH

|

2019

|

vol. 18

|

issue 3

45-53

PL

Celem artykułu jest przede wszystkim opis recepcji wystaw polskiej sztuki międzywojennej w prasie zagranicznej. Skupiono się przede wszystkim na wystawach najbardziej znanych i prestiżowych, takich jak weneckie biennale, gdzie reprezentanci polskiej sztuki konfrontowani byli z pawilonami innych krajów i oceniani w zestawieniu z nimi. A były to czasy walki przeciwko radykalnej awangardzie, oskarżanej o wprowadzenie sztuki w stan impasu, stagnacji, a nawet powolnej agonii. Większość wystaw polskiej sztuki za granicą organizował wówczas Mieczysław Treter, fi lozof i historyk sztuki, a także kurator wystaw i dyrektor TOSSPO (Towarzystwa Szerzenia Sztuki Polskiej Wśród Obcych), który mierzył się z niezwykle trudnym zadaniem, próbując wypełnić misję promowania sztuki polskiej za granicą. Musiał bowiem brać pod uwagę artystyczny klimat i dynamicznie zmieniającą się sytuację na rynku sztuki oraz odpowiadać na oczekiwania zagranicznych krytyków, którzy oceniali sztukę przede wszystkim pod kątem manifestowania przez nią stylu narodowego poszczególnych nacji. Z drugiej strony musiał się też liczyć z opinią polskich krytyków i artystów oraz z naciskami ze strony dyplomacji.

EN

The goal of this article is fi rst of all to describe the reception of exhibitions of Polish interwar art in the foreign press. I pay closer attention to those of exhibitions that were most prestigious and acclaimed, such as the Venice Biennale, where representatives of Polish art were juxtaposed with other countries’ pavilions and judged in comparison to them. It was the time of the battle against the radical avant-garde, accused of bringing art to a state of impasse, stagnation, or even slow agony. Most exhibitions of Polish art abroad were organized by Mieczysław Treter (1883–1943) a philosopher and art historian, but also an exhibition curator and director of TOSSPO (the Association for the Promotion of Polish Art Abroad), who faced a very diffi cult task trying to fulfi l his mission to promote Polish art through exhibitions. He had to take into account this artistic climate and the dynamically changing situation on the art market, and respond to the expectations of foreign critics, who would examine the art of particular nations with the focus on manifestations of national style. On the other hand, he had to consider the opinions of the Polish artists and critics as well as pressures from the ministry and Polish diplomats.

13

Biblia w stylu rokoko. Malarstwo religijne w dobie kryzysu sztuki francuskiej

41%

Niemira K.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2018

|

vol. 61

|

issue 1

445-460

EN

The article deal with religious paintings exhibited at the Salons of the Royal Academy of Painting and Sculpture in Paris from 1747 to 1748. In the late 1740s, a period often described as a time of crisis of French art and period of internal crisis of Royal Academy, specific mutation of this genre of art can be observed. My analysis is based on the strategies of three painters exhibiting their religious paintings at the Salon in 1747-1748: Jean Restout, Noël Hallé and François Boucher. In those examples the role that grand goût and rococo costume played in artistic and social culture of 1740s is presented.

PL

Przedmiotem niniejszego tekstu jest francuskie malarstwo religijne wystawiane na Salonie Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby w Paryżu w latach 1747-1748. W latach czterdziestych, określanych często jako czas kryzysu sztuki francuskiej i wewnętrznego kryzysu Akademii daje się zaobserwować specyficzna mutacja tej gałęzi sztuki. Na przykładzie strategii produkcji Jeana Restout, Noëla Hallé’a, czy François Bouchera, a więc malarzy wystawiających na Salonie w latach 1747-1748 obrazy religijne, zaprezentowana zostaje rola, którą odgrywał w ówczesnej kulturze artystycznej rokokowy kostium, bądź przypisana tematyce biblijnej maniera grand goût.

14

Elie Nadelman. Kilka uwag i dopowiedzeń

41%

Wierzbicka A.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2023

|

vol. 85

|

issue 1

145-184

EN

The article concerns the exhibitions and reception of the works of the Polish-Jewish sculptor Elie Nadelman, recognised especially in the United States of America, where he lived from 1914, and in Western Europe, above all in France, where he stayed in the years 1904–1914. The point of departure for the author’s analysis is the exhibition Elie Nadelman – polski prekursor Art Déco [Elie Nadelman – the Polish Precursor of Art Déco] in the Wejman Gallery in Warsaw (2022). The Warsaw exhibition brought to attention not only the sculptor himself, but also the promoter of his work, the art critic and art dealer Adolf Basler, born in Tarnów and active in France, who played a crucial role in acquainting the Polish, French and German public with Nadelman’s art. Nadelman’s oeuvre was commented upon by other contemporary journalists as well, whose texts are also discussed in the article.

PL

Artykuł dotyczy wystaw i recepcji twórczości polsko-żydowskiego rzeźbiarza Eliego Nadelmana, dobrze znanego przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, gdzie mieszkał od 1914 r. oraz w Europie Zachodniej, a zwłaszcza we Francji, gdzie przebywał w latach 1904–1914. Punktem wyjścia rozważań autorki stanowi wystawa Elie Nadelman – polski prekursor Art Déco w warszawskiej Wejman Gallery (2022). Ekspozycja przypomniała nie tylko postać rzeźbiarza, ale także promotora jego twórczości działającego we Francji, a pochodzącego z Tarnowa krytyka sztuki oraz marszanda Adolfa Baslera, który odegrał niezwykle ważną rolę w zaznajomieniu publiczności polskiej, francuskiej i niemieckiej ze sztuką Nadelmana. Na temat sztuki Eliego Nadelmana wypowiadali się też inni współcześni mu krytycy, których teksty zostały również omówione.

15

Faszyzm, Żydzi i sztuka nowoczesna. Antysemityzm we włoskiej krytyce artystycznej lat 30. i 40. XX wieku

41%

Wasilewska D.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2022

|

vol. 84

|

issue 4

947-980

EN

The article constitutes an attempt to examine the characteristic features and the development of Italian anti-Semitism in the period of the fascist regime with special attention to the sphere of culture and to art criticism. In the first decade of the regime, the essayists of the day, with Mussolini at the fore, clearly denied that the “Jewish Question” existed in Italy. This changed significantly around the middle of the 1930s, and these changes were parallel to the directions in which the racist doctrine and the paradigm of fascist aesthetics were evolving at the time. Examining those changes, the author attempts to shed light on the characteristic features (the main lines of the debate, but also the applied rhetoric) of the anti-Jewish, and at the same time anti-Modernist witch-hunt launched especially in press publications edited by the charismatic Telesio Interlandi. The article is largely based on source texts of the era and refers to areas hitherto unexplored or only fragmentarily explored in specialist literature.

PL

Tekst jest próbą przyjrzenia się specyfice i rozwojowi włoskiego antysemityzmu czasów reżimu faszystowskiego, ze szczególnym naciskiem na sferę kultury i krytykę artystyczną. Ówcześni publicyści, z Mussolinim na czele, w pierwszej dekadzie panowania nowego ustroju wyraźnie negowali istnienie w Italii tzw. kwestii żydowskiej. Około połowy lat 30. XX w. sytuacja uległa jednak znaczącym przeobrażeniom, odpowiadającym kierunkom, w jakim ewoluowała również doktryna rasistowska, a także paradygmat faszystowskiej estetyki. Przyglądając się tym zmianom, Autorka próbuje przybliżyć specyfikę antyżydowskiej, a zarazem antymodernistycznej nagonki (główne osie sporów, ale też retorykę wypowiedzi), obecnej przede wszystkim w pismach redagowanych przez charyzmatyczną postać Telesia Interlandiego. Artykuł w dużym stopniu opiera się na tekstach źródłowych tego czasu i porusza zagadnienia dotąd nieopisane (lub opisane tylko fragmentarycznie) w literaturze przedmiotu.

16

"The Family of Man" po latach. Wokół krytyki i recepcji wystawy

36%

Leśniak K.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 4: Historia Sztuki

205-240

EN

The photographic exhibition The Family of Man created by Edward Steichen was for the first time opened in the halls of the Museum of Modern Art in New York in 1955. It was a great commercial success and in the next less than ten years it was shown in 68 countries the world over. In the years 1959-1960 it also came to Poland and owing to its favorable reception became one of the most important turning points in the history of the Polish post-war photography, both artistic and documentary. During the next years the exhibition The Family of Man was also subjected to harsh criticism. The starting point for the present paper is the image of the exhibition that emerges from the Polish writing. The literature of the subject is modest, it consists mainly of small contributions; moreover, there are several works, in which thoughts taken from a few famous critical texts devoted to the exhibition, among others from the texts by Roland Barthes, Susan Sontag, Allan Sekula, are cited without any reflections. Only some Polish researchers interpret these important critical opinions with respect to the specific political and artistic situation that existed in Poland of the 1950s and 1960s (among others socialist realism, Gomuła’s thaw). The present article aims at indicating the profits from a reinterpretation of the exhibition on the ground of the history of Polish photography, and also of Polish culture of the post-war decades. The author tries to indicate the basis for studying Polish reception of the Steichen project. The reflections contained in the present paper are mainly focused on several subjects that are important for the exhibition, like the war, the American politics in the era of the cold war, the family. Moreover, the discussion also points to some aspects of the origin of the exhibition and to the conception of photography that is contained in it.

17

„Pomiędzy izmami” – Jan Brzękowski jako krytyk i teoretyk nowej sztuki

31%

Rejniak-Majewska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2020

|

issue 36

57-72

EN

By the late 1920s in Europe new art directions were regarded as already completed phenomena, a part of “avant-garde tradition.” Such views were expressed by Jean Arp and El Lissitzky’s in their book Kuntismen (1925), and by Amédée Ozenfant’s in Art. Bilan des arts modernes en France (1928). Similar opinions were also voiced by Jan Brzękowski, a Polish poet and critic, who regarded this time as a period of “establishing certain values” rather than new breakthroughs. In this article I discuss Brzękowski’s strategies as a spokesman of modern art, an intermediary between the Parisian artworld and Polish avant-garde, an author connected with constructivism (a member of “a.r.” group), and also with surrealist circles in Paris. My main focus is his magazine “Sztuka Współczesna – L’Art Contemporain” (1929–1930) and his series of articles “Mileages,” in which he summarizes the developments of modern art. Conscious of the “wearing up” of avant-garde ideas and critical about seeking “novelty” for its own sake, Brzękowski tried to establish a progressive position based on the idea of formal discipline and creative construction. While rejecting a mimetic conception of art, he argued for abstract artistic form that would be “anchored to the bottom of life,” thus emphasizing the interplay of abstract and figurative elements and their dialectic.

PL

Z końcem lat dwudziestych XX wieku w Europie nowe kierunki artystyczne wydawały się już czymś okrzepłym, częścią „awangardowej tradycji”. Wyrazem tej świadomości była m.in. książka Jeana Arpa i El Lissitzky’ego Kunstismen (1925) oraz Art. Bilan des arts modernes en France Ozenfanta (1928). Jan Brzękowski, polski poeta i krytyk, widział ten czas podobnie, jako okres „ustalania się pewnych wartości” raczej niż nowych przełomów. W artykule śledzę poglądy Brzękowskiego dotyczące sztuk wizualnych oraz jego strategie jako rzecznika sztuki nowoczesnej, pośrednika między środowiskiem paryskim a polską awangardą, autora powiązanego z konstruktywizmem (członka grupy „a.r.”), a równocześnie z kręgami surrealistów w Paryżu. Głównym przedmiotem moich analiz jest wydawane przez Brzękowskiego pismo „Sztuka Współczesna – L’Art Contemporain” (1929–1930) i jego cykl artykułów Kilometraże, będący próbą podsumowania przemian nowej sztuki. Zdając sobie sprawę ze „zużywania się” awangardowych idei i zachowując krytycyzm wobec „kultu nowości”, Brzękowski bronił awangardowych pozycji w oparciu o ideę formalnego rygoru i twórczej „budowy”. Zgodnie z modernistycznym światopoglądem odrzucał mimetyczną koncepcję sztuki i opowiadał się za formą abstrakcyjną; zaznaczał jednak, że powinna być ona „zakotwiczona o dno życia” – w oryginalny sposób podkreślał dialektyczne napięcie między abstrakcją i figuracją.

Refine search results

Krytyka artystyczna – doświadczenia z pola nauczania

Ś. p. Wacław Husarski (20 XI 1883 - 27 I 1951)

W poszukiwaniu żydowskiego „idiomu”... Kryteria i retoryka ocen dzieł sztuki w krytyce antysemickiej okresu międzywojennego

Urszula Czartoryska – działalność pisarska i muzealnicza

Sztuka żydowska w świetle krytyki artystycznej dwudziestolecia międzywojennego

W poszukiwaniu nowoczesnego języka krytycznego. Sztuka awangardowa w ujęciu Stefanii Zahorskiej

Barwne meandry ekfrazy. Kwestia kolorystyki w opisie i ocenie krytycznej obrazów w polskojęzycznej prasie lwowskiej połowy XIX wieku

[…] Ja nie wykładam tutaj estetyki. Wincenty Pol a sztuki plastyczne

Oko, ciało i słowo. Rosalind Krauss o rzeźbie Richarda Serry. „Uważna lektura” tekstu

Między rozumem a instynktem twórczym. Leona Chwistka poglądy na krytykę sztuki

Język krytyki artystycznej a pojęcia estetyki Mieczysława Wallisa

INTERNATIONAL CRITICAL RECEPTION OF PROPAGANDIST EXHIBITIONS OF POLISH ART IN THE 1920S AND 1930S

Biblia w stylu rokoko. Malarstwo religijne w dobie kryzysu sztuki francuskiej

Elie Nadelman. Kilka uwag i dopowiedzeń

Faszyzm, Żydzi i sztuka nowoczesna. Antysemityzm we włoskiej krytyce artystycznej lat 30. i 40. XX wieku

"The Family of Man" po latach. Wokół krytyki i recepcji wystawy

„Pomiędzy izmami” – Jan Brzękowski jako krytyk i teoretyk nowej sztuki