Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  kuchnia
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Warsztaty kuchni tureckiej

100%
Dubiński A.
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów
|
2017
|
vol. 28
|
issue 1 (54)
20-21
EN
Pierwszy krok, by gotować jak kucharz sułtana Sulejmana Wspaniałego.
2
Publication available in full text mode
Content available

Foreign cuisine in Poland. Adapting names and dishes

57%
Tambor J.
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
|
2020
|
vol. 27
241-265
PL
Jedną z ciekawszych warstw słownictwa stanowią w języku polskim nazwy kulinariów, zwane z rzadka gastronimami. W tekście postanowiłam zająć się przede wszystkim nazwami, które funkcjonują na styku kultur i języków, uznając, że mogą one – często po różnych przekształceniach i zmianach adaptacyjnych – stanowić polskie kulturemy. Za kulturemy uznaję wyznaczniki dystynktywne danej kultury. A takimi – obok bigosu, pierogów, schabowego – są już na pewno choćby fasolka po bretońsku i śledź po japońsku, ale także bogracz, który jako nazwa potrawy w języku węgierskim nie występuje. Uwagę poświęcam także sposobom polszczenia niektórych zapożyczonych nazw. Przedstawione problemy są pewną propozycją dla nauczycieli języka polskiego jako obcego/drugiego, by ich uczniom ułatwić akceptację różnic kulturowych na styku kultury polskiej i ich własnej.
EN
One of the more interesting layers of vocabulary in Polish are lexical items related to cuisine, sometimes, though rarely, referred to as gastronyms. In this text I intend to mainly discuss the names which exist at the crossroads of languages and cultures, as I believe they may, often after various transformations and adaptations, constitute Polish culturemes. I consider them distinctive indicators of a culture. Those include not only bigos [sour cabbage stew], pierogi and schabowy [pork chop], but also fasolka po bretońsku [“Breton beans”, beans, bacon and sausage in tomato sauce] and śledź po japońsku [“Japanese herrings”, pickled herring, hard-boiled egg and pickle salad], as well as bogracz [a stew], a word which despite having Hungarian origins does not operate in Hungarian as the name of a dish. I shall also focus on the methods of Polonising some borrowed names. The problems which I shall discuss offer an opportunity for teachers of Polish as a foreign/second language to help their students more easily accept the cultural differences at the intersection of Polish culture and their own cultures.
3
Publication available in full text mode
Content available

Energy Utilization in Residential Kitchens in Bauchi, Nigeria

51%
ADAMU B. M., YERIMA E., BELLO M. M., UMARU A. N., Paradowska M., Platje J. J., Cibulskiene D.
Economic and Environmental Studies
|
2017
|
vol. 17
|
issue 42
149-163
EN
Energy has remained essential for cooking services by households through their kitchen. The source of this energy has remained multiple in nature, with a concise order of it being Modern or Traditional. This study through a survey, using four points scale and chi-square test of association of energy utilization by households in the University staff quarters explored the cooking energy so as to acknowledge the energy type used by households. The incentive for use and its impact on users and established that with a high level of education, only 9% of the households use LPG as a modern form of energy while the choice for Electricity and Kerosene has remained foremost in use by the household. The household size was noted to encourage the quantum of energy consumed as well as the persistent use of inferior energy like firewood which was penultimate looked as a rural energy. The study concludes that household in the study area use multiple energy sources to support their cooking activities due to affordability and it being dependable and easily obtainable even though not very durable and effective. It is noted that the study area has not obeyed the theory of utilizing the energy ladder concept.
PL
Energia pozostaje kluczową kwestią z punktu widzenia przygotowywania posiłków przez gospodarstwa domowe w ich kuchniach. W naturze istnieje wiele źródeł tej energii, z typowym podziałem na nowoczesne i tradycyjne. W niniejszym artykule zbadano rodzaje źródeł energii wykorzystywanych do gotowania przez gospodarstwa domowe pracowników uniwersyteckich w Bauchi w Nigerii, wykorzystując w tym celu badania ankietowe oraz czteropunktową skalę testu chi-kwadrat. Koncentrując się na bodźcach do wyboru oraz efektach wykorzystywania źródeł energii wśród osób z wysokim poziomem wykształcenia, ustalono, że jedynie 9% badanych gospodarstw domowych korzysta z LPG jako nowoczesnego źródła energii, natomiast głównym źródłem pozostaje elektryczność oraz nafta. Wielkość gospodarstw domowych wpływała na ilość zużywanej energii, a także na wykorzystywanie źródeł gorszej jakości, jak np. drewno. We wnioskach stwierdzono, że analizowane gospodarstwa domowe wykorzystują do gotowania różne źródła energii, zależnie od możliwości finansowych oraz dostępności, a mniejsza uwagę poświęcają ich trwałości oraz efektywności. Należy zauważyć, że w obszarze badawczym nie stosowano teorii wykorzystującej koncepcję drabiny energetycznej (ang.: energy ladder concept).
4
Publication available in full text mode
Content available

Kitchen Lab for Kids. Program kształtowania umiejętności STEM w przedszkolu

51%
Surma B., Rosati N., Menon S., Fuertes M. T., Farren M., Maguire F.
Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
|
2019
|
vol. 14
|
issue 4(54)
61-70
PL
Autorzy artykułu „Kitchen Lab for Kids – Program kształtowania umiejętności STEM w przedszkolu” przedstawiają założenia projektu, dofinansowanego z Funduszy Europejskich w ramach Programu „Erasmus+ Akcja2. Edukacja szkolna – Partnerstwa strategiczne na rzecz edukacji szkolnej” (KA201). Celem działań pięciu zespołów badawczych z Włoch, Irlandii, Hiszpanii i Polski jest promowanie międzynarodowej wymiany najlepszych praktyk i doświadczeń w zakresie wspierania aktywnego uczenia się na poziomie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem (ECEC), a także stymulowanie i zachęcanie nauczycieli do znajdowania nowych, nowoczesnych i interaktywnych metod nauczania zwłaszcza w zakresie edukacji STEM. W pierwszej części artykułu przedstawiono analizę dokumentów unijnych, które stanowiły podstawę dla podjętych działań projektowych. Przybliżono znaczenie podnoszenie jakości kształcenia małych dzieci. W dalszej części artykułu zamieszczono założenia metodologiczne projektu oraz planowane rezultaty intelektualne. Badania przeprowadzone w ramach programu Erasmus +, projekt „Kitchen Lab for Kids”, numer grantu: 2018-1-PL01-KA201-050857 Artykuł sfinansowany ze środków EU. Wsparcie Komisji Europejskiej dla produkcji tej publikacji nie stanowi poparcia dla treści, które odzwierciedlają jedynie poglądy autorów, a Komisja nie może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji w niej zawartych.
EN
The authors of the article: “Kitchen Lab for Kids – a Programme for Shaping STEM Skills in Preschool” have presented the assumptions of the project financed from the European Funds within the Programme “Erasmus+ Action 2. School education – strategic partnerships for school education” (KA 201). The objective of five research teams from Italy, Ireland, Spain and Poland, is promoting the international exchange of the best practices and experiences in selecting active learning at the level of early childhood education and care (ECEC), as well as stimulating and encouraging teachers to find new, modern and interactive teaching methods, especially in the scope of STEM education. In the first part of the article the authors analysed the EU documents being the basis for the project actions. Also, they emphasized the meaning of improving the quality of teaching young children. In the further part of the article, they presented the methodological assumptions of the project and expected intellectual results. Article prepared within the frame of Erasmus+ Project “Kitchen Lab for Kids,” grant number 2018-1-PL01-KA201-050857. The article prepared with financial support of EU Erasmus+ programme. The European Commission’s support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
5
Publication available in full text mode
Content available

Energy Utilization in Residential Kitchens in Bauchi, Nigeria

51%
Adamu B. M., Yerima E., Bello M. M., UMARU A. N.
|
PL
Energia pozostaje kluczową kwestią z punktu widzenia przygotowywania posiłków przez gospodarstwa domowe w ich kuchniach. W naturze istnieje wiele źródeł tej energii, z typowym podziałem na nowoczesne i tradycyjne. W niniejszym artykule zbadano rodzaje źródeł energii wykorzystywanych do gotowania przez gospodarstwa domowe pracowników uniwersyteckich w Bauchi w Nigerii, wykorzystując w tym celu badania ankietowe oraz czteropunktową skalę testu chi-kwadrat. Koncentrując się na bodźcach do wyboru oraz efektach wykorzystywania źródeł energii wśród osób z wysokim poziomem wykształcenia, ustalono, że jedynie 9% badanych gospodarstw domowych korzysta z LPG jako nowoczesnego źródła energii, natomiast głównym źródłem pozostaje elektryczność oraz nafta. Wielkość gospodarstw domowych wpływała na ilość zużywanej energii, a także na wykorzystywanie źródeł gorszej jakości, jak np. drewno. We wnioskach stwierdzono, że analizowane gospodarstwa domowe wykorzystują do gotowania różne źródła energii, zależnie od możliwości finansowych oraz dostępności, a mniejsza uwagę poświęcają ich trwałości oraz efektywności. Należy zauważyć, że w obszarze badawczym nie stosowano teorii wykorzystującej koncepcję drabiny energetycznej (ang.: energy ladder concept).
EN
Energy has remained essential for cooking services by households through their kitchen. The source of this energy has remained multiple in nature, with a concise order of it being Modern or Traditional. This study through a survey, using four points scale and chi-square test of association of energy utilization by households in the University staff quarters explored the cooking energy so as to acknowledge the energy type used by households. The incentive for use and its impact on users and established that with a high level of education, only 9% of the households use LPG as a modern form of energy while the choice for Electricity and Kerosene has remained foremost in use by the household. The household size was noted to encourage the quantum of energy consumed as well as the persistent use of inferior energy like firewood which was penultimate looked as a rural energy. The study concludes that household in the study area use multiple energy sources to support their cooking activities due to affordability and it being dependable and easily obtainable even though not very durable and effective. It is noted that the study area has not obeyed the theory of utilizing the energy ladder concept.
6
Publication available in full text mode
Content available

Dziewiętnastowieczna kuchnia Torunia

51%
Politowska K.
Rocznik Toruński
|
2014
|
issue 41
7-37
EN
19th century Toruń is considered to have been a town combining different national, cultural and religious communities. Both its political and material history reflect the mentality and daily life of the inhabitants of Toruń at that time. The heterogeneity of the town has inspired many researchers from vari-ous areas of science. The article presents the model of consumption of the inhabitants of Toruń in the 19th century outlining the social divisions according to level of wealth. On the basis of many sources, mainly the press, the author describes the so called culinary art which included dietary habits, the description of various products and refined food culture. The contrast between the alimentation of the affluent sections of the city and the poor reflects not only differences in their material status but also in their religion and nationality. The author also provides interesting information concerning names and ingredients of meals eaten by Torunians. Thanks to this, the consumption model of the 19th century may be easily compared with present eating habits. The main aim of the article is the attempt to answer the question whether Toruń’s cuisine is Polish, German, or perhaps it is an independent and excep-tional creation reflecting the character of 19th century Toruń and its population.
DE
Das Thorn des 19. Jahrhunderts gilt als Stadt in einem nationalen, kulturel-len und konfessionellen Grenzgebiet. Es hatte nicht nur eine ungewöhnlich facettenreiche politische, sondern auch materielle Geschichte, in der die Men-talität und das tägliche Leben der damaligen Thorner zum Ausdruck kam. Die Heterogenität der Stadt hat für viele Forschungen in verschiedenen Wissen-schaftsgebieten die Inspiration geliefert. Der vorliegende Artikel zeigt das Konsummuster der damaligen Einwohner von Thorn, mit einer deutlichen Differenzierung der Gesellschaft nach dem Niveau des Wohlstands. Auf der Grundlage vieler Quellen, hauptsächlich aus der Presse, wird die kulinarische Kunst im weitesten Sinne präsentiert, beginnend mit der Ernährungsweise, den Eigenschaften einzelner Produkte bis zur raffinierten Küchenkultur. Die Kontraste zwischen der Ernährung der wohlhabenden Bevölkerung und der der Armen in der Stadt zeigen nicht nur Unterschiede im Vermögen, sondern auch in der Konfession und der Nationa-lität auf. Der Artikel bietet auch wertvolle Informationen zu den Namen und Zutaten der Gerichte, die auf die Tische der Thorner kamen. Dadurch lässt sich das Bild des damaligen Konsummodells leicht mit den heutigen Ernäh-rungsgewohnheiten der Einwohner vergleichen. Den Kern der Arbeit bildet der Versuch auf die Frage zu antworten, ob die Thorner Küche eine polnische, deutsche oder vielleicht eine unabhängige ist, ein besonderes Phänomen, das den Charakter und die Spezifik von Thorn im 19. Jahrhundert und seiner Bevölkerung widerspiegelt.
7
Publication available in full text mode
Content available

Jak wyglądały późnośredniowieczne kuchnie?

51%
Marciniak-Kajzer A.
Vox Patrum
|
2013
|
vol. 59
449-461
EN
The Polish word „kuchnia” (kitchen, cooker, cuisine, cooking in English) has at least a few colloquial meanings. Most frequently it is associated with a collec­tion of recipes. Another meaning of the word is a device for cooking, e.g. a gas or an electric cooker or until recently a coal-burning stove. It is also a room, where food is prepared. The word sounds similar in most of the European languages. It might have originated from the German etymon „küch” which means cooking. In many languages the room for food preparation and device for cooking have the same source word. Therefore it is worth considering why there are so few expressions with reference to this important sphere of our life. Historical sources containing information that would render it possible to reconstruct kitchens are scarce and relatively late. It may be suspected that for contemporary people an issue of such a self-evident nature was not worth noting. The paper treats both on written and iconographic sources. On their basis it can be assumed that kitchen as a room functioned only in large castles and monasteries, where meals were prepared for a large number of people. In other residences or even at knights’ manor houses or wealthy bourgeois houses, food was cooked in living (day) rooms, whereas initial preparation might have taken place in front of the building. The development of constructions used for cooking is another issue discussed in this paper. Iconographic sources reveal that meals were most often cooked in open hearths that were initially built on the ground level and subsequently they were placed higher. Another essential concern was smoke removal from above the hearth. Based on iconography it can be claimed that most frequently there was a hood protruding from a wall, the purpose of which was mainly protection against sparks. Not always do we know whether this hood was connected with chimney ducts. Today such a construction is called a fire place and it is used mainly for heating. It seems that placing a hearth in the so-called „wide chimney” was an essential stage in the development of a kitchen as a separate room. As a consequence the entire room „in the chimney” became a kitchen and this may give an answer to the question why there is a lack of extensive vocabulary with reference to the kitchen. Another problem mentioned in the paper are difficulties that archeologists face when they attempt to reconstruct equipment used for cooking on the basis of archeological records obtained during excavations.
8
Publication available in full text mode
Content available

Focjusz a kuchnia grecka, czyli kilka słów o abyrtake (abyptakh)

51%
Kokoszko M., Gibel K.
Vox Patrum
|
2008
|
vol. 52
|
issue 1
495-504
EN
The present commentary is aimed at elucidating the terms made use of by Photius, the Patriarch of Constantinople, in the entry abyrtake included in his Lexicon. The authors of the study maintain that abyrtake was a sauce of Medic (i.e. Persian) origin, which might have been known to the Greeks even before the VIth century but eventually beeame popular in the IVth, BC. It was a luxury dish eonsisting of vinegar, eress, garlic, mustard, raisins and salted capers.
9
Publication available in full text mode
Content available

Co na górnośląskim stole znaleźć było można? Kilka uwag na marginesie zwyczajów kulinarnych Górnoślązaków na przełomie wieków XIX i XX

51%
Kaczmarek R., Hojka Z., Ruchniewicz M.
Zaranie Śląskie. Seria druga
|
2023
|
vol. 9
197-207
EN
The article presents Silesian culinary customs in the context of the cultural changes of the last few centuries. The author refers to the remarks of Norbert Elias, who illustrated these metamorphoses by describing behaviour in everyday life, including culinary customs. This methodology is applied to the description of regional cooking customs - the author postulates broadening the field of research and going beyond the analysis of the Upper Silesian peasant’s behaviour only. He argues against the stereotype of identifying the description of native cuisine with plebeian menus, citing, for example, the case of the cuisine of Prince George Rudolf of Legnica, where the Swiss cookbook by Anna Wecker (1605) was used, the English menu at the Pszczyna court of the Hochberg family, or the influence of the Schlesisches Kochbuch by Henrietta Pelz on Silesian bourgeois cuisine at the turn of the 19th and 20th centuries. These examples lead the author to conclude that Silesian cuisine was open to the transfer of culinary customs, a phenomenon he interprets as a readiness to embrace cultural change by different social groups in the region.
PL
W artykule przedstawione zostały śląskie obyczaje kulinarne w kontekście przemian kulturowych ostatnich kilku wieków. Autor przywołuje uwagi Norberta Eliasa, który te metamorfozy ilustrował poprzez opis zachowań w życiu codziennym, w tym – obyczajów kulinarnych. Ta metodologia jest odniesiona do opisu obyczajów kuchni regionalnej – autor postuluje poszerzenia pola badań i wyjście poza analizę wyłącznie zachowań górnośląskiego chłopa. Polemizuje ze stereotypem utożsamiania opisu rodzimej kuchni z jadłospisem plebejskim, przywołując m.in. przykład kuchni legnickiego księcia Jerzego Rudolfa, gdzie korzystano ze szwajcarskiej książki kucharskiej Anny Wecker (1605), angielskie menu na pszczyńskim dworze Hochbergów czy wpływ Schlesisches Kochbuch autorstwa Henrietty Pelz na śląską kuchnię mieszczańską na przełomie XIX i XX wieku. Te przykłady prowadzą autora do wniosku, iż śląska kuchnia była otwarta na transfer obyczajów kulinarnych, a to zjawisko interpretuje jako gotowość do przyjmowania kulturowych zmian przez różne grupy społeczne regionu.
10
Publication available in full text mode
Content available

Kuchnia jako sztuka przekazywania tradycji kulturowej. Idee, wartości, rozwiązania praktyczne

41%
Kondrat K.
Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja
|
2015
|
issue 1(15)
5-15
PL
W trakcie spożywania posiłku, picia napoju, trunku, zjadania deseru konsumenci z reguły nie zadają pytań dotyczących związanych z nimi idei. Delektują się smakiem potrawy, jej kompozycją, wyglądem, zapachem, estetyką podania. Zmysłami dotykają bogactwa treści zawartych w tym, co podane. Refleksja umysłu na temat idei i historii tego, co spożywają, nie jest pierwszoplanowa. Celem artykułu jest, po pierwsze, przedstawienie ideologicznego podłoża kuchni tradycyjnej jako sztuki przekazywania wartości kulturowych, na wybranych przykładach. Po drugie, krótka charakterystyka ideologii współczesnych sieci gastronomicznych nastawionych na konsumpcję masową. Po trzecie, charakterystyka zjawiska tzw. adaptacji kulinarnej.
EN
The article aims at presenting cuisine as the art of transmission of cultural tradition. To investigate the problem the author starts with description of ideas, beliefs, values and culinary customs as the ground of traditional cuisine. Three chosen examples are discussed: jewish kosher cuisine, japanese washoku and chinese ,,At the round table”. Afterwards the question of the ideology of modern gastronomic chains, focused on mass consumption, are briefly characterized. The fact of culinary adaptation is taken into consideration. Finally, some conclusions as open problems are formulated to further exploration.
11
Publication available in full text mode
Content available

Thematic category of nutrition, cuisine, and hospitality in Hungarian proverbial lore

41%
Zimonyi-Kalinyina I.
Językoznawstwo
|
2020
|
vol. 14
129-140
PL
Celem artykułu jest dobór węgierskich przysłów grupy tematycznej gastronomii i gościnności zarówno w sensie dosłownym, jak i przenośnym. W charakterze źródła wykorzystano ostatnie i wcześniejsze wydania słowników paremii. Przysłowia wybierano zarówno według słów kluczowych, jak i innych ich komponentów. Znaleziono znaczną liczbę przysłów odnoszących się do danej grupy tematycznej. Za pomocą analizy porównawczej i opisowej cały zebrany materiał został podzielony na cztery podgrupy. Specjalny filtr semantyczny był zastosowany do identyfikacji w przysłowiach składnika specyficznych węgierskich realiów, tak zwanych hungarikumów. Dobór węgierskich przysłów danej grupy tematycznej był także wykorzystany do rozpatrzenia teorii wspólnego środkowoeuropejskiego obszaru językowego.
EN
This study discusses Hungarian proverbs dealing with gastronomy and hospitality both in a direct and figurative way. Using recent and earlier editions of dictionaries of proverbs, relevant proverbs were found by searching for keywords. A substantial number of proverbs were identified as belonging to the gastronomy and hospitality thematic group. Through a comparative and descriptive approach, all the selected proverbial material was divided into subgroups. A special semantic filter was applied to distinguish the proverbs containing so-called Hungarikum realia. The identification of Hungarian proverbs in the thematic group contributes to discussions on the theory of the common Central-European linguistic area.
12
Publication available in full text mode
Content available

Rola jedzenia w budowie mitu Austro-Węgier jako elementu tożsamości środkowoeuropejskiej

36%
Frynia Ł.
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
|
2019
|
vol. 12
38-62
PL
This work deals with the problem of the self-identity of the inhabitants of Central and Eastern Europe, and their self-determination in relation to the Austria-Hungary. An important element of this issue is the mythologization of history, also cultural memory about the past that can be shown through the certain fragment of the anthropology of everyday life-cuisine and culinary culture. The Austro-Hungarian myth fixed in culture through cuisine becomes the material of regional identity. The paper contains main conclusions of the master thesis On the search of self-identity in Central and Eastern Europe. The role of cuisine in the construction of Austro-Hungarian myth.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.