Search results

1

Prehistoria książki

100%

Kotuła S. D.

Biblioteka

|

2018

|

issue 22(31)

9-27

EN

The traditional book appeared in the media landscape in the fifteenth century. Its emergence required considerable evolution and a number of projects. All of these are referred to as proto-books, i.e. prototypes of contemporary books (also calledhi storical forms of books). Proto-books, however, were not created in a vacuum, but were the result of earlier developments, which can be termed either pre-books because they were created in prehistorical times or paleo-books because they were mainly created in the Paleolithic. Finally, the traditional book became the basis for the development of digital forms of books that are referred to as post‑books. The aim of this article is to approximate the earliest stage of book development, i.e. the period from the Paleolithic (mainly Upper). The article presents the main categories of prehistorical forms of books. As a result of the analysis of available scientific publications, the current state of research in the field of prehistoric origins of book is described. The implementation of such a research program allowed the organization of knowledge in the field of book prehistory. As a result, a synthetic approach was created devoted to the presentation of the earliest stages of the development of forms that eventually led to the emergence of the codex printed book in the landscape of mass media.

PL

Książka tradycyjna pojawiła się w XV wieku. Jej powstanie wymagało szeregu projektów pośrednich. Wszystkie one określane są mianem proto-książek (inaczej także historycznych postaci książek, paraksiążek), tzn. prototypów książek sensu stricto, czyli dzisiejszych. Jednakże proto-książki również nie powstały w próżni, lecz były wynikiem projektów wcześniejszych: pre-książek, które powstawały w czasach prehistorycznych, czy paleo‑książek, powstających głównie w paleolicie. Sama wreszcie książka sensu stricto stała się podstawą do opracowania projektów cyfrowych postaci książek, które określa się jako post‑książki. Celem artykułu jest przybliżenie najwcześniejszego etapu rozwoju książki, czyli okresu rozpoczętego w paleolicie (zwłaszcza górnym). Artykuł prezentuje główne kategorie prehistorycznych postaci książek. W wyniku analizy dostępnych źródeł literaturowych opracowano aktualny stan badań w zakresie prehistorycznych początków książki. Realizacja tak zakrojonego programu badawczego pozwoliła uporządkować wiedzę w zakresie prehistorii książki. W rezultacie powstało syntetyczne ujęcie prezentujące najwcześniejsze etapy rozwoju form, które z czasem doprowadziły do pojawienia się w krajobrazie medió masowych kodeksowej książki drukowanej.

2

Nowe źródła do badań literackich i bibliologicznych dawnego piśmiennictwa Wielkiego Księstwa Litewskiego w świetle współczesnych metodologii

100%

Jarczykowa M.

Rocznik Lituanistyczny

|

2015

|

vol. 1

PL

W artykule przedstawiono nowe źródła pozwalające rozszerzyć dotychczasowe badania nad dawnym piśmiennictwem Wielkiego Księstwa Litewskiego. Przywołane przykłady odzwierciedlają jednocześnie współczesne metodologie literackie i bibliologiczne. Bibliotekoznawcy wykorzystują metodę funkcjonalną i stosują dyrektywę badawczą „kultura książki” m.in. w odniesieniu do wileńskich środowisk klasztornych. Geopoetyka i geokrytyka umożliwiają ujawnianie znaczenia przestrzeni, miejsc pamięci czy geograficznych nazw własnych. Zastosowanie tej metody wobec twórczości Daniela Naborowskiego czy diariusza Bogusława Kazimierza Maskiewicza pozwala na wydobycie z tych tekstów specyfiki podejścia do mniej lub bardziej znanych miejsc na mapie Rzeczypospolitej, zwłaszcza Wielkiego Księstwa Litewskiego. Metoda badań strukturalnych, stosowana zarówno przez literaturoznawców, jak i bibliologów, oparta na analizie ramy literacko-wydawniczej, została przedstawiona na przykładzie Lwowskiego rękopisu zawierającego wiersze okolicznościowe poświęcone Radziwiłłom birżańskim oraz na podstawie nieznanego, unikatowego druku przekładu Niektórych psalmów Dawidowych Salomona Rysińskiego. Zwrócono także uwagę na znaczenie badań retorycznych, wskazując możliwość wykorzystania nieznanych mów świadczących o kulturze oratorskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego.

EN

The article presents the new sources which allow to broaden the existing research on the old literature of the Grand Duchy of Lithuania. The cited examples reflect contemporary literary and bibliological methodologies. Bibliologists use a functional method and apply a research directive called the “book culture” to (among others) the Vilnius monastic communities. Geopoetics and geocriticism reveal the significance of the space, places of remembrance or geographic names. Applying this method to the work of Daniel Naborowski or Boguslaw Kazimierz Maskiewicz’s diary enables to show the specifics of these author’s approach to some more or less known places on a map of the Kingdom of Poland and especially the Grand Duchy of Lithuania. Structuralist method, used both by the literary critics and bibliologists, based on the analysis of literary-publishing frame was presented through two examples: the Lviv manuscript containing occasional poems dedicated to the Birże Radziwiłł family and the previously unknown, unique print of the translation of some David’s psalms by Salomon Rysiński. In the article it has been also highlighted the importance of rhetorical research and indicated the possibility of using unknown orations which show the oratory culture of the Grand Duchy of Lithuania.

3

Cyfrowa kultura książki

100%

Kotuła S. D.

Toruńskie Studia Bibliologiczne

|

2015

|

vol. 8

|

issue 1(14)

107-122

EN

The aim of the article is to characterize the phenomenon of digital book culture, which is a manifestation of the (traditional) book culture on the digital-network environment of the Internet and the World Wide Web. The Internet and WWW were largely developed under the influence of book culture. Within this phenomenon are transferring the achievements of book culture to the Internet; convergence of the Internet and the book; implementation of the bibliological processes into the Web; fulfilment of an ancient idea of gathering and sharing full corpus (a universe) of information (knowledge, content) as well as the idea of creating the universe of quanta of information (Web conceptually, metaphorically and structurally refers to information management methods developed in the book culture). Thus, the most crucial aspect of the digital book culture is the phenomenon of the book per se and the processes related to it as a pattern for the Internet, and especially Web, communication.

PL

Celem artykułu jest scharakteryzowanie zjawiska cyfrowej kultury książki, która jest manifestacją kultury książki w środowisku cyfrowo-sieciowym Internetu i World Wide Web. Internet i WWW ukształtowane zostały w dużym stopniu w duchu kultury książki. W ramach wyróżnionego zjawiska mieści się: przenoszenie do Internetu zdobyczy kultury książki; proces konwergencji mediów książki i Internetu; przeprowadzanie w Webie procesów bibliologicznych; realizacja znanej ze starożytności idei zgromadzenia i udostępnienia pełnego korpusu informacji (wiedzy, treści), a także idei stworzenia skwantyfikowanego uniwersum informacyjnego (Web konceptualnie, metaforycznie i strukturalnie nawiązuje do wypracowanych w kulturze książki metod organizacji i zarządzania informacją). A zatem kluczowym aspektem cyfrowej kultury książki jest zjawisko książki per se oraz procesy z nią (książką) związane jako wzór dla komunikacji w Internecie oraz w szczególności w Webie.

4

La Bibbia ceca del 1506. Sonda nella cultura del libro in Boemia a cavallo tra XV e XVI secolo

80%

D'Amico T.

Fabrica Litterarum Polono-Italica

|

2022

|

issue 4

1-17

EN

In 1506, the printer Liechtenstein published the “Biblij Cžeská w Benátkach tisšten” (Bohemian Bible printed in Venice). The Venetian Bible (as it is commonly called) was written in Czech and was commissioned by three Prague residents. This article aims to show the Czech Bible of 1506 as an interesting “object” that somehow connects two very distant cultural realities of the early sixteenth century: Venice, the most important center of European printing, especially humanist printing, and Prague, the center of Utrakism. This study will focus on three aspects: the situation of Bohemian printing art in the early sixteenth century, which has received the most attention; the reasons why the Bible is a “printed artifact”; and finally, the choice of Venice as the place of publication. The paper concludes with a brief reflection on the legacy of the Venetian Bible – a hybrid of two book cultures.

PL

W 1506 roku drukarz Liechtenstein wydał w Wenecji „Biblij Cžeská w Benátkach tisšten” (Biblia czeska drukowana w Wenecji). Biblia wenecka (jak powszechnie się ją nazywa) była napisana w języku czeskim i została zamówiona przez trzech mieszkańców Pragi. Praca ma na celu zbadanie czeskiej Biblii z 1506 roku jako ciekawego „przedmiotu”, który w pewien sposób łączy dwie bardzo odległe rzeczywistości kulturowe z początku XVI wieku: Wenecję, najważniejsze centrum europejskiego drukarstwa, szczególnie humanistycznego, i Pragę – centrum utrakwizmu. Niniejsze badanie skoncentruje się na trzech aspektach: sytuacji czeskiej sztuki drukarskiej na początku XVI wieku, której poświęcono najwięcej miejsca; powodach, dla których Biblia jest „artefaktem drukowanym”; wreszcie wyborowi Wenecji jako miejsca publikacji. Praca kończy się krótką refleksją nad dziedzictwem Biblii weneckiej – hybrydy dwóch kultur książkowych.

IT

Nel 1506 esce a Venezia, presso lo stampatore Liechtenstein, la Biblij Cžeská w Benátkach tisšten (Bibbia ceca stampata a Venezia). La Bibbia di Venezia (come è comunemente indicata) è in ceco ed è commissionata da tre cittadini praghesi. Il lavoro intende indagare la Bibbia ceca del 1506 come un “oggetto” curioso che, in qualche modo, unisce a inizio del XVI secolo due realtà culturali molto distanti tra loro: quella di Venezia, centro nevralgico della stampa europea e in particolare di quella umanista, e quella di Praga, centro dell’utraquismo. Tale indagine si soffermerà su tre aspetti: la situazione della stampa ceca a inizio Cinquecento, cui verrà dedicato maggiore spazio; i motivi alla base della Bibbia come testo da stampare; infine, le criticità della scelta di Venezia. Conclude il lavoro una breve riflessione sul lascito della Bibbia di Venezia, un ibrido di due culture del libro, nella storia della stampa ceca.

5

Biblioteka bazylianów w Białej Podlaskiej

80%

Wereda D.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 112

419-437

EN

The Basilian monastery in Biała Podlaska was founded in 1690 by Katarzyna Radziwiłłowa, née Sobieska. The monks from the above-mentioned monastery were obliged to raise the level of the religious life of the people who lived in the Radziwiłł family’s lands in Biała Podlaska. The monks, who conducted pastoral and missionary work, preached sermons and looked after pilgrims, and used the monastic library, including the collections of sermons, theological, historical, medical and art history books, dictionaries and prints popularizing Marian cult, as well as occasional panegyrics commemorating events related to the Radziwiłł family. The books kept in the library were bought by monks and donated by the founders, the priests of the Latin rite and Basilian monks working in Biała Podlaska and other places. The surviving collection of the library in Biała Podlaska shows the extensive contacts and interests of the monks. The monastic library had the books published in a number of publishing houses in Poland and Western Europe. The books were bought by the monks who studied in Rome, on their way back to Poland. The surviving collection of the Basilian library in Biała is evidence of the users’ high intellectual culture and their openness to inspirations from different intellectual backgrounds. The analysis of the collection confirms the great role of the congregation as a liaison between Latin and Byzantine cultures. Using knowledge in pastoral work contributed to the adaptation of the ideas included in the books to the level of the reader, who is often excluded from the circles of the writing culture. The Basilian book collections were an essential tool for establishing new boundaries between cultures.

PL

Bazyliański klasztor w Białej Podlaskiej został ufundowany w 1690 roku przez Katarzynę z Sobieskich Radziwiłłową. Zakonnicy z bialskiego klasztoru zostali zobowiązania do podniesienia poziomu życia religijnego poddanych w bialskich dobrach Radziwiłłów poprzez działalność misyjną. Wsparciem dla pracy duszpasterskiej, kaznodziejskiej, misyjnej, obsługi pielgrzymów była biblioteka klasztorna gromadząca zbiory kazań oraz książki o tematyce teologicznej, historycznej, medycznej, z zakresu historii sztuki, słowniki, druki popularyzujące kult maryjny oraz okolicznościowe panegiryki upamiętniające wydarzenia związane z rodem Radziwiłłów. Książki do biblioteki były kupowane przez zakonników oraz przekazywane jako dary od fundatorów, duchownych obrządku łacińskiego oraz zakonników pracujących w bialskiej lub innych placówkach bazyliańskich. Zachowana część zasobu bialskiej biblioteki wskazuje na rozległe kontakty i zainteresowania zakonników. W klasztornym księgozbiorze znajdowały się książki opublikowane w wielu krajowych ośrodkach wydawniczych i typografiach kilkudziesięciu miast Europy Zachodniej. Książki były kupowane przez zakonników studiujących w rzymskich placówkach oświatowych, w drodze powrotnej do kraju zaopatrujących się w tamtejszych księgarniach. Zachowana część księgozbioru klasztoru bazylianów w Białej jest świadectwem wysokiej kultury intelektualnej jego użytkowników i otwartości na inspiracje z różnych środowisk intelektualnych. Analiza księgozbioru potwierdza ogromną rolę zgromadzenia jako pośredników pomiędzy kulturą łacińskiego i bizantyjskiego kręgu kulturowego. Wykorzystanie wiedzy w pracy duszpasterskiej przyczyniało się do przetwarzania idei zawartych w książkach do poziomu odbiorcy często wykluczonego z kręgów kultury piśmienniczej. Księgozbiory bazyliańskie były istotnym narzędziem do wytyczania nowych granic kręgów kulturowych.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Biblioteka

1 Fabrica Litterarum Polono-Italica

1 Rocznik Lituanistyczny

1 Toruńskie Studia Bibliologiczne

1 2022

1 2019

1 2018

2 2015

2 Kotuła S. D.

1 D'Amico T.

1 Jarczykowa M.

1 Wereda D.

Prehistoria książki

Nowe źródła do badań literackich i bibliologicznych dawnego piśmiennictwa Wielkiego Księstwa Litewskiego w świetle współczesnych metodologii

Cyfrowa kultura książki

La Bibbia ceca del 1506. Sonda nella cultura del libro in Boemia a cavallo tra XV e XVI secolo

Biblioteka bazylianów w Białej Podlaskiej