Search results

1

Historia laicyzacji. Skala oddziaływania antyreligijnego na sytuację Kościoła katolickiego na Wschodzie

100%

Szymański J.

Sympozjum

|

2005

|

issue 1(14)

9-58

PL

Historia laicyzacji. Skala oddziaływania antyreligijnego na sytuację Kościoła katolickiego na Wschodzie

2

Historia sekularyzacji w ujęciu H.U. Altermatta

100%

Kulbat W.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2007

|

vol. 16

111-124

EN

From among the multitude of works by various authors preoccupied with analysing the processes of secularisation taking place in modern times, the study of the issue by the Swiss historian Urs Altermatt, presented in Catholicism and the Modern World (Cracow, 1995), deserves special consideration. The analysis undertaken by the author unveils the complexity of the process encompassing distinct waves of secularisation brought about by diverse factors as well as the return of the sacred. Altermatt’s special contribution which stands to his credit lies in an interdisciplinary approach he employed in his study to explore the origin of secularisation processes in the context of history, sociology, political science and theology. Altermatt reveals in a fascinating way the transformations occurring in the world dominated by religious mind. He points out to the radical changes brought about by industralism and urbanization which affected the tranquil life of local communities. Throughout the 19th and 20th centuries, secularization was perceived by Catholics as a threat, which made them adopt a defensive attitude in order to safeguard their own identity. Although secularization in the Western societies has been progressing systematically since ca 1800, it has never been a unidimentional and unidirectional phenomenon. It would assume the form of cyclical tides of religious crisis and renewal, resulting in the following relationship becoming evident: the more prominent position the industrial working class occupies in a society, the more the role of the Church declines. It is no wonder, therefore, that the processes of secularisation have always alarmed those responsible for the formulation of pastoral care programmes and stimulated evangelization efforts.

3

Między laickością a laicyzmem

88%

Kulbat W.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2006

|

vol. 15

93-111

DE

Der Begriff der Laizität gestaltene als ein Bestandteil der neuzeitlichen Welt bezieht sich auf die Systeme die, die Gewissenfreiheit ihrer Bürger werthalten. Im Hinsicht auf die historische Bedingtheit assoziiert man die Laizität mit der Trennung von Kirche und Staat. Auf dem Gegenpol gibt es den Begriff der Laizismus, der Ideologie die mit den Systemen des totalitären Atheismus Verbindung hat. Diese Systeme versuchen antireligiöse Vorstellung der Welt als ihre eigene Konzeption des Gutes aufzudringen. Ausschluss der Religion und Lassen sie außer Acht im Leben der Gesellschaften und Völkern folgt aus der Annahme einer nicht adäquaten Idee der Laizität hervor, die nicht auf das historische Andenken und lebendige Tradition der europäischen Völkern achtet. Diese oft nur als oberflächlischer Stereotyp befestigte Version des laizistischen Denkens, erklärt für ungültig die konstruktive, öffentliche Rolle der Religion in Praxis und im historischen sowie gesellschaftlichen Leben einer eigenartigen falschen Methodologie etsi Deus non daretur erliegend. “Die Offenheit” des Staates sollte nicht nur in dem erscheinen, dass man die Bindung an die Gesellschaft durch den Bau ihres Wohlstandes erreichen will. Man muss doch vor allem den Bedarf an der Gleichheit zu befriedigen, das Prinzip der unbegrenzten Konkurrenz von verschiedenen Weltanschauungen abzulehnen und Menschenrechte zu respektieren. Die auf die Religion eröffnete Laizität hat Vorteile bei Gestalten des öffentlichen Geistes, weil die Religion der Hauptfaktor von Sozializierung, Erziehung und Bilden der Tugend ist. Zum guten Leben reicht nicht nur die Ethik. Es ist zweifelhaft ohne Religion die Höhe des moralischen Lebens zu erreichen. Die Verkündigung des ethischen Relativismus und die Ablehnung der Religion haben dazu beigetragen, dass die liberalen Gesellschaften im Angesicht der Bedrohung von totalitären Ideologien hilflos sind. Zur Zeit, eine Bedrohung ist die Krise der Wahrheitsidee und die mit ihr verbundene Abwertung der Menschenwürde und Nihilismus.

4

Ewangelizacja w Europie Wschodniej w perspektywie ekumenicznej - problemy i wyzwania

88%

Kałużny T.

Sympozjum

|

2005

|

issue 1(14)

59-81

PL

Nie trzeba być znawcą problemu, aby stwierdzić istnienie ścisłej więzi między ewangelizacją lub nową ewangelizacją a ekumenizmem. Obie formy działalności Kościoła odnajdują swoje najgłębsze podstawy motywacyjne w modlitwie arcykapłańskiej Chrystusa: „Aby wszyscy stanowili jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno, aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie posłał” (J 17,21). Nie trudno też zauważyć, iż owa ścisła więź między ewangelizacją i ekumenizmem staje się szczególnie ważna w życiu Kościoła katolickiego w krajach Europy Wschodniej. Sytuacja religijna w Europie Wschodniej jest bardzo złożona i zróżnicowana w poszczególnych krajach. Nie sposób w tej krótkiej prezentacji uwzględnić wszystkich jej aspektów. Będziemy zatem zmuszeni do pewnych uogólnień, do odniesienia się jedynie do najważniejszych czynników bogatej rzeczywistości oraz do wybranych krajów tego obszaru geograficznego. Na wstępie ukażemy wybrane aspekty specyficznej sytuacji wyznaniowej i ekumenicznej w krajach Europy Wschodniej, gdzie prowadzona jest nowa ewangelizacja. Następnie – w świetle dokumentów Kościoła katolickiego – wskażemy na nieodzowność świadomości ekumenicznej w pracy ewangelizacyjnej. W części trzeciej przedstawimy wnioski praktyczne i propozycje, które mogą stanowić pomoc w urzeczywistnianiu w tych krajach pracy duszpasterskiej, podejmowanej w duchu ekumenicznym.

5

Nowe koncepcje sekularyzacji w perspektywie teologicznej

88%

Kulbat W.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2010

|

vol. 19

117-144

EN

The author of the article examines the theological interpretation of the phenomenon of secularization and to this end embarks on differentiating between various notions which bear resemblance to “secularization”. Secularization denotes the progressive autonomy of various spheres of human life in relation to the realm of religion, or religion-related norms and institutions. As opposed to secularization being a spontaneous process, laicization is usually understood as a targeted and intentional process of de-Christianizing social relations through structured activities intended to eradicate all forms of the presence of the Church and Christians from public life. De-Christiani-zation, in turn, is an atrophy of Christianity within the structures of the Church itself, especially in Western Europe. The compiled material serves to attempt to answer the following question: In what way does theology evaluate secularization? The author replies to this question by drawing on the assessments of the different protestant and catholic theologians and the teaching of the Catholic Church in the documents of the Second Vatican Council. As opposed to socialization meant to be an exclusion from the worldly life, the Second Vatican Council has juxtaposed secularization with the process of sanctification, which restores God to His due place and acknowledges Him to be the ultimate goal of all things, without questioning the legitimacy of earthly reality.

6

Wprowadzenie do sympozjum

75%

Michałek T.

Sympozjum

|

2005

|

issue 1(14)

7-8

PL

Wprowadzenie w sympozjum naukowe w Wyższym Seminarium Misyjnym Księży Sercanów w Stadnikach: Między męczeństwem a nadzieją – Kościół katolicki w Europie Wschodniej.

7

Stosunek władz PRL do działalności i posługi Prymasa Wyszyńskiego

75%

Raina P.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2018

|

vol. 13

|

issue 15 (2)

253-268

EN

The aim of the communist authorities was to completely laicize the Polish society and liquidate the Catholic Church in Poland. Primate Wyszyński tried to ensure that the authorities failed to achieve these goals. The Primate was convinced that Church can not isolate itself from common destinies with the Polish nation.

PL

Celem stalinowców była całkowita laicyzacja społeczeństwa polskiego i zlikwidowanie Kościoła katolickiego w Polsce. Prymas Wyszyński zabiegał o to, aby władzom nie powiodło się osiągnięcie tych celów. Prymas był przekonany, że Kościół nie może odizolować się od wspólnych losów z narodem polskim.

8

Życie religijne Czechów czyli laicyzacja naszych południowych sąsiadów

63%

Jakimowicz-Pisarska I.

Przegląd Religioznawczy

|

2018

|

issue 3/269

EN

The Czech Republic seems to be the unique piece of land among the sea of religious states of Central and Eastern Europe. Their famous lack of religion in the public life and division the public and private parts of life made them an interesting case study for all who tries to understand European identity. The purpose of this article is to identify relationships between Czechs’ religion attitudes and their point of view for the state’s role and relations with citizens. The first part is focused on the past of Czech and historical background which created their national identity. The second part shows some examples of modern policy and relations between religion and the statelaw regulation. This article investigates how and what Czechs think about religion as an element of their identity. Moreover, the historical background described in the text allows to understand why they insist on separating the public and private religious aspects of their life. This is illustrated through some statistic researches and articles.

PL

Kiedy się myśli o najbardziej zlaicyzowanych społeczeństwach w Europie Środkowej, Czesi są pierwszą z grup, która od razu przychodzi do głowy. Stanowi ona kontrast dla Polaków, których powszechnie uznaje się za głęboko wierzących katolików, dla protestanckich Niemców i Austriaków, a nawet Węgrów będących wyznawcami różnych form chrześcijaństwa. Czesi zatem nie wpisują się w model postkomunistycznych społeczeństw, które część swojej tożsamości powojennej, a także opór wobec dziewiętnastowiecznej władzy budowały na fundamentach religijnych. Zdecydowanie inaczej niż w przypadku państw zachodniej Europy wygląda czeski model państwa świeckiego. Można więc uznać, że zarówno w perspektywie historycznej, jak i współczesnej Republika Czeska i jej mieszkańcy stanowią swoiste case study. Otoczeni bowiem państwami, w których relacja tożsamość–religia jest nadal ważna, Czesi zbudowali swoje państwo od razu jako twór świecki.

9

Ideologizacja szkolnictwa średniego w Legnicy w latach 1945 –1956

63%

Jaworska K.

Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy

|

2014

|

issue 1(10)

PL

Niniejszy artykuł prezentuje zagadnienie laicyzacji szkolnictwa średniego w Legnicy w latach 1945 –1956. Problem laicyzacji szkolnictwa wszystkich szczebli był konsekwencją realizacji założeń polityki oświatowej w nowych realiach ustrojowych powojennej Polski. Ponieważ przeobrażenia, które miały miejsce w Polsce w październiku 1956 r. zasadniczo wpłynęły na sposób laicyzowania młodego pokolenia, ramy czasowe opracowania obejmują okres 1945 –1956. Zagadnienie laicyzacji legnickiego szkolnictwa średniego zostało ukazane na tle polityki wyznaniowej i oświatowej realizowanej w tym czasie przez władze komunistyczne w Polsce. Dostępna dokumentacja źródłowa obrazująca realizację tego procesu w Legnicy w latach 1945 –1956 jest stosunkowo skromna. Podstawą niniejszego opracowania są przede wszystkim materiały zgromadzone w Oddziale Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu, Archiwum Państwowym we Wrocławiu i jego Oddziale w Legnicy oraz Archiwum Archidiecezji Wrocławskiej, a także wspomnienia ówczesnych legnickich uczniów.

EN

This paper presents the problem of secularisation of the secondary education system in Legnica between 1945 and 1956. It was a consequence of the implementation of the educational policy in the new reality of post-war Poland. Since the transformation introduced in Poland in October, 1956 mostly influenced the secularisation of the young generation, the temporal framework of this paper includes the period between 1945 and 1956. The secularisation of the secondary education system in Legnica constituted a phenomenon which resulted from the implementation of religious and educational policies at the time. Accessible source materials illustrating this process in Legnica between 1945 and 1956 are relatively scarce. This study is mainly based on the materials obtained from the Wrocław branch of The National Institute of Remembrance, State Archives in Wrocław and their Legnica branch, Wrocław Archdiocese Archives as well as accounts of former pupils.

10

Postmodernizm – nowe wyzwania ewangelizacyjne

63%

Majkowski W.

Sympozjum

|

2019

|

issue 2(37)

141-155

PL

Chrześcijaństwo ma swoje źródło w fakcie Bożej miłości do człowieka. „Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. Albowiem Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony” (J 3,16-17). Ta „Dobra Nowina” o zbawieniu dokonanym w Osobie Jezusa Chrystusa jest skierowana do każdego człowieka, aby przywrócić pierwotną perspektywę jego życiu. Dobra Nowina dociera do człowieka przez jej głoszenie tym, którzy jeszcze jej nie przyjęli, ale też i tym, którzy – z jakiegokolwiek powodu – od niej odeszli. W Europie, począwszy od Oświecenia, zaczęła się powolna dechrystianizacja społeczeństw. Racjonalizm powoli wypierał religijne postawy, a pragmatyzm parł w kierunku urządzania królestwa ziemskiego, wyłączając perspektywę eschatologiczną. W tym samym kierunku zadziałały dwie ateistyczne ideologie: marksizmu i nazizmu. W konsekwencji społeczeństwa europejskie zaczęły odchodzić od chrześcijaństwa, przyjmując sposób życia bez Boga. Do tego stylu życia włączona została nowa perspektywa – postmodernizm, której sednem jest kryzys epistemologiczny i kryzys wartości. Te ostatnie zmiany stawiają przed chrześcijaństwem nowe, dotąd nieznane, wyzwania. Chodzi o nowe formy dotarcia z przesłaniem ewangelicznym do tych, którzy żyjąc w nowym świecie społeczno-kulturowym, ulegli dechrystianizacji.

EN

Christianity has its source in the fact of God’s love for Man. „For God so loved the world that he gave his only Son, so that everyone who believes in him might not perish but have eternal life. For God did not sent his Son into the world to condemn the world, but that the world might be saved through him” (Jn 3,16-17). This „Good News” about the salvation accomplished in the Person of Jesus Christ is addressed to every human being to restore his original perspective. The Good News reaches people through its preaching to those who have not yet received it, but also to those who, for whatever reason, have departed from it. In Europe, starting from the Enlightenment, slow de-Christianization of societies began. Rationalism slowly began to supplant religious attitudes, and pragmatism moved towards the organization of the earthly kingdom, excluding the eschatological perspective. Two atheistic ideologies worked in the same direction: Marxism and Nazism. As a consequence, European societies began to move away from Christianity, adopting a way of life without God. A new perspective of postmodernism has been included in this lifestyle, the essence of which is the epistemological crisis and the crisis of values. These recent changes pose new, previously unknown challenges to Christianity. As a result, a need arises for new forms of preaching the Gospel to these people.

11

„Przez wszystko do mnie przemawiałeś – Panie!” Jak Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) pomaga nam rozumieć współczesne „znaki czasu”?

63%

Bielak G.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2022

|

vol. 31

|

issue 1

127-140

EN

The article describes the characteristic features of Cyprian Kamil Norwid’s spirituality on the basis of selected Letters from this writer. Norwid is a unique figure of the 19th century for Polish history and culture. The example of his spiritual life can inspire contemporary Christians. The discussed Letters indicate Norwid’s close relationship with God, his trust in Providence in life’s hardships and adversities and the conviction with which he proclaimed Christ and His Gospel. Norwid’s spiritual example helps us to properly read the contemporary „signs of the times”. Especially during the crisis caused, among others, by the coronavirus pandemic and progressive secularization, Norwid’s thoughts are also relevant today.

12

Model edukacji religijnej w Prowincji Francuskiej Kościoła Starokatolickiego Mariawitów oraz we Wspólnocie Kościoła Sainte-Marie w Mont-Saint-Aignan

51%

Mames T. D.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2019

|

vol. 22

|

issue 1

201-226

PL

Przedmiotem badań jest model edukacji religijnej w Prowincji Francuskiej Kościoła Starokatolickiego Mariawitów oraz we Wspólnocie Sainte-Marie w Mont-Saint-Aignan. Cel badań stanowi scharakteryzowanie głównych przestrzeni edukacji religijnej wspomnianych wspólnot wyznaniowych to znaczy poradnictwo duszpasterskie; liturgia oraz katechizacja. Procedura badawcza była realizowana przy zastosowaniu zespołu metod badawczych nauk pedagogicznych oraz teologicznych: wywiadu (z duchowieństwem obu Kościołów); obserwacji uczestniczącej; analizy dokumentów oraz metody historyczno-porównawczej. Model edukacji religijnej; wypracowany w tych dwóch niezależnie od siebie rozwijających się Kościołach we Francji; ukazuje odpowiedź wspólnot chrześcijańskich na potrzeby religijne w zlaicyzowanym społeczeństwie. Poprzez poradnictwo duszpasterskie; którego odbiorcami są nie tylko wyznawcy tych wspólnot; ale także muzułmanie; żydzi; hindusi; agnostycy lub ateiści; wspólnoty te stały się znane jako miejsca udzielania wsparcia duchowego. Komplementarnym elementem poradnictwa jest katechizacja; zaś oba te elementy mają na celu wprowadzenie do życia liturgicznego. Nie jest to jednak model zamknięty; nastawiony na prozelityzm; ale raczej otwarty; stawiający sobie za główny cel przywracanie nadziei w laickim i zateizowanym społeczeństwie.

EN

The subject of the research is the model of religious education in the Province of the France of the Old Catholic Mariavites and in the Community of Sainte-Marie in Mont-Saint-Aignan. The research objective is to characterize the main areas of religious education of these religious communities; that is; pastoral counseling; liturgy and catechization. The research procedure was carried out using a set of pedagogical and theological research methods: interview (with the clergy); active (participant) observation; analysis of documents and historical-comparative method. The model of religious education; developed in these two independently existing Churches in France; indicates the response of Christian communities to religious needs in a secularized society. Through pastoral counseling; the recipients of which are not only members of these communities; but also Muslims; Jews; Hindus; agnostics or atheists; these communities have become known as places of spiritual support. A complementary element of counseling is catechization; and both these elements are aimed at introducing these subjects to liturgical life. However; it is not a closed model; focused on proselytizing; but rather an open one; aiming at restoring hope in secular and atheistic society.

13

La democracia, la secularización y el renacimiento de las escuelas católicas en Polonia

51%

Bar W.

Studia Prawnicze KUL

|

2013

|

issue 2 (54)

17-26

PL

System szkolnictwa publicznego w Polsce zaczął się kształtować po przyjęciu chrześcijaństwa - przy klasztorach i parafiach, zwłaszcza od XII w. W 1364 r. powstała pierwsza szkoła wyższa w Krakowie. Istotny wkład wnieśli jezuici i pijarzy (od XVI w.). Do powstania Komisji Edukacji Narodowej (1773) szkolnictwo pozostawało poza zainteresowaniem państwa. Pod zaborami ostoją polskości stały się prywatne szkoły prowadzone przez instytucje kościelne, od XIX w. licznie przez zakony żeńskie. System tych szkół stał się podstawą oświaty publicznej po odzyskaniu niepodległości (1918); nowego znaczenia nabrał w czasie II wojny światowej i okupacji Polski przez Niemcy i ZSRR. Dopiero przemiany ustrojowe z 1989 r. otworzyły na nowo prowadzenie edukacji przez inne podmioty niż państwo. Aktualnie system oświaty dzieci i młodzieży obejmuje ponad 5,5 mln osób, czyli 14,% populacji. Ponad 55 000 uczy się w 518 szkołach katolickich w rozumieniu prawa kanonicznego: w 142 szkołach podstawowych, 139 liceach ogólnokształcących, 20 szkołach ponadgimnazjalnych przygotowujących do zawodu, w 3 szkołach policealnych oraz 20 szkołach specjalnych dla dzieci niepełnosprawnych. Pracuje z nimi ok. 10 000 nauczycieli, z tego ok. 4 000 na pełnym etacie. Mimo, że liczba uczniów w polskich szkołach spadła o 1/3 w ciągu minionych 10 lat, to do szkół katolickich ustawiają się kolejki. Pojawiają się postulaty czy próby ograniczania ich działalności, ale szkoły te bronią ich wyniki. Na przykład katolickie licea ogólnokształcące, które w skali kraju stanowią 5,2%, wśród najlepszych dwustu stanowią 12 %; natomiast w 3 województwach (na 16) okazały się najlepsze, w 13 innych znalazły się w czołówce. Łącznie na pozycjach od 1 do 10 uplasowała się ich ponad połowa. Siłą szkolnictwa katolickiego jest nie tylko kadra, poziom nauczania i bogatsza oferta programowa, ale też wychowanie. Szczególną popularnością cieszą się szkoły podstawowe i gimnazja. Wizytówką szkół jest system wartości oparty na doktrynie chrześcijańskiej. Coraz więcej rodziców pragnie wychowywać dzieci na bazie tych uniwersalnych wartości, o czym świadczą też podane statystyki.

EN

The system of public education in Poland has begun to form after the acceptance of Christianity – schools were established next to monasteries and parishes, especially after 12th century. In 1364 the first school of higher education was established in Cracow. In this subject an important role was performed by the Jesuit and Piarist Orders (since 16th century). Until the creation of the Commission of National Education (1773) the system of education was outside the scope of state’s interest. During the partition times private schools run by the Church institutions, after 19th century very often by female convents, constituted a safe refuge for the Polish language, religion, culture. The system of those schools was the base for creating the system of public education after regaining independence (1918) and acquired a new meaning during the World War II and the time of the German and Soviet occupation. Only after the transformation in 1989 the possibility of educating by the institutions not owed by the state was reestablished. At present the system of children and youth education involves over 5,5 million people, that is 14% of the Polish population. Over 55 000 of the students are enrolled in 518 the Catholic schools defined as the Catholic schools in accordance with the Canon Law. Among them are: 142 primary schools, 139 high schools, 20 schools of the secondary education with the purpose of preparation for particular professions, 3 schools offering education after graduating of the high school and one special school for children with special needs. Within those schools there are 10 000 teachers working, out of that 4 000 with the status of full time teachers. Despite the fact that the number of students in Polish schools has decreased about 1/3 of the total number in last 10 years, the number of students willing to enroll to the Catholic schools is increasing. From time to time there are suggestions or attempts of limitation of the activities of the Catholic schools but they are staying strong due to their educational results. For instance: the Catholic high schools that constitute 5,2% of total number of Polish high schools, within the group of 200 the best high schools in Poland constitute 12%. What is more, in three voivodeships (out of 16) Catholic high schools were evaluated as the best high schools, and in the remaining 13 voivodeships Catholic high schools are in the top of list (half of those schools were evaluated in the top 10). Among of the strengths of the Catholic education there is not only the quality of the staff, level of education or the better curriculum but also learning values. The Catholic schools of primary and secondary education are those schools with most popularity and value. The showcase of those schools is the value system based on the Christian doctrine. More and more parents want their children to be raised in the accordance of those universal values what is supported by the statistical data.

RU

Система народного образования в Польше начала формироваться после принятия христианства в монастырях и приходах, особенно од ХII века. В 1364 году создано первое высшее учебное заведение в Кракове. Значительный вклад внесли иезуиты и пиары (с ХVI в. ). До возникновения Комиссии народного образования (1773) образование оставалось без внимания со стороны государства. Во времья оккупации польским оплотом были частные школы под руководством костела, начиная с ХIХ века, в большинстве под руководством женских монастырей. Система этих школ стала основой для государственного образования после провозглашения независимости (1918); новое значение она приобрела во время Второй мировой войны и окупации Польши Германией и Советским Союзом. Только политические изменения 1989 года открыли кроме государственного еще и новые возможности образования в инных негосударственных учреждениях. В настоящее время система образования детей и молодежи включает более 5,5 млн. человек, или 14% населения. Более 55000 учится в 518 в католических школах в смысле канонического права: в 142 начальных школах, 139 общеобразовательных лицеях, 20 средних школ в рамках подготовки к профессии, в трех средних полицеальных школах и 20 специальных школах для детей с ограниченными возможностями. С ними работает около 10000 учителей , из которых около 4000 полный рабочий день. Хотя число учеников в польских школах сократилось на треть за последние 10 лет, много желающих учиться в католических школах. Были требования, которые пытаются ограничить их деятельность, но эти школы защищаются своими результатами. Например, католические общеобразовательные лицеи, которых в Польше 5,2%, среди лучших двухсот приходится 12%, а в трех воеводствах (из 16 ) оказались найлучшими, в 13 других были в первых рядах. Всего на позициях с 1 по 10 разместилась более половины из них. Сила католического образования не только в кадрах, в уровне обучения и в предла- гаемом более широком спектре программ; но также и в воспитании. Особенно популярными являются начальные школы и гимназии. Визытной карточкой школ является система ценностей, основанных на христианской морали. Все больше и больше родителей хотят воспитывать своих детей на этих общечеловеческих ценностях, о чем свидетельствуют и статистические данные.

14

Kultura moralna w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II

51%

Krzyszowski Z.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2009

|

vol. 1

65-85

EN

From the beginning of its existence the Church watched the moral side of the human condition. The years preceding the Vatican Council II were marked by a progressing crisis of moral culture; hence undertaking this issue was an urgent need for the Council Fathers. Moral theology of that period, with its casuistry and the individualist concept of morality seemed to have only a slight influence on Christian life. The aim of the Council intervention in the domain of morality was not only a moral revival of the human person, but first of all presentation of the communal aspects of morality. The subject of analyses in the present article is the issue of diagnosis of the state of moral culture in the doctrine of the Vatican Council II and showing the role of the Church in the forming of the moral good and the norms of universal morality in the post-Council period as a certain dialog between the Church and the modern moral culture.

15

Stosunki państwo - Kościół w dwudziestoleciu III RP i w perspektywie następnych dekad

51%

Szostkiewicz A.

Przyszłość. Świat-Europa-Polska

|

2011

|

issue 2

146-161

PL

Relacje kościelno-państwowe po 1989 r. były efektem przyjętej przez nowe demokratyczne elity koncepcji niekonfliktowej koegzystencji z Kościołem i restytucji jego materialnej bazy. Katolicyzm polski umocnił swą pozycję instytucjonalną i pozostał, mimo pewnych wahań, znaczącą siłą wpływu społecznego i politycznego. Nadal wywiera przemożny wpływ kulturowy. Z drugiej strony postępują oddolne przejawy sekularyzacji towarzyszące w Europie systemowi demokratycznemu i mechanizmom rynkowym. W perspektywie nadchodzących dekad nie należy się spodziewać radykalnej zmiany tego paradygmatu.

EN

Church-state relations in Poland after the democratic transformation in 1989 were shaped by the new democratic elites acting on the principle of non-antagonizing coexistence with the Roman Catholic Church as well as the restitution of its property and infrastructure. As a result, Polish Catholicism consolidated its institutional position, while remaining, albeit with some turbulences, a significant force of social and political influence. It is still an overwhelming cultural force. On the other hand, a grass root secularization makes progress within society, due to both democratic and market reforms. However, one should not expect a radical change in the decades to come.

16

„Ateneum Kapłańskie” (1925-1939) jako forum obrony katolickiego charakteru szkoły w Drugiej Rzeczypospolitej

51%

Beczek P.

Studia Gdańskie

|

2014

|

issue 35

161-181

PL

W okresie międzywojennym „Ateneum Kapłańskie” opowiadało się za głoszoną przez Kościół koncepcją szkoły wyznaniowej. Laicyzacyjne tendencje wśród znacznej części polskiego nauczycielstwa, zrzeszonego głównie we wpływowym Związku Nauczycielstwa Polskiego, uzasadniały z kolei szczególną czujność, by decyzje władz państwowych w sprawach oświaty odpowiadały założeniom kościelnym. Ta deklarowana na łamach czasopisma „walka o katolickie oblicze polskiej szkoły” ujawniała się w krytyce niektórych posunięć sanacyjnego rządu, próbującego przeforsować własne idee pedagogiczne - na czele z koncepcją tzw. wychowania państwowego.

EN

: In the interwar period, edited by the Seminary in Włocławek “Ateneum Kapłańskie” played a serious role in debate on secularization of polish educational system. According to the Church teaching, the periodical advocated a denominational type of school, that was characterized by obligatory teaching of catechesis, confessional identity between students and teachers, using devotional means in upbringing process or compatibility of school curriculum with the teaching of the Church. Secular trends among significant part of polish educators, mainly associated in the leftist and influential Związek Nauczycielstwa Polskiego [Union of Polish Teachers], made “Atenenum…” rather vigilant towards the authorities. Declared by the periodical “struggle for a Catholic character of polish school” manifested itself in moderate criticizing of some decisions of the “Sanacja” government trying to press its own educational ideas (so-called “state education”, for instance) , that seemed to be not coherent with Catholic assumptions.

17

The causes and effects of desacralization: difficult adaptation of religious structures to new purposes

51%

Cora D.

Folia Historica Cracoviensia

|

2021

|

vol. 27

|

issue 1

27-54

PL

Problematyka związana z adaptacją obiektów sakralnych do nowych funkcji pojawia się w Europie coraz częściej. W artykule omówiono przyczyny desakralizacji – zjawiska sekularyzacji i laicyzacji społeczeństwa, a także jej następstwa – problematykę zniesienia święceń z kościoła czyli eskksekrację, która została zanalizowana w świetle zapisów Kodeksu Prawa Kanonicznego. Dokonano opisu adaptacji obiektów sakralnych do nowych funkcji na wybranych europejskich przykładach, które pozwoliły na przedstawienie tematyki w najszerszy możliwy sposób.

EN

Adaptation of sacred buildings to new functions is an increasingly common subject in Europe. The article discusses the causes of desacralization – secularization and laicization of society – and its effects, as well as the subject of deconsecration (removal of the church’s consecration) analysed in the light of the provisions of the Code of Canon Law. Examples of adaptations of European sacred buildings to new purposes were described, allowing the subject to be presented in the most comprehensive manner possible.

18

Akcja dekrucyfikacyjna w 1958 roku na terenie powiatu sandomierskiego

51%

Tylec P.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 29

334-351

EN

The paper presents the course of decrucification action in Sandomierz County located in former Kielce voivodeship. The action was planned by communist authorities and legally based on the Circular no. 26 of the Ministry of Education dated 4 August 1958. In order to present the course of the action, the author needed a query of source materials: KP PZPR and Department of Education of PPRN in Sandomierz, security force act and local Bishop Curia. The author shows all stages of decrucification action carried out on a country level. The first one were preparations, consisting of meeting KP PZR executive, trainings for school directors and state institutions. Another stage was to remove crosses from common schools and state institutions, which did not take place without argument. At the end of the decrucification action, summaries and evaluation concluded that removal of crosses had gone without major problems. In order to present a full picture of the described action, the author presented an outline of the introduction process of Circular 26 by Ministry of Education on 4 August 1958 and discussed the school network of Sandomierz County. The paper is another attempt to show the ways communist authorities fought the Catholic church after the II World War.

19

Kościół w Opatowie w warunkach komunizmu (1945-1966)

51%

Gryz R.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2019

|

vol. 26

EN

After the Second World War, the communist authorities in Poland (Polish United Workers' Party - PZPR) implemented a program to eliminate the Church from public life. In the city of Opatów, which belonged to the Sandomierz diocese, the process that was implemented mirrored what was occurring throughout the country. In this article, the interactions between the Catholic Church and state authorities is presented using the example of the Opatów parish. Policy of atheism and secularization of society took over the parish of St. Martin's religious orders, schools and institutions. Religious education was removed from public schools, the material possessions of the Church were reduced, and nuns were dismissed from work at kindergartens and hospitals. The secret services and state administration for religious denominations were instituted to oversee religious and pastoral activities. The most discriminatory policy was experienced by priests, monks and nuns working in the Opatów parish. Anti-communist resistance and active religious life of Catholics in this city and surrounding villages meant that the Church maintained a high moral authority and social position.

PL

Po drugiej wojnie światowej władze komunistyczne w Polsce (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza ‒ PZPR) realizowały program eliminacji Kościoła z życia publicznego. W mieście Opatów, należącym do diecezji sandomierskiej, jak w zwierciadle widoczny był proces, który wystąpił w całym kraju. W artykule na przykładzie parafii Opatów zaprezentowano relacje między Kościołem katolickim a władzami państwowymi. Polityka laicyzacji i ateizacji społeczeństwa objęła parafię św. Marcina, zakony, szkoły i instytucje. Usunięto naukę religii ze szkół publicznych, redukowano materialny stan posiadania Kościoła, zwalniano zakonnice z pracy w przedszkolach i szpitalach. Służby specjalne i państwowa administracja do spraw wyznań inwigilowały działalność religijną i duszpasterską. Dyskryminacyjnej polityki najbardziej doświadczyli księża, zakonnicy i zakonnice pracujące w parafii Opatów. Antykomunistyczny opór i aktywne życie religijne katolików w tym mieście i okolicznych wioskach spowodowały, że Kościół utrzymał wysoki autorytet moralny i pozycję społeczną.

20

Problemy i zagrożenia współczesnej rodziny na Ukrainie

51%

Derdziak L.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2014

|

issue 2(11)

97-111

PL

Prezentowany artykuł jest poświęcony problemom współczesnej rodziny ukraińskiej. Są one wynikiem długotrwałego istnienia ustroju socjalistycznego w tym kraju, który ukształtował w ludziach brak odpowiedzialności i postawę „chodzenia na łatwiznę”. Na życie rodzin również niemały wpływ ma życie religijne. Jego poziom często zależy od przynależności do wyznania i zaangażowania się w życie wspólnoty danego kościoła. Oprócz ewidentnych problemów w społeczeństwie ukraińskim, jakimi są pijaństwo, emigracja zarobkowa, rozwody, praktyki okultystyczne, istnieją także ukryte zagrożenia społeczne, które mają podłoże religijne oraz ideologiczne. Wszystko to wpływa na jednostkę oraz cały naród, doprowadzając przede wszystkim do zniekształcenia relacji wewnątrzrodzinnych. Wszelkiego rodzaju zaburzenia negatywnie odbijają się przede wszystkim na dzieciach i młodzieży, która przekłada otrzymane wzorce na nową, powstającą komórkę społeczną.

EN

This article is devoted to the difficulties encountered by the modern family in Ukraine. These problems are the result of socialist regime in this country, which taught people to be irresponsible and to want easy life. Religious life has also an important impact on the family life. Its level often depends on confession and involvement in the religious life of the church community. Apart from the obvious problems, such as drunkenness, job emigration, divorces, occultism, in the Ukrainian society there are hidden social threats. All these factors have influence on the individuals and the whole nation and destroy relationship in families. All these have negative impact on young people and children who create their new families following those negative patterns.

Refine search results

Historia laicyzacji. Skala oddziaływania antyreligijnego na sytuację Kościoła katolickiego na Wschodzie

Historia sekularyzacji w ujęciu H.U. Altermatta

Między laickością a laicyzmem

Ewangelizacja w Europie Wschodniej w perspektywie ekumenicznej - problemy i wyzwania

Nowe koncepcje sekularyzacji w perspektywie teologicznej

Wprowadzenie do sympozjum

Stosunek władz PRL do działalności i posługi Prymasa Wyszyńskiego

Życie religijne Czechów czyli laicyzacja naszych południowych sąsiadów

Ideologizacja szkolnictwa średniego w Legnicy w latach 1945 –1956

Postmodernizm – nowe wyzwania ewangelizacyjne

„Przez wszystko do mnie przemawiałeś – Panie!” Jak Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) pomaga nam rozumieć współczesne „znaki czasu”?

Model edukacji religijnej w Prowincji Francuskiej Kościoła Starokatolickiego Mariawitów oraz we Wspólnocie Kościoła Sainte-Marie w Mont-Saint-Aignan

La democracia, la secularización y el renacimiento de las escuelas católicas en Polonia

Kultura moralna w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II

Stosunki państwo - Kościół w dwudziestoleciu III RP i w perspektywie następnych dekad

„Ateneum Kapłańskie” (1925-1939) jako forum obrony katolickiego charakteru szkoły w Drugiej Rzeczypospolitej

The causes and effects of desacralization: difficult adaptation of religious structures to new purposes

Akcja dekrucyfikacyjna w 1958 roku na terenie powiatu sandomierskiego

Kościół w Opatowie w warunkach komunizmu (1945-1966)

Problemy i zagrożenia współczesnej rodziny na Ukrainie