Search results

1

Zagłada ziemiaństwa polskiego na Ziemiach Zabranych w latach 1917–1921 na przykładzie rodziny Podhorskich

100%

Kargol T.

Historia Slavorum Occidentis

|

2021

|

issue 2 (29)

107-134

EN

The article presents the history of the Podhorski family which, before 1914, owned numerous estates in Russian Ukraine. The family lost the estates following the October Revolution and the subsequent wars. Their fate was sealed by the Peace of Riga as a result of which, the Kiev region was incorporated into the USSR.

2

O perspektywach badania chłopskiego doświadczenia refeormy rolnej. Z warsztatur badawczego

88%

Wylegała A.

Rocznik Antropologii Historii

|

2017

|

issue 10, Antropologia - folklor - historia

273–305

XX

The article aims at presenting and analysing peasants’ experiences of the agricultural reform conducted in Poland by a decree issued by Polish Committee of National Liberation on the 6th of September 1944. The article is mostly based on the peasants’ personal sources: materials from diary competitions (including the original ones that have not been used before in studies on the agricultural reform) memories, interviews, letters. As an aid, official documents and memories by land gentry have also been used. Three dimensions of peasants’ experiences of the agricultural reform have been differentiated for the needs of the article. The first one is made by emotions and attitudes in the time of the reform implementation; the second one includes personal feelings connected with the reform, including long-term influences on biographies; the third one represents evaluations, thoughts, and memories of the reform from a time perspective. The analysis shows a significant diversification of peasants’ experiences, which depends on numerous factors: usually on social status, political involvement, being a beneficiary of the reform or not. However, some elements that undoubtedly are common may be identified: mostly a generally positive attitude towards parcellation of the gentry’s land. Some other common experiences include mixed feelings of insecurity, fear, and joy when accepting the lands, difficulties in developing the allotted plots, as well as conflicts and litigations when parcelling the gentry’s land. The analysis of the peasants’ experiences reveals a very high conflict potential brought by the results of the reform.

3

Zbytkowne hobby ziemian czy racjonalna gospodarka? Łowiectwo na Pomorzu w okresie dwudziestolecia międzywojennego

88%

Łaszkiewicz T.

Zapiski Historyczne

|

2013

|

vol. 78

|

issue 2

39-58

EN

The author of the article attempts to outline the status of hunting in Pomerania during the Second Polish Republic, when it was no longer reserved purely for the nobility, but yet still remained a pastime for owners of land. Undoubtedly, hunting was an important element of a landowner’s everyday life but was accessible to only minor burghers and was completely out of bounds to poorer inhabitants of towns and villages. The author describes hunting organizations, forms of hunting, issues connected with pedigree dog breeding, shooting and poaching. The most important issues raised by the author is the question posed in the title. Was hunting only an idle atavistic entertainment for landowners, or was it part of the rational management of a farm? The article presents various attitudes and opinions; the author demonstrates that for landowners, to a larger extent than for the representatives of city elites associated with hunting clubs, hunting was part of a rational economy. Hunting helped them to protect their crops; nevertheless, they managed to reconcile this need with the respect they felt for forest fauna, their passion and hunting ethics. Since hunting constituted an additional source of income, they made an eff ort to raise the quantity of game and looked aft er its physical well-being. To a great extent managing forest game resembled the breeding of farm animals, the only diff erence being that it took place in open spaces.

4

Nowi właściciele dworów i pałaców ziemiańskich: próba portretu zbiorowego

63%

Wylegała A.

Studia Socjologiczne

|

2020

|

issue 2(237)

163-192

PL

Artykuł ma na celu sportretowanie szczególnej grupy nowych mieszkańców wsi: osób, które po 1989 roku kupiły dawny dwór lub pałac ziemiański i traktują go przede wszystkim jako dom prywatny. Bazując na 17 wywiadach z 19 osobami, autorka szuka cech wspólnych łączących rozmówców, analizując ich doświadczenie biograficzne i funkcjonowanie jako właścicieli obiektu zabytkowego. Przedstawia ich motywacje, styl życia, postawy wobec ziemiańskiego dziedzictwa oraz członkostwo w szerszych środowiskach związanych z etosem ich grupy. Teoretyczną podstawę tekstu stanowią badania biograficzne, studia nad stylem życia i etosem.

EN

This article aims at sketching a collective portrait of a particular group of new countryside inhabitants: these are people who, after 1989, bought a mansion or a palace once belonging to the landed gentry with an intention to live there. The article’s theoretical approach owes to biographical research as well as to the studies of lifestyles and group ethos. On the basis of the material from 17 interviews with 19 research participants, the author sets out to establish these persons’ shared traits and analyzes their biographical experience and daily routines of being owners of the heritage sites. The analysis centers on their motivations, lifestyle, attitudes towards the gentry heritage and membership in the wider circles that relates to the ethos of the group.

5

Zjazd w Dzikowie w 1927 roku

63%

Kasiarz A., Bober S., Zamoyski G.

Prace Historyczno-Archiwalne

|

2020

|

issue 32

97-109

EN

The Tarnowski family is one of the oldest and most important landed gentry families of the Second Polish Republic. In the years 1918–1939 they experienced phenomena and changes that affected them in their entirety. The last representatives of the family, Jan Zdzislaw and his son Artur, actively participated in political and social life, both locally and nationally. The first of them was, among others, a senator and a member of parliament of the Second Polish Republic. The two were also leaders of the conservative movement, which took various organizational forms at that time. The climax of the political significance of the Tarnowskis was the famous congress of the conservatives of Less er Poland and their meeting with Pilsudski’s aide, Col. Walery Slawek, in their family home in 1927. Realizing their mission, Tarnowski family had to, on the one hand, embed it in the family’s tradition and the legacy of its great representatives, and on the other, in the dynamically changing social and political processes of the 1930s. Faithful to the will of their ancestors and the principles of conservatism, they became more and more anachronistic in a world where the rules were determined by totalitarian ideologies. World War II brought the destruction of the hitherto known world, as well as the end of the Polish gentry.

PL

Tarnowscy, jeden z najstarszych i najznaczniejszych rodów ziemiańskich II Rzeczypospolitej, doświadczyli w latach 1918–1939 zjawisk i przemian, jakie były udziałem całej ich sfery. Ostatni przedstawiciele rodu – Jan Zdzisław i jego syn Artur aktywnie uczestniczyli w życiu politycznym i społecznym, tak w wymiarze lokalnym, jak i ogólnopolskim. Pierwszy z nich był m.in. senatorem, drugi posłem w Parlamencie II RP. Obaj byli także liderami ruchu konserwatywnego, który przybierał w tamtym okresie różne formy organizacyjne. Apogeum znaczenia politycznego Tarnowskich był słynny zjazd konserwatystów małopolskich i ich spotkanie z wysłannikiem Piłsudskiego, płk. Walerym Sławkiem, w ich rodzinnym domu w 1927 roku. Tarnowscy, realizując swoistą misję, musieli z jednej strony osadzić ją w tradycji rodu i spuściźnie jego wielkich przedstawicieli, z drugiej zaś w zmieniających się dynamicznie procesach społecznych i politycznych lat trzydziestych XX wieku. Wierni testamentowi przodków i zasadom konserwatyzmu, stawali się coraz bardziej anachroniczni w świecie, w którym reguły wyznaczały totalitarne ideologie. II wojna światowa przyniosła zagładę dotychczasowego świata, a także kres polskiego ziemiaństwa.

6

Feliks Korwin-Szymanowski (1875-1943) – inżynier i kapłan mariawicki

63%

Korwin-Szymanowski M.

Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2022

|

issue 2(271)

12-17

EN

This article presents the person of Feliks Korwin-Szymanowski, a Mariavite priest who because of his technical education, was involved in the establishment of the Temple of Mercy and Love in Plock. The article presents his life chronologically and the path of his spiritual development in the light of the preserved family correspondence.

PL

Artykuł prezentuje osobę Feliksa Korwin-Szymanowskiego, mariawickiego kapłana, który ze względu na wykształcenie techniczne zaangażowany był w powstanie Świątyni Miłosierdzia i Miłości w Płocku. W artykule zaprezentowano jego życie w ujęciu chronologicznym oraz drogę rozwoju duchowego w świetle zachowanej korespondencji rodzinnej.

7

Totem inteligencki, czyli gdzie w społeczeństwie polskim XXI wieku szukać śladów po dawnym ziemiaństwie

63%

Epsztein T.

Kwartalnik Historyczny

|

2019

|

vol. 126

|

issue 2

EN

Książka Rafała Smoczyńskiego i Tomasza Zaryckiego została poświęcona socjologicznej analizie miejsca, jakie w polskim polu władzy zajmują od drugiej połowy XIX w. arystokracja, ziemiaństwo, szlachta. Pracę można uznać za podsumowanie wiedzy o roli środowisk postziemiańskich w Polsce w XX i XXI w. The book of Rafał Smoczyński and Tomasz Zarycki is devoted to a sociological analysis of the space occupied by aristocracy, landed gentry, and nobility in the Polish field of power since the second half of the nineteenth century. It could be regarded as a recapitulation of our knowledge of the role of post-landowning communities in Poland in the twentieth and twenty-first centuries.

8

Ugoda polsko-rosyjska a kwestia zachowania tożsamości zniewolonego narodu w poglądach Zygmunta Wielopolskiego (sprawa listu otwartego do poznańskiego „Orędownika” w 1880 r.)

63%

Nowak M.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 2: Historia

63-82

PL

Artykuł charakteryzuje poglądy Zygmunta Wielopolskiego, lidera konserwatywnych ugodowców Królestwa, w kwestii tożsamości narodowej Polaków w warunkach zaboru rosyjskiego. Przyczynkiem tego był jego list otwarty skierowany do poznańskiego „Orędownika” na początku 1880 r. Wielopolski starał się w nim zaprezentować swoje credo polityczne, które niosło z sobą obronę polskiej racji stanu, ograniczone w warunkach intensywnej rusyfikacji Królestwa po powstaniu styczniowym, do zachowania tradycji narodowej oraz języka i kultywowania wiary przodków. Jawnie stawiana kwestia obrony tożsamości Polaków przez Wielopolskiego miało neutralizować powszechne oskarżenia rodzimej opinii publicznej o apostazję narodową zwolenników ugody z caratem. List do „Orędownika” miał sprzyjać zerwaniu z izolacją Zygmunta Wielopolskiego po upadku powstania styczniowego oraz przyczynić się do pozyskania szerszego poparcia ze strony środowisk mieszczańskich i inteligenckich.

EN

The article describes the attitude of Zygmunt Wielopolski, leader of the supporters of the Polish-Russian settlement, towards national traditions and identity. In 1880 Zygmunt Wielopolski sent an open letter to the journal “Orędownik” [The Advocate] published in Poznań. The author presented there his political credo and defended the Polish national interest constrained by intense Russification of the Kingdom of Poland following the failure of the January Uprising. Wielopolski appealed to compatriots and requested them to keep the Polish language and cling on to the Catholic religion of their fathers , perceiving these as the most important things during the partition of Poland. Wielopolski’s open defense of the Polish identity was aimed at neutralising the common accusations of the national apostasy of the supporters of the Polish-Russian settlement. The letter to “Orędownik” was to break the isolation of Zygmunt Wielopolski after the fall of the January Uprising and contribute to gaining broader support from the bourgeois and intellectual circles.

9

Wielka własność ziemska w guberni podolskiej na tle Ukrainy Prawobrzeżnej w XIX wieku

51%

Epsztein T.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2018

|

vol. 53

|

issue 1

PL

Artykuł jest podsumowaniem kilkunastu lat badań, przygotowanych edycji źródłowych i analiz autora dotyczących zmian w sytuacji wielkiej własności ziemskiej na Ukrainie (gubernie kijowska, podolska i wołyńska) w XIX w. Ustalenia dotyczące drugiej połowy tego stulecia zestawia z najnowszymi pracami, prowadzonymi w latach 2013–2016 i obejmującymi gubernię podolską w pierwszej połowie XIX w. Badania zostały przeprowadzone na podstawie źródeł rękopiśmiennych i drukowanych dotąd niewykorzystywanych. Autora interesuje m.in. ewolucja zasięgu wielkiej własności na ziemiach ukraińskich; pozycja polskiego ziemiaństwa; zmiany w elicie wielkiej własności w XIX w.; zależności pomiędzy pozycją majątkową a karierami w samorządzie szlacheckim.The present article is a summary of several years of research and studies, published sources editions, and analyses made by the author of changes in the ownership structure of great landed property in Ukraine (Guberniyas of Kiev, Podolia, and Volhynia) in the nineteenth century. The author compares the establishments made for the second half of that century with these of the most recent studies, conducted in 2013–2016, for the Guberniya of Podolia in the first half of the nineteenth century. The study is based on handwritten and published primary sources, previously not exploited. The author is interested, among others, in the evolution of extent area of great landed property in Ukraine; the position of Polish landed gentry; changes in the elite of great landed estates owners in the nineteenth century; relationship between a financial position and career within the noble local governments.

10

Wyjątkowe wspomnienia ziemianina spod Zamościa z przełomu stuleci. Konrad Lipczyński, Z moich wspomnień, oprac. i wstęp Krzysztof Radziejewski, red. Jakub Żygawski, Wydawnictwo: Archiwum Państwowe w Zamościu, Zamość 2020 [...]

51%

Polańska E.

Facta Simonidis

|

2022

|

vol. 15

|

issue 1

225-227

11

Piotr Michał Czartoryski (1909-1993) – ziemianin, żołnierz, emigrant

51%

Sieradzki P.

Studia Polonijne

|

2018

|

vol. 39

167-177

PL

Katolicki Uniwersytet Lubelski od początków swojego istnienia związał swoje losy z Polonią, która dzięki swojemu materialnemu wsparciu dawała możliwość przetrwania tej lubelskiej uczelni w krytycznych momentach dziejowych. Jednym z takich wybitnych przedstawicieli Polonii kanadyjskiej, związanych przez lata z uniwersytetem, był Piotr Michał Czartoryski. Pochodził z książęcej rodziny, która uformowała go w duchu narodowym i katolickim, zdobył staranne wykształcenie w zakresie filozofii, ekonomii i nauk rolniczych w Belgii i Polsce. W czasie II wojny światowej walczył w oddziałach regularnych, jak i formacjach Armii Krajowej. Po opuszczeniu Polski, w ramach przynależności do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie wykonywał zadania zlecone mu przez najwyższe władze wojskowe na emigracji. Po demobilizacji wyjechał z rodziną do Kanady, gdzie działał jako przedsiębiorca, członek naczelnych organizacji polonijnych oraz propagator i animator polskiego życia kulturalnego i naukowego w Kanadzie. Organizował systematyczne wsparcie materialne dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz rozwijał kontakty naukowe tej uczelni w Kanadzie, w efekcie otrzymując za tę działalność tytuł doktora honoris causa KUL oraz odznaczenia państwowe.

EN

The Catholic University of Lublin from the very beginning of its existence was associated with Polish diaspora, which thanks to its material support gave the university the opportunity to survive in critical historical moments. One of such eminent representatives of Polish diaspora in Canada, associated with the university for years was Piotr Michał Czartoryski. He came from a princely family that formed him in the national and Catholic spirit. He obtained a thorough education in philosophy, economics and agricultural sciences in Belgium and Poland. During the Second World War, he fought in both regular and Home Army formations. After leaving Poland, as part of his membership in the Polish Armed Forces in the West, he carried out the task entrusted to him by the highest military authorities in exile. After demobilization, he left with his family to Canada, where he acted as an entrepreneur, a member of the main Polish diaspora organizations and a promoter and animator of Polish cultural and scientific life in Canada. He organized systematic material support for the Catholic University of Lublin and developed scientific contacts of the university in Canada. As a result, he was awarded the title of doctor honoris causa of the Catholic University of Lublin and state decorations.

12

Ostatnie pożegnanie Stanisława Chełchowskiego. Ciechanów – Przasnysz – Czernice Borowe

38%

Kaszubowski P.

Studia Mazowieckie

|

2022

|

vol. 17

|

issue 1

93-107

EN

Stanisław Chełchowski (1866–1907), a landowner from Chojnów near Przasnysz, was one of the most outstanding minds in the Kingdom of Poland at the turn of the century. He spread agricultural knowledge among the nobility and peasants, he held significant academic achievements in the fi eld of ethnography, botany, and mycology. He was the organizer and the fi rst president of the Central Agricultural Society, a member of the First Duma. His unexpected death at the age of forty-one was a great shock to everyone who knew him. Chełchowski’s funeral ceremonies lasted two days and had an exceptionally rich, patriotic setting. They were attended by representatives of all states, different regions of the country and many social and political organizations. They were also widely described in the press at that time.

PL

Stanisław Chełchowski (1866–1907), ziemianin z Chojnowa koło Przasnysza, należał na przełomie XIX i XX w. do najwybitniejszych umysłów w Królestwie Polskim. Krzewił wiedzę rolniczą wśród szlachty i włościan, miał znaczące osiągnięcia naukowe w zakresie etnografi i, botaniki i mykologii. Był organizatorem i pierwszym prezesem Centralnego Towarzystwa Rolniczego, posłem do I Dumy. Jego niespodziewana śmierć w wieku zaledwie 41 lat stanowiła wielki wstrząs dla wszystkich, którzy go znali. Uroczystości pogrzebowe Chełchowskiego trwały dwa dni i miały wyjątkowo bogatą, patriotyczną oprawę. Udział w nich wzięli przedstawiciele wszystkich stanów, różnych regionów kraju oraz wielu organizacji społecznych i politycznych. Były też szeroko opisywane w ówczesnej prasie.

Refine search results

Zagłada ziemiaństwa polskiego na Ziemiach Zabranych w latach 1917–1921 na przykładzie rodziny Podhorskich

O perspektywach badania chłopskiego doświadczenia refeormy rolnej. Z warsztatur badawczego

Zbytkowne hobby ziemian czy racjonalna gospodarka? Łowiectwo na Pomorzu w okresie dwudziestolecia międzywojennego

Nowi właściciele dworów i pałaców ziemiańskich: próba portretu zbiorowego

Zjazd w Dzikowie w 1927 roku

Feliks Korwin-Szymanowski (1875-1943) – inżynier i kapłan mariawicki

Totem inteligencki, czyli gdzie w społeczeństwie polskim XXI wieku szukać śladów po dawnym ziemiaństwie

Ugoda polsko-rosyjska a kwestia zachowania tożsamości zniewolonego narodu w poglądach Zygmunta Wielopolskiego (sprawa listu otwartego do poznańskiego „Orędownika” w 1880 r.)

Wielka własność ziemska w guberni podolskiej na tle Ukrainy Prawobrzeżnej w XIX wieku

Wyjątkowe wspomnienia ziemianina spod Zamościa z przełomu stuleci. Konrad Lipczyński, Z moich wspomnień, oprac. i wstęp Krzysztof Radziejewski, red. Jakub Żygawski, Wydawnictwo: Archiwum Państwowe w Zamościu, Zamość 2020 [...]

Piotr Michał Czartoryski (1909-1993) – ziemianin, żołnierz, emigrant

Ostatnie pożegnanie Stanisława Chełchowskiego. Ciechanów – Przasnysz – Czernice Borowe