Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  leksykon
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Hasło z planowanego „Leksykonu emblematów kultury polskiej” a praktyka glottodydaktyczna propozycje rozwiązań

100%
Kułak B.
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
|
2020
|
vol. 27
307-321
EN
The article is a part of a “two-voice story” – with Magdalena Smoleń-Wawrzusiszyn – about the Lexicon of emblems of Polish culture.The concept of the lexicon was developed at a scientific workshop held in September 2019 at the University of Freiburg in Switzerland in cooperation with The John Paul II Catholic University of Lublin and the University of Lodz as part of the grant awarded by the Swiss National Science Foundation. The article presents a draft of the above mentioned lexicon and the results of the workshop. The author focuses on the glottodidactic dimension of the specific proposals for entries, and discusses the usage of sample exercises, which in a pragmatic perspective will develop and complement the entries.She also poses questions as to the best way of finding the necessary lexicographic material.
PL
Koncepcja Leksykonu emblematów kultury polskiej została opracowana na warsztatach naukowych, które odbyły się we wrześniu 2019 roku na Uniwersytecie Fryburskim w Szwajcarii we współpracy z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II i Uniwersytetem Łódzkim w ramach grantu przyznanego przez Swiss National Science Foundation.W artykule przedstawione są projekt tytułowego leksykonu i rezultaty warsztatów. Autorka koncentruje się na wymiarze glottodydaktycznym konkretnych propozycji hasłowych, omawia również kwestię zastosowania przykładowych ćwiczeń, które w perspektywie pragmatycznej stanowić mają rozwinięcie i uzupełnienie haseł. Stawia też pytania o najlepszy sposób ekscerpcji materiału leksykograficznego.
2
Publication available in full text mode
Content available

The Concept of Lexicon Devoted to Silesian Culinary Art

89%
Przymuszała L., Świtała-Trybek D.
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
|
2019
|
vol. 19
46-62
EN
As far as Silesia is concerned the language and cuisine constitute fundamental and distinguishing factors of the Silesian ethnic group, they are the determinants of cultural identity and the symbol of cultural identification. The concept of perceiving the culinary art from two perspectives, cultural and linguistic one, was born taking the above into account. Culinary art, as a component of culture understood in a broad manner, serves as a significant element of the language system as well. It plays a crucial culture-forming role in human life and it has certain position in the semantic structure of language which is adequate to its rank. The lexicon of Silesian cuisine, which is being currently prepared, aims at collecting names of dishes in one publication, not only those which are still in use today and dishes recorded in the general consciousness of Silesians, but it also aims at archiving culinary vocabulary which is basically forgotten by presenting it in close connection with the culture of the aforementioned region
3
Publication available in full text mode
Content available

ТЕРМІНИ КОМП’ЮТЕРНОЇ СФЕРИ В РІЗНИХ МОВАХ: ГЛОБАЛІЗАЦІЙНІ ПРОЦЕСИ

75%
Гаврилова О.
Studia Ukrainica Posnaniensia
|
2019
|
vol. 7
|
issue 1
77-83
EN
The influence of world globalization processes in the field of computer technologies on different languages has been considered in the article. The methods of replenishing the languages terminology due to the borrowings from the English language and creating computer terms with the help of translation have been shown. The influence of the globalization process on the Ukrainian language has been analyzed. The assessment of the other languages influences especially Russian and English on the Ukrainian language has been given in the article.
PL
Artykuł analizuje wpływ światowych procesów globalizacyjnych w dzie dzinie technologii komputerowych na różne języki. Pokazano metody uzupełniania terminologii komputerowej poprzez zapożyczenia z języka angielskiego i tworzenie owej leksyki za pomocą tłumaczenia. Analizowany jest wpływ procesu globalizacji na język ukraiński. W artykule przedstawiono ocenę wpływu innych języków, zwłaszcza rosyjskiego i angielskiego na język ukraiński.
UK
Artykuł analizuje wpływ światowych procesów globalizacyjnych w dzie dzinie technologii komputerowych na różne języki. Pokazano metody uzupełniania terminologii komputerowej poprzez zapożyczenia z języka angielskiego i tworzenie owej leksyki za pomocą tłumaczenia. Analizowany jest wpływ procesu globalizacji na język ukraiński. W artykule przedstawiono ocenę wpływu innych języków, zwłaszcza rosyjskiego i angielskiego na język ukraiński.
4
Publication available in full text mode
Content available

Archaizmy jako składniki związków frazeologicznych w słownikach współczesnej polszczyzny

71%
Piela A.
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
|
2014
|
vol. LX (60)
235-249
PL
Problemy w opracowywaniu jednostek frazeologicznych pojawiają się nie tylko w przypadku pracy nad słownikami frazeologicznymi, ale również przy tworzeniu słowników ogólnych języka polskiego. Rzadko kiedy w opisie leksykograficznym porusza się kwestię traktowania związków z archaicznym komponentem. Okazuje się, że te konstrukcje wyrazowe zajmują marginesową pozycję w opisach leksykograficznych, a przecież one również wchodzą w skład zasobu słownego współczesnych użytkowników polszczyzny. Podstawowym celem artykułu jest pytanie o status frazeologizmów z elementem archaicznym w Uniwersalnym słowniku języka polskiego (USJP), we Współczesnym słowniku języka polskiego (WSJPDun) oraz w powstającym Wielkim słowniku języka polskiego (WSJP). Ogląd materiału frazeologicznego zawartego w tych leksykonach daje podstawy do twierdzenia, że sposób rejestrowania interesujących mnie frazeologizmów jest dość niejednorodny. W artykule staram się również pokazać wpływ opisu leksykograficznego na „losy semantyczne”, tj. na sposób interpretacji czy rozumienia jednostek z dawnym elementem.
EN
The problems with the description of phraseological units appear not only in the case of work on phraseological dictionaries but also while compiling and editing comprehensive dictionaries of Polish language. It is a rare phenomenon for scholars to tackle the question of treating the units containing an archaic element in their lexicographical descriptions. It turns out that such word constructions play a marginal role in the lexicographical descriptions mentioned above, yet they also contribute to the lexical inventory of the contemporary users of Polish language. The basic purpose of this article is to pose a question referring to the status of the phraseological units comprising an archaic element to be found in Uniwersalny słownik języka polskiego (USJP), in Współczesny słownik języka polskiego (WSJPDun) and in Wielki słownik języka polskiego (WSJP), the last one being in preparation now. The insight into the phraseological material comprised in these lexicons gives grounds to claim that the registration methods used for the phraseological units, which lie in the sphere of my interest, are rather heterogeneous. In the article I also try to demonstrate how a lexicographical description has influenced the so-called “semantic vicissitudes”, that is how the units with archaic elements were interpreted or comprehended.
5
Content available remote

Uczeni w habity przyobleczeni

71%
Marecki J.
Folia Historica Cracoviensia
|
2015
|
vol. 21
79-102
PL
Artykuł omawia dzieło Fryderyka Augusta Schmidta, będące pierwszym wydanym w języku polskim leksykonem uczonych polskich. Ukazało się ono w 1766 roku nakładem Michała Grölla w Warszawie. Znacznie poszerzona wersja ukazała się we Lwowie w roku 1846, z francuską z błędną datą 1766 (powinno być 1763) i niemiecką z 1768 roku. Regularny wykaz osób, których nazwał „uczeni i sławą zaszczyceni” wymienia autor począwszy od 1138 roku. Wśród nich są osoby świeckie i duchowne, a tych ostatnich także zakonnicy. Właśnie osobom duchownym autor artykuł poświęca szczególną uwagę.
EN
Abstract The article discusses a work by Frederic August Schmidt, i.e. the first lexicon of Polish scholars published in the Polish language. The work was issued in 1766 by Michał Gröll in Warsaw. A considerably extended version was released in Lviv in 1846, with an erroneous French date 1766 (correct: 1763) and a German date in 1768. A systematic list of persons which the author refers to as „learned and famous persons” opens with the year 1138. The catalogue includes lay persons and clergymen alike, the latter also including monastic orders. It is the clergy that receives the author’s special attention.
6

Realizacja struktur typu antypasywnego w języku polskim oraz ich ograniczenia w zakresie aspektu czasownika

71%
Mroczyńska K.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/1
197–217
PL
Celem niniejszego artykułu jest prezentacja (na podstawie zgromadzonego materiału z języka polskiego) zjawiska antypasywizacji. Realizacja konstrukcji typu antypasywnego w języku polskim jest ściśle powiązana z wielofunkcyjnym, polisemicznym elementem się. W niniejszej pracy proponujemy opartą na rozprawie doktorskiej Janic (2013), popartą licznymi przykładami zaczerpniętymi z Narodowego Korpusu Języka Polskiego, klasyfikację różnego rodzaju konstrukcji typu antypasywnego występujących w języku polskim. Przedstawiamy również wyjaśnienie widocznych w zaprezentowanych przykładach pewnych ograniczeń aspektowych w występowaniu konstrukcji typu antypasywnego.
EN
The aim of this article is the presentation of the process of antipassivization, based on the material culled from the National Corpus of Polish (NKJP). The realization of antipassive- like structures in Polish is closely linked to the multifunctional, polysemous element się. In this work we discuss the classification of various antipassive-like structures occurring in Polish, based on Janic’s doctoral dissertation (Janic 2013), and illustrate it with numerous examples extracted from the NKJP. We also offer an explanation to certain aspectual restrictions in the occurrence of the antipassive-like structures, which may be seen in the corpus examples.
7
Publication available in full text mode
Content available

Uczeni w habity przyobleczeni

71%
Marecki J.
Folia Historica Cracoviensia
|
2015
|
vol. 21
EN
The article discusses a work by Frederic August Schmidt, i.e. the first lexicon of Polish scholars published in the Polish language. The work was issued in 1766 by Michał Gröll in Warsaw. A considerably extended version was released in Lviv in 1846, with an erroneous French date 1766 (correct: 1763) and a German date in 1768. A systematic list of persons which the author refers to as „learned and famous persons” opens with the year 1138. The catalogue includes lay persons and clergymen alike, the latter also including monastic orders. It is the clergy that receives the author’s special attention.
PL
Artykuł omawia dzieło Fryderyka Augusta Schmidta, będące pierwszym wydanym w języku polskim leksykonem uczonych polskich. Ukazało się ono w 1766 roku nakładem Michała Grölla w Warszawie. Znacznie poszerzona wersja ukazała się we Lwowie w roku 1846, z francuską z błędną datą 1766 (powinno być 1763) i niemiecką z 1768 roku. Regularny wykaz osób, których nazwał „uczeni i sławą zaszczyceni” wymienia autor począwszy od 1138 roku. Wśród nich są osoby świeckie i duchowne, a tych ostatnich także zakonnicy. Właśnie osobom duchownym autor artykuł poświęca szczególną uwagę.
8

Valency Rearrangement Phenomena and Their Limitations with Polish ‘Clear’ Verbs

71%
Malicka-Kleparska A.
Roczniki Humanistyczne
|
2013
|
vol. 61
|
issue 5: Neofilologia
67-88
EN
The paper is concerned with very basic questions concerning the nature of lexical representation of verbs which take part in valency rearrangement alternations and the contribution of grammar to the morpho-syntactic phenomena involved in this rearrangement. We analyze a group of such valency rearrangement verbs which are referred to as ‘clear’ verbs in Polish and compare their behavior and properties with the corresponding material from English, Greek and Hebrew. In particular we try to establish which properties enable some verbs to undergo the alternation, while some others accept only one of the alternants. We propose lexical representations for alternating and non-alternating verbs and establish a connection between these representations and the alternating propensity of prefixed verbs in Polish.
PL
Artykuł daje odpowiedzi na bardzo podstawowe pytania dotyczące reprezentacji leksykalnej czasownika i podziału zadań pomiędzy tę reprezentację a operacje gramatyczne w odniesieniu do morfo-syntaksy czasowników, których argumenty wewnętrzne mogą być realizowane różnorodnie. Analizuję tu grupę polskich czasowników dotyczących czyszczenia, które przydzielają dwa argumenty wewnętrzne, w formie dopełnienia wyrażonego frazą rzeczownikową w bierniku i przyimkową frazą z elementem głównym z, w przypadku których zamianie struktury syntaktycznej nie towarzyszy zmiana znaczenia. Zastanawiam się, co jest przyczyną takiego stanu rzeczy, że tylko część czasowników o odpowiednim znaczeniu pozwala na tę alternację. Jednocześnie staram się ustalić jaka reprezentacja leksykalna może wyjaśnić zróżnicowane zachowanie tych czasowników i jakie towarzyszą jej zjawiska gramatyczne. Znajduję związek pomiędzy elementami prefiksalnymi w takich czasownikach, a ich właściwościami alternacyjnymi. Dane dla języka polskiego porównuję z danymi z angielskiego, greckiego i hebrajskiego.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.