Search results

1

Kapłństwo instytucjonalne w wyobrażeniach i ocenie młodzieży polskiej. Od akceptacji do kontestacji

100%

Baniak J.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2015

|

issue 13

72-107

PL

Kapłaństwo instytucjonalne jest przedmiotem badań nauk humanistycznych i społecznych, w tym socjologii religii. Kapłaństwo jest również przedmiotem zainteresowania zwykłych, przeciętnych ludzi, szczególnie tych, którzy głęboko wierzą w Boga i są religijni. W tym artykule ukazuję nastawienie młodzieży polskiej do kapłaństwa i do księży. Grupę objętą badaniami stanowią uczniowie wybranych liceów ogólnokształcących i profilowanych w Kaliszu (456) oraz studenci Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu z czterech kierunków: socjologii, pedagogiki, informatyki i zarządzania (426). Badania te zrealizowałem w 2007 i 2011 roku, a celem ich było poznanie poztsaw uczniów i studentów do kapłaństwa i do księży w Polsce.

2

Czy kryzys wiary? Prawdy religijne katolicyzmu w świadomości licealistów i studentów. Od akceptacji do kontestacji

100%

Baniak J.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2016

|

issue 17

28-50

PL

Badania analizowane w tym artykule zrealizowałem w 2011 r. wśród 456 licealistów w Kaliszu i wśród 426 studentów w Poznaniu w ramach szerokiego projektu dotyczącego nastawienia młodzieży polskiej do religii katolickiej i Kościoła rzymskokatolickiego. Badania te wykazały, że stopniowa erozja ortodoksji religijnej w środowisku młodzieży licealnej i akademickiej obecnie nabiera większego tempa, niż było ono zauważalne pod koniec XX w. Tempo to jest też większe niż w środowisku młodzieży gimnazjalnej (Baniak 2006: 183–212), gdyż erozja ortodoksji religijnej w środowisku licealistów i studentów jest bardziej dynamiczna i nie tylko obejmuje podstawowe tezy wiary chrześcijańskiej, lecz także dotyczy związków wiary i religii z moralnością katolicką. Związki te wyraźnie tu słabną lub całkiem zanikają. Młodzież licealna i akademicka liczniej i częściej odchodzi od religijności zdogmatyzowanej do religijności selektywnej i ukierunkowanej wyłącznie na podstawowe treści doktryny religijnej. Coraz częściej pojawiają się też wśród tej młodzieży postawy i działania kontestujące zasady wiary katolickiej, kwestionujące ich sens i autentyczność, a nawet postawy wyraźnie zsekularyzowane, które często prowadzą wprost do porzucania wiary i religii. Postawy selektywne i kontestujące dogmaty wiary katolickiej przejawia więcej niż jedna trzecia licealistów i niemal połowa studentów uczestniczących w badaniu. Niektórzy respondenci słabnięcie swojej wiary czy jej zanikanie traktują jako zwykłą kolej losu, ukazując w ten sposób, że dogmaty wiary są im obojętne, że straciły już wartość w ich hierarchii znaczeń życiowych.

3

Wierna miłość i zdrada małżeńska w ocenie licealistów i studentów

84%

Baniak J.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2017

|

vol. UCS 2017

|

issue UCS 2017: 18(1)

15-31

PL

W artykule tym ukazuję wyobrażenia i oceny licealistów i studentów dotyczące miłości, wierności i zdrady małżeńskiej. Prezentacja ta opiera się na wynikach moich badań socjologicznych zrealizowanych w 2011 r. wśród uczniów liceów ogólnokształcących i profilowanych w Kaliszu (456) i wśród studentów Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu (436). Badania wykazały, że: 1) respondenci w znacznej większości (73,6%) poprawnie rozumieją istotę miłości, wierności i niewierności małżeńskiej; 2) zdecydowana większość licealistów i studentów (78,2%) akceptuje wzajemną wierność małżonków i widzi w niej podstawowe kryterium trwałości i nierozerwalności małżeństwa; 3) w ocenie przeważającego odsetka respondentów (89,4%) wierność obowiązuje w równym stopniu żonę i męża, gdyż oboje małżonkowie są odpowiedzialni za trwałość swojego związku i własnej rodziny; 4) jedynie niewielki odsetek respondentów w obu kategoriach (13,5%) kwestionuje dozgonną wierność małżeńską i opowiada się za możliwością zdrady małżeńskiej, uzasadniając ją różnymi powodami i przyczynami; 5) religijne i świeckie podejście respondentów do miłości małżeńskiej, instytucji małżeństwa i rodziny najsilniej wpływa na postrzeganie przez nich wierności i niewierności małżeńskiej – respondenci religijni liczniej opowiadają się za dozgonną i bezwarunkową wiernością obojga małżonków, zaś respondenci niereligijni są bardziej tolerancyjni i liczniej opowiadają się za zdradą małżeńską, a zarazem kwestionują konieczność wierności małżonków ponad ich osobiste i pozaosobiste możliwości; 6) respondenci w moich badaniach, zwłaszcza studenci, w większym odsetku niż respondenci w innych badaniach są skłonni opowiedzieć się za niewiernością małżeńską, jeśli małżeństwo funkcjonuje nieadekwatnie do oczekiwań obojga małżonków, nie daje im pełnej satysfakcji ze wspólnego życia i szczęścia osobistego. Oczywiście jest to subiektywne rozumienie niewierności małżeńskiej i jest ona uzasadniona różnymi czynnikami przez tych respondentów.

4

Godność ludzka w hierarchii wartości podstawowych społeczeństwa polskiego w świadomości młodzieży licealnej i akademickiej. Studium socjologiczne

84%

Baniak J.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2017

|

vol. UCS 2017

|

issue UCS 2017: 21(4)

21-39

PL

W artykule tym prezentuję wyniki moich badań socjologicznych, które ukazują postawy i oceny jako składniki świadomości, licealistów i studentów wobec miejsca godności człowieka w hierarchii wartości podstawowych uznawanych i realizowanych oraz wobec wartości postulowanych przez młodzież do akceptacji i realizacji w społeczeństwie polskim. Do wartości podstawowych respondenci włączają też godność osobową człowieka. Badania te zrealizowałem w 2011 roku wśród 456 licealistów w Kaliszu i wśród 426 studentów uniwersytetu w Poznaniu. W całej zbiorowości było 508 kobiet i 374 mężczyzn. Badania wykazały, że dzisiejsza polska młodzież w zdecydowanej większości (80%) godność człowieka postrzega jako wartość podstawową, która jest konieczna w osobistym i społecznym życiu ludzi. Jednocześnie młodzież badana wie, że godność ta nie jest wartością stałą w życiu każdego człowieka, gdyż ciągle zagrażają jej różne czynniki, zaniżają jej znaczenie lub powodują zanikanie. Respondenci zaznaczają, że niektórzy Polacy nie dostrzegają w godności ludzkiej wartości podstawowej, lekceważą jej rolę i znaczenie we własnym życiu indywidualnym i społecznym. Respondenci chcą, żeby godność ludzka odzyskała właściwe miejsce w hierarchii wartości podstawowych i uroczystych, uznawanych i realizowanych w polskim społeczeństwie. Godność zapewnia ludziom wolność osobistą, poczucie własnej wartości i bezpieczeństwa, właściwych relacji z innymi osobami i grupami społecznymi, nadaje sens ich życiu. Troszcząc się o własną godność, jednostka powinna także akceptować i szanować godność osobową każdego człowieka.

5

Obowiązkowe praktyki religijne licealistów w Kaliszu i studentów w Poznaniu

84%

Baniak J.

Opuscula Sociologica

|

2016

|

issue 1(15)

27-41

PL

W artykule poddano analizie deklaracje licealistów i studentów dotyczące ich uczestniczenia w obowiązkowych,z punktu widzenia Kościoła katolickiego, praktykach religijnych (w niedzielnej mszy oraz wielkanocnej spowiedzi i komunii). Podstawę tych analiz stanowią wyniki badań socjologicznych zrealizowanych przez autora w 2011 roku wśród licealistów w Kaliszu (456) i studentów w Poznaniu (426) za pomocą kwestionariusza ankiety. Badania wykazały, że większość respondentów w obu kategoriach uczestniczyła regularnie (42,2%) i nieregularnie (30,3%)w mszy niedzielnej (łącznie 72,5%), 23,8% nie uczestniczyło w tej mszy, a także w spowiedzi (42,8%) i komunii wielkanocnej (54,1%), zaś ponad dwie piąte zrezygnowały z tego uczestnictwa (45,7% i 41,4%). Religijność i obojętność religijna oddziałują istotnie na udział w opisanych praktykach religijnych. Respondenci głębokoreligijni uczestniczą najliczniej systematycznie, a obojętni religijnie najliczniej zaniedbują udział w praktykach obowiązkowych. W porównaniu ze wskaźnikami z wcześniejszych badań można dostrzec wzrost odsetka licealistów i studentów rezygnujących ze spełniania obowiązkowych praktyk religijnych (o 17,6%).

EN

The article analyses the declarations of secondary-school and university students concerning their participation in obligatory – from the point of view of the Catholic Church – religious practices (Sunday Masses, Easter Confession and Communion). The analysis is based on the sociological research conducted in 2011 by the author of the article on 456 secondary-school students from Kalisz and 426 university students from Poznań who were asked to fill up a questionnaire. According to the results the majority of the respondents in both categories had participated in Sunday Masses (72.5%): of whom 42.2% regularly and 30.3% irregularly; 23.8% had not participated in the Mass, 42.8% had not participated in the Confession and 54.1% – in the Easter Communion, either, whereas over two fifths had failed to participate in both events (45.7% and 41.4%). Religiousness and religious indifference have a decisive impact on the participation in the religious practices described above. The respondents who are deeply religious participate regularly, and the ones who are religiously indifferent fail to do it. In comparison to the previous research the percentage of students who have stopped participating in the obligatory religious practices has increased by 17.6%.

6

Формування образу майбутнього старшокласникa у процесі співробітництва школи з батьками

84%

Krawczenko T.

Zamojskie Studia i Materiały – Seria Pedagogika

|

2013

|

vol. 15

137-144

UK

Розкрито сутність поняття „образ професійного майбутнього”, доведена актуальність формування такого образу у сучасних старшокласників, окреслено шляхи такої роботи. Розглянуто зміст взаємодії сім’ї і школи, її основних функцій і напрямів реалізації у контексті формування в учнів образу свого професійного майбутнього.

EN

The main idea of the article is the creation of a vision of the professional future of secondary school students. The role of parents is considered in the context of shaping the professional future of young people.

PL

Istotą prezentowanego artykułu jest tworzenie wizji przyszłości zawodowej wśród licealistów. Rozważa się rolę rodziców w kontekście kształtowania przyszłości zawodowej młodzieży.

7

Zainteresowanie aktywnością ruchową uczniów wybranych liceów ogólnokształcących we Wroclawiu

84%

Wawrzyniak S., Rokita A., Ściślak M.

Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

|

2013

|

issue 43

29-38

EN

Background. The decrease of active participation and students` reluctance to physical education have prompted research on students’ interests in physical activity. The implementation of physical education to curriculum in 2009 was to improve the existing situation: low attractiveness of physical education at school. The program requires physical education classes to be taught according to students’ interests. The aim of our study was to examine the interest in physical activity of the students from selected secondary schools in Wroclaw. Material and methods. The study comprised 197 students (112 girls and 85 boys) from 2 secondary schools in Wrocław. A diagnostic opinion poll and standardized survey questionnaire “Students’ interest in physical activity” were used. Results. The research proved that most of the students were interested in swimming, dancing and sport games. Among girls the most popular were dancing, swimming and skiing, while boys were interested in sport games, motor sports, swimming and martial arts. Conclusion. The results showed that physical education classes in secondary schools should include the most popular forms of students’ physical activity. Secondary schools should examine the students’ interests in physical activity and incorporate the most popular sport disciplines into physical activity classes.

8

Zainteresowania formami aktywności ruchowej uczniów liceów ogólnokształcących Wrocławia

84%

Ściślak M., Rokita A., Kołodziej M., Kałużny K., Popowczak M.

Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

|

2014

|

vol. 45

79-98

EN

Purpose. Forms of physical activity people take up depend on sex, place of residence, age, season of the year and many other factors. The aim of the study was to find out what forms of physical activity senior high school students in Wrocław are interested in, and analyze them. It was assumed hypothetically that their interests depend upon sex, age and school the participants attended. In order to verify this hypothesis, the following research questions were posed: 1. Which forms of physical activity are senior high school students in Wrocław interested in? 2. Which of them are girls interested in and which are boys interested in? 3. Which forms of physical activity are students in various grades interested in (grades one, two and three)? 4. Which forms of physical activity are students of one school interested in and do they differ from those of students attending other schools? 5. Do interests in forms of physical activity depend upon age, sex and school? Methods. The study comprised 789 students (486 girls and 303 boys) of grades 1–3 of six senior high schools in Wrocław. The basic research method was a diagnostic survey and the technique was a questionnaire. For the purpose of determining their interests in forms of physical activity, a standardized survey questionnaire was used: ‘Interests in the scope of physical activity’.

9

A Vocation or a Profession? A Religious and Secular Dimension of the Hierarchical Priesthood in the Consciousness of Polish Youth

67%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2018

|

vol. 6

|

issue 2

EN

The hierarchical Priesthood is a subject of research of the humanities, including the sociology of religion. The hierarchical Priesthood is also a matter of interest for average people, especially for those who believe deeply in God and are religious. In this article I reveal the approach, the attitudes and the critical assessments of Polish youth towards the Priesthood and priests. The population involved in the research are students of selected general and profiled high schools in Kalisz (456) and students of the College of Communication and Management in Poznań from four majors: sociology, pedagogy, IT and management (426). My research was performed twice in 2011, in order to discover the way and scope of secondary school and college students’ attitudes towards the institution of Priesthood and priests in Poland. In the time between those two rounds of research, in Poland there had been some major socio-political and economic changes that affected the position and role of the Catholic Church in the Polish state and its appreciation in the Polish nation. The question is whether those changes affected the attitudes and critical estimates of Polish youth towards the Priesthood and parish priest. This question shall be answered in my article. Generally, the examined group of secondary school students in Kalisz and college students in Poznan have demonstrated positive attitudes towards the Priesthood and the priests are perceived as a factor helping people fulfill their religious and moral duties. This help is provided by priests in various ecclesial environments. In the opinion of these respondents, the hierarchical priesthood is in particular a religious vocation, and at the same time a special work (occupation) that requires from the priests dedication, courage, empathy and faith in God.Students more often add that these priesthood qualities should be demonstrated by candidates for priests. No doubt, young Poles know that some of the priests do not match those requirements and reached Priesthood in an unfair way without a religious vocation. The examined secondary and college students in 78% of cases do not agree with the institution of obligatory celibacy, calling it into question as unfounded and unrealistic. They are convinced that priests should have their own wives and families, just like in other Christian Churches, and at the same time serve people with their religious competence in the Church.. The celibacy and marriage should be, according to their opinion, totally voluntary, contrary to contemporary situation. They say that obligation in such matters can affect the true vocation of priests. Not every priest, as the examined youth state, is prepared to live in celibacy even though he has a religious vocation. So the successful Priesthood is strictly connected with the vocation coming from God and not with celibacy and solitude. A priest who is married and has his own family, in their opinion, can also serve God and people in the structures of the Church. However, the priest should be a very faithful, religious and human (people) loving person. For such priests there should be a place in the Church, the respondents say.

PL

Kapłaństwo hierarchiczne jest przedmiotem badań nauk humanistycznych i społecznych, w tym socjologii religii. Kapłaństwo hierarchiczne jest również przedmiotem zainteresowania zwykłych ludzi, szczególnie tych, którzy wierzą głęboko w Boga i są religijni. W tym artykule ukazuję nastawienie, postawy i krytyczne oceny młodzieży polskiej do kapłaństwa i do księży. Zbiorowość uczestniczącą w badaniach stanowią uczniowie wybranych liceów ogólnokształcących i profilowanych w Kaliszu (456) oraz studenci Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu z czterech kierunków: socjologii, pedagogiki, informatyki i zarządzania (426). Badania te zrealizowałem w 2011 roku, a celem ich było poznanie postaw i ocen licealistów i studentów do kapłaństwa i do księży w Polsce. W okresie badań naukowych w Polsce zaszły istotne zmiany społeczno-polityczne i ekonomiczno-gospodarcze, które miały też wpływ na pozycję, miejsce i rolę Kościoła katolickiego w państwie i na jego akceptację w społeczeństwie. W związku z tym należy zapytać, czy te transformacje ustrojowe wpłynęły też na postawy i oceny młodzieży polskiej wobec kapłaństwa hierarchicznego i księży parafialnych? Na to pytanie odpowiadam w tym artykule, wykorzystując w tym celu wyniki własnych badań socjologicznych. Ogólnie rzecz ujmując, licealiści i studenci objęci badaniami są pozytywnie nastawieni do kapłaństwa, a kapłanów postrzegają jako czynnik pomagających ludziom w wypełnianiu obowiązków religijnych i moralnych. Pomoc tę świadczą kapłani w różnych środowiskach kościelnych. W ocenie tych respondentów, kapłaństwo hierarchiczne jest w szczególności powołaniem religijnym, a zarazem szczególną pracą (zajęciem), która wymaga od księży poświęcenia, odwagi, empatii i wiary w Boga. Studenci częściej dodają, że te cechy kapłańskie powinni przejawiać już kandydaci na kapłanów. Bez wątpienia, młodzi Polacy wiedzą, że niektórzy księża nie mają tych cech i nie potrafią sprostać wymaganiom stanu kapłańskiego. Kapłaństwo osiągnęli oni w niewłaściwy sposób, często bez powołania religijnego. Licealiści i studenci objęci badaniami w dominującej większości (78%) odnieśli się krytycznie do obowiązku celibatu księży parafialnych, kwestionując go jako bezzasadny i nieżyciowy. Oni są przekonani, że księża parafialni powinni mieć własne żony i rodziny, podobnie jak w innych Kościołach chrześcijańskich, a jednocześnie służyć ludziom swoimi kompetencjami religijnymi w Kościele. W ich ocenie, celibat lub małżeństwo powinny być przez księży wybierane całkowicie dobrowolnie i dostępne, co dzisiaj jest jeszcze niemożliwe. Obowiązek celibatu księży, zdaniem tych respondentów, nie ma związku z istotą kapłaństwa i nie jest sprawdzianem ich powołania kapłańskiego. Wręcz przeciwnie, nierzadko uniemożliwia realizację powołania mężczyznom wybierającym kapłaństwo i trwanie w stanie duchownym. Respondenci uważają, że nie każdy ksiądz ma osobiste predyspozycje do życia w celibacie i w samotności, bez własnej rodziny, chociaż odczuwa autentyczne powołanie do kapłaństwa. Kapłaństwo instytucjonalne, w ich przekonaniu, jest ściśle związane z powołaniem Bożym, a nie zależy istotowo od celibatu i samotności księdza. Kapłan żonaty i mający własną rodzinę, ich zdaniem, także może przykładnie służyć Bogu i ludziom w strukturach Kościoła. Jednak musi być człowiekiem głęboko wierzącym i religijnym, oddanym ludziom w swej posłudze, szanującym ich wszystkich jako własnych parafian. Dla takich księży powinno być miejsce w Kościele, twierdzą ci respondenci.

10

Denominational, Religious and Cult Identifications Declared by School and University Youth in Poland. Based on the Results of Sociological Research Conducted in the Second Half of the 20th Century and in Both Decades of the 21st Century

67%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2020

|

vol. 8

|

issue 2

EN

In this article, I analyze the identifications of middle school, high school, and university students with: Catholic Church (denominational), faith in God (religious) and compulsory religious practices (cultic). These identifications were evident in the attitudes, beliefs, behaviour and actions of Polish youth in the second half of the 20th century and in both decades of the 21st century. The basis for this presentation are the results of sociological research carried out between 1956 and 2018 by a number of researchers into the religiosity and morality of young people studying in middle schools, high schools and studying in universities. To what extent did the Polish youth consolidate their own faith and continue the religious traditions handed down to them by their parents during their religious upbringing in their own beliefs and actions? What percentage of these young people doubted these religious truths and the value of traditions, or rejected them as unnecessary in their personal and religious lives? I will answer these questions based on the research findings in this article, taking into account her declarations regarding these identifications.

PL

W artykule tym analizuję identyfikacje młodzieży szkół gimnazjalnych, średnich i studentów wyższych uczelni z: Kościołem katolickim (wyznaniowe), wiarą w Boga (religijne) i obowiązkowymi praktykami religijnymi (kultyczne). Identyfikacje te były widoczne w postawach, przekonaniach, zachowaniu i działaniach młodzieży polskiej w drugiej połowie XX wieku i w obu dekadach XXI wieku. Podstawę do tej prezentacji stanowią wyniki badań socjologicznych zrealizowanych w latach 1956–2018 przez wielu badaczy religijności i moralności młodzieży uczącej się w gimnazjach, szkołach średnich i studiującej w uczelniach wyższych. W jakiej skali badana młodzież polska utrwalała własną wiarę i kontynuowała tradycje religijne przekazane jej przez rodziców podczas wychowaniu religijnego we własnych przekonaniach i działaniach? Jaki odsetek spośród tej młodzieży zwątpił w te prawdy religijne i wartość tradycji, czy też odrzucił je jako zbędne w swoim życiu osobistym i religijnym? Na te pytania odpowiem na podstawie wyników badań w tym artykule, jej deklaracje dotyczące tych identyfikacji.

11

Postrzeganie księgowych przez polską młodzież licealną – badanie pilotażowe

67%

Kabalski P.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2019

|

issue 102(158)

91-110

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wyników badania postrzegania księgowych (specjalistów rachunkowości) przez polską młodzież w wieku licealnym. Badanie przeprowadzono metodą sondażową z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety. Badani zostali zapytani o to, jak postrzegają płeć, wiek, pracę (zadania), cechy i predyspozycje, wygląd, a także pozycję w przedsiębiorstwie i prestiż społeczny księgowych. Okazało się, że zdaniem ankietowanych osoba wykonująca zawód księgowego to na ogół kobieta, w późnej młodości lub wieku średnim zajmująca się przede wszystkim rozliczaniem podatków i dokumentami, zorganizowana, dokładna, odpowiedzialna i cierpliwa, ubrana elegancko, lecz zachowawczo. Pozycja księgowych w przedsiębiorstwie jest zdaniem badanych średnio znacząca lub dużo znacząca. Niżej postrzegają oni ich prestiż społeczny (nieco poniżej średniego). Ogólnie rzecz biorąc, można stwierdzić, że młodzież licealna w Polsce ma zniekształcony (stereotypowy) obraz księgowych i ich pracy. Badania postrzegania księgowych przez młodzież szkół średnich w Polsce nie były dotychczas prowadzone.

EN

The aim of the article is to present the results of a study on the perception of accountants by Polish youth at secondary school age. The research was conducted with the use of a survey method and a questionnaire. The respondents were asked how they perceive gender, age, work (tasks), characteristics and predispositions, appearance, as well as position in the company and the social prestige of accountants. It turned out that according to the respondents, a person working as an accountant is usually a woman, in her late youth or middle age, mainly dealing with tax settlements and documents, organized, accurate, responsible and patient, dressed elegantly but conservatively. According to the respondents, the status of accountants in companies is medium or high. As regards their social prestige, the respondents perceive it as slightly below average. Generally speaking, it can be said that secondary school students in Poland have a distorted (stereotypical) image of accountants and their work. Studies on the perception of accountants by secondary school students in Poland have not been conducted so far.

12

Nieobowiązkowe praktyki religijne licealistów w Kaliszu i studentów w Poznaniu

67%

Baniak J.

Opuscula Sociologica

|

2016

|

issue 3(17)

59-76

PL

Artykuł jest kontynuacją analiz praktyk religijnych licealistów i studentów zawartych w „Opuscula Sociologica” 2016, nr 1. Autor skupia się na analizie deklaracji badanej młodzieży dotyczących uczestnictwa w nieobowiązkowych praktykach religijnych (w modlitwie indywidualnej, nabożeństwach religijnych, spowiedzi i komunii w różnych terminach, mszy w dni powszednie). Ukazuje także indeksację wybranych praktyk religijnych oraz uwarunkowania gotowości respondentów do udziału w praktykach. Podstawę tych analiz stanowią wyniki badań socjologicznych zrealizowanych przez autora w 2011 roku wśród licealistów w Kaliszu (456) i studentów w Poznaniu (426) za pomocą kwestionariusza ankiety. Badania te wykazały, że typ szkoły – a więc i wiek badanych – bardziej niż płeć wpływa na udział respondentów w kategoriach praktyk nieobowiązkowych. Istotnie na ich udział w tych praktykach religijnych oddziałują religijność i obojętność religijna. Modlitwę indywidualną odmawia 52% z różną częstotliwością, a 41,4% nie odmawia. W porównaniu ze wskaźnikami z wcześniejszych badań można dostrzec wzrost odsetka licealistów i studentów rezygnujących ze spełniania nieobowiązkowych praktyk religijnych.

EN

The article is a continuation of the analysis of religious observances celebrated by secondary-school and university students (Opuscula Sociologica 2016, 1). The stress has been put on the declarations of the young people concerning their participation in non-obligatory religious observances (individual prayers, church services, confessions and communions on various days, a Mass on weekdays). The author presents an indexation of selected religious observances and the determinants of readiness of respondents to participate in the observances. The analyses have been based on the results of the sociological research carried out by the author in 2011 on secondary-school students from Kalisz (456) and on university students from Poznań (426) with the use of a questionnaire. The research has proved that the type of school – that is to say the age of the respondents – influences their participation in nonobligatory observances more than their sex. Actually, religiousness and religious indifference influence their participation in religious observances. Individual prayer is said 52% of the respondents with various frequency, and 41.4% do not say it at all. Comparing these results with the previous ones it may be said that the percentage of second-school and university students who have given up nonobligatory religious observances has increased.

13

The Institutional Church in Poland in The Perceptions and Evaluations of High School and University Students: From Acceptance to Contestation

59%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2015

|

vol. 3

|

issue 1

EN

In this article, I present the results of my sociological research related to the attitudes of high school and university students towards institutional religion and the Church in Poland. The research was also focused on the role of the Church in religiosity and morality of the people. The studies were conducted in the years 2008 - 2011 among high school students in Kalisz (456) and students of the College of Communications and Management in Poznan (426). The method of research involved the use of an audit questionnaire, as well as the technique of “free interview” among 58 selected respondents (divided into two groups of 29 members). On the basis of the research results I present the perceptions and evaluations of the institutional Church by high school and university students, locating them within the paradigm of “acceptance to contestation.” The important aspects is the contestation of respondents towards the institutional Church – its religious and moral doctrines and certain actions of secular nature – observed in respondents’ opposition, resistance and rebellious attitudes. The article touches upon the following problems: the essence of the Church from the perspective of the respondents; fear of the Church and its related rites; trust and distrust of the respondents to the Church and its structures; social and political activity of the Church; the influence of the Church on the secular spheres of life and social development of a nation; authority of the Church in the society and the state; religious awareness of high school students. With this analysis, the following hypotheses are being verified: the relationships between demographic characteristics of respondents to their perception of the Church; the relationship between beliefs and practices of respondents to their perception of the Church; the relationship of faith and religious practices of the respondents to the levels of their awareness of the Church.

PL

W artykule tym prezentuję fragment wyników moich badań socjologicznych na temat nastawienia młodzieży licealnej i akademickiej w Polsce do religii i Kościoła instytucjonalnego – do ich roli w religijności i moralności ludzi. Badania te zrealizowałem w latach 2007 – 2011 wśród licealistów w Kaliszu (456) i wśród studentów Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu (426) z pomocą ankiety audytoryjnej, a także wśród 58 respondentów (po 29 z każdej grupy) stosując technikę wywiadu swobodnego. W tym artykule analizuję wyobrażenia i oceny badanych licealistów i studentów dotyczące Kościoła instytucjonalnego, które lokuję w paradygmacie „od akceptacji do kontestacji”. Ważną kwestią jest tu właśnie kontestacja respondentów wobec Kościoła instytucjonalnego – jego doktryny religijno-moralnej i niektórych działań świeckich, widoczna w ich sprzeciwie, oporze i buncie. Treść tego artykułu stanowią następujące problemy: istota Kościoła w ujęciu badanych; lęk badanych przed Kościołem i jego doktryną; zaufanie i nieufność badanych do Kościoła i uwarunkowania tego zaufania; społeczna aktywność Kościoła w ocenie badanych; wpływ Kościoła na świeckie sfery życia społecznego; autorytet Kościoła w społeczeństwie i państwie; świadomość kościelna badanych licealistów i studentów. W analizie tej weryfikuję następujące hipotezy badawcze: o związku cech demograficznych respondentów z ich nastawieniem do Kościoła; o związku wierzeń i praktyk religijnych respondentów z ich wyobrażeniami i ocenami dotyczącymi Kościoła; o związku wierzeń i praktyk religijnych z poziomem świadomości kościelnej respondentów.

14

Opinie licealistów i studentów dotyczące eutanazji. Od akceptacji do kontestacji

59%

Baniak J.

Opuscula Sociologica

|

2015

|

issue 4(14)

65-79

PL

Eutanazja jest zjawiskiem znanym od dawna i stosowanym często na świecie; w Polsce jest niedozwolona. Wzbudza kontrowersje i wywołuje krytyczne oceny dotyczące jej tosowania wśród ludzi cierpiących i nieuleczalnie chorych. Niektórzy ludzie, powołując się na osobiste poczucie wolności i wolę decydowania o własnym życiu i czasie swojej śmierci, opowiadają się za skróceniem życia ludzi nieuleczalnie chorych i cierpiących przez eutanazję. Natomiast inni odrzucają eutanazję, motywując własne nastawienie względami religijnymi i moralnymi. W artykule ukazano opinie licealistów i studentów dotyczące eutanazji i negatywnego stanowiska Kościoła rzymskokatolickiego wobec jej stosowania. Badania wykazały, że większość licealistów i studentów objętych nimi akceptuje eutanazję i zgadza się na stosowanie jej, a mniejszość ją odrzuca i opowiada się za śmiercią naturalną bez względu na cierpienie nieuleczalnie chorych.

EN

Euthanasia has been known for a long time and applied frequently in some countries. In Poland it is not allowed by the law. At the same time euthanasia always aroused controversy and negative assessment on the use of it for terminally ill people and the suffering ones. Some people, relying on personal sense of freedom and the desire to control their own life and the time of death, unequivocally advocate euthanasia for shortening the life of terminally ill people and the suffering. Other people reject euthanasia, motivating their attitude to the religious and moral grounds. This article presents the opinions of high school and university students on euthanasia and its applications. The Roman Catholic Church rejects euthanasia and allows only the natural way of death. Studies have shown that higher rates of high school students and students accept euthanasia and agree to its use. A lower percentage of them reject it and opt for a natural death, regardless of the suffering of terminally ill people.

15

Between Order and Choice. In vItro Fertilization Method in the Opinion of High School and University Students. On the Basis of Sociological Research

59%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2018

|

vol. 6

|

issue 1

EN

In this article I analyze the opinions of high school students from Kalisz (Poland) and unversity students from Poznań (Poland) on the extracorporeal fertilization in vitro and the possibility of using it by infertile married couples. The problem of this method of treatment is connected with medical conscience clause which can in practical application prevent married couples from using it and becoming parents. The basis of this analysis is sociological research carried out in 2011 on 456 students in Kalisz and 426 students in Poznań (courses: sociology, pedagogy, information technology and management). These studies have shown that the majority of the respondents (70.4 %) accepts this method of infertility treatment and its use in practice; a similar proportion (69.8%) opposes the negative position of the Roman Catholic Church questioning this method of infertility treatment and prohibiting its use by its followers. Similarly, the majority of high school students and university students (52.4%) reject the medical conscience clause that Catholic doctors use in relation to in vitro fertilization. The dominant percentage of respondents (68.8%) does not recognize this method of fertilization as morally wrong or as a cardinal sin. Only 23,6% of the responders support the position of the Catholic Church and are against the in vitro method.

PL

W artykule tym analizuję opinie i poglądy licealistów z Kalisza i studentów z Poznania dotyczące pozaustrojowego zapłodnienia metodą in vitro i stosowania jej w sytuacji małżeństw niepłodnych. Związek z tą metodą leczenia niepłodności małżeńskiej ma lekarska klauzula sumienia, która w praktycznym zastosowaniu uniemożliwia przeprowadzenie tej formy zapłodnienia i pozbawia małżonków niepłodnych możliwości zostania rodzicami własnego dziecka. Podstawę tej analizy stanowią moje badania socjologiczne zrealizowane na ten temat w 2011 roku wśród 456 licealistów w Kaliszu i wśród 426 studentów czterech kierunków studiów: socjologii, pedagogiki, informatyki i zarządzania w Poznaniu. Badania te wykazały, że dominująca większość respondentów (70,4%) akceptuje tę metodę leczenia niepłodności małżonków i jej stosowanie w praktyce. Zbliżony odsetek (69,8%) sprzeciwia się negatywnemu stanowisku Kościoła rzymskokatolickiego kwestionującego tę metodę leczenia niepłodności i zakazującego jej stosowania swoim wyznawcom. Podobnie większość licealistów i studentów (52,4%) odrzuca lekarską klauzulę sumienia, którą stosują lekarze katoliccy w odniesieniu do zapłodnienia metodą in vitro. Dominujący odsetek respondentów (68,8%) nie uznaje tej metody zapłodnienia za czynność złą moralnie czy za grzech ciężki. Przeciw tej metodzie zapłodnienia, a zarazem za zakazami moralnymi Kościoła dotyczącymi jej stosowania w sytuacji małżonków niepłodnych opowiada się zaledwie jedna czwarta licealistów i studentów (23,6%).

16

Marital Love and its Determinants in the Catholic Concept in the Light of the Evaluations of High School and Academic Youth and Teachers of Family Life Education

59%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2019

|

vol. 7

|

issue 1

EN

In this article I present the evaluations of high school students, college students and teachers of Family Life Education concerning marital love and its conditions, including marital fidelity and betrayal. This presentation is based on the results of two of my sociological studies conducted in 2011 among the students of general and profiled high schools in Kalisz (456) and the students of the University of Communication and Management in Poznań (436) and in 2003 among the teachers of Family Life Education in Kalisz (186). The research was carried out using the diagnostic survey method, with the simultaneous application of the auditory questionnaire technique. The purpose of these surveys was to learn and present the attitudes and evaluations of respondents concerning marital love and its conditions - especially fidelity and betrayal.

PL

W artykule tym ukazuję oceny licealistów, studentów i nauczycieli wychowania do życia w rodzinie dotyczące miłości małżeńskiej i jej uwarunkowań, w tym wierności i zdrady małżeńskiej. Prezentacja ta opiera się na wynikach dwóch moich badań socjologicznych zrealizowanych w 2011 roku wśród uczniów liceów ogólnokształcących i profilowanych w Kaliszu (456) i studentów Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu (436) oraz w 2003 roku wśród nauczycieli wychowania do życia w rodzinie w Kaliszu (186). Badania te zostały zrealizowane metodą sondażu diagnostycznego, z jednoczesnym zastosowaniem techniki ankiety audytoryjnej. Celem ich było poznanie i prezentacja postaw i ocen respondentów dotyczących miłości małżeńskiej i jej uwarunkowań – zwłaszcza wierności i zdrady.

17

Between Imperative and Choice: Contraception and Abortion in the Opinion of High School Students and University Students on the Basis of Author's Research

51%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2015

|

vol. 3

|

issue 2

EN

The contraception and abortion are closely connected with a responsible parenthood in formalised marriages, as well as in other types of heterosexual relationships. In this study, based on the results of sociological research from the year 2011, I discuss the attitudes of high school students from Kalisz (456) and students from Poznan (426) towards contraception and abortion, locating students' attitude in their opinions and assessments. In other words, I answer the question whether and to what extent the high school and university students accept moral standards on natural and artificial methods of birth control, and the extent to which they contest these standards, opposing the ban or practical limitation in marriages and in informal relationships. Respondents in both environments often favor the use of contraception by married couples over natural methods, and also oppose the church ban on their use.Among the people who are questioning contraception and abortion quantitatively dominate those who are deeply religious who recognize the moral authority of the Roman Catholic Church over those who are indifferent or non-religious and question the authority of the Church. In contrast, non-believers and religious persons most strongly oppose the moral norms of the Church forbidding contraceptives and abortion in marriages.

PL

Antykoncepcja i aborcja ściśle łączą się z odpowiedzialnym rodzicielstwem w formalnych wiązkach małżeńskich, jak i w innych typach związków heteroseksualnych. Metody poczęcia życia ludzkiego są obecnie postrzegane i oceniane z wielu punktów widzenia, choćby świeckiego i religijnego, wskazując na odmienne ich znaczenie w życiu małżeńskim i rodzinnym ludzi. Nierzadko są one ujmowane kontrowersyjnie – jedni postrzegają je krytycznie i kwestionują ich zasadność, drudzy zaś dostrzegają ich potrzebę i widzą w nich sposób na rozwiązanie osobistych i rodzinnych dylematów moralnych. Metody te są przedmiotem zainteresowania osób dorosłych, tkwiących już we własnych związkach seksualnych, małżeńskich i rodzinnych, jak i osób młodych, dopiero rozpoczynających lub planujących rozpoczęcie współżycia seksualnego czy też założenie własnej wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej. W tym opracowaniu, opartym na wynikach autorskich badań socjologicznych z 2011 roku, omawiam nastawienie licealistów z Kalisza (456) i studentów z Poznania (426) do antykoncepcji i aborcji, lokując to ich nastawienie w opiniach i ocenach. Inaczej mówiąc, odpowiadam tu na pytanie: czy i w jakim stopniu licealiści i studenci akceptują normy moralne dotyczące naturalnych i sztucznych metod regulacji poczęć, a w jakim zakresie kontestują te normy, sprzeciwiając się ich zakazowi czy ograniczaniu praktycznemu w małżeństwie i w związkach nieformalnych. Respondenci w obu środowiskach liczniej opowiadają się za stosowaniem przez małżonków antykoncepcji niż metod naturalnych, a zarazem sprzeciwiają się kościelnemu zakazowi ich stosowania. Wśród kwestionujących antykoncepcję i aborcję ilościowo dominują osoby głęboko religijne i uznające moralny autorytet Kościoła rzymskokatolickiego nad osobami obojętnymi religijnie i niereligijnymi oraz kwestionującym autorytet Kościoła. Natomiast osoby niewierzące i religijne najliczniej kontestują normy moralne Kościoła zabraniające stosowania w małżeństwach antykoncepcji i aborcji.

18

Małżeństwo i rozwody w świadomości młodzieży polskiej przełomu XX i XXI wieku w świetle badań socjologicznych

51%

Baniak J.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2021

|

issue 28

287-310

EN

This article presents an analysis of attitudes (views, attitudes and actions) of high school and university students in Poland in the 20th century and in both decades of the 21st century towards the institution of marriage and towards marital divorce. The analysis is based on the results of various sociological studies carried out in both periods. The attitudes of Polish youth to marriage and divorce include the following issues: marriage as a fundamental and solemn value; sacramental marriage – its indissolubility and durability; young people’s attitudes towards church and civil weddings; young people’s attitudes towards marital divorce and family breakdown. Empirical indicators show the process of durability and changes in the attitude of Polish youth to marriage and divorce at the turn of the two centuries – both to sacramental marriage and to civil marriages. What factors contributing to the durability of the marriage were noticed by the surveyed youth, and what were the most common reasons for its breakdown and led directly to the splitting up of the spouses? How did the surveyed youth personally perceive and assess the durability of marriage, and as divorce as a result of its disintegration.

DE

Der Artikel präsentiert eine Analyse der Einstellungen (Ansichten, Einstellungen und Handlungen) von Gymnasiasten und Universitätsstudenten in Polen im 20. Jahrhundert und in beiden Jahrzehnten des 21. Jahrhunderts zur Institution Ehe und Scheidung. Diese Analyse basiert auf den Ergebnissen verschiedener soziologischer Studien, die in beiden Zeiträumen durchgeführt wurden. Die Einstellung der polnischen Jugend zu Heirat und Scheidung umfasst folgende Themen: Ehe als grundlegender und feierlicher Wert; sakramentale Ehe - ihre Unauflöslichkeit und Dauerhaftigkeit; Einstellung der Jugend zu kirchlichen und standesamtlichen Trauungen; Einstellung junger Menschen zu Ehescheidungen und Familienzusammenbrüchen. Empirische Indikatoren zeigen die Dauerhaftigkeit und den Wandel der Einstellung der polnischen Jugend zur Eheschließung und Scheidung in der Zeit um die Jahrhundertwende - sowohl zur Sakramentenehe als auch zur standesamtlichen Eheschließung. Welche Faktoren, die zur Dauerhaftigkeit der Ehe beitragen, wurden von den befragten Jugendlichen wahrgenommen und was waren die häufigsten Gründe für das Scheitern und führten direkt zur Trennung der Ehegatten? Wie haben die befragten Jugendlichen persönlich die Dauerhaftigkeit der Ehe wahrgenommen und eingeschätzt, und wie kam es zu einer Scheidung infolge des Scheiterns? Dieser Artikel beantwortet diese Fragen.

PL

W artykule przedstawiono analizę nastawienia (poglądy, postawy i działania) uczniów szkół średnich i studentów wyższych uczelni w Polsce w XX wieku i w obu dekadach XXI wieku do instytucji małżeństwa i do rozwodów małżeńskich. Podstawę tej analizy stanowią wyniki różnych badań socjologicznych zrealizowanych w obu tych okresach. W zakres nastawienia młodzieży polskiej do małżeństwa i rozwodów wchodzą następujące zagadnienia: małżeństwo jako wartość podstawowa i uroczysta; małżeństwo sakramentalne – jego nierozerwalność i trwałość; postawy młodzieży wobec ślubu kościelnego i cywilnego; postawy młodzieży wobec rozwodów małżeńskich i rozpadu rodziny. Wskaźniki empiryczne ukazują proces trwałości i zmiany w nastawieniu młodzieży polskiej do małżeństwa i rozwodów w okresie z przełomu obu wieków – zarówno do małżeństwa sakramentalnego, jak i do cywilnych związków małżeńskich. Jakie czynniki sprzyjające trwałości małżeństwa dostrzegała badana młodzież, a jakie były najczęściej powody jego rozpadu i prowadziły wprost do rozejścia się małżonków? Jak badana młodzież osobiście postrzegała i oceniała trwałość małżeństwa, a jak rozwód w wyniku jego rozpadu? Na te pytania odpowiada ten artykuł.

Refine search results

Kapłństwo instytucjonalne w wyobrażeniach i ocenie młodzieży polskiej. Od akceptacji do kontestacji

Czy kryzys wiary? Prawdy religijne katolicyzmu w świadomości licealistów i studentów. Od akceptacji do kontestacji

Wierna miłość i zdrada małżeńska w ocenie licealistów i studentów

Godność ludzka w hierarchii wartości podstawowych społeczeństwa polskiego w świadomości młodzieży licealnej i akademickiej. Studium socjologiczne

Obowiązkowe praktyki religijne licealistów w Kaliszu i studentów w Poznaniu

Формування образу майбутнього старшокласникa у процесі співробітництва школи з батьками

Zainteresowanie aktywnością ruchową uczniów wybranych liceów ogólnokształcących we Wroclawiu

Zainteresowania formami aktywności ruchowej uczniów liceów ogólnokształcących Wrocławia

A Vocation or a Profession? A Religious and Secular Dimension of the Hierarchical Priesthood in the Consciousness of Polish Youth

Denominational, Religious and Cult Identifications Declared by School and University Youth in Poland. Based on the Results of Sociological Research Conducted in the Second Half of the 20th Century and in Both Decades of the 21st Century

Postrzeganie księgowych przez polską młodzież licealną – badanie pilotażowe

Nieobowiązkowe praktyki religijne licealistów w Kaliszu i studentów w Poznaniu

The Institutional Church in Poland in The Perceptions and Evaluations of High School and University Students: From Acceptance to Contestation

Opinie licealistów i studentów dotyczące eutanazji. Od akceptacji do kontestacji

Between Order and Choice. In vItro Fertilization Method in the Opinion of High School and University Students. On the Basis of Sociological Research

Marital Love and its Determinants in the Catholic Concept in the Light of the Evaluations of High School and Academic Youth and Teachers of Family Life Education

Between Imperative and Choice: Contraception and Abortion in the Opinion of High School Students and University Students on the Basis of Author's Research

Małżeństwo i rozwody w świadomości młodzieży polskiej przełomu XX i XXI wieku w świetle badań socjologicznych