Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  linguistic terminology,
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Zu den Quellen der sprachwissenschaftlichen Terminologie im Deutschen mit Berücksichtigung des Polnischen und Russischen: Forschungsmethodologie und Begriffsbasis

100%
Kotin M.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2020
|
vol. 76
81-94
EN
Sources of linguistic terminology in German, Polish and Russian: Research methodology and terminological basis. The paper deals with selected aspects of the influence of foreign terminology and borrowings from everyday language as well as from other terminological systems on linguistics. Since linguistics is a relatively young branch of scientific research, it has been strongly and consequently influenced by other sciences and their terms throughout its development as an autonomous field of research. On the other hand, a specific feature of linguistics in comparison to other spheres of human knowledge is its mixed character, since it describes both universal and relative (language-specific) properties of language systems. For this reason, terms borrowed from Latin, Greek or other languages can never completely cover the phenomena found in German, Russian, Polish etc. Nevertheless, borrowed terms undoubtedly can adequately describe different properties of other languages, if we understand them exclusively as conventionalized etiquettes in which the internal transparency of their morphological form does not play a decisive part. Keywords: linguistic terminology, terminological borrowing, sources of linguistic terms
PL
O źródłach terminologii językoznawczej w językach niemieckim, polskim i rosyjskim: metodologia badawcza a baza pojęciowa. Streszczenie: W artykule rozpatrywane są wybrane aspekty wpływów terminologii języków obcych i zapożyczeń z języka potocznego oraz z innych systemów terminologicznych na językoznawstwo. Ponieważ lingwistyka jest stosunkowo młodą nauką, była ona na całej przestrzeni swego rozwoju jako autonomicznej dyscypliny naukowej pod stałym wpływem innych dziedzin nauki i ich terminologii. Z drugiej zaś strony cechą specyficzną językoznawstwa w porównaniu z innymi obszarami wiedzy ludzkiej jest jego mieszany charakter, bowiem zajmuje się ono deskrypcją tak uniwersalnych, jak i względnych (specyficznych dla każdego badanego języka) właściwości. Z tego powodu pojęcia zapożyczone z greki, łaciny lub innych języków nigdy nie odpowiadają całkowicie opisywanym za ich pomocą zjawiskom w języku niemieckim, polskim, rosyjskim lub innym. Niemniej jednak zapożyczone pojęcia niewątpliwie mogą odpowiednio opisywać odmienne zjawiska innych języków, o ile będą one traktowane wyłącznie jako skonwencjonalizowane etykiety, w których motywacja formy morfologicznej nie odgrywa decydującej roli. Słowa kluczowe: terminologia lingwistyczna, zapożyczenia terminologiczne, źródła pojęć językoznawczych.
2
Content available remote

Uralic linguistic terminology: selected problems and examples

84%
Wojan K., Łozowski P.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2020
|
vol. 76
181-193
EN
The article discusses selected issues concerning the Uralic terminology, focusing on Polish terms and names. We understand Uralic studies as both a study programme and a scholarly line of research. In Section 2 of the paper, we delimit a general point of reference for the Uralic terminology, whereas Section 3 provides an overview of specific terminological problems related to the labelling of Uralic languages and ethnolects, with special emphasis on the Finno-Ugric group. We conclude that the Polish Uralic terminology lacks a number of relevant Uralic names/labels/terms and champions its own idiosyncratic terminological solutions. Further standardisation and internationalisation of the Uralic terms in Polish are recommended.
PL
Wybrane problemy i przykłady terminologii uralistycznej. Streszczenie: Analizie zostają poddane wybrane problemy terminologiczne w kontekście uralistyki rozumianej zarówno jako kierunek studiów uniwersyteckich, jak i specjalizacja badawcza ze szczególnym uwzględnieniem terminologii polskiej. Po wstępnych poszukiwaniach mniej lub bardziej ogólnych terminów na odniesienia do przedmiotu badań i studiów uralistycznych (część 2) następuje bardziej szczegółowy przegląd nazw języków uralskich, przede wszystkim podgrupy ugrofińskiej (część 3). W obu przypadkach stwierdza się albo brak nazw szeregu języków, pojęć i zjawisk, albo znikomą korelację między terminami w języku polskim i innych językach, a zwłaszcza w fińskim, angielskim i rosyjskim. Postuluje się dalszą standaryzację i internacjonalizację polskiej terminologii uralistycznej. Słowa kluczowe: języki uralskie (ugrofińskie), terminologia językoznawcza, językoznawstwo opisowe a nazewnictwo, badania naukowe a kształcenie filologiczne
3
Content available remote

O terminologii kognitywnej z perspektywy słowotwórstwa (na przykładzie polszczyzny)

84%
Waszakowa K.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2020
|
vol. 76
145-164
PL
Artykuł dotyczy zastosowania terminologii kognitywnej w opisie zróżnicowanych zjawisk słowotwórczych, a w szczególności ich konceptualno-dyskursywnych aspektów. Autorka zwraca również uwagę na istnienie w polskiej literaturze przedmiotu wielu terminów, takich jak: amalgamacja, blending, integracja pojęciowa, teoria integracji, teoria stapiania, teoria przestrzeni mentalnych etc., konstruowanie (sceny), obrazowanie, profilowanie czy też konceptualizator, obserwator, subiekt mówiący, nadawca, używanych jako synonimy niedokładne.
EN
Cognitive terminology in a word-formation perspective (the case of Polish). Summary: The article focuses on the use of cognitive terminology involved in the description of various word-formation phenomena and, in particular, their cognitive and communicative aspects. The author notes the coexistence of numerous terms in Polish linguistic literature, such as: amalgamacja, blending, integracja pojęciowa, teoria integracji, teoria stapiania, teoria przestrzeni mentalnych etc., as well as konstruowanie (sceny), obrazowanie, profilowanie and konceptualizator, obserwator, subiekt mówiący, nadawca, which are used as inexact synonyms. Keywords: cognitive linguistics, semantics, linguistic terminology, Polish language, word-formation
4
Content available remote

Linguistica generale czyli o obecności terminologii językoznawczej w opisie dzieł sztuk wizualnych i architektury

67%
Chrzanowska-Kluczewska E.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2020
|
vol. 76
51-69
PL
Współczesne językoznawstwo, choć czerpiące od lat swą terminologię z innych dyscyplin naukowych, w XX wieku stało się dawcą terminów dla opisu dzieł sztuk wizualnych. Ważny impuls dał temu trendowi Benedetto Croce (1902), postulując linguistica generale jako wspólną platformę dla filozofii języka i estetyki. W opinii historyka sztuki Jana Białostockiego (1980/2009) nie tylko traktat Crocego, ale też europejski strukturalizm (Roman Jakobson, Roland Barthes) przyczyniły się do intruzji terminologii językoznawczej na obszar teorii sztuki, prowadząc do „paralingwistycznej wersji” semiologicznych badań nad estetyką. Z kolei Mieczysław Porębski (1986/2009b), krytyk sztuki i semiolog, nazwał to podejście „semiotycznym”, sam uczestnicząc w wieloletniej dyskusji dotyczącej możliwości opisu tekstów wizualnych na sposób „projęzykowy”. Poniższy artykuł przedstawia w zwięzły i bardzo selektywny sposób obóz naukowy zwolenników podejścia semiotycznego (zatem w głównej mierze lingwistycznego) do analizy dzieł sztuk wizualnych i architektury – uczonych reprezentujących różne szkoły i tradycje: a) semiotykę/strukturalizm, b) filozofię sztuki, filozofię języka i logikę formalną, c) podejście retoryczno-figuratywne (z korzeniami m.in. w teoriach Barthesa i Jurija Łotmana), obejmujące również odrębny paradygmat językoznawstwa kognitywnego wraz z tropologią multimodalną, d) skandynawską semiotykę piktorialną (Görana Sonessona), wreszcie e) semiotykę społeczną z jej gramatyką i modalnością wizualności, powiązaną z różnymi teoriami komunikacji. Artykuł stawia następnie pytanie o status zapożyczonych terminów językoznawczych w teorii sztuk i architektury, dzieląc je na trzy klasy: 1) terminy metaforyczne niesystemowe (ekfraza architektoniczna, poetyka architektoniczna Madeline Gins i Arakawy, 2) adaptacje terminologiczne, czyli częściowo metaforyczne terminy systemowe (gramatyka wizualności Gunthera Kressa i Theo van Leeuwena), oraz 3) terminy metaforyczne systemowe (tropologia w wizualnej poetyce kognitywnej i studiach nad multimodalnością; Andrzej Niezabitowski zastosował je do subdyscypliny architektury zwanej architektoniką). Z tym powiązana jest kwestia statusu języka naturalnego jako metajęzyka opisu wszelkich innych systemów semiotycznych (Croce, Heinrich Wölfflin, Ludwig Wittgenstein, Emil Benveniste, Łotman, Mark Johnson). Autorka artykułu stoi na stanowisku semiotycznym, upatrując w obecności terminologii językoznawczej w teorii sztuki i architektury dowodu na transmedialność tekstów werbalnych i wizualnych w Łotmanowskiej semiosferze oraz na konieczność opracowania szerokiej platformy metodologicznej do ich wszechstronnego opisu, postulowanej również przez Alinę Kwiatkowską (2013) w obrębie studiów kognitywnych nad percepcją wzrokową i multimodalnością.
EN
Linguistica generale: linguistic terminology in the description of visual artworks and architecture. Summary: Contemporary linguistics, for years drawing its terminology from other fields of study, in the 20th century became a donor of its own terms for the purpose of describing the visual arts. An important stimulus for this trend came from Benedetto Croce (1902), who postulated linguistica generale as a common platform for the philosophy of language and aesthetics. In the opinion of art historian Jan Białostocki (1980/2009), it was not only Croce’s treatise but also European structuralism (Roman Jakobson, Roland Barthes) that contributed to the intrusion of linguistic terms into the theory of art, leading to a “paralinguistic version” of semiotic studies in the area of aesthetics. In turn, Mieczysław Porębski (1986/2009), an art critic and semiologist, called it a “semiotic attitude” to art, engaging himself in a prolonged debate on the possibility of approaching visual texts in a “pro-linguistic” manner. The following article gives a concise and very selective presentation of advocates of the semiotic (mainly linguistic) approach to analysing visual artworks and architecture. The researchers listed represent various schools and traditions: a) semiotics/structuralism, b) philosophy of art, philosophy of language and formal logic, c) a rhetorical-figurative approach (with its roots in the theories of Barthes and Jurij Lotman, among others), including also a different paradigm of cognitive linguistics and multimodal tropology in particular, d) the Scandinavian school of pictorial semiotics (Göran Sonesson), and – finally – e) social semiotics with its grammar and modality of visual representations, related to various theories of communication. Next, the article poses the question about the status of terminological borrowings from linguistics and the related fields present in theoretical considerations on the visual arts and architecture, dividing them into three classes: 1) metaphorical non-systematic terms (architectural ekphrasis, architectural poetics of Madeline Gins and Arakawa), 2) terminological adaptations, that is partly metaphorical systematic terms (Gunther Kress and Theo van Leeuwen’s grammar of visual design), and 3) metaphorical systematic terms (tropology in visual cognitive poetics and multimodal studies; Andrzej Niezabitowski on their application to a new subdiscipline of architecture, viz. architectonics). A related issue is the status of natural language as a metalanguage in the description of other semiotic systems (Croce, Heinrich Wölfflin, Ludwig Wittgenstein, Emil Benveniste, Lotman, Mark Johnson). The author of this article assumes a semiotic stance, perceiving the presence of linguistic terms across the theory of art and architecture as a proof of transmediality of verbal and visual texts within the Lotmanian semiosphere This calls for development of a broad methodological platform for their comprehensive study, postulated as well by Alina Kwiatkowska (2013) within cognitive studies on visual perception and multimodality. Keywords: linguistica generale, linguistic terminology, the visual arts, architecture, metaphorical vs. systematic terms, metalanguage, transmediality
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.