Search results

1

O gwarowych apelatywach odantroponimicznych (na przykładzie leksemów związanych z imieniem Michał)

100%

Kucharzyk R.

Język a Kultura

|

2015

|

vol. 25

89-102

EN

This paper deals with dialectal appellative vocabulary derived from agiven name Michał. The analysed words were divided into two groups. The first group contains words derived from Michał which have the same form and meaning both in standard Polish and in dialects, for example michałek ‘trifle, bagatelle’, miś ‘bear’, ‘teddy bear’. The second, considerably bigger group contains words which occur only in dialects, for example michałek ‘devil’, ‘breast’ or ‘small iron stove’. The analysis of these words shows that appellativization is aproductive way of creating new lexemes in which cultural conditions are reflected.

2

Dawna leksyka Ciechanowca i okolicznych wsi

100%

Maryniakowa I.

Acta Baltico-Slavica

|

2012

|

vol. 36

EN

Former lexis of Ciechanowiec and surrounding villagesIntroduction includes: a) the synthetic approach to the history of micro-regions – geographic location, ethnic and confessional composition, Krzysztof Kluk Museum of Agriculture, Krzysztof Kluk – a priest, an eighteenth-century naturalist who was born and settled here; b) a description of the microtoponimy of Ciechanowiec; c) a description of the local dialect; d) a list of place names; e) a dialect dictionary in alphabetical order; f) a list of proverbs and phraseological saings. In the dictionary part there is lexical material no longer used today, or so we hear rarely, usually at home, in the family. Using it is subject to certain factors: age of the caller, the themes of conversation, particular emotional situation or the other. The entries record not only the meaning of the word, but also the diversity of phonetic, inflectional, peculiar grammatical forms. The usual entry articles are examples of the use of the word in context, and often phrases and proverbs. Ранее употребляемая лексика города Цехановец и окрестных деревеньВступительная часть исследования состоит из: а) синтетического подхода к истории микрорайона – географическое положение, этнический и религиозный состав, краткий очерк истории Сельскохозяйственного музея имени священника и биолога Кшиштофа Kлюка, родившегося и работавшего в Цехановце в XVIII столетии; б) описания микротопонимии города Цехановец; в) описания местного говора; г) списка географических названий; д) словаря местного диалекта; е) списка пословиц и фразеологических оборотов. В словарь включены лексемы сегодня уже не употребляемые или употребляемые редко, как правило, дома, в семейном кругу. Примнение этой лексики обусловлено некоторыми факторами: возраст собеседника, тема разговора, особое эмоциональное состояние и др. Словарная статья отражает значение лексемы, разнообразие фонетических и морфологических форм, примеры использования слов в контексте.

3

The position and the status of Albanian in the Presheva Valley

88%

Sejdiu-Rugova L.

Slavia Meridionalis

|

2015

|

vol. 15

EN

The position and the status of Albanian in the Presheva ValleyThe present paper aims at describing the position and the social status of the Albanian language in the two municipalities of south-western Serbia – Preshevo and Bujanovac, where the majority of the population is Albanian, and where the Albanian language, together with Serbian is the official language on the territory of these two municipalities. The status of Albanian is dealt with by giving evidence of legal sanctions and describing the practical situation, based on application of the laws in force.In order to reflect the status of Albanian in this region more precisely, other data, mainly deriving from a survey conducted with Albanian citizens from the two municipalities. In addition essays and anonymous questionnaires with high school students from these two municipalities have been used. The Albanian language in Preshevo Valley is sanctioned as an official language at the local level, with equal use, especially in the formal domains of life, but the practical need for using Serbian as a first language is obvious and results in intolerance towards Albanian. Regardless of the fact that it is sanctioned as an equal language to Serbian, in practice Albanian is a language of second rank. Sytuacja i status języka albańskiego w Dolinie PreszewaTematem artykułu są sytuacja i status społeczny języka albańskiego w dwóch powiatach południowo-zachodniej Serbii – Preszewo i Bujanovac, w których Albańczycy stanowią większość. W obu powiatach język albański jest obok języka serbskiego jednym z dwóch oficjalnych języków. Sytuację języka albańskiego pokazano na przykładzie konkretnych prawnych sytuacji i tych faktycznych, skonfrontowanych z obowiązującymi ustawami. Przytoczono także dane z badań innych autorów, dotyczące głównie społeczności albańskiej, jak również rezultaty anonimowych ankiet przeprowadzonych wśród uczniów szkół ponadpodstawowych w obu powiatach. Język albański w Dolinie Preszewa jest formalnie drugim oficjalnym językiem o zasięgu lokalnym. Ma status języka równoprawnego, zwłaszcza w oficjalnej sferze życia, jednak oczywiste względy praktyczne sprawiają, że to język serbski znajduje się na pierwszym miejscu, spychając albański na plan drugi, mimo zagwarantowanej ustawowej równoprawności.

4

Polszczyzna kresowa Wicynia przeniesiona do Nowej Wsi Głubczyckiej (na przykładzie wybranych cech fonetycznych)

75%

Banach K.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2014

|

vol. LX (60)

5-14

PL

Przedmiotem rozważań językowych jest stan zachowania polszczyzny kresowej w mowie najstarszych mieszkańców Nowej Wsi Głubczyckiej, którzy wskutek przymusowej deportacji po II wojnie światowej zostali przesiedleni z Wicynia (wsi kresowej leżącej w woj. tarnopolskim) na Ziemię Głubczycką. Polszczyzna kresowa przeniesiona rozumiana jest jako zespół cech fonetyczno-fonologicznych właściwy ludności zamieszkującej teren Kresów, który rozwijał się i ewoluował we wsiach kresowych ze szczególnym uwzględnieniem interferencji ukraińskich cech językowych, a wskutek deportacji mieszkańców – przeniesiony został z obszarów kresowych na ziemie polskie. Analiza materiałów gwarowych wskazała na to, że przedstawiciele najstarszego pokolenia wicynian, którzy po wojnie osiedli w Nowej Wsi Głubczyckiej stosunkowo dobrze zachowują do dziś właściwości rodzimej mowy.

EN

This article aims at demonstrating the phonetic features of speech of the residents of Nowa Wieś Głubczycka, born before World War II in south-eastern borderlands in Wicyń village (voivodship Tarnopol) and later on relocated to Głubczyce region. This analysis will determine which borderland dialect features of the residents of Wicyń remained in spoken language to this day. Speaking about the displacement of the borderland Polish language, I mean a set of features of a spoken language characteristic of the informants, which developed and shaped in their place of birth (i.e., borderland villages), with the simultaneous impact of Russian dialectal features, and as a result of the forced repatriation of respondents moved to a foreign land. The analysis of gathered dialect features shows that the oldest respondents are quite good at using borderland Polish language. The survey conducted shows that emotional attitude and strong commitment to the homeland’s language, culture and tradition are relevant factors in cultivating local dialect features.

5

„Polskie gwary na wyginięciu?”, czyli obraz polszczyzny ludowej i regionalnej w wypowiedziach użytkowników forum.mlingua.pl.

75%

Ostrowska K.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2016

|

vol. LXIII

101-116

PL

Artykuł traktuje o polszczyźnie ludowej i regionalnej w świetle wypowiedzi użytkowników forum. mlingua.pl. Przedstawia terminologię z zakresu dialektologii, charakterystykę użytkowników forum oraz pozytywną i negatywną postawę wobec gwary, przejawiającą się jej wartościowaniem. Autorka przywołuje opinie internautów i zestawia je z definicjami badaczy dialektologii, przedstawia różnice między polszczyzną ludową i regionalną oraz szacunek do gwar niektórych społeczności lokalnych, np. Ślązaków, Kaszubów. Użytkownicy forum.mligua.pl interesują się zagadnieniem polszczyzny regionalnej, znają językoznawcze terminy, zwracają uwagę na wartość kulturową polszczyzny mieszkańców wsi.

EN

The article is about folk and regional Polish on the basis of forum.mlingua.pl users’ opinions. It refers to terminology of dialectology, characteristic of forum.mlingua.pl users, positive and negative attitude to dialect manifested by its appraisal. The authoress compares statements with the definitions made by researchers of dialectology. Crucial for this research are distinction between folk and regional Polish and regard for local communities (e.g. Silesian, Kashubians). The users of forum.mlingua.pl are interested in regional Polish, they know linguistic terminology, draw attention to cultural value of folk and regional Polish.

6

Z badań nad gwarą i kulturą Kurpiów

75%

Falińska B.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2009

|

vol. Zeszyt

|

issue XXIII

13-30

EN

The backgrounds for this article are dialect samples texts and answers to the questionnaire created by K. Dejna to Polish dialects atlas. Researches have been made in 1999, in the village of Zbójna, Łomża district. The article covers such topics as: history of researches on the Kurpie regional dialect, the aim and scope of researches in Zbójna village, description of the main interviewed person, his awareness of Kurpie region and its dialect, Kurpie phonetics, differences between names and their declinations. Samples of the Mazury regional dialect have been attached for comparison. This article is addressed to non- professionals who are invited to get involved in researches on dialects in Mazowsze Region.

PL

Podstawą artykułu są teksty gwarowe i odpowiedzi na pytania kwestionariusza, opracowanego przez K. Dejnę do Atlasu gwar polskich. Badania przeprowadzone zostały w r. 1999 we wsi Zbójna, w pow. Łomża. W artykule przedstawione zostały takie zagadnienia: historia badań gwary kurpiowskiej, cel i zakres badań we wsi Zbójna, charakterystyka głównego informatora, Kurpie i gwara kurpiowska w jego świadomości, fonetyka kurpiowska, różnice w odmianie nazw i w nazewnictwie. Do artykułu dla celów porównawczych dołączono tekst z gwary mazurskiej. Artykuł jest skierowany do nieprofesjonalistów, współpracujących już z dialektologami lub zachęcanych do współpracy w zakresie badań gwaroznawczych na Mazowszu.

7

Wybrane przykłady walencji czasownikowej w języku mieszkańców polskiej części Spisza (na materiale z Korpusu Spiskiego)

71%

Pukalska B. H.

Polonica

|

2019

|

vol. 39

149-168

EN

The article is concerned with the studies of local dialects, their syntactic structures, and verb valency. More specifically, the text presents several cases of verb valency distinctive for the Polish Spisz dialect. Instances of those structures are excerpted from the Spisz Dialect Corpus, which is being developed at the Institute of Polish Language at the Polish Academy of Sciences in Kraków within the project „Język mieszkańców Spisza. Korpus tekstów i nagrań gwarowych”. The main body of the text presents a description of the examples found in the corpus, along with their social characteristics and explanation of how they are different from standard Polish, compared with data from such sources as „Walenty” or „Wielki słownik języka polskiego”. Inter alia, it is shown that none of the structures analysed are limited to a single place, and the most popular is present in many parts of Spisz. In addition, several structures are characteristic of all age groups or culturally bound. Furthermore, certain instances of verb valency could have existed in general Polish in the past.

PL

Praca wpisuje się w nurt badań poświęconych językowi mieszkańców polskiej części Spisza, a jej celem jest przedstawienie i krótka analiza kilku wybranych przypadków walencji czasownikowej. Analizowane konstrukcje pochodzą z Korpusu Spiskiego. Część zasadnicza artykułu przedstawia zatem kilka wydobytych z Korpusu Spiskiego przykładów walencji czasownikowej wraz z opisem, w którym czytelnik znajdzie np. odwołania do słownika walencyjnego Walenty i Wielkiego słownika języka polskiego. Pokazano między innymi, że żadna z analizowanych konstrukcji nie była ograniczona wyłącznie do jednej wsi, niektóre konstrukcje składniowe były obecne w języku polskim już we wcześniejszych wiekach, czasem zaś walencja wydawała się nierozerwalnie związana z czynnikami kulturowymi.

8

Funkcja gwary w tekście

63%

Kurek H.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

137-146

EN

The article discusses the functions of a local dialect in texts understood as written or spoken linguistic utterances which are written again and which fulfil a specific cultural pattern – an all-Polish pattern or a folk pattern. Following the conclusions of M. Rak, I assume that texts written in local dialects represent three functional styles: the colloquial, artistic and literary style. In each of those styles the local dialect performs a slightly different function. A local dialect is usually introduced into texts written in general Polish with a particular purpose, and it is always related to valuing the local dialect. In all types of texts the local dialect performs both intentional functions (those related to giving information and other purposes) and unintentional functions which are strictly correlated with the awareness (or its lack) of introducing the local dialect into the text.

PL

Artykuł omawia funkcje gwary w tekstach rozumianych jako wypowiedzi językowe pisane lub mówione i potem wtórnie zapisane realizujące określony wzorzec kulturowy – ogólnopolski albo ludowy. Za Maciejem Rakiem przyjmuję, że teksty zapisane gwarą reprezentują trzy style funkcjonalne: potoczny, artystyczny i literacki. W każdym z nich gwara pełni nieco inną funkcję. Do tekstów pisanych językiem ogólnopolskim gwara zazwyczaj wprowadzana jest w określonym celu i zawsze wiąże się to z jej wartościowaniem. We wszystkich typach tekstów gwara pełni zarówno funkcje zamierzone (informacyjne i pozainformacyjne), jak i niezamierzone i pozostają one w ścisłej korelacji ze świadomością (lub jej brakiem) wprowadzania gwary do tekstu.

9

Polska i Polacy w zwierciadle gwarowym

63%

Tyrpa A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

317-331

EN

The goal of this article is to present the understanding of the words: Polska, Polak, Polka, (język) polski in dialects. Local dialect quotes from the XIX and XX centuries show that not all of the inhabitants of our country called themselves Polacy (Poles). Also, not all regions were identified as parts of Poland. Concerning language itself, many utterances indicate a contradistinction of the speaker’s own dialect and the Polish language, understood as the literary variant. Local dialect proof of the persecution of Polish speakers has also been gathered, especially from areas under German rule in the interwar period. The article also presents synonyms of the ethnonym Polak (Pole), e.g. Polach, Polon, Polus, Polaczek, Polaczysko and variants of the name Polska (Poland), e.g. Polsko, Polszcza. Most examples of the word-formation family of the words Polska, Polak, polski were found in the border areas, whose presence within the borders of the Polish state was (is) changing.

PL

Artykuł przedstawia rozumienie wyrazów Polska, Polak, Polka, (język) polski w dialektach. Cytaty gwarowe z XIX i XX wieku pokazują, że nie wszyscy mieszkańcy naszego kraju nazywali sami siebie Polakami. Również nie wszystkie regiony były określane jako części Polski. Jeśli chodzi o język, to wiele wypowiedzi wskazuje na przeciwstawianie własnej gwary językowi polskiemu, rozumianemu jako literacki. Zebrano też gwarowe świadectwa prześladowania ludzi posługujących się polszczyzną, zwłaszcza na terenach podległych władzy niemieckiej w okresie międzywojennym. W artykule pokazano również synonimy etnonimu Polak, np. Polach, Polon, Polus, Polaczek, Polaczysko i warianty nazwy Polska, np. Polsko, Polszcza. Najwięcej zaświadczeń rodziny słowotwórczej wyrazów Polska, Polak, polski pochodzi z terenów pogranicznych, których przynależność do państwa polskiego była (jest) zmienna.

10

Dawna leksyka Ciechanowca i okolicznych wsi

63%

Maryniakowa I.

Acta Baltico-Slavica

|

2012

|

vol. 36

147-215

EN

Introduction includes: a) the synthetic approach to the history of micro‑regions – geographic location, ethnic and confessional composition, Krzysztof Kluk Museum of Agriculture, Krzysztof Kluk – a priest, an eighteenth‑century naturalist who was born and settled here; b) a description of the microtoponimy of Ciechanowiec; c) a description of the local dialect; d) a list of place names; e) a dialect dictionary in alphabetical order; f) a list of proverbs and phraseological saings. In the dictionary part there is lexical material no longer used today, or so we hear rarely, usually at home, in the family. Using it is subject to certain factors: age of the caller, the themes of conversation, particular emotional situation or the other. The entries record not only the meaning of the word, but also the diversity of phonetic, inflectional, peculiar grammatical forms. The usual entry articles are examples of the use of the word in context, and often phrases and proverbs.

RU

Вступительная часть исследования состоит из: а) синтетического подхода к истории микрорайона – географическое положение, этнический и религиозный состав, краткий очерк истории Сельскохозяйственного музея имени священника и биолога Кшиштофа Kлюка, родившегося и работавшего в Цехановце в XVIII столетии; б) описания микротопонимии города Цехановец; в) описания местного говора; г) списка географических названий; д) словаря местного диалекта; е) списка пословиц и фразеологических оборотов. В словарь включены лексемы сегодня уже не употребляемые или употребляемые редко, как правило, дома, в семейном кругу. Примнение этой лексики обусловлено некоторыми факторами: возраст собеседника, тема разговора, особое эмоциональное состояние и др. Словарная статья отражает значение лексемы, разнообразие фонетических и морфологических форм, примеры использования слов в контексте.

11

Gwara – dziedzictwo ciągle żywe czy już zapomniane?

63%

Pelcowa H.

Język Polski

|

2016

|

vol. 96

|

issue 3

5-14

PL

Przedmiotem rozważań jest pytanie o status i miejsce gwary we współczesnej rzeczywistości językowej, społecznej, kulturowej i cywilizacyjnej oraz w przestrzeni globalnej, regionalnej i lokalnej. Czy jest postrzegana jako dziedzictwo językowe i kulturowe, czy jako niepotrzebny balast obciążający, bez elementu dziedzictwa i tożsamości? W artykule zostały przywołane różne stanowiska i postawy wobec gwary: akceptacji, negacji i wyparcia, nieświadomości, ucieczki, dziedzictwa rozmytego i zapomnianego. W konkluzji wskazano na ambiwalentne odbieranie gwary – od akceptacji po całkowitą negację – z położeniem nacisku na dziedzictwo ciągle żywe i trwale wpisujące się w strukturę językową miejsca i regionu.

EN

The article sets out to answer the question regarding the status and place of the local dialect in the linguistic reality of today, in contemporary society, culture and civilization as well as in global, regional and local space. Is it perceived as linguistic and cultural legacy or an undesirable burden with no legacy and identity? The thesis is corroborated by exposing various attitudes towards the local dialect: acceptance, negation and rejection, unawareness, evasion, vague and forgotten legacy. The conclusion to be drawn points to the ambivalent perception of the local dialect, ranging from acceptance to complete negation, with the emphasis on legacy still alive and permanently embedded in the linguistic structure of place and region.

12

Cechy dialektalne w pseudonimach internetowych

63%

Kucharzyk R.

Onomastica

|

2016

|

vol. 60

201-213

EN

The subject of the article is the occurrence of dialectal features in Internet nicknames. The analysis was carried out on the basis of about 2500 nicknames that contained dialectal features. The names were obtained within the years 2012–2015. In the analysis, linguistic areas were indicated in which we may notice the influence of local dialects on that layer of the Internet anthroponymy. The influence of local dialects is visible in the fact that the Internet users reach for traditional folk names as well as name models related to the folk manner of identifying a human being, e.g. Jagatka, Jantecek, Janielka od Genowefy, Cesiek z Tuchowa. Apart from references to folk anthroponymy, the Internet nicknames reflect the influence of local dialect lexis (e.g. gzub, graślok, fusyt), phonetics (janioł, Carownica, łokrutny łoptymista), inflection (Śpisok z Łapsóf, ciupaga łod tater) and word-formation, e.g. (rzemyszek, cwaniuk).

13

Upper Silesian names of gastronomical facilities inspired by the local dialect lexicon - between glocalization and commercialization

63%

Łuc I., Bortliczek M.

Národopisný věstník

|

2022

|

vol. 63

|

issue 1

183-198

EN

The article is a form of introduction into a complex issue of creating artificial dependencies between the local culture and the culture of consumption, which exploits, for the sake of commercial aims, the cultural heritage of the region. This synthesis concerns the naming tendencies peculiar to the creation of Upper Silesian gastronomical facilities and services named by the local dialect lexicon. The selected chrematonyms (consisting of 54 nominations) were collected between 2018 and 2021 in the urban sphere of Upper Silesia and in websites. The names were described from the pragmalinguistic and cultural-linguistic perspective, considering the regional and commercial determinants of their creation. On the basis of the analysis some conclusions were drawn. They refer to the permeating of two opposing naming tendencies – the traditional and innovative one, which emerge from Upper Silesian names created by the use of various methods and techniques. The varied onymic material showed many traits of consumptionist culture, which the Upper Silesian names of gastronomical facilities manifest in their structure and semantics.

CS

Článek je uvedením do problematiky vzniku umělých závislostí mezi místní kulturou a spotřební kulturou, která pro komerční účely využívá kulturní dědictví regionu. Autorky představují trendy tvoření názvů objektů v oblasti pohostinství na území Horního Slezska (v Polsku) využívající nářečního lexika. Analyzovaná chrématonyma (54 názvů gastronomických zařízení) byla v daném regionu zaznamenána v letech 2018–2020. Tyto názvy byly následně hodnoceny z pohledu pragmalingvistiky a kulturní lingvistiky se zohledněním regionálních i komerčních činitelů. Na základě rozboru bylo zjištěno vzájemné pronikání dvou protichůdných názvoslovných tendencí: tendence tradiční a inovační. Rozrůzněný onymický materiál umožnil najít ve struktuře i sémantice názvů hornoslezských gastronomických zařízení prvky konzumní i tradiční kultury.

14

Zadania szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu – przykład Górnego Śląska

63%

Gancarz A.

Edukacja Międzykulturowa

|

2015

|

vol. 4

229-243

EN

The aim of this study is – with reference to the concept of intercultural and regional education – defining the tasks of schools and teachers in dialect areas. The article describes the linguistic ascpect of multiculturalism of Silesian schools. On the basis of pedagogical and sociological literature the author formulates a thesis that linguistic variety is richness and an opportunity for development of students and teachers, a possibility of intercultural learning, but also a cause of conflicts. Research material, which the discussion refers to, was collected by the biographical method with the use of the narrative interview technique. The results of conducted research confirmed the thesis. They allow for defining tasks of schools and teachers in dialect areas. They can also be referred to other regions, where native inhabitants strongly indentify themselves with the dialect and regional culture in general. Although the article omits the question of introducing compulsory Silesian language lessons at schools, against a background of such aspirations the undertaken subject matter seems particularly current.

PL

Celem tego opracowania jest – w odniesieniu do koncepcji edukacji międzykulturowej i regionalnej – określenie zadań szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu. Artykuł opisuje językowy aspekt wielokulturowości śląskich szkół. Na podstawie literatury pedagogicznej i socjologicznej autorka formułuje tezę, że zróżnicowanie językowe jest bogactwem i szansą na rozwój uczniów i nauczycieli, stwarza możliwość uczenia się międzykulturowego, lecz może być też przyczyną konfliktów. Materiał badawczy, do którego odnoszą się podjęte rozważania, został zebrany za pomocą metody biograficznej z wykorzystaniem techniki wywiadu narracyjnego. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły sformułowaną tezę. Pozwalają określić zadania szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu. Można odnieść je również do innych obszarów, gdzie ludność autochtoniczna silnie identyfikuje się z dialektem i kulturą regionalną w ogóle. Choć artykuł pomija kwestię wprowadzenia obowiązkowej nauki śląskiego w szkołach, na tle takich dążeń podjęta tematyka wydaje się szczególnie aktualna.

15

Percepcja rzeczywistości a proces nominacyjny (na przykładzie ludowych nazw roślin Podhalan)

63%

Kulak I.

Prace Językoznawcze

|

2017

|

issue XIX/3

153-168

EN

The article presents a great role of perception in creating folk botanical lexis. The analysis has been developed on the basis of the material collected in the villages located in Podhale region. All the gathered folk plant names belong to seven groups categorised on the basis of such properties as colour, form, smell, quality, sound and motion. Category membership of the examined lexical items was decided on the basis of a secondary semantic motivation of names (folk etymology). The analysis indicates that cognition through senses has a great influence on the nomination process and folk phytonyms reflect categorization, conceptualization as well as valuation of elements of the real world.

16

The Concept of Lexicon Devoted to Silesian Culinary Art

63%

Przymuszała L., Świtała-Trybek D.

Studia Etnologiczne i Antropologiczne

|

2019

|

vol. 19

46-62

EN

As far as Silesia is concerned the language and cuisine constitute fundamental and distinguishing factors of the Silesian ethnic group, they are the determinants of cultural identity and the symbol of cultural identification. The concept of perceiving the culinary art from two perspectives, cultural and linguistic one, was born taking the above into account. Culinary art, as a component of culture understood in a broad manner, serves as a significant element of the language system as well. It plays a crucial culture-forming role in human life and it has certain position in the semantic structure of language which is adequate to its rank. The lexicon of Silesian cuisine, which is being currently prepared, aims at collecting names of dishes in one publication, not only those which are still in use today and dishes recorded in the general consciousness of Silesians, but it also aims at archiving culinary vocabulary which is basically forgotten by presenting it in close connection with the culture of the aforementioned region

17

Prasa lokalna jako źródło do badań dialektologicznych (na przykładzie kieleckich „Przemian”)

63%

Cygan S.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2021

|

issue 16

11-25

EN

The local press is used to a small extent for dialectological studies. In the article, I present a review and typology of press materials contained in the Kielce socio-cultural monthly „Przemiany” (Transformation, 1970–1989), which is a valuable source of language material, primarily for Polish dialectical lexicography, but also for the study of the language system of the Kielce dialects from the 1980s and 1990s. The sociolinguistic aspect is included in the description of dialects in the analyzed press texts. On the one hand, Kielce dialect materials broaden the number of printed sources for the issued Polish dialect dictionary, and on the other – they can be well used when developing a regional glossary.

18

Miejsce gwary opoczyńskiej w lokalnej prasie (na przykładzie kieleckich „Przemian”)

63%

Cygan S.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2020

|

issue 15

50-66

EN

The local press is hardly ever used for dialectological studies. Press texts from the Kielce monthly “Przemiany”; 1970–1989 can be a valuable source of language material for both the study of the language system of the Opoczno dialect and the dialect lexicon. They are represented by 26 chats from the Opoczno area and Opoczno proverbs. For the purpose of this article, I have extracted dialect vocabulary – 61 words from chats – and compared them with dictionary materials from other sources of Polish dialect lexicography: a collection of K. Dejna’s folk vocabulary, Słownik gwar małopolskich (Glossary of Little Poland dialects), Słownik gwary opoczyńskiej (Glossary of Opoczno dialects), the alphabetical index of words from the dictionary Słownik polskich gwar (Dictionary of Polish dialects). The research results show differences in the resources of this lexicon in the sources listed. They confirm the usefullness of press materials for lexicographic research.

19

MIKROTOPONIMIA I OJKONIMIA GMINY UNIEJÓW

63%

Prugar J.

Biuletyn Uniejowski

|

2014

|

vol. 3

111-134

EN

This article examines the linguistic aspect of names of places, both inhabited and uninhabited, within Uniejów commune. In total, 350 objects have been described. Information was obtained mainly through direct interviews with residents of the localities and from written sources. The article begins with explanations concerning proper names, toponyms and their classification model. It then presents a lexicon of all collected place names (oikonyms and microtoponyms) and discusses it, and provides a linguistic characterization of all the names according to the chosen classification model. The presented material can be useful in dialectological studies as many of the names have retained phonetic features specific to the local dialect. Names of geographical locations contained in this study are usually limited in range to single villages, in which they were created and transmitted from generation to generation or modified.

20

Kapłaństwo w wypowiedziach mieszkańców wsi

51%

Staszewska Z.

Prace Językoznawcze

|

2015

|

issue 17/1

79-93

EN

The purpurose of this article is to discuss the features of dialectal language (used in towns and villages located around Lodz) associated with priesthood. The investigation of single words and groups of words in terms of the structure of their lexical and stylistic functions focuses on common names in these dialects and general language as well as on their variability, modifications of meaning and language processes.

Refine search results

O gwarowych apelatywach odantroponimicznych (na przykładzie leksemów związanych z imieniem Michał)

Dawna leksyka Ciechanowca i okolicznych wsi

The position and the status of Albanian in the Presheva Valley

Polszczyzna kresowa Wicynia przeniesiona do Nowej Wsi Głubczyckiej (na przykładzie wybranych cech fonetycznych)

„Polskie gwary na wyginięciu?”, czyli obraz polszczyzny ludowej i regionalnej w wypowiedziach użytkowników forum.mlingua.pl.

Z badań nad gwarą i kulturą Kurpiów

Wybrane przykłady walencji czasownikowej w języku mieszkańców polskiej części Spisza (na materiale z Korpusu Spiskiego)

Funkcja gwary w tekście

Polska i Polacy w zwierciadle gwarowym

Dawna leksyka Ciechanowca i okolicznych wsi

Gwara – dziedzictwo ciągle żywe czy już zapomniane?

Cechy dialektalne w pseudonimach internetowych

Upper Silesian names of gastronomical facilities inspired by the local dialect lexicon - between glocalization and commercialization

Zadania szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu – przykład Górnego Śląska

Percepcja rzeczywistości a proces nominacyjny (na przykładzie ludowych nazw roślin Podhalan)

The Concept of Lexicon Devoted to Silesian Culinary Art

Prasa lokalna jako źródło do badań dialektologicznych (na przykładzie kieleckich „Przemian”)

Miejsce gwary opoczyńskiej w lokalnej prasie (na przykładzie kieleckich „Przemian”)

MIKROTOPONIMIA I OJKONIMIA GMINY UNIEJÓW

Kapłaństwo w wypowiedziach mieszkańców wsi