Search results

1

Sytuacja polityczna ludności polskiej na Górnym Śląsku w latach 1918–1919

100%

Hojka Z.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

|

2018

|

vol. 6

|

issue 6

9-23

PL

Pod koniec I wojny światowej nastąpiło wyraźne zaktywizowanie polskiego ruchu narodowego na Górnym Śląsku. Po obaleniu starego wilhelmińskiego porządku w Niemczech propolscy Górnoślązacy wyraźnie zaczęli dążyć do przyłączenia Górnego Śląska do odrodzonego państwa polskiego. Zbiegło się to z walką o poprawę warunków socjalnych robotników na tym terenie. Oddolnie zaczęły powstawać przedstawicielstwa społeczeństwa polskiego w postaci różnego rodzaju rad, które starały się organizować społeczność górnośląską. Na szczególną uwagę zasługiwały polskie rady ludowe, rozsiane po całym obszarze Górnego Śląska, spośród których ze względu na jej znaczenie, zasługuje rada bytomska. Równolegle rady organizowali Niemcy. Konsekwencją tego było pogłębienie się konfliktu na tle narodowościowym, czego skutkiem były powstania śląskie. Decyzją paryskiej konferencji pokojowej na Górnym Śląsku zarządzono przeprowadzenie polsko-niemieckiego plebiscytu, który miał zadecydować o przynależności państwowej spornego terenu. W efekcie utworzono Górnośląski Obszar Plebiscytowy, na którym władzę przejęły siły międzysojusznicze.

EN

At the end of World War I, there was a clear activation of the Polish national movement in Upper Silesia. After the overthrow of the old Wilhelm-Orden (Eng. William-Order) in Germany, the pro-Polish activists of Upper Silesia clearly began to strive to join Upper Silesia to the reborn Poland. This coincided with the struggle to improve social conditions of workers in this area. Representatives of Polish society began to emerge in the form of various councils that tried to organize the Upper Silesian community. Particularly noteworthy were the Polish People's Councils, scattered all over the area of Upper Silesia, of which, due to its importance, the Bytom Council deserves special attention. At the same time, similar councils were organized in Germany. The consequence of this was the deepening of the conflict on the national background, which resulted in the Silesian uprisings. The decision of the Paris Peace Conference ordered to conduct in Upper Silesia a Polish-German plebiscite to decide on the state dependency of the disputed area. As a result, the Upper Silesian Plebiscite Area was created where the allied forces took power.

2

Kursy języka polskiego na Śląsku Opolskim w pierwszej połowie XX wieku

100%

Sapia-Drewniak E.

Wychowanie w Rodzinie

|

2019

|

vol. XXI

|

issue (2/2019)

55-64

EN

Aim. The purpose of this study is to explore and present the role of Polish language courses implemented in Opole Silesia during the period of its belonging to the German state in the interwar years, and after the end of World War II until 1948. Their purpose was to compensate for the lack of opportunities to study in a school with Polish language instruction until 1945, and to oppose the Germanization of the Silesian population and awaken a sense of belonging to the Polish nation. Methods. Analysis of archival materials. Conclusions. Analysing the available archival materials, it can be concluded that in the interwar years Polish language courses were organised by Polish social and educational organisations functioning in the region. This form of educational work was addressed to children, young people, and adults. Only a handful of the Silesian population took part in them. The reason was the fear of economic harassment from German employers. In the post-war years, the Opole region became part of the Polish state, whose authorities strove to ensure that the local population mastered the Polish language as quickly as possible in terms of reading, writing, and communication. These were the basic conditions for participation in social and economic life in the new reality. This form of filling educational gaps, however, was not appreciated by the native population, as evidenced by the low attendance.

PL

Cel. Celem opracowania jest poznanie i przedstawienie roli kursów języka polskiego realizowanych na terenie Śląska Opolskiego w okresie jego przynależności do państwa niemieckiego w latach międzywojennych, oraz po zakończeniu II wojny światowej do 1948 roku. zadaniem kursów była kompensacja braku możliwości uczenia się w szkole z polskim językiem wykładowym do 1945 r., przeciwstawienie się germanizacji ludności śląskiej oraz rozbudzenie poczucia przynależności do narodu polskiego. Metody. Analiza materiałów archiwalnych. Wnioski. Analizując dostępne materiały archiwalne można stwierdzić, że w latach międzywojennych kursy języka polskiego były organizowane przez polskie organizacje społeczne i oświatowe funkcjonujące w tym regionie. Ta forma pracy oświatowej była kierowana do dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych. Udział w kursach wzięła jedynie garstka ludności śląskiej. Powodem była obawa przed szykanami ekonomicznymi ze strony niemieckich pracodawców. W latach powojennych Opolszczyzna stała się częścią państwa polskiego, którego władze dążyły do tego, by ludność miejscowa jak najszybciej opanowała język polski w zakresie czytania, pisania i komunikowania się. Były to bowiem podstawowe warunki umożliwiające udział w życiu społeczno-gospodarczym w nowej rzeczywistości. Ta forma wyrównywania braków edukacyjnych nie cieszyła się jednak uznaniem ludności rodzimej, o czym świadczy niska frekwencja.

3

Stosunek ludności polskiej do wycofujących się wojsk niemieckich z terenów Królestwa Polskiego w 1918 roku

100%

Jarosławski W.

Officina Historiae

|

2022

|

vol. 5

|

issue 1

47-89

EN

The aim of this article is to try to establish what kind of relations arose between the Polish population and retreating groups of German troops and the Germans living in connection with the occupation of the Kingdom of Poland in 1918. To collect and present descriptions of these relations and the attitude of the Polish population towards the German troops and to determine whether the German occupation, especially in its final stage, was unequivocally bad or whether it brought some positives.

PL

Celem artykułu jest próba ustalenia, jakie relacje powstawały pomiędzy ludnością polską, a wycofującymi się grupami wojsk niemieckich i Niemcami zamieszkującymi w związku z okupacją Królestwo Polskie w 1918 roku. Zebranie i przedstawienie opisów tych relacji i stosunku polskiej ludności do wojsk niemieckich oraz stwierdzenie, czy okupacja niemiecka, zwłaszcza w końcowym jej etapie, była jednoznacznie zła, czy też może przyniosła jakieś pozytywy.

4

Między ołtarzem a gabinetem partyjnym. Kościół rzymskokatolicki w sowieckim Lwowie w latach 1953–1959 w świetle raportów pełnomocnika Rady ds. Kultów Religijnych w obwodzie lwowskim

80%

Olechowski P.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 29

176-200

EN

The article presents an outline of the history of the Roman Catholic Church in Lviv in 1953-1959. It discusses the history of individual parishes in that city, as well as all attempts at influencing and exposing those religious communities made by the Soviet authorities, for religious activity was especially interesting to Soviet notables. The text also presents the Church’s situation in the light of Soviet legislation. At the time, the term “Catholic” in former Eastern regions of the Polish Republic almost always referred to a person of Polish nationality. Thus, the article can be considered as a presentation of the life of Poles who remained in Lviv until the “second repatriation”. It was the last moment when that community was relatively numerous. As a large proportion of the believers left in the second half of the 1950s, the Polish element became considerably weaker. It obviously led to a change in the Roman Catholic Church’s situation. Nevertheless, a slow suppression of religious activity began much earlier. It grew stronger during the period delimited in the text. The sources on which the article is based include the documents of Soviet provenance (mostly secret internal documents of the local Religious Cult Plenipotentiary). A large portion of them appear in a scholarly publication for the first time.

Refine search results

1 Officina Historiae

1 Pamięć i Sprawiedliwość

1 Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

1 Wychowanie w Rodzinie

1 2022

1 2019

1 2018

1 2017

1 Hojka Z.

1 Jarosławski W.

1 Olechowski P.

1 Sapia-Drewniak E.

Sytuacja polityczna ludności polskiej na Górnym Śląsku w latach 1918–1919

Kursy języka polskiego na Śląsku Opolskim w pierwszej połowie XX wieku

Stosunek ludności polskiej do wycofujących się wojsk niemieckich z terenów Królestwa Polskiego w 1918 roku

Między ołtarzem a gabinetem partyjnym. Kościół rzymskokatolicki w sowieckim Lwowie w latach 1953–1959 w świetle raportów pełnomocnika Rady ds. Kultów Religijnych w obwodzie lwowskim