Search results

1

ZNACZENIE LUSTRACJI W PROCESIE DEMOKRATYZACJI UKRAINY

100%

MINYENKOVA N.

Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje

|

2017

|

vol. 25(25)

169-184

PL

W artykule określono specyfikę lustracji na Ukrainie w latach 2014‒2016 która była trzecią, udaną próbą. Tym razem przeprowadzono instytucjonalizację procesu lustracji o poszerzonej treści: ograniczono możliwości zajmowania stanowisk publicznych w ciągu 10 i 5 lat dla funkcjonariuszy reżimu W. Janukowycza, skorumpowanych urzędników oraz byłych członków komunistycznej nomenklatury ta agentury KGB. Lustracji, także ta na Ukrainie rozpatrywana jest jako jeden z modeli sprawiedliwości okresu transformacji który sprzyja demokratyzacji, chociaż nie może odbywać się bezbolesne i bezbłędnie.

2

Reakcje środowisk akademickich na ustawę lustracyjną

89%

Kędziora K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2015

|

issue 27

87-104

EN

The article describes a response from academic communities – both collegial bodies and individuals – to so-called lustration bill. Opponents and supporters of the lustration bill present both formal and legal arguments, and moral ones. The aim of the article is to an adequate depiction of the response from academic communities to the lustration bill.

PL

Artykuł przedstawia reakcję środowisk akademickich na tzw. ustawę lustracyjną, zarówno akademickich ciał kolegialnych, jak i poszczególnych przedstawicieli środowiska uniwersyteckiego. Prezentowana argumentacja – przeciwników i zwolenników ustawy lustracyjnej – ma charakter formalno-prawny oraz moralny. Artykuł stara się wiernie oddać złożony obraz reakcji środowisk akademickich na ustawę lustracyjną.

3

LUSTRACJA CZŁONKÓW POLSKIEGO ZWIĄZKU ŁOWIECKIEGO (PZŁ) W ŚWIETLE PRAWA I PRAKTYKI

75%

Stec R.

International Journal of Legal Studies (IJOLS)

|

2018

|

issue 4(2)

51-66

PL

Proces lustracyjny to postępowanie prawne ujawniające fakt pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa bądź współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne lub kandydujących do pełnienia tych funkcji. Ustawodawca zdecydował, że pod ta definicja odnosi się również do członków niektórych organizacji prywatnych/stowarzyszeń. Taką organizacją jest także Polski Związek Łowiecki (PZŁ). Wolą ustawodawcy członkowie PZŁ chcący ubiegać się o wybór na delegatów na zjazdy PZŁ, chcący pełnić funkcje w organach związku i kół łowieckich mimo, iż nie są osobami publicznymi w rozumieniu art. 115 kk, poddani są procesom lustracyjnym. Na potrzeby tych postępowań w przepisach ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne dokonano stosownych nowelizacji przepisów i dodano nowe regulacje (art. 33d) do ustawy Prawo łowieckie w celu wykonania tych czynności. W artykule przedstawiono uwarunkowania prawne i sytuacje faktyczne oraz zasady i przebieg postępowań lustracyjnych wśród myśliwych.

EN

The lustration process is a legal procedure that exposes the fact work or service in the bodies of state security or cooperation with such bodies in the years 1944-1990. Persons performing public functions or the candidate to perform those functions are subject to such procedure. The Polish legislator has decided that it also applies to the members of certain private organisa-tions/associations, including the Polish Hunters Association (PZŁ). Members of the PZŁ who wish to be candidates in the election for delegates to the meetings of PZŁ delegates or to per-form functions in the bodies of the PZŁ Association and hunter’s associations, even though they are not public figures within the meaning of the Article 115 of the Criminal Code, have to undergo the processes of lustration. Such an obligation results from the provisions of the Act on the disclosure of the work or service in the bodies of state security or cooperation with such bodies in the years 1944-1990 by persons performing public functions. The abovementioned Act was amended and introduced new provisions (Article 33d) to the Hunting Act in order to apply the analyzed procedure. The article presents legal conditions and factual situations as well as the principles and the process of lustration among hunters.

4

Ocena petycji w sprawie zmiany ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów

75%

Wasil W.

Zeszyty Prawnicze BAS

|

2018

|

issue 1(57)

187-193

EN

The petition contains a proposal to supplement the subjective catalogue of the lustration act in connection with the entry into force of the Act on the Metropolitan Union in the Śląskie Voivodeship, establishing the authorities forming the organizational structure of the union. The legal nature and scope of tasks of the metropolitan union means that in the doctrine this relationship was called a new institution of a local self-government. Pursuant to the provisions of the lustration act, individuals holding positions in local self-government authorities are subject to the provisions of that act, therefore they should be subject to its obligations. The lack of explicit specification of these individuals in the lustration act raises doubts as to the intentions of the lawgiver. An appropriate amendment to the act would clearly determine the lustration obligation of individuals sitting in the authorities of a metropolitan union.

5

Legal Regulations of Cooperative Audit

75%

Dąbrowski T.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2021

|

vol. 16

|

issue 18 (2)

43-63

PL

W artykule zaprezentowano regulacje prawne dotyczące lustracji spółdzielni, których źródłem są zarówno akty rangi ustawowej, jak i uchwały KRS. Omówiono cele, rodzaje i podmioty uprawnione do przeprowadzenia lustracji, a także wymogi dotyczące kompetencji lustratora. W dalszej części przestawiono przebieg lustracji. Wywód poszerzają wnioski de lege ferenda oraz omówienie orzecznictwa związanego z tym tematem.

EN

The paper presents legal regulations of cooperative audit derived from both legislation and resolutions of the NCC. Objectives and types of audits, parties qualified to conduct audits, and required auditor competences are discussed. The article continues to describe the auditing procedure. The study contains de lege ferenda postulates and a discussion of related judicial decisions.

6

„Aksjologiczne zamieszanie”?

71%

Kaniowski A. M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2015

|

issue 27

61-85

EN

The text is a reflection on the lustration law of 2007, which imposed an obligation of submitting lustration statements on people whose professions involved significant public responsibility. Academic professors, along with journalists, or lawyers were subject to this obligation. The article, which was in the most part written in the course of these events in 2007, is a document of moral dilemmas brought by the lustration law. By posing the general question “What should I do” in the face of such state-imposed obligation, it considers a series of opposite arguments concerning the validity of this law and the reasons to submit to it, or to reject it in an act of civil disobedience.

PL

Tekst jest refleksją na temat ustawy lustracyjnej z 2007 roku, która obowiązek złożenia oświadczenia lustracyjnego nałożyła na ludzi, których zawody cechują się istotną odpowiedzialnością publiczną. Obowiązek ten nałożony został na profesorów akademickich, jak i na dziennikarzy, czy prawników. Artykuł, który w swej zasadniczej części pisany był w trakcie tych wydarzeń w 2007 roku, jest dokumentem dylematów moralnych zrodzonych przez ustawę lustracyjną. Stawiając ogólne pytanie: "Jak się powinienem zachować?" wobec nałożonego przez państwo obowiązku, autor artykułu analizuje szereg przeciwstawnych argumentów odnoszących się do ważności tego prawa oraz analizuje racje przemawiające za zastosowaniem się do niego, tudzież za jego odrzuceniem w akcie obywatelskiego nieposłuszeństwa.

7

W kwestii Pokaniewa i Katarzyny Kazimierskiej. Kilka słów na marginesie edycji Lustracji województwa podlaskiego 1602 roku

63%

Sierba M.

Studia Podlaskie

|

2018

|

vol. 26

193-198

EN

The article concerns the issue of appropriate ownership of the Pokaniewo leasehold estate that was in possession of Katarzyna of the Niemira family, after the death of her first husband Bartłomiej Żychorski. The article is a complement to the Survey of Podlaskie Voivodeship of the Year 1602 issued in 2017.

PL

Artykuł dotyczy kwestii poprawnej przynależności dzierżawy pokaniewskiej, która była w posiadaniu Katarzyny z Niemirów po śmierci jej pierwszego męża Bartłomieja Żychorskiego. Artykuł stanowi uzupełnienie wydanej w 2017 r. Lustracji województwa podlaskiego 1602 roku.

8

Procedura identyfikacji i kategoryzacji wyrażeń metaforycznych w tekstach publicystycznych. Analiza porównawcza wyrażeń metaforycznych dotyczących lustracji

63%

Plater-Zyberk A.

Socjolingwistyka

|

2017

|

issue 31

21–38

PL

W pracy opisuję, w jaki sposób wyrażenia metaforyczne wykorzystywane są do obrazowania pojęć, oraz przedstawiam narzędzia umożliwiające identyfikację oraz kategoryzację wyrażeń metaforycznych w dyskursie politycznym. Zgodnie z założeniami teorii metafory przyjmuję, że wyrażenia metaforyczne odnoszące się do lustracji różnią się w zależności od profilu ideologicznego źródła. W celu weryfikacji tej tezy opracowałam metodologię identyfikacji oraz kategoryzacji wyrażeń metaforycznych. Metoda identyfikacji oparta jest na podstawowych założeniach procedury MIPVU1, a procedura kategoryzacji wyrażeń metaforycznych polega na analizie domeny nośnika, analizie ról semantycznych oraz wartości aksjologicznej. Mimo że zastosowana metodologia identyfikacji nie ujmuje wszystkich przypadków języka metaforycznego, to przedstawione przeze mnie wyniki wskazują na obszary, w których przyjęta metodologia okazuje się przydatnym narzędziem analizy.

EN

Within the current paradigm of cognitive linguistics a metaphor is considered not only a linguistic device but rather a ‘figure of thought’. According to the Cognitive Metaphor Theory (CMT), developed by Lakoff and Johnson, metaphors are mental constructs, which shape our understanding of the world and play a central role in the construction of social and political reality. Lustracja, or the post-communist screening process, has developed into an excellent research field which allows for the testing of the CMT on a corpus of Polish press articles. For years, attitudes towards the historical past continued to be a key national issue, which divided Poles, Polish political parties and Polish media, including two of the largest national newspapers. Following the claims of the CMT, I assumed that metaphorical expressions used to present the screening process in these ideologically opposed newspapers revealed different images and different aspects of this political phenomenon. In this paper, I present and discuss the main dilemmas related to the metaphorical expression identification process, the vehicle domain analysis procedure, and the analysis of semantic role and axiological charge. I also present the results of a comparative analysis of metaphorical expressions published in both newspapers and discuss the major differences in the way the screening process is presented in metaphorical expressions identified in texts. Finally, even though the MIPVU procedure used in this study is not able to capture all examples of metaphorical language, in this paper I show how it can be successfully applied to the research on metaphorical language and political ideology.

9

Przeszłość, pamięć, wojna: powracające spojrzenia

63%

Zwierzchowski P.

Kultura i Edukacja

|

2019

|

issue 3(125)

112-123

EN

In this text I compare several films from the 1960s and the turn of the first and second decade of the 21st century: How to Be Loved (1962) by Wojciech Jerzy Has and Joanna (2010) by Feliks Falk, Echo (1964) by Stanisław Różewicz and “Mole” (2010) by Rafael Lewandowski and To the Speakeasy, (1965) Różewicz and Manhunt (2012) by Marcin Krzyształowicz. These films divide as much as it connects, but the similarities seem quite significant. Their theme is not war or lustration, but people put in an unusual situation, their choices, attitudes, dilemmas, but also love. None of them war is a source of pride or glory. I see in them the same problems, attitudes, discourse of values, ideological and dramaturgical solutions, but also the separateness of the dominant images of memory, past and war. This allows me to ask about the status of the relationship between the old and the new Polish cinema, focus on some constant sense or sense of repetition. All these films combine non-obviousness, lack of faith in unambiguous answers, and break stereotypes in Polish thinking about the past, memory and war. Return to the same topics, ways of recognition, doubt, axiological order does not mean a simple continuation of and references to the classics of Polish cinema. New films are rather evidence that successive filmmakers are looking for answers to universal questions. They do not allow culture to close in ready-made schemes.

PL

W niniejszym tekście porównuję kilka filmów z lat 60. oraz przełomu pierwszej i drugiej dekady XXI wieku: Jak być kochaną (1962) Wojciecha Jerzego Hasa i Joannę (2010) Feliksa Falka, Echa (1964) Stanisława Różewicza i Kreta (2010) Rafaela Lewandowskiego oraz Na melinę (1965) Różewicza i Obławę (2012) Marcina Krzyształowicza. Filmy te równie wiele dzieli, jak łączy. Niemniej jednak podobieństwa wydają się zbyt istotne, by przejść obok nich obojętnie. Nie tyle wojna czy lustracja są ich tematem, ile ludzie postawieni w niecodziennej sytuacji, ich wybory, postawy, dylematy, ale i miłości. W każdym razie w żadnym z nich wojna nie jest powodem do dumy czy chwały, niezależnie od tego, czy kończy się zwycięstwem, czy staje się przyczyną heroicznych zmagań i cierpień. Mimo upływu lat i różnych kontekstów dostrzegam w nich te same problemy, postawy, dyskurs wartości, rozwiązania ideowe i dramaturgiczne, ale też odrębność wobec dominujących wizerunków pamięci, przeszłości i wojny. Dzięki temu mogę zadać pytanie o status relacji między dawnym i nowym polskim kinem, skupić się na sensie pewnych prawidłowości bądź znaczeniu powtórzeń. Wszystkie te filmy łączy nieoczywistość, brak wiary w jednoznaczne odpowiedzi, używając pewnego uogólnienia - przełamanie stereotypów funkcjonujących w polskim myśleniu o przeszłości, pamięci i wojnie. Powrót do tych samych tematów, sposobów ujęcia, wątpliwości, porządku aksjologicznego nie oznacza prostej kontynuacji czy nawiązań, mających podkreślić odwołanie do klasyki polskiego kina. Nowe filmy stanowią raczej dowód na to, że kolejni twórcy poszukują odpowiedzi na uniwersalne pytania. Nie pozwalają kulturze zamknąć się w gotowych schematach.

10

Procedural Vetting - the Case Study

63%

Górka B.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 6 (64)

357-369

PL

Sprawa lustracji od wielu lat w Polsce wywołuje wiele emocji i jest ściśle związana z procesem dekomunizacji. W dziejach III Rzeczypospolitej lustracja była przyczyną poważnych kryzysów politycznych, czego przykładem było odwołanie rządu Jana Olszewskiego. Przełomowym wydarzeniem było przyjęcie ustawy lustracyjnej w 1997 r., która stworzyła podwaliny do rzetelnego podjęcia problemu lustracji w Polsce. Pomimo upływu lat i nowelizacji przepisów nadal wydają się konieczne zmiany w prawie w celu przestrzegania konstytucyjnych praw, takich jak: prawo do należytego procesu, prawo do wysłuchania czy prawo do obrony i domniemanie niewinności. Artykuł jest próbą wskazania problemów związanych z lustracją oraz zasygnalizowania zmian na przykładzie lustracji Kazimierza Kujdy.

EN

The issue of vetting has for many years stirred up much emotion in Poland and is closely related to the process of decommunization. In the history of the Third Republic of Poland, lustration was the cause of serious political crises, an example of which was the dismissal of the government of Jan Olszewski. A breakthrough event was adopting the lustration law in 1997, which laid the groundwork for a reliable approach to lustration in Poland. Despite the passage of years and amendments to the regulations, it still seems necessary to amend the law to comply with constitutional rights, such as the right to due process, the right to be heard, the right to defense, and the presumption of innocence. The article indicates the problems related to vetting and reports changes on the example of vetting by Kazimierz Kujda.

11

Dekretacje w lustracji ziemi lwowskiej z XVII wieku

63%

Kość J.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 6: Językoznawstwo

29-39

EN

The text type of the inspection decree can be reconstructed from the corpus of such documents issued in the region of Lviv. This text type was that of an official decree, and it was part of the legal enforcement process in the 16th-century Polish-Lithuanian Commonwealth. The main argument schema in the text type under analysis was realized through the following formulation: who decrees what to whom in response to complaint. Its full version also contains additional textual components that further elaborate the main structure, and which provide precise conditions on how to effectively execute the decree and on what legal grounds. Shaping this text type was a long-term process. As presented in the analyses, the 17th-century version of the text type in case was a highly developed, advanced one. Its earliest textual sources can be traced back to the Medieval official documents. One can safely assume that the officials in inspection commissions – established by the Polish Diet, and active from the 16th to the 18th century - contributed hugely to the development of a standardized text type for this official document.

12

Moralne aspekty lustracji. O destrukcji moralności przez prawo i niekonstytucyjności pewnych form lustracji

62%

Piechowiak M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2015

|

issue 27

37-59

EN

The article discusses Polish law regulations from the years 1998–2007 designed as a basis for the process of post-communist lustration. The author analyses several acts of law to bring to the fore the assumed aims of the lustration process, its suggested scope, procedures and forms of penalization. The author’s objective is to reveal the axiological foundations of the project of lustration. In the course of his analysis the author points to the discrepancies between sentences prescribed in the lustration acts and the assumed faults of individuals. One of the striking examples of such discrepancy was the article concerning the penalization of individuals for submitting false lustration statement or for a denial to submit it. The author argues that the logic of this law was based on shifting responsibility for the evils of the former political system onto individuals who happened to live in this system and participated in it to various degrees. According to the author lustration based on a state-imposed “test of morality” bears resemblance with totalitarian systems in its attempt to invade an internal sphere of morality. The state orders to perform an action which exclusively and directly aims at realization of a strictly internal moral value, a value based on conformity between a statement and convictions, and simultaneously the state appoints itself as someone determining the content of these convictions and someone who observes and judges realization of this moral value.

PL

Artykuł przedstawia polskie regulacje prawne z lat 1998-2007 będące podstawą lustracji. Analizuje szereg aktów prawnych prezentując zakładane cele lustracji, jej zakres, procedury i przewidywane sankcje karne (administracyjne). Celem autora jest identyfikacja aksjologicznych podstaw regulacji prawnych dotyczących lustracji. W trakcie analiz wskazuje on m. in. na brak proporcji między sankcjami karnymi a winą jednostek, zwłaszcza w niektórych przypadkach penalizacji oświadczeń lustracyjnych niezgodnych z prawdą lub penalizacji niezłożenia oświadczeń. Autor argumentuje także, że analizowane rozwiązania zakładały – wbrew deklarowanym celom – przeniesienie odpowiedzialności za zło systemu politycznego z jego aktywnych twórców na jednostki wbrew woli poddane działaniu tego systemu. Ponadto argumentuje, że lustracja oparta na przeprowadzanym przez państwo „teście moralności” radykalnie ingeruje w wewnętrzną sferę moralności jednostki i stąd zakłada elementy typowe dla aksjologii systemów totalitarnych; państwo nakazuje dokonać działania, które bezpośrednio i wprost zmierza do realizacji ściśle wewnętrznej wartości moralnej opartej na zgodności oświadczenia z przekonaniami, i jednocześnie państwo ustanawia siebie nie tylko obserwatorem i sędzią realizacji tej wartości, ale także autorem wzorca przekonań, z którymi oświadczenie ma być zgodne.

13

O dysfunkcjach władzy

54%

Jarosz M.

Archiwum Kryminologii

|

2008

|

issue XXIX-XXX

827-836

14

"Czeski błąd" i polski "Kret". O różnych filmowych obliczach lustracji

51%

Pomostowski P.

Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication

|

2012

|

vol. 11

|

issue 20

83-92

EN

The issue of settling accounts with modern history is a topic often taken up in contemporary Polish cinematography. The delicate and intriguing problems of lustration, memory, guilt, and forgiveness are, however, not only a Polish concern. In 2009, Kawasaki’s Rose, directed by Jan Hřebejku, was presented during the Berlinale. Almost a year later, Rafael Lewandowski’s debut film The Mole was released in Polish cinemas. Both the Czech and the Polish productions constitute attempts at facing the embarrassing problem faced by Poles and Czechs in terms of the problems mentioned above. A closer look at the phenomenon, viewed from two different perspectives (Polish in The Mole and Czech in Kawasaki’s Rose), provides a particularly interesting angle for analyzing this subject. In the article, the works of Rafael Lewandowski and Jan Hřebejk are compared in an effort to answer the question of what image of society emerges from these films. How do different historical and cultural conditions influence the process of shaping people’s attitudes in the face of similar problems. The author performs a film study analysis on these works, based on interviews with their authors and important reviews of them. Literary works that are topically connected with them, including Revised Edition by Péter Esterházy and The Curtain by Milan Kundera, constitute an essential context.

PL

Kawasaki’s Rose and The Mole. Two Film Faces of Lustration The issue of settling accounts with modern history is a topic often taken up in contemporary Polish cinematography. The delicate and intriguing problems of lustration, memory, guilt, and forgiveness are, however, not only a Polish concern. In 2009, Kawasaki’s Rose, directed by Jan Hřebejku, was presented during the Berlinale. Almost a year later, Rafael Lewandowski’s debut film The Mole was released in Polish cinemas. Both the Czech and the Polish productions constitute attempts at facing the embarrassing problem faced by Poles and Czechs in terms of the problems mentioned above. A closer look at the phenomenon, viewed from two different perspectives (Polish in The Mole and Czech in Kawasaki’s Rose), provides a particularly interesting angle for analyzing this subject. In the article, the works of Rafael Lewandowski and Jan Hřebejk are compared in an effort to answer the question of what image of society emerges from these films. How do different historical and cultural conditions influence the process of shaping people’s attitudes in the face of similar problems. The author performs a film study analysis on these works, based on interviews with their authors and important reviews of them. Literary works that are topically connected with them, including Revised Edition by Péter Esterházy and The Curtain by Milan Kundera, constitute an essential context.

15

Polityczna, moralna czy kryminalna? Rozważania o winie na podstawie teorii Karla Jaspersa

51%

Jezierska J.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2018

|

vol. 2(17)

90-101

PL

Artykuł dotyczy winy jako pojęcia z pogranicza prawa i filozofii. Swoje rozważania wyprowadzam z wykładów pt. Problem winy Karla Jaspersa, który wypracował rozróżnienie czterech rodzajów winy: kryminalnej, politycznej, moralnej i metafizycznej. Podział ten został przez niego przeprowadzony zaraz po II wojnie światowej, w trakcie procesów norymberskich, gdy problem winy niemieckiej był szeroko dyskutowany – zarówno przez aliantów, zwycięzców, jak i w społeczeństwie niemieckim. Na powyższe rozróżnienie nakładają się ponadto kwestie winy zbiorowej i indywidualnej. Klarowna dystynkcja ma na celu, wedle słów filozofa, pomóc w wyjaśnieniu rozpatrywanych kwestii i dojściu do prawdy. Moim zadaniem w niniejszym tekście było zreferowanie teorii winy Karla Jaspersa, próba wyjaśnienia niejednoznacznych jej fragmentów, polemika z zarzutami jej stawianymi oraz próba aplikacji tejże teorii na potrzeby prawniczej dyskusji o lustracji w Polsce.

EN

This article concerns guilt as a concept which lies at the intersection of law and philosophy. My reflections are founded on Karl Jaspers’ lectures entitled The Question of German Guilt. Jaspers distinguished four types of guilt: criminal, political, moral, and metaphysical. This distinction was made immediately after the Second World War, during the Nuremberg trials, when the problem of the German guilt was widely debated – both by the Allies, the victors, and in the German society. What is superimposed on this distinction is the issues of collective and individual guilt. A clear demarcation was intended (according to the philosopher himself) to clarify these issues and to come to the truth. My task in this text was to present Karl Jaspers’ guilt theory, to explain its ambiguous fragments, to challenge the objections against this theory, and to attempt to apply it to the Polish discussion about lustration.

16

Transitional Justice and the Constitutional Crisis: The Case of Poland (2015–2019)

51%

Krotoszyński M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2019

|

vol. 3(21)

22-39

EN

During the last four years the situation in Poland has been a matter of interest to the worldwide legal community mostly due to the constitutional crisis. Yet, the years 2015–2019 were also a time of a revival of transitional justice measures, such as cleansing the public sphere of communist symbols, remodelling of lustration law, and further reduction of pensions of communist secret service employees and officers. In this paper I argue that these spheres are interconnected and that Poland’s constitutional crisis has a transitional justice dimension. I start with an overview of retrospective instruments dealing with the communist past introduced in the last four years. Next, I turn to the constitutional crisis itself, discussing its possible explanations and transitional justice aspects. In the end I claim that the dramatic constitutional backsliding that Poland has recently experienced can be explained not only as a power grab, but also as a result of the tension between the rule of law and the principle of individual responsibility on one hand – and the resort to collective accountability in an attempt to get what the government sees as justice on the other.

PL

W ciągu ostatnich czterech lat sytuacja w Polsce stała się przedmiotem zainteresowania międzynarodowych gremiów prawniczych przede wszystkich ze względu na kryzys konstytucyjny. Lata 2015-2019 były jednak także okresem powrotu do narzędzi rozliczeń z przeszłością, wśród których wymienić można usuwanie symboli komunistycznych z przestrzeni publicznej, zmianę modelu lustracji oraz dalsze obniżenie emerytur funkcjonariuszy i pracowników organów bezpieczeństwa państwa PRL. W artykule stawiam tezę, że sfery te są ze sobą wzajemnie powiązane, kryzys konstytucyjny ma zaś wymiar retrospektywny. Tekst zaczynam od przedstawienia mechanizmów sprawiedliwości tranzycyjnej dotyczących okresu komunistycznego wprowadzonych w Polsce w ostatnich czterech latach. Następne omawiam możliwe wyjaśnienia kryzysu konstytucyjnego i jego aspektów związanych z rozliczeniami z przeszłością. Analiza prowadzi mnie do wniosku, że dramatyczne zmiany ustrojowe, które współcześnie dotknęły Polskę, mogą być wyjaśnione zarówno w kategorii walki o władzę, jak i jako rezultat konfliktu pomiędzy zasadą rządów prawa i zasadą indywidualnej odpowiedzialności – a odwołaniem się do odpowiedzialności zbiorowej w celu zaspokojenia tego, co rządzący uznają za sprawiedliwość.

17

Zagospodarowanie przestrzenne Szadku w okresie nowożytnym w świetle lustracji dóbr królewskich

51%

Figlus T.

Biuletyn Szadkowski

|

2020

|

issue 20

21-35

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań geograficzno-historycznych dotyczących zagospodarowania przestrzennego Szadku w okresie od XVI do XVIII w. Analizę przeprowadzono na podstawie materiałów źródłowych w postaci lustracji królewszczyzn z lat 1564, 1616, 1628, 1661 i 1789. Wiek XVI i początek XVII to okres dynamicznego rozwoju gospodarczego. Szadek obejmowało ok. 300 budynków mieszkalnych i kompleks dworski. W mieście rozwijał się handel i rzemiosło, o czym świadczą liczne kramy kupieckie i zakłady produkcyjne. W połowie XVII w. w wyniku zniszczeń wojennych rozpoczął się okres regresu. Nastąpił ogromny ubytek zabudów mieszkalnej, zanikowi uległo wiele istniejących wcześniej obiektów rzemieślniczych, podupadł handel, zaprzestano uprawy gruntów na przedmieściach. Pod koniec XVIII w. notuje się symptomy ożywienia gospodarczego. Obserwuje się wzrost liczby domów i poprawę stanu technicznego zabudowy, reaktywowano wiele obiektów usługowych i ponownie realizowano działalność produkcyjną, w tym rzemieślniczą i rolną.

EN

The article presents the results of geographical and historical research on spatial development of Szadek from XVI to XVIII century. The analysis was conducted on the basis of source materials in the form royal land inspections carried out in 1564, 1616, 1628, 1661 and 1789. XVI and early XVII centuries are a period of dynamic economic growth. Szadek comprised about 300 residential buildings and a manorial complex. Trade and crafts flourished in the town in numerous market stalls and manufacturing facilities. In mid-XVII century, as a result of wartime destruction, a period of recession began. The number of houses decreased considerably, many manufacturing sites disappeared, trade collapsed, and agricultural activity in suburban areas was no longer continued. At the end of XVIII century there were some symptoms of economic revival. The number of residential buildings increased and their technical condition improved, services and production (including crafts and agriculture) were reactivated.

18

Memory Strategies in Contemporary Georgia

45%

Karaia T.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

|

2017

|

issue 4

5-22

PL

Gruzja, jako dawna republika radziecka, zaczęła zajmować się swoją sowiecką przeszłością, jednak w latach dziewięćdziesiątych zeszłego wieku procesy te były ograniczone i opóźnione. Nie możemy wobec tego mówić o ciągłości polityki pamięci, co spowodowało zmienne priorytety polityki zagranicznej. Po rewolucji róż, nowy rząd wprowadził reformy w większości kluczowych sfer życia instytucjonalnego, a ponowne zajęcie się totalitarną przeszłością pozwoliło dostrzec szereg problematycznych przejawów w życiu politycznym i kulturalnym postsowieckiego kraju. W celu odnowy systemu państwowego konieczne było ustanowienie granic w stosunku do systemu przedrewolucyjnego. Analizując politykę pamięci, za najważniejszą postawę tego okresu należy uznać symbolizm. Po roku 2006, kiedy obywateli gruzińskich deportowano z Federacji Rosyjskiej, tendencje polityki pamięci uległy gwałtownej zmianie. W dyskursie politycznym pojawiły się terminy takie jak „okupacja”, „represje” itp. Od tego czasu strategie pamięci można wiązać z polityką wiktymizacji i tworzeniem zbiorowej pamięci traktowanej priorytetowo jako kwestia bezpieczeństwa narodowego.

EN

Georgia, as a former Soviet republic, began dealing with its Soviet past, but in the 1990s these processes were limited and delayed. Therefore, we cannot speak about a continuous politics of memory and this led to changeable foreign policy priorities. After the Rose Revolution, the new government introduced reforms in most of the key spheres of institutional life. Re-addressing the totalitarian past saw a number of problematic manifestations in political and cultural life in this post-Soviet country. For the renovation of the state system, it was essential to make corresponding boundaries with the pre-revolution state system. Analyzing the politics of memory, symbolism is the most notable attitude in this period. After 2006, when Georgian citizens were deported from the Russian Federation, the tendencies of the politics of memory changed rapidly. Terms such as “occupation,” “repression” etc. appeared in the political discourse. From this period on, the strategies of memory could be associated with a politics of victimization and the formation of the collective memory prioritized as a national security issue.

Refine search results

ZNACZENIE LUSTRACJI W PROCESIE DEMOKRATYZACJI UKRAINY

Reakcje środowisk akademickich na ustawę lustracyjną

LUSTRACJA CZŁONKÓW POLSKIEGO ZWIĄZKU ŁOWIECKIEGO (PZŁ) W ŚWIETLE PRAWA I PRAKTYKI

Ocena petycji w sprawie zmiany ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów

Legal Regulations of Cooperative Audit

„Aksjologiczne zamieszanie”?

W kwestii Pokaniewa i Katarzyny Kazimierskiej. Kilka słów na marginesie edycji Lustracji województwa podlaskiego 1602 roku

Procedura identyfikacji i kategoryzacji wyrażeń metaforycznych w tekstach publicystycznych. Analiza porównawcza wyrażeń metaforycznych dotyczących lustracji

Przeszłość, pamięć, wojna: powracające spojrzenia

Procedural Vetting - the Case Study

Dekretacje w lustracji ziemi lwowskiej z XVII wieku

Moralne aspekty lustracji. O destrukcji moralności przez prawo i niekonstytucyjności pewnych form lustracji

O dysfunkcjach władzy

"Czeski błąd" i polski "Kret". O różnych filmowych obliczach lustracji

Polityczna, moralna czy kryminalna? Rozważania o winie na podstawie teorii Karla Jaspersa

Transitional Justice and the Constitutional Crisis: The Case of Poland (2015–2019)

Zagospodarowanie przestrzenne Szadku w okresie nowożytnym w świetle lustracji dóbr królewskich

Memory Strategies in Contemporary Georgia