Search results

1

Instrukcja z 23 lipca 1865 roku oraz jej zastosowanie na terenie byłego obwodu białostockiego w latach 1867-1878

100%

Danieluk J.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2019

|

vol. 71

|

issue 1

127-166

PL

Majątki instrukcyjne były formą własności utworzoną na mocy Instrukcji o zasadach sprzedaży ziemi państwowej w zachodnich guberniach osobom rosyjskiego pochodzenia, odbywającym tam służbę lub pragnącym na stałe się osiedlić, którą wprowadzono w życie 23 lipca / 5 sierpnia 1865 roku. Pierwotnie należały do skarbu państwa lub zostały skonfiskowane uczestnikom powstania styczniowego. Były sprzedawane przez Ministerstwo Dóbr Państwowych - za pośrednictwem władz gubernialnych - zasłużonym osobom rosyjskiego pochodzenia (urzędnikom cywilnym i wojskowym) w celu zachęcenia ich do stałego osiedlenia się w zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego. Wartość nieruchomości instrukcyjnych (wyliczana na podstawie 10-krotności rocznego dochodu uzyskiwanego z majątku, powiększonego o 10%) była znacznie niższa od ich ceny rynkowej. Majątki instrukcyjne stanowiły ograniczoną formę własności. Nie mogły być odsprzedawane, dzierżawione, zastawiane zarządzane przez osoby polskiego i żydowskiego pochodzenia. Zezwolenie na ich sprzedaż bądź zakup każdorazowo wydawał Minister Dóbr Państwowych. W przypadku naruszenia powyższych warunków, właściciel mógł zostać pozbawiony przez państwo nabytej nieruchomości.W guberni grodzieńskiej sprzedano około 178 majątków instrukcyjnych, z czego w powiatach należących do byłego obwodu białostockiego - 45. Spośród majątków sprzedanych na obszarze byłego obwodu, 35 stanowiło folwarki skarbowe (tzw. fermy). Natomiast pozostałych 10 zostało skonfiskowanych polskim ziemianom za ich udział w postaniu styczniowym.Organy państwowe dysponowały rozległymi dobrami byłej ekonomii grodzieńskiej (ponad 7 tys. ha), które chciały wykorzystać do celów osadnictwa rosyjskiego. Niewielka liczba majątków skonfiskowanych przeznaczonych na sprzedaż, wynikała z faktu, że większość z nich była zadłużona wobec banków ziemskich oraz innych wierzycieli. Majątki instrukcyjne były sprzedawane w latach 1868-1878 i przyczyniły się do siedmiokrotnego zwiększenia liczby rosyjskich właścicieli ziemskich w trzech zachodnich powiatach guberni grodzieńskiej (z 7. w 1863 roku do 52. w 1878 r.). Instrukcja zainicjowała również proces prywatyzacji dużego odsetka własności skarbowej (58% powierzchni gruntów państwowych).Instrukcja przyniosła – z perspektywy Imperium Rosyjskiego - najlepsze efekty spośród wszystkich ustaw antypolskich uchwalonych w latach 1865-1875. Zmieniała strukturę własności ziemskiej na korzyść rosyjskich posiadaczy oraz częściowo zahamowała możliwość wykupu ziemi państwowej przez osoby polskiego pochodzenia.

2

Zmiany własnościowe jako aspekt polityki narodowościowej na pograniczu polsko-białoruskim w świetle dziejów majątku państwowego Dubnica

51%

Danieluk J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2022

|

vol. 57

|

issue 2

27-59

EN

The article outlines the nationalisation policy conducted by Russian and Polish authorities based on legal limitations in land ownership. The research’s subject matter includes ownership changes in the state property Dubnica between 1865 and 1939. The paper’s primary aim is to analyse the effectiveness of implementing legal provisions by the Russian and Polish authorities with a view to increasing their wealth. The author compares and evaluates methods of the ownership policy conducted by both states based on trade in the Dubnica estate.

PL

Artykuł prezentuje politykę narodowościową władz rosyjskich i polskich w oparciu o prawne ograniczenia w posiadaniu własności ziemskich. Przedmiotem badania są zmiany własnościowe zachodzące w państwowym majątku Dubnica w latach 1865–1939. Główny cel pracy stanowi analiza efektywności wdrażania przepisów prawnych przez władze rosyjskie i polskie z zamiarem zwiększenia stanu posiadania. Autor porównuje i ocenia metody polityki własnościowej prowadzonej przez obydwa państwa w oparciu o obrót handlowy majątkiem Dubnica.

3

Majątki instrukcyjne na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego: stan badań oraz postulaty badawcze

51%

Danieluk J.

Rocznik Lituanistyczny

|

2017

|

vol. 3

PL

Majątki instrukcyjne stanowiły szczególny rodzaj własności ziemskiej. Pierwotnie należały do skarbu państwa lub zostały skonfiskowane uczestnikom powstania styczniowego. Były one odsprzedawane na podstawie Instrukcji z 23 lipca 1865 r. osobom pochodzenia rosyjskiego, jako zachęta do stałego osiedlania się w zachodnich guberniach Cesarstwa. Majątki instrukcyjne stanowiły przedmiot zainteresowania historyków polskich, rosyjskich, białoruskich i litewskich, zajmujących się polityką narodowościową władz carskich na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego w drugiej połowie XIX w. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu badań nad majątkami instrukcyjnymi oraz postawienie nowych hipotez badawczych. So-called ‘instruction estates’ were a special type of landed property. Originally, they belonged to the State Treasury or were confiscated from participants in the January Uprising of 1863–1864. They were sold out under the ‘Instruction of 23 July 1865’ to persons of Russian origin as an incentive for them to permanently settle in the Western Gubernias. ‘Instruction estates’ have attracted the interest of Polish, Russian, Belarusian, and Lithuanian historians specializing in the ethic policy of the tsarist authorities in the territory of the former Grand Duchy of Lithuania in the second half of the nineteenth century. The article’s purpose is to show the present state of research into ‘instruction estates’ and put forward new research hypotheses.

Refine search results

1 Czasopismo Prawno-Historyczne

1 Rocznik Lituanistyczny

1 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

1 2023

1 2019

1 2017

3 Danieluk J.

Instrukcja z 23 lipca 1865 roku oraz jej zastosowanie na terenie byłego obwodu białostockiego w latach 1867-1878

Zmiany własnościowe jako aspekt polityki narodowościowej na pograniczu polsko-białoruskim w świetle dziejów majątku państwowego Dubnica

Majątki instrukcyjne na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego: stan badań oraz postulaty badawcze