The Author of this paper studies the impact globalization processes on socio-cultural changes,which lead to social exclusion. Being out of a society has different origins especially in modernworld and modern society. A reason does not always lie only on the man’s side. Being out of asociety is sometimes a result of many different processes like, in my opinion, the most essentialones - global trends and the especially ambiguous process – globalization.The Author pays attention to the origins of the social marginalization and tries to show themost important ones. Simultaneously, he analyzes them by looking at the intensity of theirimpact on social marginalization. This article ends with an unaided commentary in which theauthor passes his judgment on the origins and degree of influence of above-mentioned issues.
The article refers to social and economic issues of Roma minority in Poland. Large groups ofRoma that live in our country – especially in the cities – are marginalized because of theirculture dissimilarity and because they cannot find their place in actual political and economicsituation. The reason, but also the effect, of such situation is explained by low level ofeducation in Poland. Authors reckon that one of the conditions of information society’s growthis necessity to support their enterprising attitudes. Following this thesis, the authors believe,that supporting lower developed groups, which don’t keep up with actual pace of economicgrowth, is necessary to minimize the social and economic exclusion of these groups and tolimit social anxieties and clashes.On the example of Roma ethic minority group authors characterized the problems of thesegroups on a labor market, ways of fighting against them and showed the perspectives ofprogress of these groups in future by building enterprising attitudes.
Zdaniem autorki osoby niesłyszące to z socjologicznego punktu widzenia najciekawsza statystyczna kategoria osób niepełnosprawnych. Część z nich należy do językowo-kulturowej mniejszości nazywanej „światem Głuchych”, część pragnie być częścią słyszącej większości, pozostali żyją między tymi dwoma światami. Bez względu na to, z którą z tych grup się identyfikują, nieważne gdzie i nieważne kiedy ma to miejsce – niemalże wszyscy niesłyszący wszędzie i zawsze żyją na marginesie „świata słyszących”. Gdzie należy szukać źródeł tej sytuacji? A może raczej powinniśmy zapytać, kto jest odpowiedzialny za wykluczenie niesłyszących? Problem polega bowiem nie na tym, że głusi nie słyszą, lecz wynika z tego, że słyszący ich nie słuchają. Pozostają głusi na problemy głuchych. Lata milczenia na temat „cichych współobywateli” zbudowały mur stereotypów pomiędzy światami słyszących i niesłyszących, przez który z trudem przebijać będziemy się przez najbliższe dekady. I choć głuchota, ukryta przez wieki w cieniu uprzedzeń, staje się aktualnie oswojonym elementem codzienności, to głusi nadal są i długo pozostaną na marginesie wielu obszarów „świata słyszących”.
Zagadnienie praw osób starszych jest coraz powszechniej dyskutowane w szerszym kontekście praw człowieka. Istnieje wiele dowodów z życia społecznego, że prawa te nie są przestrzegane w takim stopniu, jak być powinny. Kwestia zapewniania i respektowania praw osób starszych jest wyzwaniem dla organów państwa, stających na straży praw człowieka oraz kreujących kierunki polityki społecznej w tym względzie. Jest to tym ważniejsze, że seniorzy z racji wieku, stanu zdrowia, osłabienia pozycji społecznej rzadko stają się rzecznikami swoich własnych interesów. Są ofiarami nieoczywistego i często niewidocznego procesu marginalizacji i samowykluczenia z aktywnego życia społecznego. Celem tego artykułu jest nakreślenie istoty i przejawów marginalizacji osób starszych w kontekście mechanizmów, związanych z jednej strony z ich funkcjonowaniem, wynikającym z wieku, z drugiej z postawami społecznymi wobec seniorów. Omówione zostaną prawa przynależne osobom starszym oraz podstawowe uwarunkowania ochrony tych praw.
W prezentowanym artykule skoncentrowano się na zagadnieniu kompetencji diagnostycznej nauczyciela. Aby podkreślić ważność poruszanego zagadnienia i zachęcić do naukowej dyskusji, wskazano na wartość kompetencji pedagogicznych współczesnego nauczyciela, wyeksponowano wśród nich kompetencję diagnostyczną, a następnie określono jej znaczenie w pracy z uczniem oraz konsekwencje jej braku, jaką jest marginalizacja ucznia. W konkluzjach wskazano implikacje dla praktyki edukacyjnej.
Zjawisko marginalizacji ma wymiar przestrzenny, który przejawia się w różnym tempie wzrostu i rozwoju regionów. Celem artykułu było zwrócenie uwagi na problem marginalizacji subiektywnej, ponieważ poczucie upośledzenia społecznego wpływa na orientacje wartościujące i podstawowe cechy sposobu życia, zaostrza skrajne sądy i poglądy polityczne. Poczucie upośledzenia społecznego jest faktem świadomościowym, niemającym większych skutków w zakresie rzeczywistej marginalizacji. Faktyczna skala marginalizacji i wykluczenia społecznego jest wypadkową oddziaływania wielu czynników ekonomicznych i pozaekonomicznych. Znaczne zróżnicowanie dochodu i poziomu życia może być zmniejszane przez budowanie kapitału społecznego oraz promocję społeczeństwa obywatelskiego. Im większy jest w danym regionie kapitał ludzki, tym łatwiej powstają nowe, efektywne organizacje gospodarcze. Zaufanie społeczne usprawnia adaptacyjność organizacyjną gospodarki w odniesieniu do zmieniających się uwarunkowań rynkowych. Inwestowanie w kapitał ludzki jest inwestowaniem w dobrobyt, co w tym przypadku jest jednoznaczne z ograniczeniem ubóstwa oraz narastaniem nierówności.
EN
The dissertation tries to assess the range and intensity of marginalization and social exclusion of people. The problems of social exclusion is usually tied to that of a lack of equal opportunities in communities of various social and economic wealth. Marginalization of certain groups is a problem even in many economically more developed regions, creating recognition that social problems are indeed connected with more larger issues in society. Social problems cause various forms of oppression amongst individuals resulting in isolation and marginalization of society.
W artykule przedstawione zostały badania nad poczuciem marginalności osadzonych odbywających karę pozbawienia wolności. Objęto nimi 510 osadzonych, mężczyzn, odbywających karę w różnych typach i rodzajach zakładów karnych. Przyjęto założenie, że jedną z konsekwencji wykluczenia społecznego związanego z odbywaniem kary pozbawienia wolności jest powstanie u niego poczucia marginalności. Celem badań było ustalenie rozmiarów poczucia marginalności i określenie wpływu na jego wielkość uwarunkowań zewnętrznych wynikających z organizacji sposobu odbywania kary pozbawienia wolności oraz stopnia demoralizacji skazanego. Analizie poddano wpływ pięciu zmiennych: rodzaju i typu zakładu karnego, systemu odbywania kary, uczestnictwawpodkulturzewięziennej oraz charakteru popełnionych przestępstw.
EN
The article presents the study on the sense of marginality among convicts who serve their prison sentence. The research sample has included 510 male prisoners serving their sentence in penal institutions of various types and kinds. It has been assumed that social exclusion caused by imprisonment induce in convicts, among all, the sense of marginality. The aim of the research project was to determine the degree of such sense of marginality and the extent to which external factors brought by the specific punishment execution system and the degree of the convict’s demoralization influence such sense of marginality. The analysis covered five variables: type and kind of penal institution, system of sentence serving, involvement in prison subculture and the nature of committed crimes.
Na zjawisko wykluczenia składa się wiele aspektów. Wiąże się ono z wielowymiarowym upośledzeniem społecznym dotykającym wiele obszarów życia osób doświadczających wykluczenia. Marginalizacja ściśle łączy się z uprzedmiotowieniem. Im bardziej człowiek jest uprzedmiotowiony, tym mniejszy ma wpływ na życie swoje i swoich bliskich. Staje się kimś w rodzaju bezwolnego przedmiotu oddziaływań i manipulacji innych ludzi. Caritas Francja departamentu Seine-Saint-Denis we współpracy z ANPE (Narodowa Agencja Zatrudnienia) wypracowała metodę towarzyszenia osobom wykluczonym. Polega ona na obecności, asystowaniu i uczestniczeniu w życiu osób wykluczonych. Jest to forma resocjalizacji przez powrót do aktywności zawodowej. Jeśli jest ona tylko możliwa, to skutkuje ona również powrotem do społeczeństwa.
Istnieją rozmaite rodzaje wykluczenia społecznego odnoszące się do życia poza nawiasem społeczeństwa. Procesu ukształtowanego przez miejsce w strukturze społecznej, przez przeszłe doświadczenia życiowe i oczekiwania. Koresponduje z nimi to najbardziej dramatyczne: wykluczenie z życia, czyli śmierć samobójcza. Jest ona dla socjologa (od czasów Emila Durkheima) najlepszym miernikiem integracji i kondycji społeczeństwa. Analiza trendów śmierci samobójczej w latach 1951–2013 wskazuje na ich systematyczny wzrost w tym czasie (o 400%) z wyjątkiem roku 1981 i przełomu 1989/1990, kiedy spadły one o 1/3. Było to niewątpliwie skutkiem nadziei związanych z Solidarnością i zmianą politycznego ustroju kraju. W latach 90. współczynniki śmierci samobójczych wykazują stabilizację z niewielkim wzrostem. Od roku 2009 nastąpił gwałtowny wzrost: z około 5000 do ponad 6000 rocznie. Uderzająca jest dysproporcja w zakresie płci. Polska jest jedynym na świecie krajem, w którym śmiercią samobójczą umiera aż sześciu mężczyzn na jedną kobietę. Skutkuje to określaniem Polski jako kraju silnych kobiet i coraz słabszych mężczyzn.
EN
There are several types of social exclusion which describe the fact of living on the margin of the society. Social exclusion process is shaped by the position in the social structure, past life experiences and expectations, and relates also to exclusion from life - the most dramatic of all, and manifested by suicide. For a sociologist (since the time of Emile Durkheim) this is the best measure of social integration and the condition of the society itself. The analysis of suicide tendencies in 1951–2013 shows a systematic increase (by 400%), except for 1981 and the transition of 1989–1990, when there was a drop by 1/3. Undoubtedly, this drop was due to hopes brought by the Solidarity movement and the political transition in the country. In the 1990s, suicide ratios were generally stable, with some slight increases. Since 2009, there has been a sharp growth: from around 5,000 to 6,000 cases per year. Gender disparities are most striking here. Poland is the only country in the world where the female/male suicide ratio is one to six. This data gives rise to the assumption that Poland is the country of strong women and ever weaker men.
Celem artykułu jest zakreślenie płaszczyzn do rozważań i dyskursu dotyczącego strategii inkluzji społecznej osób marginalizowanych w lokalnym systemie profilaktyki i resocjalizacji z dwóch perspektyw: koncepcji państwa welfare state i – w opozycji – koncepcji empowerment. Autorka porusza szereg zagadnień związanych z takimi fenomenami, jak: inkluzja i ekskluzja społeczna, lokalna strategia włączania osób marginalizowanych w życie społeczne, wykluczenie jako efekt marginalizacji, polityka społeczna welfare state vs. polityka empowerment – warunki skuteczności na tle specyfiki kulturowo-cywilizacyjnej i ekonomicznej w Polsce.
EN
This article includes the analysis of social marginalization and inclusion strategy in global and local backgrounds. Social exclusion is the situation where single person or social groups want to participate in the life of wider community but they do not know how or there are other obstacles such as political, economic or cultural reasons that are hard to overcome. Two concepts: welfare state and empowerment are very important in this reflection. Important key words are: strategy, local system of prevention and rehabilitation, social marginalization, social inclusion and exclusion, welfare state, empowerment.
Marginalizacja i wykluczenie postrzegane są jako jedne z najważniejszych kwestii społecznych obecnych czasów. Występują one w obrębie poszczególnych krajów, regionów, jak i całego świata. Stały się także ważnymi kategoriami politycznymi. Konieczne są więc działania zmierzające do likwidacji zarówno skutków marginalizacji i wykluczenia, jak i, a może przede wszystkim, przyczyn. Jednym z najbardziej skutecznych sposobów w tym względzie jest edukacja dla wszystkich przez całe życie, która umożliwia nie tylko pozostawanie poza kręgiem zmarginalizowanych i wykluczonych, ale wyjście z niego tych wszystkich, którzy z różnych powodów w nim się znaleźli.
EN
Marginalization and exclusion are perceived to be some of the most significant social issues of modern times. They occur both within particular countries and globally; they have also become important political categories. Thus, there is the need to undertake actions aiming at eliminating both the results of marginalization and exclusion, and their causes. One of the most effective ways of doing that is providing lifelong education for everyone, which allows a person to remain outside the circle of the marginalized and excluded ones, as well as to exit the circle, if one has already become its part.
Crossing the Borders in Education as a Way out of Marginalization of the Adults The multiplication of various dimensions of social life favours the development of the processes of marginalization concerning both: a person and social groups. This phenomenon has a close connection with adult education, which, according to Tadeusz Kowalak is the key to weaken and finally, to eliminate the phenomenon of marginalization of individuals and social groups (Kowalak: 1998, 206). The complexity of the phenomenon of marginalization makes it difficult to identify and examine the causes, effects and possible ways of this problem. The analysis of the relationship between education of the examined adults and marginalization gives us the possibility to explore the essence of this phenomenon at a school for adults, where the study was conducted. The concept given in the article is that adult education gives them the opportunity to marry their marginal groups and to function normally in society. The reference to the survey data does not serve as a basis for drawing conclusions for the whole population because the study was based on a group of 58 randomly selected students attending the school for adults. This study is representative for the institution in which it was carried out.
PL
Spiętrzenie się różnych wymiarów życia społecznego sprzyja rozwojowi procesów marginalizacji, zarówno osoby, jak i grupy społecznej. Ze zjawiskiem tym ścisły związek ma edukacja osób dorosłych, która jest kluczem do złagodzenia, a w efekcie do likwidacji zjawiska marginalizacji osób i grup społecznych. Złożoność zjawiska marginalizacji powoduje, że nie jest łatwo określić i zbadać przyczyny, skutki i możliwości wyjścia z tego problemu. Podjęta analiza zależności pomiędzy edukacją badanych osób dorosłych a marginalizacją społeczną pozwala poznać istotę tego zjawiska w szkole dla dorosłych, w której badanie zostało przeprowadzone. Podana w artykule koncepcja polega na tym, że edukacja dorosłych daje możliwości wyjścia ich za granice grupy marginalnej i normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Odwołanie się do sondażowych danych nie służy za podstawę do wyciągania wniosków na całą populację, ponieważ uczestnikami badania była 58 osobowa grupa losowo wybranych słuchaczy ze szkoły dla dorosłych. Badanie to jest reprezentatywne dla instytucji, w której zostało przeprowadzone.
Od początku swego istnienia Kościół podejmował opiekę nad ludźmi niepełnosprawnymi. Jednym z jej elementów jest troska o to, by angażowali się podmiotowo w życie jego własnej wspólnoty. W artykule zostały ukazane dążenia współczesnego Kościoła do aktywnego angażowania osób niepełnosprawnych. W pierwszej części zostały przestawione wysiłki zmierzające do ich zaangażowania w rodzinnych parafiach. Druga część zawiera obraz duszpasterstwa nadzwyczajnego i troski o włączanie niepełnosprawnych w życie Kościoła na szczeblu diecezjalnym i ponaddiecezjalnym. Trzecia część ukazuje wspólnoty życia z niepełnosprawnymi, funkcjonujące na podobieństwo Kościoła domowego. W zakończeniu wskazano na możliwości dalszej pracy z niepełnosprawnymi, zmierzającej do ich aktywizacji we wspólnocie Kościoła.
EN
Since the beginning, the Church has been taking care of disabled people. One of the examples is the care concerning the engagement of the disabled into the life of their community. The article presents the efforts of the contemporary Church for the active engagement of the disabled. The first part contains the description of the efforts which aim at engaging the disabled into the life of their parishes. The second part consists of the image of the extraordinary pastoral care and of the care for engaging the disabled into the life of the Church at the diocesan level as well as at higher levels. The third part presents the communities with disabled people which function similarly to the domestic Church. The ending presents indications for the further cooperation with disabled people, which aims at their active engagement in the community of the Church.
W ciągu ostatnich 27 lat w Polsce dokonała się transformacja społeczno-gospodarcza, która miała znaczący wpływ na stosunki pracy. Zmiany te niewątpliwie znalazły swoje odzwierciedlenie w dyskursie dotyczącym zbiorowych stosunków pracy. Kwestia ta jednak w niewielkim stopniu została dostrzeżona przez socjologów. Zaniedbanie to jest szczególnie ważne, gdy zdamy sobie sprawę, że istnieją ku temu skuteczne narzędzia analityczne. Artykuł wypełnienia pewną lukę poprzez wykazanie, że krytyczna analiza dyskursu może stać się istotnym, uzupełniającym narzędziem w kontekście badań nad współczesnymi zjawiskami w zbiorowych stosunkach pracy. W dużym stopniu pomaga przede wszystkim zrozumieć wytwarzanie i reprodukcję asymetrii między pracą a kapitałem. Przedmiotem analizy jest projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych autorstwa Nowoczesnej oraz treść sprawozdania stenograficznego z 12. posiedzenia Sejmu RP w dniu 24 lutego 2016 r., podczas którego dyskutowano tę propozycję.
EN
Over the last 27 years the socio-economic transformation has been conducted in Poland, which had a significant impact on labour relations. These changes undoubtedly have been reflected in the discourse on industrial relations. This issue, however, little has been recognized by sociologists. This failure is particularly important when we realize that the effective analytical tools exist. The article fills a kind of gap by showing that the Critical Discourse Analysis can be an important complementary tool in the context of the contemporary phenomena of industrial relations. To a large extent, it helps to understand the production and reproduction of asymmetry between labour and capital. The analysis is based on a bill’s draft amending the legislation on trade unions by Nowoczesna and the content of the minutes of the 12th meeting of the Sejm on 24 February 2016., during which the proposal was discussed.
The processes of social stigmatisation and marginalisation of former convicts form a serious obstacle to their social re-adaptation, The effects achieved as part of penitentiary resocialisation while serving a prison sentence are insufficient for them to become independent in free society, combined with the reaction of social reluctance and rejection. The purpose of this article is to present the role of institutionalised post-penitentiary assistance in counteracting social stigmatisation and marginalisation of former convicts. The article explains the notion of social stigmatisation and marginalisation, the meaning of resocialisation activities within the context of preparing an convict for releasing him/her from a correctional facility, as well as the scope and forms of post-penitentiary assistance. For the purposes of explaining stigmatisation, the author used theories of social stigma.
PL
Procesy stygmatyzacji i marginalizacji społecznej byłych skazanych stanowią istotną przeszkodę w ich społecznej readaptacji. Efekty osiągnięte w drodze resocjalizacji penitencjarnej w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności są niewystarczające dla ich usamodzielnienia się w środowisku wolnościowym w zestawieniu z reakcją niechęci społecznej i odrzucenia. Celem artykułu jest przedstawienie roli zinstytucjonalizowanej pomocy postpenitencjarnej w przeciwdziałaniu stygmatyzacji i marginalizacji społecznej byłych skazanych. W artykule wyjaśnione zostało pojęcie stygmatyzacji i marginalizacji społecznej, znaczenie oddziaływań resocjalizacyjnych w kontekście przygotowania skazanego do zwolnienia z zakładu karnego oraz zakres i formy pomocy postpenitencjarnej. Dla potrzeb wyjaśnienia stygmatyzacji posłużono się teoriami naznaczenia społecznego.
Demonstrating the social situation of the people with disabilities requires determining their position in relation to the rest of society, which makes it necessary to compare the relationships of people with disabilities and people without them. Adopting this perspective makes it possible to reflect and capture the structure of social networks of the people with disabilities. This helps to show the factors hindering the integration of this category with society and to show the dynamics which they are subjected to. The analysis of this phenomenon enables the use of network theory, which serves as a tool of re-creating and multi-dimensional analysis of the dynamic network of social relations, essential in demonstrating the degree of marginalization of people with disabilities. The main aim of the article is to describe the characteristics of social networks of the people with disabilities, which will help to re-create the processes happening within them as well as identify the factors that reinforce the marginalization of this category and hinder its full integration with society. For this purpose, the analysis of existing data from the Social Diagnosis 2011 and 2015 has been applied, which enabled to examine the structure of social networks of people with disabilities.
PL
Ukazanie położenia społecznego osób niepełnosprawnych wymaga określenia ich pozycji względem reszty społeczeństwa, co powoduje konieczność porównania relacji, w których uczestniczą osoby z deficytami sprawności i ludzie sprawni. Przyjęcie takiej perspektywy umożliwia odtworzenie i uchwycenie struktury sieci społecznych osób niepełnosprawnych. Pozwala to ukazać dynamikę integracji tej kategorii społecznej oraz wskazać czynniki ją utrudniające. Pokazanie tego zjawiska staje się możliwe dzięki zastosowaniu teorii sieci poprzez odtworzenie i wielowymiarową analizę dynamicznej sieci powiązań społecznych, która ma istotne znaczenie dla ukazania stopnia marginalizacji osób niepełnosprawnych.Zasadniczym celem artykułu będzie charakterystyka sieci społecznych osób niepełnosprawnych, co pozwoli odtworzyć zachodzące w ich ramach procesy i wskazać czynniki wzmacniające marginalizację tej kategorii i utrudniające jej pełne włączenie do społeczeństwa. W tym celu posłużono się analizą danych zastanych, pochodzących z Diagnozy Społecznej z roku 2011 i 2015.
The aim of this text is pointed out on phenomenon excluding skinny women from anty-body shaming. The aim of the anty-body shaming movement has broken down the frames connected with women’s body and showed that body which is not defined as skinny, is not a cause for shame. The article is an introduction to the topic of stigmatization of skinny women instead of obsese women.
PL
Tekst ma na celu zwrócenie uwagi na zjawisko wykluczania kobiet szczupłych z anty-body shamingu, którego pierwotnym celem było złamanie ram dotyczących kobiecej sylwetki i ukazanie, że kobiece ciało niedefiniowane powszechnie jako szczupłe nie jest powodem do wstydu. Artykuł stanowi wprowadzenie do tematu stygmatyzacji kobiet szczupłych kosztem kobiet otyłych.
Artykuł powstał na podstawie analizy ról polskich matek w kontekście zmian społecznych, w których uczestniczyły rodziny polskie w związku z ich deportacją w głąb Związku Radzieckiego w 1940 roku. Autorki zaprezentowały życie deportowanych osób w kontekście procesów kreowania enklaw społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem sposobów, w jaki zesłańcy kształtowali na nowo środowiska społeczne. Z uwagi na fakt, że środowiska te były pod pewnymi względami odseparowane od szerszego społeczeństwa,można stwierdzić, że zesłańcy uczestniczyli w kształtowaniu enklaw. Główne pytanie, na jakie odpowiedziano w artykule, brzmi: „W jakim sensie życie osób zesłanych w głąb ZSRR naznaczone było (lub jest) enklawowością?”. Odpowiadając na to pytanie, autorki zwracają uwagę na napięcie istniejące między procesem przystosowywania się do nowego środowiska (proces inkluzji) a modyfikacją i zarzucaniem pewnych wartości i norm (proces ekskluzji). Autorki opisują procesy utrzymywania tradycyjnych wzorów kulturowych, wartości i norm społecznych z czasów przed zesłaniem oraz koniecznością ich adaptacji do nowych warunków zastanych w miejscu zesłania.
EN
The text is based on the former analysis of Polish women’s activities in the context of social changes in the aftermath of being deported deep into the Soviet Union in the 1940s. More specifically, the paper presents deportees’ life as a process of creating social enclaves. We describe the way the exiled were forced to shape new social environments, separated in some respects, namely – the enclaves. The main question is: In which way were the lives of Poles exiled to the USSR during the WW II marked and shaped by the process of creating enclaves? The tension between tendencies displayed while adjusting to the new environment (inclusion) and the process of challenging some values and norms (exclusion) are pointed out. In the paper, the process of maintaining the ties reaching back to the times prior to the exile and the necessity of adapting old norms, values and cultural factors to the new context of deportation are also explained. The text is chronologically ordered and opens with the description of first arrests and transportations. Arrests, transportation to the USSR, living in exile and coming back to Poland are described. Some aspects of functioning of former deportees in the present are also addressed. The lives of deportees during the exile and after it as well created a kind of a different social world , which had features of enclaves.
Niniejszy tekst przybliża problematykę polaryzacji pracy, która została omówiona na gruncie teorii Petera Druckera, Richarda Floridy, Manuela Castellsa i Guya Standinga. Polaryzacja pracy jest tu analizowana jako dynamika zmian, osadzona w realiach właściwych dla współczesnej gospodarki rynkowej, określonej jako kapitalizm postindustrialny. Proces polaryzacji kształtują takie siły i zjawiska jak: wzrost znaczenia wiedzy w gospodarce, automatyzacja i komputeryzacja pracy, deindustrializacja, ekspansja nisko kwalifi kowanych miejsc pracy w sektorze usługowym, uelastycznienie zasobów siły roboczej, offshoring produkcji oraz globalizacja migracji zarobkowej. Zjawiska te prowadzą do silnego zróżnicowania statusu pracowników z dolnych i górnych poziomów struktury zawodowej, przy względnym ograniczeniu szczebli średnich. Z jednej strony wyłania się rdzeń siły roboczej grupujący wysoko wykwalifi kowanych specjalistów, menedżerów i techników. Z drugiej strony tworzy się pokaźna populacja pracowników, którzy boleśnie doświadczają procesów ekonomicznej degradacji. W podsumowaniu zostaje wykazana przydatność kategoriipolaryzacji pracy dla badań społecznych i analiz teoretycznych dotyczących istotnych zagadnień i zjawisk naszych czasów.
EN
The present article provides a review of the concept of job polarisation, as presented on the basis of the theories of Peter Drucker, Richard Florida, Manuel Castells and Guy Standing. Job polarisation has been analysed herein as change dynamics rooted within the contemporary market economy, and described as post-industrial capitalism. The polarisation process depends on such forces and phenomena as: the increasing significance of knowledge in the economy, the automation and computerisation of work, de-industrialisation, the expansion of low-skilled jobs in the service sector, the growing flexibility of labour resources, production off shoring and globalised labour migration. Due to these phenomena, the status of employees from the top and bottom tiers becomes strongly diversifi ed, with the simultaneous reduction of middle tiers. On the one hand, the core of the workforce is formed, including highly qualified experts, managers and technicians. On the other hand, there is a sizeable population of employees who suffer the processes of economic degradation. In conclusion, it is proven that the category of job polarization is useful for social research and theoretical analyses concerning the crucial issues and phenomena of our time.
Najbardziej zagrożoną grupą społeczną, narażoną na negatywne skutki zmian cywilizacyjnych, jest młodzież będąca podatnym gruntem dla manipulacji oraz sugestywnego kreowania mody i trendów. W tym kontekście autor podejmuje refleksję nad procesem wychowania i formacji młodego pokolenia. Czyni to, odwołując się do pewnych paradygmatów formacyjnych, które wydają się w obecnym czasie zaniedbane, zapomniane lub marginalizowane ze względu na to, że są niewygodne. Autor najpierw uściśla takie pojęcia, jak paradygmat i formacja. Następnie omawia dziewięć zaniedbanych paradygmatów formacyjnych nastolatka. Są nimi: paradygmat teleologiczny, ograniczonego zaufania, kontrolowanej samodzielności, indywidualnego podejścia, detoksykacyjny, wychowania przez obecność, destereotypizacyjny, ekologiczny oraz paradygmat spirytualny.
EN
The most endangered social group who are vulnerable to the adverse effects of civilizational changes are youth, a fertile ground for manipulation and the suggestive creation of fashion and trends. In this context, the author reflects on the process of education and formation of the young generation. He does this by referring to certain paradigms of formation, which seem at the present time neglected, forgotten or marginalized because they are uncomfortable. The author first, however, clarifies concepts such as paradigm and formation. Then the nine neglected formative paradigms of a teenager are discussed. These are: the teleological paradigm, the paradigm of limited trust, the paradigm of controlled self-reliance, the paradigm of individual approach, the detoxification paradigm, the paradigm of upbringing by presence, the de-stereotyping paradigm, the ecological paradigm and the spiritual paradigm.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.