Search results - CEJSH

1

Cоветская дискуссия о макете второго тома Истории Польши

100%

Wolniewicz M.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2017

|

vol. 54

147–181

EN

The idea of writing a textbook on Polish history was a flagship project of Polish historiography in the period in which the historical profession was subjected to the process of Stalinization. Prepared by the Institute of History of the Polish Academy of Sciences, it was envisaged to provide a canonical interpretation of the national past. The project was carried out under the watchful eye of communist authorities and in close coordination with the Institute for Slavic Studies of the Soviet Academy of Sciences. Scholars affiliated with the latter institution were involved in preparing the Soviet version of Polish history. The successive stages of creating the textbook in question were accompanied by scholarly meetings attended by both Polish and Soviet academics. This article deals with Soviet scholars’ discussion on the second volume of the work known as the mock-up version of Historia Polski (1764–1864). The discussion was held when both Polish and Soviet historiographies were undergoing profound changes initiated by the 20th Congress of the Communist Party of the Soviet Union. The analysis of the opinions formulated by Soviet scholars during the meeting held in the Institute for Slavic Studies on 4–5 April 1957 and during the conference held in Sulejówek on 14–17 April 1957, as well as the examination of the changes introduced to the final edition of the work in question support the conclusion that Soviet historians accepted the fact that, following the liberalization of political system, their Polish counterparts enjoyed the right to autonomously shape the interpretation of the history of their own country. Consequently, the Soviet critique had a limited impact on the final version of the textbook in question.

2

Co się stało z klasą?

88%

Smith N.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 3

199-236

PL

Chociaż problem klas społecznych przyczynił się znacząco do wyłonienia się teorii społecznej w geografii w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych dwudziestego wieku, to przestał ostatnio funkcjonować jako pryzmat, przez który spogląda się na kwestie społecznej konstrukcji przestrzeni, miejsca oraz natury. Przyczyny odejścia od perspektywy klasowej leżą po części we wzroście alternatywnego politycznego spojrzenia na tożsamość, przekierowującego politykę nie w stronę ekonomii, a raczej kultury. Biorą się one także z osłabienia marksizmu pod koniec dwudziestego wieku. Przyczyniły się do tego również pozornie bezklasowa polityka, która wyłoniła się z niektórych ruchów lat sześćdziesiątych, jak i niezwykle potężne reakcje przeciwko owym ruchom. Opór ten jednak ustąpił, a my znaleźliśmy się bez wysublimowanego języka klasy dokładnie wtedy, gdy ze zdwojoną siłą potwierdza ona swoje znaczenie. Od ekonomicznego boomu, poprzez kryzys lat 1997–1999 i kolejny boom w Azji, do utwierdzenia pozycji klasowych w Meksyku i Europie Wschodniej czy też dramatycznego formowania się klas w postkolonialnej Afryce Południowej (nie wspominając już o Wielkiej Brytanii Blaira czy Stanach Zjednoczonych Clintona), klasa przedstawia sobą kluczowy, polityczny wymiar różnic społecznych. Multikulturalizm zaczyna jawić się jako usprawiedliwienie kapitalistycznej „różnorodności”, podczas gdy w kręgach akademickich polityka jest coraz częściej utożsamiana ze wspólnym, liberalnym mianownikiem moralności. Prezentowane tu stanowisko nie jest ograniczonym apelem o powrót do klasy, ale raczej twierdzeniem, że musimy znaleźć sposób na ponowne włączenie zagadnienia klasy do problematyki tożsamości i polityki kulturowej. To one, z bardzo słusznych powodów, nieprzypadkowo stanowiły pierwszoplanowe kwestie polityki ostatnich lat.

3

Świadomość zmitologizowana – o kontrkulturowym manifeście, którego nie było

88%

Maślanka T.

Stan Rzeczy

|

2014

|

issue 2(7)

49-69

PL

W artykule podejmuję próbę zastosowania stworzonego przez Leszka Kołakowskiego pojęcia świadomości mitycznej do analiz rzeczywistego stanu świadomości pokolenia ‘68. Kategoria świadomości zmitologizowane wywiedziona pośrednio z rozprawy Obecność mitu posłuży do interpretacji kontrkulturowej rewolty jako odpowiedzi na rozpad sensotwórczych metanarracji, w tym przede wszystkim marksizmu. Rewizja, a później całkowita refutacja marksizmu, który dla pokolenia kontrkultury stanowił jeden z kluczowych punktów odniesienia, ujmowane są nie jako odrzucenie określonych przekonań politycznych, lecz jako załamanie się wiary w porządkującą moc tej ideologii oraz w jej zdolności do nadawania sensu działaniom ludzi. Uniwersalność mitu wynika u Kołakowskiego ze struktury świadomości mitycznej, a intencjonalna obecność korelatów tej świadomości stanowi odpowiedź na potrzeby wbudowane w rzeczywistość bytu ludzkiego. Kontrkultura jest tutaj ujmowana jako odpowiedź na fundamentalne potrzeby egzystencjalne, które wynikają ze sposobu organizacji ludzkiej świadomości, a nie jako reakcja na przełomowe wydarzenia polityczne. Analiza taka uwypukla kulturowy, a nie tylko polityczny charakter zmian społecznych, sugerując ponadto, że kontrkultura była fenomenem bardziej uniwersalnym, wykraczającym poza lokalne historyczne uwarunkowania.

EN

In this paper I make an attempt to apply mythical concept of consciousness, created by Leszek Kołakowski, to the analysis of actual state of consciousness of the generation ‘68. The category of mythologized consciousness derived indirectly from The Presence of Myth will serve to interpret the countercultural revolt as a response to the breakdown of meaningful metanarratives, including primarily Marxism. Attempts to revise and later a total refutation of Marxism, which has been the key reference point for the generation of counterculture are recognized not as a rejection of certain political beliefs, but as the collapse of faith in the organizing power of this ideology and its ability to give meaning to human activities. The universality of the myth stems from the structure of mythical consciousness and the presence of intentional correlates of this consciousness is a response to the fundamental human needs. Hence, counterculture is here presented as a response to the fundamental existential needs that arise from the organization of human consciousness, and not as a reaction to landmark in political history. This analysis puts the emphasis on the cultural dimension of social change rather than political, suggesting that the counterculture was more universal phenomenon, which goes beyond the local historical circumstances.

4

Problem narodzin i obumierania państwa w myśli Fryderyka Engelsa. Kontekst historyczny i współczesny

88%

Michalczenia J.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

vol. 9

|

issue 9

169-187

PL

W artykule przedstawiono wpływ myśli Fryderyka Engelsa na klasyczny marksizm. Autor artykułu polemizuje z powszechnymi poglądami, według których marksizm jest doktryną opartą wyłącznie (lub niemal całkowicie) na dorobku Karola Marksa. W takim ujęciu rola Engelsa jako niekwestionowanego klasyka marksizmu miała polegać głównie na wspieraniu finansowym żyjącego w ubóstwie Marksa oraz na popularyzowaniu jego idei. Autor artykułu stoi na stanowisku, że marksizm Marksa i Engelsa stanowi mniej lub bardziej spójny konglomerat poglądów tych dwóch myślicieli. W artykule zdecydowano się jednak zrobić pewne ustępstwo od stanowiska, że istnieje tylko wspólny marksizm Marksa i Engelsa. Uczyniono to po to, by zadać kłam tym historykom marksizmu, którzy twierdzą że Engels niewiele wniósł oryginalnego do marksizmu, zaś jego własna myśl jest anachroniczna i mało wartościowa. Zrobiono to dzięki zrekonstruowaniu Engelsowskiej teorii państwa, zwłaszcza przedstawiając problem jego narodzin i obumierania. Autor uważa bowiem, że właśnie ta teoria, a nie „dialektyka natury” przesądza o klasyczności Engelsa oraz stanowi istotny wkład tego myśliciela do marksizmu i filozofii społecznej w ogóle. Po rekonstrukcji postarano się odnieść Engelsowską ideę obumierania państwa do czasów współczesnych.

5

Lenin w Anglii

76%

Tronti M.

Praktyka Teoretyczna

|

2016

|

vol. 20

|

issue 2

183-193

EN

Lenin w Anglii to słynny tekst Trontiego otwierający pierwszy numer czasopisma Classe operaia, założonego po tym, jak Tronti wraz ze współpracownikami zerwał ze środowiskiem pierwszego operaizmu skupionego wokół Quaderni Rossi. To właśnie w tym tekście Tronti sformułował słynny „kopernikański zwrot w marksizmie”, zgodnie z którym punktem wyjścia analizy rzeczywistości społecznej i historii kapitalizmu powinna być walka klasy robotniczej, a nie prawa rozwoju kapitału. Do zdefiniowania zwrotu popchnęła Trontiego przedstawiona w tekście diagnoza sytuacji włoskiej klasy robotniczej w latach 60. Kontrowersyjne tezy Trontiego i jego radykalna postawa wpłynęły znacząco na dyskusje prowadzone na radykalnej włoskiej lewicy i na działania wielu aktywistów w latach 60. i 70.

6

Marksizm na tle innych nurtów w polskiej historiografii powojennej

75%

Stobiecki R.

Historia Slavorum Occidentis

|

2021

|

issue 3 (30)

298-314

PL

This paper aims to present the methodological face of Polish historiography after World War II. In the centre of the Author’s interest is Marxism and its role in historians’ research practice. The article briefly mentions other methodological trends present in Polish historiography after 1956 (Annales school, individualistic historicism).

7

Regarding Marxism

75%

Panasiuk R., Łódzki U., Modrakowska E.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2017

|

vol. 37 (2)

EN

My paper refers to Leszek Kołakowski’s Main Currents of Marxism: Its Origin, Growth, and Dissolution (Oxford: Clarendon Press 1987). Kołakowski’s intention was to write a textbook on the history of Marxism based on his lectures but his book is much more than that. It is a philosophical treatise in which Marx’s doctrine of mankind and the program of its liberation are critically analysed and reinterpreted. The core of Marx’s philosophy is the idea of man and the belief that the real existence of humans is not identical with their essence. Kołakowski shows that this belief is rooted in mythological thinking, the Platonic tradition, and in the Christian thought. A moral that follows from Kołakowski’s critical analysis of Marx’s doctrine is that man has never lived in a paradise and yet he perceives himself as banished thereof; that he will never enter a paradise and yet he cannot live without the faith that this is somehow possible. Therefore, what he should do is to have a minimum of common sense and skepticism related to it, for they would protect him against the traps laid by false prophets repeatedly asserting that they know the means to construct the paradise today or at least tomorrow.

PL

Artykuł traktuje o Leszka Kołakowskiego Głównych nurtach marksizmu (Oxford: Clarendon Press 1987). Zamiarem Kołakowskiego było napisanie podręcznika z historii marksizmu na podstawie prowadzonych przez niego wykładów, ale jego książka jest czymś więcej. Jest to traktat filozoficzny, w którym marksowska doktryna człowieka i program jego wyzwolenia poddane są krytycznej analizie i reinterpretacji. Sednem filozofii Marksa jest idea człowieka i przekonanie, że rzeczywista egzystencja ludzi nie jest tożsama z ich istotą. Kołakowski pokazuje, że źródłem tego przekonania jest myślenie mitologiczne, tradycja platońska i myśl chrześcijańska. Morał, który wynika z Kołakowskiego analizy doktryny Marksa jest taki, że człowiek nigdy nie żył w raju, a jednak uważa, że został z niego wygnany; że nigdy nie znajdzie się w raju, a jednak nie może żyć bez wiary, że w jakiś sposób jest to możliwe. Powinien zatem zachować odrobinę zdrowego rozsądku i związanego z nim sceptycyzmu, co zabezpieczałoby go przed popadnięciem w sidła łatwych obietnic fałszywych proroków, niezmiennie zapewniających, iż znają skuteczne środki osiągniecia owego raju już dziś, a najpewniej jutro.

8

Marksizm a totalitaryzm. Wokół stanowiska Andrzeja Walickiego

75%

Kornat M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2011

|

issue 1

9

Karzeł i natura. Wkład teologii wyzwolenia w debatę o ekologii

75%

Andrade L. M.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 8

|

issue 2

37-48

PL

-

10

Węgierskie impasy historyczne na tle europejskiego rozwoju społecznego w ujęciu Istvana Bibó

75%

Tyszka F.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2014

|

vol. 49

|

issue 1

PL

Celem artykułu jest omówienie, na przykładzie Węgier i w oparciu o pisma Istvana Bibo, rozbieżności w rozwoju społecznym Europy Zachodniej i Środkowo-Wschodniej na przestrzeni wieków. Były one skutkiem wstrząsów politycznych, jakie spadły na kraje środkowoeuropejskie między XVI i XX wiekiem.This article explores, on the case of Hungary and based on Istvan Bibo’s works, the reasons and consequences of the split between the Western and Central-European social development. These differences emerged and intensified with successive political upheavals in the Central-European countries betewwn 16th and 20th century.

11

Materializm dialektyczny po „diamacie”: naukowa ontologia dialektyczna i materializm przyrodniczy

75%

Winczewski D.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2021

|

vol. 9/1

311-335

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja kardynalnych tez i założeń ontologii materialistyczno-dialektycznej w poststalinowskiej marksistowskiej filozofii naukowej, często określanej mianem „marksizmu wschodniego”. Bazując na literaturze źródłowej obejmującej dzieła najwybitniejszych polskich (Stefan Amsterdamski, Stanisław Butryn, Helena Eilstein, Władysław Krajewski, Jan Such, Wiesław Sztumski i inni) oraz radzieckich (Piotr Fiedosiejew, Fiodor Konstantinow, Aleksander Szeptulin, Siergiej Rubinsztajn etc.) autorów prowadzących badania nad związkami materializmu dialektycznego z naukami szczegółowymi, twierdzę, iż powojenny scjentyzm marksistowski precyzuje lapidarne intuicje klasyków marksizmu dotyczące charakteru i założeń materializmu dialektycznego, a zwłaszcza dialektyki przyrody. Wbrew rozpowszechnionym obecnie interpretacjom upatrujących źródeł dogmatyzmu w marksizmie w dominującej roli założeń ontologicznych materializmu dialektycznego i przyrodniczego, wedle niniejszych ustaleń okazuje się, że po jej powojennej modernizacji dialektyczna ontologia została oczyszczona z licznych dogmatów i nieporozumień. Co więcej, okazuje się zgodna z ogólnymi założeniami antystalinowskiej marksistowskiej filozofii społecznej i politycznej.

12

Teologia wyzwolenia a marksizm

75%

Löwy M.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 8

|

issue 2

19-36

PL

-

13

Politics of the Poetic Form: Adam Ważyk and the Americans

71%

Koronkiewicz M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2017

|

vol. 40

|

issue 2

77-89

PL

Artykuł zestawia elementy metapoetyckiej, formalnej myśli Adama Ważyka – jednego z czołowych twórców i krytyków polskiej awangardy poetyckiej, zaangażowanego przez lata w ruch socjalistyczny – z refleksją na temat formy literackiej obecną u niektórych spośród najważniejszych amerykańskich krytyków literackich szkoły marksistowskiej: Adrienne Rich, Muriel Rukeyser, Rona Sillimana, Jamesa Scully’ego. Owi twórcy i twórczynie, wychodząc – podobnie jak Ważyk – z pozycji poetyckich praktyków (wszyscy pisali zarówno prozę krytyczną, jak i wiersze), stawiali w swojej twórczości nacisk na sprawczą moc poetyckiej formy – jej rolę dla praktyki literackiego wymyślania czy wprowadzania nowych rzeczywistości. To odróżnia ich w pewnym sensie od bardziej teoretycznie czy filozoficznie nastawionych nurtów marksistowskiego literaturoznawstwa, skupionych na formie jako epifenomenie sił społecznych. Zestawiając myśl Ważyka z wymienionymi twórcami, artykuł wskazuje między innymi wspólne dla nich wszystkich rozumienie innowacji jako poszerzanie granic poetyckiego języka i radykalne zwiększanie możliwości komunikacyjnych.

EN

The article discusses Adam Ważyk – one of the foremost representatives of the Polish poetic avant-garde – and his meta-poetic reflection on the form of the poem in comparison with the paralel considerations offered, later in the 20th c., by the American poets of the LANGUAGE movement. Most importantly, I mention Adrienne Rich, Muriel Rukeyser, Ron Silliman, and James Scully. These poets saw the poetic practice as part of the active and reconstructive approach to everyday reality, which is an approach that sets them apart from more theoretically predisposed strands of the Marxist literary theory which saw poetic forms mostly as an epiphenomenon of social forces and processes. The idea that is the strongest link between Ważyk and the American poets mentioned above is treating formal poetic innovation as precisely the element that serves the causes of enhancing the potential of language and communication.

14

Rewizjonizm jako przejaw racjonalizacji myśli socjalistycznej

63%

Niemczyk M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 1

EN

At the source of revisionist attempts to modify socialist thought lied the conviction of the need to improve or even adapt Marxism to the changing reality. That is why, out of many possible research perspectives (political, historical, doctrinal or legal), revisionism may also be treated as a manifestation of the rationalization of socialist thought. The article presents the main historical and doctrinal aspects of revisionism of Marxism using the example of the achievements of representatives of political-legal thought from such countries as Poland, Hungary, former Czechoslovakia and Yugoslavia. Attempts to rationalize socialism in these countries were based on similar ideological assumptions. Therefore, a redefinition of the relations of these countries with the USSR, democratization of social and political life and economic reforms aimed at ensuring the efficiency of the economies of these countries were postulated. The article also points out that the essence of revisionism was the search for ways to make the system functioning on its foundations more rational within the official Marxist doctrine. The reflection of these efforts was the slogan of creating “socialism with a human face”.

PL

U źródeł rewizjonistycznych prób modyfikacji myśli socjalistycznej leżało przekonanie o potrzebie usprawnienia czy też przystosowania marksizmu do zmieniającej się rzeczywistości. Dlatego, spośród wielu możliwych perspektyw badawczych (politycznej, historycznej, doktrynalnej czy prawnej), rewizjonizm może być traktowany także jako przejaw racjonalizacji myśli socjalistycznej. W artykule przedstawiono główne historyczne i doktrynalne aspekty rewizjonizmu marksizmu na przykładzie dorobku przedstawicieli myśli polityczno-prawnej z takich krajów, jak: Polska, Węgry, Czechosłowacja, Jugosławia. Próby racjonalizowania socjalizmu w tych krajach opierały się bowiem na podobnych założeniach ideowych. Postulowano zatem redefinicję relacji tych krajów z ZSRR, demokratyzację życia społecznego i politycznego oraz reformy ekonomiczne mające zapewnić zwiększenie efektywności gospodarek tych krajów. W opracowaniu również wskazano, iż istotą rewizjonizmu było szukanie dróg, aby w ramach oficjalnej marksistowskiej doktryny funkcjonujący na jej podstawach ustrój uczynić bardziej racjonalnym. Odzwierciedleniem tych wysiłków było hasło tworzenia „socjalizmu z ludzką twarzą”.

15

Marksizm psychoanalityczny w koncepcjach Ottona Grossa i Wilhelma Reicha

63%

Gadamer D.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2021

|

issue Teologiczne Studia Siedleckie XVIII (2021) 18

167-181

PL

Na początku XX wieku dwóch uczniów Zygmunta Freuda podjęło się dzieła zsyntezo-wania wniosków do jakich doszli na mocy swoich antropologicznych refleksji Karol Marks i Zygmunt Freud. Otto Gross i Wilhelm Reich widzieli w teorii psychoanalitycznej teorię do-pełniającą rewolucyjne aspiracje Marksa. Koncepcja Freuda została potraktowana jako teoria wyjaśniająca konieczność przeprowadzenia rewolucji społecznej. Uznali, że rewolucję socjalną należy poprzedzić rewolucją seksualną. Otto Gross jako pierwszy posłużył się pojęciem rewolucja seksualna. Również jako pierwszy użył psychoanalizy do działalności społeczno-politycznej. Wilhelm Reich stworzył dojrzałą wersję freudomarksizmu. Według niego obecny system patriarchalny jest wynikiem tłumienia ludzkiej seksualności. System społeczny, który tłumi ludzkie pożądanie jest zły. Baza ekonomiczna nie jest ostateczną przyczyną bytu człowieka. Ona sama jest bowiem determinowana narzucaną burżuazyjną moralnością. Reich uzupełni zatem koncepcje Marksa teorią ekonomii seksualnej. Marksizm psychoanalityczny to koncepcja dekonstruująca system społeczny.

EN

In the beginning of the 20th century two disciples of Sigmund Freud tried to synthesize conclusions which Karl Marx and Sigmund Freud had made. Otto Gross and Wilhelm Reich regarded psychoanalytic theory as a complement of Marx’s revolutionary ambition. They considered Freud’s conception as theory of necessity for persecution a social revolution. Two disciples of Freud also considered sexual revolution as the best way to persecute social revo-lution. Otto Gross used sexual revolution for the first time in history. He also used psychoa-nalysis in political and social issues for the first time. Wilhelm Reich made the sophisticated Freudo-Marxism theory. According to him current patriarchal system is a result of suppres-sion of human sexuality. Social system that suppress human sexuality is bad. ‘The economic base’ is not enough to give legitimacy to human being. It is determined by authoritarian bourgeois morality. Reich complemented Marx’s ideas with sexual economics theory. Psychoanalytic Marxism is overthrowing for social system.

16

Origami z paru wzmianek. Przyczynek do analizy autobiografizmu Stefana Żółkiewskiego

63%

Sidorowicz P.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2022

|

vol. 18

87-97

EN

The paper is concentrated on the autobiography in the writings of Stefan Żółkiewski. Due to the lack of classic autobiography, Sidorowicz decides to analyze archival materials, prefaces and interviews that meet the condition of Lejeune’s autobiographical pact. The analysis focuses, in accordance with the title metaphor, on the kinks visible in these texts. in order to draw attention to the conditions under which a strong self-construction appears. The author tries to show that a constitutive feature of Żółkiewski’s autobiographical writing is its strong involvement in society biographies.

PL

Artykuł poświęcony jest autobiografizmowi w pismach Stefana Żółkiewskiego. Z uwagi na brak autobiografii w sensie ścisłym, autor tekstu decyduje się na analizę materiałów archiwalnych, przedmów i wywiadów, które spełniają warunek paktu autobiograficznego Lejeune’a. Analiza skupia się, w zgodzie z tytułową metaforą, na załamaniach widocznych w materiale, by zwrócić uwagę na warunki, w których pojawia się silna konstrukcja własnego „ja” w tekście. Autor stara się wykazać, że cechą konstytutywną autobiografizmu w pisarstwie Żółkiewskiego jest silne ukontekstowienie w biografiach środowiskowych.

17

Metafizyka w marksizmie? – Materializm dialektyczny i jego konsekwencje w ujęciu o. Józefa Marii Bocheńskiego

63%

Pawlikowski T.

Rocznik Tomistyczny

|

2020

|

vol. 1

|

issue 9

301-316

EN

Father Józef Maria Bocheński OP (1902– 1995) was considered a leading sovietologist. At the University of Fribourg, he founded in 1957 the Institute of Eastern Europe, in which the doctrine of Marxism-Leninism was studied scientifically. The results were published in the journal „Studies in Soviet Thought”. He initiated the uprising in Cologne Ost-Kolleg, where knowledge about Soviet philosophy and communism was disseminated. In the years 1961–1962 he was also its director. In his publications he undertook, among others the question of the metaphysics of Marxism, seeing it generally in dialectical materialism and, in specific applications, also in historical materialism. Criticizing this trend of thought, he focused on its latest findings, developed in the Soviet philosophy in the fifties of the twentieth century. Approaching the criticism from an external point of view, he pointed out some significant inconsistencies of Marxist materialism. According to the first law of dialectics, it proclaims a universal cause-effect determinism, and at the same time allows for the occurrence of random events. Explaining the existence of consciousness in matter with the adopted concept of cognition, Marxism mixes the epistemological and ontological order. Moreover, this trend uses the unscientific understanding of matter. On the basis of the considerations of Father Bocheński, it can also be concluded that the fundamental inconsistency of Marxist materialism is the acceptance of the existence of a spiritual element (consciousness) different in quality from mat-ter, while maintaining the thesis that there is only matter and what comes from it.

18

Powtórzenie jako mechanizm oddziaływania ideologicznego

63%

Wyczyński G. J.

Kultura i Wartości

|

2017

|

issue 24

DE

Laut der Hauptthese des vorliegenden Artikels bildet die Wiederholung einen der Hauptmechanismen der ideologischen Einwirkung. Dank der zirkulären Bewegung können sich ideologische Weltbilder wirkungsmächtig im menschlichen Körper und Geist einnisten. Infolge des Totalisierungsprozesses geht Ideologie in unterschiedlichen Bereichen des sozialen Lebens reibungslos auf (und hört auf, allein eine philosophische Frage zu sein), durch Wiederholungen wird indessen ihre Einwirkung, die sich außerhalb des Bewusstseins des Subjekts vollzieht, verstärkt. Der vorliegende Versuch, diese Erscheinung zu rekonstruieren, basiert auf den Auffassungen von vier Denkern, die sich in die marxistische/ postmarxistische Tradition einschreiben.

EN

According to the main thesis of this article, repetition in one of the main mechanisms of ideological influence. Thanks to that circular motion, the ideological images can be effectively instilled into people’s bodies and minds. Because of the phenomenon of totalization, ideology is melting into different spheres of social life (it cease to be the case of philosophy alone) and throughout another repetitions its impact is strengthened. Thanks to this, the whole process is functioning outside the consciousness of the subject. The reconstruction of described phenomenon is based on the theories of the four thinkers linked to the marxist/post-marxist tradition.

PL

W myśl głównej tezy prezentowanego artykułu, powtórzenie stanowi jeden z głównych mechanizmów oddziaływania ideologicznego. To właśnie dzięki ruchowi cyrkularnemu, ideologiczne obrazy świata mogą efektywnie zakorzeniać się w ludzkich ciałach i umysłach. Na skutek procesu totalizacji, ideologia gładko wtapia się w różne obszary życia społecznego (przestaje być już sprawą samej tylko filozofii), zaś poprzez kolejne powtórzenia wzmocnieniu ulega jej oddziaływanie, które realizuje się poza świadomością podmiotu. Próba rekonstrukcji opisywanego fenomenu podjęta została w oparciu o koncepcje czterech myślicieli wpisujących się w ramy tradycji marksistowskiej/post-marksistowskiej.

19

Chrześcijanizm Bogusława Wolniewicza

63%

Stanisławek J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2022

|

issue 2

63-71

PL

Paweł Okołowski twierdzi, że Bogusław Wolniewicz dokonał konwersji: porzucił marksizm i zaaprobował chrześcijaństwo. Autor rozważa, ile prawdy jest w takim ujęciu. Jego zdaniem, Wolniewicz do końca życia akceptował teorię społeczną Karola Marksa („marksizm wąsko rozumiany”), ale odrzucił ideę komunizmu. Autor określa stanowisko Wolniewicza jako „chrześcijanizm”: pogląd, że chrześcijaństwo powinno stanowić podstawę życia publicznego cywilizacji Zachodu. Mimo takiego podejścia do kwestii wiary, Wolniewicz nie stał się – o ile autorowi wiadomo – osobą religijną w tradycyjnym sensie.

20

Od „burżuazyjnego nacjonalisty” do „faszysty”: marksistowska recepcja twórczości Mychajła Hruszewskiego w pierwszym trzydziestoleciu XX wieku

63%

Telwak W.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2016

|

issue 8

EN

This article investigates the reception of M. Hruszewski’s work by the Russian and Ukrainian Marxist historiography in the first three decades of the twentieth century. It aims to retrace the main lines along which Hruszewski’s work was interpreted. For a long time Soviet sociologists, while condemning the scholar’s political affiliation in the past, managed to steer clear of misrepresenting his views and tolerated the interpretation of historical process he advanced. Appreciating his work, they relied on his findings for illustrating their own theses. However, beginning in the 1920s, as the country’s socio-political situation worsened, the process of Ukrainization grew weaker, the academic world became increasingly affected by the totalitarian ideology and the new young Marxist cadres, raised in the spirit of ideological intransigence, began to enter the political scene, Hruszewski’s work came under growing criticism. The analysis of the available material clearly shows that Soviet scholars, in passing the critique of Hruszewski’s views, offered an ideologically distorted picture of his work.

PL

W pracy poddano analizie recepcję twórczości Mychajła Hruszewskiego w marksistowskiej historiografii rosyjskiej i ukraińskiej pierwszego trzydziestolecia XX w. Wskazano główne tendencje interpretacyjne dorobku naukowego tego historyka, dowodząc, że wzrost krytycznych opinii na jego temat był następstwem dogmatyzacji życia naukowego w państwie radzieckim.

Refine search results