Search results

1

ISLAMIC INTERPRETATION OF SUICIDE TERRORIST ATTACKS

100%

HARASIM K.

Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje

|

2017

|

vol. 25(25)

70-84

EN

Most of the media reports and expert statements commenting the wave of terrorism concentrate their semantic on “Islamic terrorism”, especially “Islamic suicide attacks”. Although I am fully aware of the need to use mental shortcuts or generalizations, I would like to find the answer to the question: what explanation of suicide attacks does Islam provide? Islam condemns suicide a priori and suicide attacks bring shame to this religion, which identifies itself as a religion of peace, tolerance and love. At the same time Islam honours martyrs, thus, maybe contemporary terrorists are considered to be martyrs? Or maybe they are only a strategic tool of modern war tactic? What do the scholars of Islam say about it, how do they interpret terrorist attacks? Are their authors Muslim in terms of Koran? Does Koran differentiate between martyrs and terrorists? Suicide bombers do not treat themselves as victims. They treat themselves as martyrs whose deeds should motivate their brothers in faith to take action as well. They consider themselves to be martyrs, but Islam denies their martyrdom. However, religious rules are no longer valid in the face of war, not only the current one.

2

Terroryzm samobójczy w interpretacji islamu

100%

Harasim K.

Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne

|

2016

|

issue 4(17)

39-49

EN

Most of the media reports and expert statements commenting the wave of terrorism concentrate their semantic on “Islamic terrorism”, especially “Islamic suicide attacks”. Although I am fully aware of the need to use mental shortcuts or generalizations, I would like to find the answer to the question: what explanation of suicide attacks does Islam provide? Islam condemns suicide a priori and suicide attacks bring shame to this religion, which identifies itself as a religion of peace, tolerance and love. At the same time Islam honours martyrs, thus, maybe contemporary terrorists are considered to be martyrs? Or maybe they are only a strategic tool of modern war tactic? What do the scholars of Islam say about it, how do they interpret terrorist attacks? Are their authors Muslim in terms of Koran? Does Koran differentiate between martyrs and terrorists? Suicide bombers do not treat themselves as victims. They treat themselves as martyrs whose deeds should motivate their brothers in faith to take action as well. They consider themselves to be martyrs, but Islam denies their martyrdom. However, religious rules are no longer valid in the face of war, not only the current one.

3

Blahoslaveny biskup - mućenik Pavol Gojdić OSBM

75%

Śturak P.

Folia Historica Cracoviensia

|

2002

|

vol. 8

EN

The article presents the person of a martyr, blessed Bishop Pavol Gojdić.

PL

Artykuł przedstawia postać bł. męczennika, bpa Pavola Gojdića.

4

Marian Dziamarski (1900–1945) – kapłan, męczennik

75%

Stefańska D.

Biuletyn Szadkowski

|

2011

|

issue 11

113-136

EN

The article is devoted to Marian Dziamarski, a priest coming from Szadek. His life falls within a period of two world wars and the Polish-Soviet War (1919-1921) - a time which was very important for Polish history and, as many believe, also for the history of Europe. The basis for reﬂection on the life and activity of M. Dziamarski is his path to the priesthood and the way he fulfilled his vocation. M. Dziamarski participated in the struggle to preserve independence and fought about the shape of the eastern border of the Polish state. After completing education he served as a priest in the eastern territories of Poland. The last years of his life were in the period of occupation - the end of the Second World War brought his tragic death.

5

Aurelian a męczennicy

63%

Suski R.

Vox Patrum

|

2007

|

vol. 50

441-460

EN

The persecution of Christians was stopped after capture of Valerian in June 260. During the forty-three years from 260 to 303 the Christian Church had a relatively comfortable conditions to growth. According to Eusebius of Ceasarea and Lactantius the emperor Aurelian (270-275) wanted to renew the persecution in the last few months of his reign. The emperor was assassinated by a conspiracy of his higher officers and he didn’t realize this plans. We have several accounts of martyrdoms which took place under Aurelian in Italy, Asia Minor, Palestine, Dalmatia and Gaul. The reliability of many of this martyrdoms is doubled. Some of this martyrs were genuine, but they hadn’t been punished during the rule of Aurelian. For example Felix was executed either rule of Valerian or Aurelian. Sometimes authors of acts of martyr confused Aurelian with Marcus Aurelius. The following names of martyrs are fictious. The dates of the martyrdoms don’t fit to chronology for thè end of Aurelian’s rule.

6

Wzorce świętości w Fortecy duchownej Królestwa Polskiego Piotra Hiacynta Pruszcza.

63%

Binko K.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 2: Historia

029-50

PL

Od końca XVI wieku w Polsce i Europie zaczęto tworzyć liczne katalogi i zbiory żywotów świętych, które miały propagować kult rodzimych świętych. Piotr Hiacynt Pruszcz w Fortecy duchownej Królestwa Polskiego opisał życie, działalność i świętość 312 osób, które według niego cieszyły się fama sanctitatis i mogły być wzorem dla innych. Bohaterów Fortecy duchownej podzielić można na dwie podstawowe grupy: męczenników, którzy dowiedli swej świętości poprzez śmierć męczeńską, oraz wyznawców – ludzi, którzy na co dzień realizowali ideały ewangeliczne. Spośród licznego grona męczenników wyodrębnić można trzy zasadnicze podgrupy: tych, którzy ponieśli śmierć w wyniku prześladowań wiary katolickiej; misjonarzy ginących w czasie głoszenia słowa Bożego i męczenników, którzy popadli w konflikt z władzą świecką. Drugą, po męczennikach, grupę świętych tworzą wyznawcy. W dziele Pruszcza znaleźć można wzór biskupa, model mnicha – ascety, misjonarza, dobroczyńcy, księżnej i wreszcie wzór małżonków. Wszystkie modele osobowe zamieszczone w Fortecy duchownej Królestwa Polskiego wskazują, że świętość może i powinna być realizowana w codziennym życiu poprzez praktykowanie modlitwy, ascezy i miłosierdzia. Podkreślona została wartość czystości, cnota ubóstwa, pokory i posłuszeństwa. Wzory osobowe realizowane były poprzez różne praktyki religijne, takie jak nabożeństwa okołoliturgiczne, związane z kultem tajemnic Chrystusowych, nabożeństwa ku czci Najświętszego Sakramentu oraz kult maryjny, charakterystyczny zwłaszcza dla polskiej duchowości. Przedstawiony przez Pruszcza wybór portretów osobowych odzwierciedlał tendencje ideologiczne w kulturze religijnej polskiego baroku. Wzory te nie wyczerpywały istniejących i obowiązujących w XVII wieku modeli postaw i zachowań ludzkich, ale były propozycją dla czytelnika. Każdy mógł znaleźć świętego swego stanu i na jego wzór dążyć do zbawienia.

EN

Starting from the end of the 16th century in Poland and in Europe numerous catalogues and collections of lives of saints were compiled that were supposed to promote the cult of native saints. Piotr Hiacynt Pruszcz in his The Spiritual Fortress of the Polish Kingdom described the lives and sainthood of 312 people who, in his opinion, enjoyed fama sanctitatis and could be models for others. The protagonists of The Spiritual Fortress may be divided into two fundamental groups: martyrs, who proved their sainthood by their martyr's death, and confessors – people who realized the evangelical ideals in their everyday life. Among the numerous martyrs three basic subgroups may be distinguished: those who died as result of prosecutions of the Catholic faith; missionaries killed when they preached God's Word, and martyrs who came into conflict with the lay authorities. The second group, next to martyrs, is constituted by confessors. In Pruszcz's work we can find the model of bishop, the model of monk-ascetic, of a missionary, a benefactor, a princess, and finally the model of a married couple. All the personal models contained in The Spiritual Fortress of the Polish Kingdom show that sainthood may and should be realized in one's everyday life by practicing prayer, asceticism and charity. The value of chastity is emphasized as well as of the virtue of poverty, of humility and obedience. Personal models were realized through various religious practices, like services connected with the cult of Christ's mysteries, services in honor of the Blessed Sacrament, and the Marian cult that is especially characteristic of the Polish spirituality. The selection of personal portraits presented by Pruszcz reflected the ideological tendencies in the religious culture of Polish Baroque. The models did not exhaust the existing and obligatory models of people's attitudes and behaviors of the 17th century, but they were a proposal presented to the reader. Anybody could find a saint belonging to his state and to strive after salvation according to his model.

7

The situation of the Greek Catholic Church in Slovakia in the second half of 20th century

63%

Šturák P.

Polonia Sacra

|

2016

|

vol. 20

|

issue 2(43)

5-22

EN

The past 20th century has many attributes and names. It can be said that it was century of martyrs, but it is also century of the victories of God. In connection with this, ecumenical memory of 20th century martyrs took place on 7th May 2000 in Colosseum in Roma, where Holy Father also said: „At the places, where it seemed that hatred will diminish the whole life and it will be impossible to run from it, witnesses of God showed that love is stronger than death. In terrible systems of tyranny which outraged a man at the places of pain, in hunger and various torments, they showed that they belong to Christ, crucified and resurrected Lord… Let the memory of our brothers and sisters‑martyrs be still alive in following century and millennium. Let it be passed from generation to generation to make deep Christian recovery flow from it. Let guard the memory of martyrs as the jewel of incredible price for the Christians of the new millennium.” These words also fully refer to the Greek Catholic Churuch in Czechoslovakia, which in its history and in the mentioned century underwent hard tests, but it has persevered in faith and loyalty to God. The Greek Catholic Church suffered from pressure of the totalitarian regime the most, it even made its martyrs. While the other Churches were disturbed and weaken, the Greek Catholic Church was directly administratively liquidated.

PL

Miniony XX wiek ma wiele charakterystycznych cech i znaków czasu. Można powiedzieć, że XX wiek był czasem męczenników, ale i stuleciem Bożych zwycięstw. Słowa te w pełni można odnieść do słowackiego Kościoła creckokatolickiego, który przeszedł w całej swojej historii, ale przede wszystkim w drugiej połowie XX wieku, wiele prób, ale wytrwał w wierze i wierności Bogu. Kościół greckokatolicki doświadczył prześladowania ze strony totalitarnej władzy, do męczeńskich śmierci włącznie. Podczas gdy inne Kościoły były niszczone i osłabiane, greckokatolicką administrację całkowicie likwidowano. Działo się to w ramach nowego podziału świata po II wojnie światowej, kiedy Czechosłowacja, otrzymując władzę komunistyczną, równocześnie dostała się pod wpływ ideologiczny Moskwy. Pojawienie się władzy komunistycznej spowodowało radykalne ingerowanie we wszystkie dziedziny życia. Szczególnie przejawiało się to w atakach i walce z Kościołem, który zyskał z czasem w Czechosłowacji przydomek „wojujący”. Przeprowadzoną w 1950 roku operację próby zniszczenia Kościoła greckokatolickiego władza państwowa nazwała „Soborem preszowskim”. Mimo tych wszystkich działań zniszczenie Kościoła nie powiodło się, ponieważ Kościół jako instytucja bosko‑ludzka ma boski fundament, zatem jest niezniszczalny. Kościół nadal istniał w postaci jego wiernych cierpiących w więzieniu – byli nimi zarówno biskupi: bp Paul Peter Gojdič OSBM i ks. Vasil Hopko, jak również wielu kapłanów i wiernych świeckich, zmuszonych do wygnania poza czeskie granice. Pewna odwilż nastąpiła w 1968 roku, co odbyło się w kontekście szerszych przemian społecznych, ale początek procesu normalizacji to dopiero rok 1989 – wcześniej wznowiona działalność byłą jedynie tolerowana.

8

Logos i etos świętości w świetle tekstów liturgicznych o św. Stanisławie Biskupie i Męczenniku

63%

Janicki J. J.

Folia Historica Cracoviensia

|

2003

|

vol. 9

EN

Im Jahr 2003 feiert die Kirche in Polen das 750-jährige Jubiläum der Heiligsprechung des Bischofs Stanislaus (1030-1079), der im Jahre 1253 in Assisi, als erste Pole, kanonisiert wurde und zum Patron von ganz Polen ernannt. Der Verfasser analisiert das Messformular und Stundengebetsformular von der liturgischen Feier des hl. Stanislaus, Bischof und Märtyrer am 8 Mai und sucht dadurch die Lehre (logos) über das christliche Leben und die konkrete Lebens-Konsequenzen (etos) aufzuzeigen. Die erneuerten liturgischen Texte der Gebete des neuen römischenMessbuches und des Stundengebetes zeigen den Glauben der betenden Kirche nach dem alten Prinzip: legem credendi lex statuat supplicandi (oder kurz ausgedrückt: lex orandi lex credendi). Der Zweck also des hier vorgestellten Artikels ist es, den Glauben derKirche über das heilige Leben der Christen zu demonstrieren, welches uns eine Analyse der euchologischen Texte und der Texte der Wortliturgie ermöglicht. Der Verfasser benutzte dann die Möglichkeit, diese ganze Problematik im breiten theologisch-liturgischen und pastoralen Kontext darzustellen. Dabei benutzte er die Dokumente der Kirche der letzten Jahre, insbesondere die Lehre des II. Vatikanischen Konzils wenn es um den pastoralen Dienst der Bischöfe geht, dann die pastoral-theologischen Briefe des Papstes Pius XII und des Papstes Johannes Paul II, zum 700-jährigen und zum 750-jährigen Jubiläum der Kanonisation des hl. Bischofs Stanislaus. Es geht aber auch um alles das, was Johannes Paul II und früher als Kardinal Karol Wojtyła zum Jahrestag des Märtyrertodes geschrieben hat. Die liturgischen Gebetstexte lex orandi und die Wortliturgie unterstreichen in ihrerlex credendi, dass der hl. Stanislaus in seinem Leben, in seiner Zeit und seiner Kirche, den Auftrag und die Vollmacht - die Christus den Aposteln und ihren Nachfolgern gegeben hat - alle Völker zu lehren, die Menschen in der Wahrheit zu heiligen und siezu weiden, verwirklicht hat. Er ist deswegen der wahre und authentische Lehrer des Glaubens, Priester und Hirte geworden. Der hl. Bischof Stanislaus stand also der Herde vor, dessen Hirte er war, als Lehrer in der Unterweisung, als Priester im heiligen Kultund als Diener in der Leitung (logos). Weil dieser Bischof von Krakau des XI Jh. in hervorragender und sichtbarer Weise die Aufgabe Christi selbst, des Lehrers, Priesters und Hirten in seiner Person durchfiihrte, dadurch ist er in seinem Leben und seinemSterben (Märtyrertod) seinem Guten Hirten Jesus Christus ähnlich geworden. Deshalb bietet die Kirche in ihren Gebeten - auf die Fürsprache des heiligen Stanislaus - im Glauben standhaft zu bleiben und treu den Weg der Gottes Gebote zu gehen (etos).

PL

8 września 1253 roku w bazylice świętego Franciszka w Asyżu, Stanisław ze Szczepanowa został kanonizowany przez papieża Innocentego IV. Uroczystość podniesienia relikwii Świętego i ogłoszenia jego kanonizacji w Polsce odbyła się 8 maja 1254 roku. Kanonizacja i kult św. Stanisława Biskupa - Męczennika przyczyniły się, jak świadczą dzieje Narodu Polskiego, do zjednoczenia rozbitych dotąd na skłócone ze sobą dzielnice. Z Krakowa kult św. Stanisława rozszerzył się na wszystkie dzielnice ówczesnej Polski, na sąsiednie Czechy i Morawy, następnie Węgry, Trydent, a także Rzym (bazylika św. Piotra i kaplica papieska). Przez ponad pięćset lat, od czasów jego kanonizacji aż do schyłku dni starej Rzeczypospolitej, kult ten „splatał się w jedno z polskim poczuciem narodowym i państwowym".W artykule została przedstawiona nauka (logos) o życiu chrześcijanina, tak jak ją ukazują współczesne teksty liturgiczne (formularz mszalny i oficjum Liturgii godzin) o świętym Stanisławie, Pasterzu i Męczenniku z XI wieku. Ponadto przedstawiono konsekwencje „praktyczne” (etos)dotyczące stylu życia opartego na zasadach moralnych ustanowionych przez Chrystusa. Problematyka ta została odczytana w świetle istniejącej głębokiej więzi pomiędzy lex orandi i lex credendi oraz w kontekście nauczania Kościoła.

9

Troska kardynała Karola Wojtyły o godne uczczenie jubileuszu św. Stanisława (1972-1979)

63%

Szczepaniak J.

Folia Historica Cracoviensia

|

2003

|

vol. 9

EN

“Polish Christian tradition linked two bishops and martyrs - witnesses, so to speak, of our Christening and Confirmation. From the point of view of the history of redemption - a spiritual process progressing through the history of a nation - it is still verytelling. And it does not cease to be telling, just like in the life of each of us the dates of Christening and Confirmation do not cease to be telling, though we drift further and further apart from them with the passing away of the days of our life. We constantly realise that the dates of Christening and Confirmation were decisive for the coming of Christ into our life. That is why we come back to them. This is the reason why we will soon have to come back to the date 1079, remembering not only the day of the martyr’s death, but the whole seven years of the pastoral work of bishop Stanislaus (1072-1079) in Cracow. (...) If the meaning of St. Stanislaus in the history of redemption on our soil may be understood by analogy with developing of faith which takes place in man as well as in a given community or society, then the most adequate way of referring to the great personage after nine centuries would be working on such enrichment and deepening of faith as is required by our times.” In this way in 1970 Cracow Metropolitan, Cardinal Karol Wojtyła, justified the necessity of solemn celebrations in honour of St. Stanislaus and showed their ecclesiastical and pastoral character. In the history of the Cracow diocese there has never been a celebration more carefully prepared than the one in worship of St. Stanislaus. No other celebration has been so deeply set in the theological, historical and pastoral context. It is not easy to find other events whose general outline would be so meticulously thought over. Preparations started two years prior to the main ceremonies, thus allowing many initiatives which enabled not only experiencing the jubilee year in a proper way, but most of all, a spiritual revitalisation of the faithful. Reading the addresses and sermons of Cardinal Karol Wojtyła we come across many trains of thoughts of St. Stanislaus. The patron saint was always present in the addresses of the Metropolitan. For the future generations it is important that owing to the initiatives of the Cardinal the cult of St. Stanislaus was revitalised.

PL

Przygotowania do obchodów stanisławowskich rozpoczęły się na początku 1970 r. Obchody jubileuszowe były przez kardynała starannie opracowywane, gdyż własnoręcznie pisał plan obchodów. Starał się znaleźć dla każdego roku szczególny akcent obchodów. W 1972 roku otwarto synod diecezjalny w 900 rocznicę sakry biskupiej oraz objęcia stolicy krakowskiej przez św. Stanisława, obchodzono również 750-lecie opactwa mogilskiego; w 1973 r. obchodzono uroczyście 500. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika; w 1974 r. wspominano 600-lecie urodzin królowej Jadwigi; w 1975 r. wspominano 975-lecia ustanowienia metropolii gnieźnieńskiej i 50-lecie powołania do istnienia metropolii krakowskiej oraz otwarto synod metropolii krakowskiej; w 1976 r. uroczyście obchodzono 25. rocznicę śmierci abp. A. S. Sapiehy. Dla ożywienia kultu Świętego sporządzono wykaz kościołów i kaplic w Polsce pod wezwaniem św. Stanisława oraz spis kościołów i instytucji kościelnych pod wezwaniem św. Stanisława znajdujących się poza Polską. Ważne miejsce w obchodach jubileuszowych zajęły sesje naukowe organizowane pod patronatem kardynała Wojtyły. W latach obchodów stanisławowskich odbyły się cztery sesje i jedna dyskusja naukowa. Tematem pierwszej był obraz Kościoła w jedenasto wiecznej Polsce (1972 r.). Druga dotyczyła ikonografii św. Stanisława (1973 r.). Podczas trzeciej omawiano obecność św. Stanisław w literaturze polskiej (1978 r.). Ostatnia, zorganizowana w Lublinie, zajęła się odbiciem kultu Świętego w muzyce (1979 r.). Ponadto w pałacu arcybiskupim miała miejsce dyskusja naukowa nad referatem prof. Gerarda Labudy dotyczącym historii św. Stanisława (1973 r.). Przeglądając zachowane dokumenty ma się wrażenie, że większość inicjatyw i troska o ich wykonanie były dziełem metropolity. Zaangażowanie kurii widoczne jest dopiero w ostatniej fazie obchodów. Metropolita nie wahał się prosić wielu osób o sugestie. Większość z nadesłanych propozycji odnajdujemy w kolejnych wersjach planów obchodu, które były konsultowane ze współpracownikami.

10

Uroczystości pięćsetlecia kanonizacji św. Stanisława w Krakowie w r. 1753 okiem historyka sztuki

63%

Walczak M.

Folia Historica Cracoviensia

|

2003

|

vol. 9

EN

On September 8, 1753 a celebration took place in the Wawel Cathedral to commemorate the five-hundredth anniversary of the canonisation of St. Stanislaus. The main element of a specially prepared decoration was a structure of considerable size as sembled in the middle of the nave, opposite the martyr’s tomb. It served as a throne on top of which a late Gothic reliquary, made by a Cracovian goldsmith Marcin Marciniec, for Stanislaus’ head was placed. The structure was embellished with the Saint’s coats of arms and candelabras and over it a canopy with wings spread to the sides was hung. On both sides of the reliquary two eagles were placed. Two more, holding a mitre and a crosier, stood underneath. In the four comers of the structure four obelisks adorned with candelabras were placed, while the sides of the altar of St. Stanislaus had two more with lights and bishop’s insignia painted on them. Among various forms of relics veneration propagated by the Church after the Council of Trent, one was their solemn presentation to the congregation. The article analyses different examples of decorations connected with such presentations. As a close analogy to Cracow’s celebrations a jubilee of the nine-hundredth anniversary of the translation of St. Liborius from Le Mans to Paderbom celebrated in 1736 was chosen. The analysis includes annual celebrations inhonour of St. Florian at Sackingen and customs connected with the translations of relics from the catacombs in Rome to churches in the Habsburg countries. The examples listed and the analysis of the written sources about Cracow allowed a hypothetical reconstruction of occasional architecture and an interpretation of its symbolic contents.

PL

W 1753 roku w katedrze wawelskiej świętowano obchody kanonizacji św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Rocznicę celebrowano w dniu 8 września, w święto Narodzenia Matki Boskiej. Dzień wcześniejw udekorowanym i dobrze oświetlonym wnętrzu katedry obchody rozpoczęto od uroczystych nieszporów. Po ich zakończeniu oddano salwy z 36 dział ustawionych w różnych częściach miasta leżących poza murami. Tuż po godzinie trzeciej po południu zaczął bić Zygmunt, a za nim wszystkie krakowskie dzwony. Podobnie stało się o godzinie siódmej wieczorem, a następnego dnia o godzinie siódmej rano i o szóstej po południu na zakończenie uroczystości. Główną mszę świąteczną celebrował gościnnie biskup inflancki Antoni Ostrowski, a ordynariusz krakowski czytał mszę przy grobie świętego. W czasie mszy głównej kazanie wygłosił profesor świętej teologii Antoni Krzanowski, kanonik kolegiaty św. Floriana. Na zakończenie obchodów, w których uczestniczyłcały krakowski kler oraz bractwa, odśpiewano Te Deum, a biskup udzielił zgromadzonym błogosławieństwa. Po nim uformowała się procesja, która przy wtórze antyfony Vir inclyte Stanislae wyruszyła od ołtarza głównego w stronę tronu w nawie głównej, gdzie od początku uroczystości spoczywała głowa świętego. Wraz z relikwią procesja przeszła obok grobu męczennika, a zakończyło ją odśpiewanie Gaudę Mater Polonia. Po zakończeniu uroczystości w katedrze biskup przeszedł do kościoła Franciszkanów, gdzie odczytano bullę beatyfikacyjną Józefa z Kupertynu.

11

Nowe źródło do żywota świętego archimandryty Serafina Szachmucia (1901-1946)

63%

Mironowicz M.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2015

|

vol. Cerkiew w drodze

|

issue 6

127-132

EN

The article concerns a new source in connection with the figure of St. Martyr Archimandrite Seraphim Szachmuc (1901-1946). Author publishes a previously unknown letter written by Seraphim to his former parishioners from Kuraszewo. The article also presents St. Seraphim’s biography, with particular emphasis on the period of his ministrations as a preacher of the parish in Kuraszewo and his missionary trip to eastern Belarus with Gregory Kudarenko, which ended with the arrest and Seraphim’s martyrdom in the gulag.

12

Męczennicy Kościoła donatystów

63%

Myszor W.

Vox Patrum

|

2000

|

vol. 38

449-456

EN

Die Donatisten gingen aus der Verfolgung in der Zeit Diokletians ais Kirche der Martyrer. Als sie in der Zeit des Konstantins und der Nachfolger weiter verfolgt wurden, blieben die innerkirchlichen Unionsbestregungen erfolglos. Die donatistische Theologen haben sich auf die afrikanische Tradition von Tertullian und Cyprian berufen, auch wenn es um die Taufe und die Kirchenzugehórigkeit einging. Die theologische Abwertung des Martyrium in der donatistische Kirche Snden wir in beruhmten Satz des Augustinus: „martyrem non facit poena sed causa". Augustinus hat damit auch den Prinzip der afrikanischen Theologie angenommen: „extra ecclesiam nulla salus sc. Nullum martyrium" entsprechend „causa mała" non fecit martyrem.

13

Ks. Jan Macha (1914-1942) w drodze na ołtarze

63%

Bednarski D.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2020

|

vol. 40

|

issue 1

227-244

EN

Rev. Jan Macha, a priest of the Diocese of Katowice, during the Second World War established a charity organization, whose activity was questioned by the Germans. Fr. Macha was arrested, imprisoned, sentenced to death and guillotined on December 3, 1942. In 2012, the Archbishop Wiktor Skworc made efforts to initiate the beatification process of the Silesian martyr. Focusing on following the procedures established by the Congregation for the Causes of Saints in a consistent and faithful way, the author does not avoid mentioning the difficult moments of the process.

PL

Ks. Jan Macha, kapłan diecezji katowickiej, podczas II wojny światowej stworzył organizację charytatywną, której działalność została zakwestionowana przez Niemców. Duchowny został aresztowany, uwięziony, skazany na karę śmierci i 3 grudnia 1942 r. ścięty na gilotynie. W 2012 r. abp Wiktor Skworc rozpoczął starania o wyniesienie ks. Machy na ołtarze. Artykuł przybliża kulisy i kolejne etapy (diecezjalny i rzymski) procesu beatyfikacyjnego śląskiego męczennika. Zwracając uwagę na konsekwentne i wierne trzymanie się procedur, wytyczonych przez Kongregację Spraw Kanonizacyjnych, autor nie unika wskazania trudnych momentów towarzyszących procesowi.

14

Błogosławione Siostry Elżbietanki: męczenniczki czasu II wojny światowej

63%

Kijas Z. J.

Studia Elbląskie

|

2022

|

vol. 23

227-239

EN

The submitted text is a reflection on the figure of the Christian martyr. He is a witness to the truthfulness of faith in God, who is life. This concept of martyrs found its application in the books of the New Testament. Henceforth, an authentic witness is one who not only gives verbal testimony to something or someone, but testifies to it with his own life. The motive for them is the beatification of 10 Elizabethan martyrs. They were: Sister M. Edelburgis Kubitzki († February 20, 1945); Sister M. Rosaria Schilling († February 23, 1945); Sister M. Adela Schramm († February 25, 1945); Sister M. Sabina Thienel († March 1, 1945); Sister M. Adelheidis Töpfer († 24 March 1945); Sister M. Melusja Rybka († 24 March 1945); Sister M. Sapientia Heymann († 24 March 1945); Sister M. Felicitas Ellmerer († 25 March 1945); Sister M. Acutina Goldberg († 2 May 1945) and Sister M. Paschalis Jahn(† 11 May 1945). Their beatification took place on June 11, 2022 at the Wroclaw Archcathedral. All of them were murdered by Red Army soldiers in the final months of World War II. Who, then,is a Christian martyr? What is his strength? The strength of the martyr is Christ. However, it is not enough to believe in the strength Christ gives to be victorious in the fight against evil. It doesn’t help to be passive, but something more is needed. It takes the light of conscience. A martyr becomes a witness to truth, goodness, justice only because he was first a man of conscience. His life was beautiful because it was a life according to a beautiful conscience.

PL

Przedłożony tekst stanowi refleksję nad postacią chrześcijańskiego męczennika. Jest on świadkiem prawdziwości wiary w Boga, który jest życiem. Takie pojęcie martys znalazło zastosowanie w księgach Nowego Testamentu. Odtąd autentycznym świadkiem jest ten, kto nie tylko daje słowne świadectwo o czymś lub o kimś, ale zaświadcza o tym własnym życiem. Motywem do nich jest beatyfikacja 10 męczenniczek elżbietanek. Były nimi: Siostra M. Edelburgis Kubitzki († 20 lutego 1945); Siostra M. Rosaria Schilling († 23 lutego 1945); Siostra M.Adela Schramm († 25 lutego 1945); Siostra M. Sabina Thienel († 1 marca 1945); Siostra M. Adelheidis Töpfer (⸶24 marca 1945); Siostra M. Melusja Rybka († 24 marca 1945); Siostra M. Sapientia Heymann († 24 marca 1945); Siostra M. Felicitas Ellmerer († 25 marca 1945); Siostra M. Acutina Goldberg († 2 maja 1945 i Siostra M. Paschalis Jahn († 11 maja 1945). Ich beatyfikacja odbyła się 11 czerwca 2022 r. w archikatedrze wrocławskiej. Wszystkie one zamordowane były przez żołnierzy Armii Czerwonej w ostatnich miesiącach II wojny światowej. Kim zatem jest męczennik chrześcijański? Co jest jego siłą? Siłą męczennika jest Chrystus. Nie wystarczy jednak wierzyć w siłę, której udziela Chrystus, aby odnieść zwycięstwo w walce ze złem. Nie pomaga bierność, lecz potrzeba czegoś więcej. Potrzeba światła sumienia. Męczennik staje się świadkiem prawdy, dobra, sprawiedliwości tylko dlatego, że był wpierw człowiekiem sumienia. Jego życie było piękne, bo było życiem zgodnym z pięknym sumieniem.

15

Męczeństwo z powodu odium fidei – na przykładzie zabójstwa ks. Stanisława Streicha w świetle zbrodni lubońskiej

63%

Mueller W.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2022

|

vol. 42

|

issue 2

235-253

EN

The article is devoted to the analysis of the murder of the parish priest of st. John Bosco in Luboń, made on February27, 1938 by a communist agitator. Despite the fact that so many years have passed since the priest’s death, the matter raises many emotions to this day, because the pastoraland social activity of rev. Steich left behind abundant and blessed fruits, and he himself became a candidate for the glory of the altars on the way of martyrdom. In the canonization inquiry aimed at recognizing martyrdom, the Church pays special attention to the need to accept death, as exemplified by Christ, and reminds us that from ancient times martyrdom was compared to water baptism and was called the baptism of blood. However, this does notchange the fact that the essential elements to be considered in such proceedings, conducted in this way, are: indication of a specific person of the martyr and the persecutor, proof of the actual death, as well as the cause of death. All these areas of research not only appear in the“crime of Luboń”, but confirm and ensure that the Servant of God, rev. Stanisław Streich is an in odium fidei martyr, and his beatification is a matter of time.

PL

Artykuł poświęcony został analizie zabójstwa proboszcza parafii św. Jana Bosko w Luboniu, dokonanego 27 lutego 1938 r. przez komunistycznego agitatora. Mimo iż od śmierci kapłana upłynęło tak wiele lat, sprawa po dziś dzień budzi wiele emocji, ponieważ działalność duszpasterska i społeczna ks. Streicha pozostawiła po sobie obfite i błogosławione owoce, a on sam stał się kandydatem do chwały ołtarzy na drodze męczeństwa. W dochodzeniu kanonizacyjnym, zmierzającym do uznania męczeństwa, Kościół zwraca szczególną uwagę na konieczność akceptacji śmierci, jakiej przykład dał Chrystus, i przypomina, że męczeństwo od starożytnych czasów przyrównywane było do chrztu z wody i nazywano je chrztem krwi. Nie zmienia to jednak faktu, że zasadniczymi elementami, które należy rozpatrzyć w takim postępowaniu, prowadzonym tą właśnie drogą, są: wskazanie konkretnej osoby męczennika oraz osoby prześladowcy, udowodnienie rzeczywistej śmierci, a także wykazanie przyczyny śmierci. Wszystkie te obszary badań nie tylko pojawiają się w „zbrodni lubońskiej”, ale potwierdzają i dają pewność, że sługa Boży ks. Stanisław Streich jest męczennikiem in odium fidei, a jego beatyfikacja jest kwestią czasu.

16

Męczennik jako świadek w aktach męczenników

51%

Wysocki M.

Verbum Vitae

|

2015

|

vol. 28

347-375

EN

The article explores the phenomenon of Christian testimony present in experiences of persecution and in the death of martyrs, those who have given their lives for Christ. The primary sources for our reflection are the preserved descriptions of martyrdom (passio, acta martyrum). Martyrdom is commonly considered as the highest form of Christian testimony, thus it is useful to examine how it is present in the direct testimonies of the passion and death of the Christians of the first centuries, in that period of persecutions when indeed the theology of martyrdom first awakened and the witness of a Christian’s life and death took on particular importance. The article discusses the issue of testimony from different points of view: the witness of written testimonies, the testimony of the earthly lives of the martyrs, the testimony of their faith, and testimony of the act of martyrdom itself.

PL

Prezentowany artykuł ukazuje zagadnienie chrześcijańskiego świadectwa widziane z perspektywy prześladowań, procesów i śmierci męczenników oddających swe życie za Chrystusa. Źródłem dla rozważań są zachowane opisy męczeństwa (passio, acta martyrum). W chrześcijaństwie męczeństwo uważane jest za najwyższą formę świadectwa dawanego Chrystusowi i wierze, dlatego należy przebadać, w jaki sposób świadectwo obecne jest w tych bezpośrednich opisach męki i śmierci chrześcijan pierwszych wieków, w okresie prześladowań, gdy teologia męczeństwa dopiero się rodziła, a dawanie świadectwa chrześcijańskiego życia i śmierci było szczególnie ważne. Artykuł przedstawia zagadnienie chrześcijańskiego świadectwa z różnych stron: świadectwo spisanych świadectw, świadectwo życia męczenników, świadectwo wiary i świadectwo męczeństwa.

17

Padre Ludwik Mzyk primo maestro dei novizi e primo martire della provincia polacca SVD

51%

Miotk A.

Nurt SVD

|

2018

|

issue 1

226-243

IT

Il beato Ludwik Mzyk è il primo martire della Provincia Polacca SVD, creata nel 1935. Dopo i suoi studi all’Università Gregoriana a Roma, P. Mzyk e stato nominato primo maestro dei novizi di questa provincia a Chludowo. La sua personalità presentata in tre parti, appare come un esempio straordinario di una vita totalmente dedicata a Dio nel servizio dei futuri missionari della Parola di Dio. La prima parte presenta cronologicamente i momenti salienti della vita del Beato. La seconda parte basata sulla sua corrispondenza mette in rilievo alcuni aspetti della personalità nella ottica delle relazioni con gli altri, particolarmente con Padre Josef Grendel, il Superiore Generale della Congregazione. Infine, la terza parte, getta una luce sul suo profilo spirituale, che rispecchia principalmente la spiritualità della Congregazione. La sua spiritualità si evidenzia prima di tutto nell’osservazione dei voti religiosi, nella fedeltà alle Costituzione della Congregazione. Nonostante i costanti problemi di salute, P. Mzyk affascinava gli altri con la sua calma e grande prudenza. La sua persona si distingueva per lo straordinario sacrificio - un dono di sé per gli altri. La sua spiritualità basata sull’Eucaristia era segnata da profonda devozione allo Spirito Santo e a Maria, la sua Sposa. L’eroica morte di P. Mzyk ha confermato la sua vita, che ha fatto una grande impressione sui suoi allievi, convinti della sua santità.

EN

Blessed Ludwik Mzyk was the first martyr of the newly created (1935) Polish Province of the Society of the Divine Word. After finishing his studies in Rome he was appointed novice master in Chludowo. The first part of this essay is a chronological account of his life and work. The second one traces his character and interpersonal skills in his extant correspondence, especially with the then superior general, Fr. J. Grendel. The final part of the essay describes his spirituality, deeply immersed in the SVD charisma and informed by his religious vows and SVD constitutions. Despite recurring health problems, Fr Ludwik was always remarkably peaceful and prudent, always ready to sacrifice himself for others. His spirituality was based on Eucharist and great devotion to the Holy Spirit and His Spouse. In his martyrdom he gave credence to what he preached. His lifestyle greatly influenced his pupils and convinced many that he was indeed a saint.

PL

Błogosławiony Ludwik Mzyk jest pierwszym męczennikiem (utworzonej w 1935 roku) Polskiej Prowincji Zgromadzenia Słowa Bożego. Po ukończeniu studiów w Rzymie został mistrzem nowicjatu w Chudowie. Sylwetka o. Mzyka przedstawiona jest w trzech odsłonach: pierwsza ukazuje chronologicznie ważne etapy życia błogosławionego; druga akcentuje niektóre aspekty jego osobowości w relacjach interpersonalnych na bazie korespondencji, zwłaszcza z Przełożonym Generalnym Zgromadzenia ojcem J. Grendlem; trzecia przybliża jego profil duchowy, będący dobitnym odzwierciedleniem duchowości Zgromadzenia Słowa Bożego. Duchowość o. Mzyka była przede wszystkim osadzona na ślubach zakonnych i zachowywaniu Konstytucji Zgromadzenia. Mimo ciągłych problemów ze zdrowiem odznaczał się spokojem i rozwagą. Postać o. Ludwika emanuje zadziwiającą ofiarnością, darem siebie dla innych. Jego duchowość była oparta na Eucharystii oraz wielkiej czci Ducha Świętego i Jego Oblubienicy. Ojciec Mzyk heroiczną śmiercią męczeńską uwiarygodnił to, co głosił. Życie błogosławionego robiło wielkie wrażenie na jego wychowankach i przekonało wielu o jego świętości.

18

Schody na Skałkę. Z zagadnień ikonografii męczeństwa św. Stanisława Biskupa

51%

Węcławowicz T.

Folia Historica Cracoviensia

|

2003

|

vol. 9

EN

For over one hundred years research discussions have revolved around two issues: was Skałka really the site of the martyrdom of bishop Stanislaus, and, what was the church like in its medieval phases: the alleged, pre-Romanesque phase and, confirmedby sources, the Gothic foundation of Casimir the Great. An argument over the site of the martyrdom will turn out to be unimportant if it is considered in two different meanings, two different orders of interpretation. In the historiographic meaning, bishop Stanislaus might have been killed on the Wawel hill, while in the hagiographic meaning, the martyrdom must have taken place on the site called Skałka, outside the town and the Vistula river, in a distant sanctuary of Archangel Gabriel. The latter of the aforementioned research questions - what was the church “NaSkałce’ like in the Middle Ages - was put at the end of the 19th century by Władysław Łuszczkiewicz. In an answer, he presented the churches imagined in the scenes of the Martyrdom of St. Stanislaus in triptychs from St. Mary’s church in Cracow and froma church at Pławno. He understood them as realistic views of Skałka at the beginning of the 16th century A survey of a broad material shows, however, that in the late medieval iconography of St. Stanislaus at least two architectural types of the church which is the background of the Martyrdom scene can be distinguished at the beginning of the 16th century. The question what Skałka was like in reality is a wrong question then and must be left unanswered. The right question is: why was the architectural background of the Martyrdom scene depicted in such different ways, and, was this architecture in its iconographic design really meant to show only the Gothic church ‘Na Skałce’. With varied realisations of details of the church itself, the common motives of all depictions of Skałka are: walls surrounding the hill, gates built in them - one, two or three, always open and flights of stairs or ladders leading to the gates from the site where the hired assassins mutilate the body of the Saint. Moreover, nearly in every depiction figures can be seen mounting the stairs towards the open gates. These figures as well as stairs or ladders or gates are not to be found in the texts of The Life o f the Saint because painted and graphic renderings have primarily moralizing aim. The archetype of ‘the stairs to Heaven’ is substantiated in the iconography of the Martyrdom as stairs to the church on Skałka.The interpretation of the stairs to Skałka can therefore be resented as follows: L i t e r a l l y , stairs to the gates are indeed stairs leading to the church ‘Na Skałce’. I n a n a l l e g o r i c a l interpretation, they are the Cross of Christ, who enabled thefaithful to ascend to Redemption. A typological unity of steps on Jacob’s ladder and the Cross of Christ has frequently been raised in exegesis, and St. Stanislaus appears here, like every martyr, as alter Christus. In a t r o p o l o g i c a l interpretation, ascending stairs indicate aspiring towards perfection through mounting the steps of deeds. I n a n a n a g o g i c interpretation, these stairs lead to the gates of heavenly Jerusalem.

PL

Na zachodnim cyplu dawnej wyspy wiślanej znajduje się niewielkie wzniesienie, już przed wiekami zwane zdrobniale Skałką (Rupella). Jego względna wysokość istotnie nie jest wielka - około 6 metrów - lecz w płaskim krajobrazie nadrzecznej terasy sylweta wzgórza zwieńczonego kościołem stanowi wyraźną dominantę. Od ponad stu lat dyskusje badawcze koncentrują się wokół dwu zagadnień: czy istotnie Skałka była miejscem męczeństwa biskupa Stanisława, oraz jak wyglądał kościół Na Skałce w swych średniowiecznych fazach - domniemanej przedromańskiej i potwierdzonej źródłowo gotyckiej, fundacji Kazimierza Wielkiego. Oba zagadnienia są wzajemnie powiązane.Przywołane w artykule przykłady porównawcze ukazują tło ideowe, na którym kształtowały się i funkcjonowały wyobrażenia ikonograficzne pasji św. Stanisława oraz sposób postrzegania miejsca Męczeństwa - kościoła Na Skałce w wieku XV i na początku wieku XVI.

19

Kościoły pw. św. Stanisława BM w Krakowie wybudowane w XX wieku

51%

Wroński J. S.

Folia Historica Cracoviensia

|

2003

|

vol. 9

EN

1. Die Pfarrkirche Zum Hl Bischof und Märtyrer Stanislaus in DąbieDąbie liegt 3 Kilometer östlich vom Stadtzentrum entfernt. In die Stadt wurde es 1911 eingemeindet. In den Jahren 1965-75 entstand hier eine Wohnsiedlung. In den nächsten Jahren -infolge der zunehmenden Einwohnerzahl - erfolgte eine Verdichtung der Wohnsiedlungsbebauung. Das Grundstück, auf dem die Kirche steht, liegt im Winkel zwischen der Weichsel und der Białucha, im Bereich der ehemaligen österreichischen Schanze FS-16. Es war stark mit Bäumen bepflanzt. Das bereitete aber viele Schwierigkeiten, d.h. es gab Probleme sowohl mit der Ausdünnung der Bäume, als auch mit der Erhaltung des restlichen Baumbestandes. Am 11. März 1982 erhielt Dąbie endlich eine Baugenehmigung für den Bau einer Kirche in der Wohnsiedlung. Die Kirche, die nach einem Projekt des Architekten Henryk Kamiński in den Jahren 1984-2000 errichtet wurde, ist der Gemeinde zur Verfügung gestellt, aber im Innern noch nicht ausgestattet. Der Bau der Kirche zerfällt in zwei Phasen: die erste Phase dauerte bis zum Jahre 1989, in dem es zu einem Probstwechsel kam. Der neue Probst und zugleich der Investor Wiesław Macuda übernahm den Bau in dem Moment, als die Mauern der Kirche bis zu den Sohlbänken ausgeführt waren. Mit voller Energie ging er ans Werk, um den Bau weiterzuführen. Die Kirche hat zwei Geschosse: - die sog. Unterkirche im Erdgeschoss und die Oberkirche. Die Kirche hat einen fast quadratischen Grundriss, der diagonal gestellt und stark modifiziert ist. Die eigentliche Kirche - die Oberkirche ist dreischiffig. Die Seitenschiffe sind von dem Mittelschiff durch (je einen) Pfeiler getrennt. Das Mittelschiff hat einen Obergaden (Region der Fenster im Mittelschiff iner Basilika) in der Form einer Lichtnische, durch die das Licht in den Raum hineinfällt und die ganze Kirche mit Licht überflutet ist. Von hier aus streben die „Scheiben-wände” der Obergadenlichtnische nach oben. Ziel ist die größte Höhe über dem Altarraum. Die Stahlbetondecke ist in mehrere Flächen zergliedert, die auf vielen Ebenen liegen. Der Altar steht auf einem vielstufigem Podest. Ihm gegenüber liegt der Chor, der aus Konstruktionsgründen drei Etagen hat (eine Seltenheit in der Architektur Krakaus). Die Schönheit der Kirche drückt sich in ihrer Geräumigkeit, der vielflächigen Decke aus, die reichgestaltet ist und dadurch Licht-Schatteneffekte hervorruft. Da die Kirche unter der Schutzherrschaft des Hl. Bischofs Stanislaus steht, hat sie eine symbolträchtige Form. Sowohl der Grundriss als auch der Baukörper der Kirche nahm die Form einer Mitra an (zwei schildförmige Wände, vom und hinten gebogen, oben dreieckig - spitz zulaufend, die durch Balkenträger verbunden sind). Architektonisch gesehen, gehört die Kirche der späteren Moderne an.2. Die Pfarrkirche Zum Hl. Bischof und Märtyrer Stanislaus in Kantorowice Sie ist als typischer Integrationsbau niedrig gehalten und zwischen den Siedlungshäusern eingebunden. Die Kirche wurde in den Jahren 1985-1986 als Notkirche errichtet und zwei Jahre darauf vom Bischof Kazimierz Nycz eingeweiht. Als eigene Pfarrei existiert sie erst seit dem 2. Februar 1994. Die Kirche ist ein eingessossiger Längsbau, der mit einem Satteldach gedeckt ist. Von außen sieht sie wie ein größeres Wirtschaftsgebäude aus, mit einem Dachreiter (Signaturtürmchen) auf dem Dachfirst. Beim Betreten des Innenraumes bemerkt man, daß der Bau in drei Schiffe eingeteilt ist. Das rechte Seitenschiff hat die Rundbogenarkaden und dient zusätzlich als Kapelle, das linke aber ruht nur auf einem Pfeiler und bildet mit dem Hauptschiff einen Raum. An der Altarwand hängt das Bild des Hl. Stanislaus, das vom Maler Piotr Moskal gemalt wurde. Der Altar steht auf einem einstufigem Podest. Stilistisch gehört die Kirche zur Moderne. 3. Die Kirche Zum Hl. Bischof und Märtyrer Stanislaus in Tonie Tonie ist ein ehemaliges Dorf am Sudolufer malerisch gelegen. Es liegt 7 Kilometer nördlich vom Stadtzentrum, an der alten Handelsstraße über Będzin nach Schlesien. 1961 wurde es in die Stadt eingemeindet. In Tonie steht ein alter Bildstock, der den Hl. Stanislaus (den Bischof und Märtyrer) darstellt. Er ist wahrscheinlich eine Replik des berühmt gewordenen Bildstocks des Hl. Stanislaus Auf dem Felsen. An diesem Bildstock, der von der dortigen Bevölkerungverehrt wurde, fanden Maiandachten statt und später wurden Messen gelesen. Es stand daher fest, daß die Kirche, die in Zukunft gebaut werden sollte, den Namen des Hl. Stanislaus tragen muß. Am 3. September 1990 begann Priester Jan Urbański eine seelsorgerische Tätigkeit in Tonie. Im März nächsten Jahres begann der Neubau unter seiner Leitung. Der Plan der Kirche wurde vom Architekten Wiesław Stefański unter Mitarbeit von Ireneusz Piotrowski vorbereitet. Nach dem Ablauf der sieben Monate stand die Kirche fertig und der Kardinal Franciszek Macharski konnte die erste Messe in den rohen Mauern dieser neuen Kirche lesen. Am 20. Mai 1993 wurde offiziell ein Seelsorgezentrum ins Leben gerufen.Die Kirche hat einen originellen Plan. Sie ist ein Längsbau, dreischiffig. Diese Dreischiffigkeit ist aber ungewöhnlich gestaltet, d.h. das Hauptschiff ist von der Achse „pendelartig” abgerückt, so daß die beiden Seitenschiffe keilhaft oder besser gesagt trapezförmig gestaltet sind. Die Richtung der Schiffe läuft nicht, wie üblich, parallel zu Außenwänden; durch die Schrägstellung des Mittelschiffes sind die Seitenschiffe trapezförmig. Eine ähnliche Originalität zeigt die Gestaltung der Apsis, die in der Form einer Schleife gebaut wurde. Die Chortreppe ist auch anders als sonst gestaltet. Der eine Treppenlauf hängt über dem Eingang, um zu zeigen, daß der Eintretende geistig in die Kirche steigen muß. Alles andere ist hier fast wie im alten Kirchenbau. Der Baukörper erinnert an schlichte italienische Kirchenbauten des Mittelalters. Stilistisch gehört die Kirche zur Postmodeme mit einigen de-konstruktiven Elementen.

PL

Dnia 17 września 2003 r. minęła 750. rocznica kanonizacji św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Jego imię nosi m.in. katedra wawelska - święte miejsce Polaków - symbol trwania narodu. Tu znajduje się konfesja nazywana Ara Patriae - Ołtarzem Ojczyzny i relikwie świętego patrona Polski. Miejsce męczeńskiej śmierci Świętego na Skałce odwiedzają rokrocznie tysiące pielgrzymów, a w majową niedzielę po św. Stanisławie w uroczystej procesji z Wawelu na Skałkę biorą udział biskupi polscy z Prymasem na czele. Oprócz tych dwóch miejsc, związanych z postacią św. Stanisława i tak bardzo cenionych przez Polaków, istnieją w Krakowie jeszcze trzy kościoły, które wybudowane zostały w ostatnim dwudziestoleciu XX wieku. Są to kościoły na D ą b i u , w K a n t o r o w i c a c h oraz w T o n i a c h . Niniejszy artykuł, opisujący trzy krakowskie kościoły, zawiera każdorazowo krótkie kalendarium, przedstawiające najważniejsze dane z życia parafii, a przede wszystkim daty z dziejów budowy kościoła od momentu powstania ośrodka duszpasterskiego aż do momentu poświęcenia świątyni. Następnie ukazuje krótki opis architektoniczny kościoła. Znajdziemy tu również próbę analizy architektonicznej oraz interpretację zjawisk stylistycznych typowych dla ostatniego dwudziestolecia XX wieku. Artykuł zawiera również opisy wystroju świątyni, jeśli ta została już ukończona, a jeśli prace nad jej wystrojem lub projektem wystroju w dalszym ciągu trwają, to podane zostaną w największym skrócie owe zamierzenia odnoszące się do jej wystroju. Poza tym w artykule znajdziemy próbę odpowiedzi na pytania, w jakim stopniu wezwanie świątyni miało wpływ na zamysł i koncepcję architektoniczną kościoła oraz jego wystrój, a także jak wezwanie kościoła odcisnęło swoje piętno na życiu parafii. W podsumowaniu spróbujemy spojrzeć całościowo na te trzy świątynie, stanowiące w naszym mieście fenomen zarówno pod względem religijnym i socjologicznym, jak i architektonicznym..

20

Imię Stanisław w słowiańskiej tradycji onomastycznej

51%

Sowa F.

Folia Historica Cracoviensia

|

2003

|

vol. 9

EN

St. Stanislaus, bishop and martyr, is one of the few saints of the Church bearing a traditional Slavic name. It belongs to an Indo-European Anthroponomastic system as a compound name whose components represent a pattern inherited from the period of the Indo-European community. This is a fortune-telling name (a nomen-omen) given to a child on a wish of the parents, who wanted him to be famous (Polish ‘slawa’ means ‘fame’)- Today, in our Christian culture, in choosing a name for the child we considerthe following: 1) the child ‘brought’ his/her name (i.e. is given the name of the day’s patron; this is the gist of our ‘nameday’), 2) a family tradition, 3) respect for the grandfather or father (grandmother, mother), 4) fashion. Today’s anthroponomastic system in Slavic languages (except Bulgarian) has grown cold leaving us unable to acquire precise understanding of the meaning of the name. Besides, nowadays names only denote, theydo not mean anything. Compound Slavic names refer in their structure to names from other groups of the Indo-European community and are closely linked with a nation’s spiritual culture and appropriate ultimate and instrumental values. In Indo-European languages a different number of lexical components is used in names as their first or second part: in Old Indian - 865; in Old Persian and Median - 43; in Greek - 1015; in the Celtic group - 336; the German one - 1800 and in the Slavic group - 220. The most numerous in Old Polish anthroponomastics were names with the component slaw. As the first component - slaw appears in 4 names, and as the second, in 100. This component has appeared from times immemorial in Indian, Avestan, Greek and Illyrian names. Name Stanislaus is known in all Slavic countries, while its feminine form only in Polish, Bulgarian, Serb and Croatian. In Poland it has been in use since very old times up to now. Numerous surnames and names of places derive from it. The popularity of the name waned slightly in the 19th century, but it has never come into disuse as was the case with many Slavic names, which were ‘dug out’ in the 19th century, and not infrequently, erroneously read. A great number of Indo-European names with the component - ‘slaw’ testifies to the fact that people who bore that name always wanted to be the bearers offame, good fame that is, such as St. Stanislaus, bishop and martyr, has enjoyed.

PL

Św. Stanisław jest jednym z nielicznych świętych Kościoła powszechnego noszących tradycyjne słowiańskie imię. Należy ono do kręgu imion dwuczłonowych, mających starą indoeuropejską tradycję. Trzeba podkreślić, że imię Stanisław od czasów kanonizacji świętego biskupa zawsze było w Polsce używane. Czasem jego popularność nieco słabła, ale nigdy nie zostało zapomniane, jak wiele imion słowiańskich, które dopiero„odgrzebano” w XIX w. Obecność członu odpowiednika słowiańskiego -sław w imionach indoeuropejskich, jego wysoka frekwencja w imionach greckich i słowiańskich pokazuje, że nacechowana pozytywnie wartość tego elementu leksykalnego miała ogromne znaczenie dla człowieka, który zawsze chybachciał być człowiekiem „dobrej sławy”, takiej, jaką się cieszył nasz święty patron - biskup i męczennik Stanisław.

Refine search results

ISLAMIC INTERPRETATION OF SUICIDE TERRORIST ATTACKS

Terroryzm samobójczy w interpretacji islamu

Blahoslaveny biskup - mućenik Pavol Gojdić OSBM

Marian Dziamarski (1900–1945) – kapłan, męczennik

Aurelian a męczennicy

Wzorce świętości w Fortecy duchownej Królestwa Polskiego Piotra Hiacynta Pruszcza.

The situation of the Greek Catholic Church in Slovakia in the second half of 20th century

Logos i etos świętości w świetle tekstów liturgicznych o św. Stanisławie Biskupie i Męczenniku

Troska kardynała Karola Wojtyły o godne uczczenie jubileuszu św. Stanisława (1972-1979)

Uroczystości pięćsetlecia kanonizacji św. Stanisława w Krakowie w r. 1753 okiem historyka sztuki

Nowe źródło do żywota świętego archimandryty Serafina Szachmucia (1901-1946)

Męczennicy Kościoła donatystów

Ks. Jan Macha (1914-1942) w drodze na ołtarze

Błogosławione Siostry Elżbietanki: męczenniczki czasu II wojny światowej

Męczeństwo z powodu odium fidei – na przykładzie zabójstwa ks. Stanisława Streicha w świetle zbrodni lubońskiej

Męczennik jako świadek w aktach męczenników

Padre Ludwik Mzyk primo maestro dei novizi e primo martire della provincia polacca SVD

Schody na Skałkę. Z zagadnień ikonografii męczeństwa św. Stanisława Biskupa

Kościoły pw. św. Stanisława BM w Krakowie wybudowane w XX wieku

Imię Stanisław w słowiańskiej tradycji onomastycznej