Search results

1

Barbara z Duninów Sanguszkowa jako mecenas w schyłkowej epoce polskiego baroku

100%

Butkiewicz M.

Lubelski Rocznik Pedagogiczny

|

2015

|

vol. 34

|

issue 1

EN

Barbara Sanguszko née Dunin was one of the richest ladies in Poland in the 18th century. She managed a huge estate after her husband’s death. She also devoted a lot of her time to cultural activities. Many promising writers and artists were sponsored by the generous lady. What is more, she contributed to publishing and translations of remarkable works. It is right to call her a Meacenas as her help was anonymous.

PL

Barbara z Duninów Sanguszkowa była jedną z najzamożniejszych dam polskich w XVIII wieku. Zarządzając po śmierci męża ogromnym majątkiem, wiele czasu poświęcała na działalność kulturalną. Była twórczynią popularnego w epoce stanisławowskiej salonu towarzyskiego, a także chlebodawczynią dobrze zapowiadających się literatów. Nie szczędziła pieniędzy na edycję co celniejszych dzieł, włączając się do ich tłumaczenia. Można nazwać ją mecenasem, gdyż jej opieka artystyczna była sekretna i przejawiała się w autentycznej bezinteresowności.

2

Bellum civile, bellum externum. Ambiwalencja obrazów wojny w twórczości Horacego

100%

Kopek W.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2015

|

vol. 15

3-14

PL

Bellum civile, bellum externum. Ambivalence of war images in Horace’s works The article aims at illustrating and explaining the ambivalence of images of just, external war (bellum externum) and civil, fratricidal war (bellum civile) in relation to the ancient literary theory and criticism, the phenomenon of political and cultural ‟patronage” and the political events of Augustan period. By analyzing the odes II 7 and III 2, epode 9 and ode I 37 the author argues that Horace’s initial litterary concept of presentation of civil and external war conventions as fas/nefas changes under the patronage. However, the poet himself, trying to preserve the poetic autonomy and meet the requirements of the ancient literary theory and criticism includes a new political and social situation in the sphere of his work. Key words: Horace; criticism; war; patronage; autonomy;

3

Adama Kazanowskiego, marszałka nadwornego koronnego, lata szkolne i peregrynacje

86%

Broniarczyk M.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2017

|

vol. 54

11–26

EN

Adam Kazanowski was a close friend and a favorite of King Władysław IV Vasa. Thanks to close ties with the monarch, he made a great political and financial career. This article discusses the educational aspects of the biography of the marshal of the court. On the basis of known sources and available literature on the subject, it is impossible to establish the school that Kazanowski attended. Until now, it seemed that at least his studies in Padua should not be questioned. However, the analysis of his correspondence shows that at the time when his name was recorded in the Paduan sources, he was in Warsaw, since he was sending letters to Krzysztof Radziwiłł from there. Further identification problems are caused by the fact that at about the same time there were four members of the family bearing that very name. While the marshal’s education history remains a mystery, on the basis of his later activity, however, it can be said that he had a good command of foreign languages, was well-versed in history and politics, and accumulated a certain amount of general humanistic knowledge, but still, he did not belong to the intellectual elite. In his case, the journey through Western Europe he made as a retainer of Prince Władysław Vasa from 1624 to 1625 certainly had an important educational impact.

4

Zapaść, Która Trwa do Dziś. O Książce Jakuba Banasiaka Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa

86%

Knera J.

Sztuka i Dokumentacja

|

2021

|

issue 25

231-235

5

MECENAT MINISTERSTWA POCZT I TELEGRAFÓW NAD MUZEUM POCZTY I TELEKOMUNIKACJI W WARSZAWIE W LATACH 1921–1939

86%

Suma T.

Muzealnictwo

|

2020

|

vol. 61

2-9

PL

W 1921 r. w Warszawie zostało powołane, z inicjatywy i przy zaangażowaniu Ministerstwa Poczt i Telegrafów, muzeum pocztowe. Ministerstwo aż do roku 1950 roztaczało nad muzeum opiekę i udzielało mu wsparcia. Utworzenie muzeum pod auspicjami ministerstwa – centralnego organu administracji państwowej – dawało placówce wiele korzyści i umożliwiało działalność. Była to inicjatywa bezcenna – bez tego resortowego wsparcia prawdopodobnie niemożliwe byłoby w ogóle utworzenie muzeum w pierwszych latach po zakończeniu działań I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Wynikiem zabiegów podejmowanych przez ministerstwo w dwudziestoleciu międzywojennym było organizowanie społecznych akcji zbiórki przedmiotów zabytkowych do muzeum, udzielanie mu wsparcia finansowego i merytorycznego, opieka prawna, dbanie o właściwą przestrzeń muzealną, dobór odpowiedniej kadry muzealników, wreszcie promocja muzeum i jego zbiorów oraz liczne donacje poczynione na rzecz podległej placówki. Działania Ministerstwa Poczt i Telegrafów, a także osobiste zaangażowanie ministrów w zakresie powołania, a później utrzymania na mapie kulturalnej stolicy i kraju muzeum pocztowego, znacząco przyczyniły się do sprawnego działania jedynego w Polsce Muzeum Poczty i Telekomunikacji.

6

Wokół mecenatu Zakładu Narodowego im. Ossolińskich w XIX w.

86%

Bąbiak G.

Galicja. Studia i materiały

|

2017

|

issue 3: "200 lat Ossolineum"

63-85

EN

The Ossolineum was a result of scientific patronage undertaken by the representatives of the cultural elite since the beginning of the 19th century creating institutions of scientific and artistic life independent from the annexing countries. Those were foundations, to a lesser degree subjects of political pressure, which could be presented by their founders as nationally indifferent. In reality, however, they played a key role in maintaining national identity, educating intelligentsia and gathering and protecting the heritage of “the nation without a country”. Inscribing in the tradition of the activity of Duchess Izabela Czartoryska in Puławy, Józef Maksymilian Ossoliński established one of the first and largest Polish libraries which since the very beginning was open to the scientific world. Along with the libraries of the Zamoyski family in Warsaw and of the Raczyński family and Tytus Działyński in the Poznańskie region they created a network of libraries (mutual contacts and exchanges of doublets) radiating onto Polish annexed territories. And similarly to those the Ossolineum being a result of the patronage generated similar initiatives with their contemporary people who donated there not only family libraries but also gathered for generation works of are and other collections. An integral part of the Ossolineum was Dukes Lubomirskis’ Museum whose owners committed themselves to support this institution thanks to the Przeworsk fee tail set up for this very purpose. The Ossolineum functioned without breaks throughout the 19th century realizing postulates of its founder and consecutive curators, namely Duke Henryk and Jerzy Henryk Lubomirski and Maurycy Dzieduszycki continuing the realization of a sentence inscribed above the Sibyl temple in Puławy: The past for the future.

7

Mecenat literacki Anny Wazówny

72%

Chemperek D.

Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura

|

2020

|

vol. 2 (13)

39-55

EN

The aim of the article is to show the scale of Anna Vasa’s (1568-1625) literary patronage and her role in the literary culture of the Commonwealth at the beginning of the 17th century. The Infanta’s ambitions to become a patron of Protestant culture in the Polish-Lithuanian state succumbing to Catholicism have been fulfilled. The most significant testimonies of this patronage are the works of Evangelicals: the monumental “Postylla” by Samuel Dambrowski, “Florilegium ex Paradiso Psalmorum” by Valerius Herberger or “Heraclitus” by Samuel Bolestraszycki. Anna Vasa’s influence on the literary culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the first twenty years of the 17th century is also demonstrated by the group of Catholic writers who offered her their works. They include, among others: Andrzej Zbylitowski, Stanisław Grochowski, Jan Achacy Kmita, Jerzy Cerazyn, Wawrzyniec Chlebowski. An additional value of this patronage is that the dedications and literary works show the deeds and personality of the princess. The abundance of texts related to Infanta makes the literature connected with the remarkable biography of an independent, well-educated woman, protector of natural scientists, as well as evangelical writers and theologians. The analysis of the royal patronage leads to the another conclusion that in the research on the writings of the Polish-Lithuanian Commonwealth, the aspect of at least trilingualism of the contemporary literature, which was written in Polish, Latin and German, should be more widely considered.

8

Blaski i cienie kuratorii literackiej Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich w latach 1827–1944

72%

Matwijów M.

Galicja. Studia i materiały

|

2017

|

issue 3: "200 lat Ossolineum"

10-42

EN

According to acts by the founder of Ossolineum Józef Maksymilian Ossoliński the tasks of the literary (i.e. scientific) curatorship included managing and supervising the activities of the institution most of all in the scope of administrative-proprietary and personal matters. The position of the literary curators was taken by fee-tail heirs of the Lubomirski family form Przeworsk in years 1827–1944 (Henryk in years 1827–1859, Jerzy – 1847–1851 and 1869–1872 and Andrzej – 1882–1944) or legal guardians of the Przeworsk fee tail (Kazimierz Krasicki in years 1872–1882) except for the years 1851–1869 when the Austrian authorities trusted this position to Maurycy Dzieduszycki for political reasons. The main merit of the literary curatorship was to maintain the character of this institution as it was specified by Ossoliński as a Polish national establishment in the period of the anti-Polish policy realized by the Austrian administration in Galicia in the 1830s. Literary curators also took merit for gaining additional sources of funds for Ossolineum (among others, through obtaining the right to print school textbooks in 1876). In years 1847–1913 literary curators and vicecurators appointed by them took the responsibility of direct management of this institution. Although it caused competence conflicts with consecutive directors of Ossolineum, namely August Bielowski and Wojciech Kętrzyński, but at the same time it allowed them to focus on scientific works and elaborating library resources. Henryk Lubomirski and his son Jerzy also took merit in multiplying museum collections donating their vast collection of paintings, graphics and numismatics being the basis to launch their Museum in Ossolineum in 1869. A negative aspect of the literary curatorship of Andrzej Lubomirski was treating the Ossolineum building as a kind of private seat with harm to the literary and museum needs of the institution and making at times too arbitrary and thoughtless decisions in its matters.

9

Zjawisko dobroczynności w Rosji: cechy charakterystyczne

72%

Yarema R., p., Ławreszuk M., Kostiuczuk J., Ignatiuk K., p., Ławreszuk M., Ignatiuk K.

ELPIS

|

2017

|

issue 19

EN

Historia rosyjskiej dobroczynności pełna jest zadziwiających i jaskrawych przykładów, a także perspektyw odróżniających ją od analogicznych zjawisk na Zachodzie. Autor ukazał cechy charakterystyczne zjawiska dobroczynności, co pomoże w dogłębniejszym jego zrozumieniu. Jedna z jego fundamentalnych podstaw została określona jako głębokie i wszechstronne powiązania z prawosławiem, a także tradycjami miłosierdzia ukształtowanymi już w przedchrześcijańskim okresie rosyjskiej historii, które następnie przybrały postać zorganizowanego społecznego systemu pomocy potrzebującym. Autor rozpatrzył jako oddzielny aspekt rosyjskiej dobroczynności jej powiązania z przedsiębiorczością, które pozostawiły w historii unikatowe zjawisko „złotego wieku rosyjskiego mecenatu” na przełomie XIX-XX ww.

10

Uwagi o mecenacie literackim w Polsce i na emigracji do roku 1989

72%

Zajączkowski R.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 2

39-65

PL

Artykuł skrótowo przedstawia historię mecenatu literackiego w Polsce od czasów najdawniejszych aż do przełomu politycznego w 1989 r. Omówione zostały zarówno działania mecenasów w kraju, jak i na emigracji, poczynając od XIX wieku. Mecenat literacki zaznaczył się już w średniowieczu, jednak jego najpełniejszy rozkwit przypadł na okres renesansu. Mecenasami byli wtedy zwłaszcza władcy duchowni i świeccy. Wraz z osłabieniem władzy królewskiej w roli mecenasów występowali coraz częściej magnaci – zarówno katoliccy, jak i protestanccy. Po okresie kryzysu mecenat w dziedzinie literatury odrodził się na krótko za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. W okresie rozbiorów mecenat prywatny pozwolił zaistnieć wielu pisarzom tworzącym na terenach Polski, jak i na emigracji. Ważną rolę paramecenacką zwłaszcza do połowy XIX wieku pełniły salony literackie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zmalała znacznie rola mecenasów prywatnych, których zaczęło zastępować państwo. Niezwykle ważną rolę pełnił mecenat w okresie II wojny światowej. Dzięki niemu udało się pomóc wielu pisarzom oraz w dużej mierze zachować dorobek literatury. Okres powojenny stał pod znakiem dominacji państwa jako jedynego dysponenta środków na twórczość literacką. Wydawano i upowszechniano niejednokrotnie dobrą literaturę, ale zarazem rynek literacki był zideologizowany i objęty cenzurą. W tym samym czasie w największych skupiskach polskiej emigracji powstały ośrodki, które promowały pisarzy tworzących poza krajem. Od 1989 r. mecenat literacki stał się często domeną prywatnych instytucji, jednak w nowych warunkach społeczno-ekonomicznych nie wykształciły jeszcze dojrzałe mechanizmy wspierania twórczości literackiej. Mimo szeregu niedomagań Polska posiada tradycje godne wielkich cywilizowanych narodów w zakresie mecenatu literackiego.

EN

This article briefly presents the history of literary patronage in Poland since the earliest times until the political turn in 1989. The activities of patrons both in the motherland and in exile, beginning from the 19th century, have been discussed here. Literary patronage was present as early as in the Middle Ages; however, its greatest flowering was observed in the times of the Renaissance. Especially ecclesiastical and secular rulers were patrons at that time. With the decline of royal power, the magnates (both Catholic and Protestant) took the role of patron more and more frequently. After a period of crisis, literary patronage was regenerated for a short time during the reign of Stanisław August Poniatowski. During the era of the partitions it was private patronage which made it possible for many authors, writing both on Polish territory and in exile, to become established. Literary salons played an important para-patronage role, especially until the mid-19th century. After the restoration of Poland’s independence the role of private patrons decreased as the state began to replace them. Patronage was extraordinarily important during the Second World War, when it rendered assistance to many writers and made a considerable contribution to the preservation of literary achievements. In the post-war period it was—the state which was dominant as the only provider of support for literary work. Good literature was frequently published and popularised; however, the literary market was ideological control and censorship. At the same time, in the largest Polish exile communities, new centres, promoting authors writing outside Poland, were being created. Since 1989 literary patronage has often been the domain of private institutions; however in the new social and economical circumstances advanced mechanisms for supporting literary output have not yet been developed. Despite many obstacles, Poland’s traditions are on a par with those of great civilised nations as far as literary patronage is concerned.

11

Księgi promotionum i diligentiarum z donatywy ks. Grzegorza Jana Zdziewojskiego z Łasku (1609-ok. 1685) w zbiorach Biblioteki i Uniwersytetu Jagiellońskiego

58%

Rodak J.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2013

|

vol. 63

83-130

EN

The collections of the Jagiellonian Library contain valuable, lavishly painted manuscripts, which were commissioned in the middle of the 17th century by father Grzegorz Jan Zdziewojski of Łasek (1609–ok. 1685), an extraordinary person unjustly forgotten by the subsequent generations. He was one of the luminaries of his time. The lower classes of the Cracow society appreciated him above all for his speaking skills. He was known as an excellent preacher who preached his sermons in the churches of St. Mary and St. John. He supported students and provided them with scholarships. He was also concerned about the future of the University, to which he bequeathed capital funds. The Libri promotionum et diligentiarum¸ though little known, are the most significant of his donations that have survived to our time.

PL

W zbiorach Biblioteki i Uniwersytetu Jagiellońskiego zachowały się bogato zdobione dekoracjami malarskimi cenne księgi rękopiśmienne. W połowie XVII wieku ufundował je ks. Grzegorz Jan Zdziewojski z Łasku (1609–ok. 1685) – postać wyjątkowa, niesłusznie zapomniana przez kolejne pokolenia. Należał on do światłych umysłów epoki. Wśród plebejskich warstw Krakowa ceniono przede wszystkim jego talent krasomówczy. Uchodził za znakomitego kaznodzieję, głoszącego kazania w kościele Mariackim, jak i u św. Jana. Wspierał materialnie uczącą się młodzież, dla której fundował stypendia. Łożył przy tym koszt na ubranie i wyżywienie najuboższych studentów. Wykazywał także żywą troskę o los Alma Mater zapisując na jej rzecz fundacje kapitałowe. Najcenniejszą darowizną, jaka pozostała po nim do dziś, są mało znane Libri promotionum i Libri diligentiarum.

12

Mecenat rozrzedzony – nowe oblicze wspierania ludzi pióra w XIX wieku

58%

Ścieszka A.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 2

67-82

PL

Artykuł podejmuje tematykę zmian, jakie zaszły na gruncie mecenatu literackiego (rozumianego jako materialne wspieranie ludzi pióra) w XIX wieku, analizuje ich przyczyny i skutki. Wskazuje nie tylko narodziny kapitalizmu jako czynnik, który przemodelował stosunki w obrębie życia literackiego, zwłaszcza finansowanie twórców. Analizuje także przemiany w mentalności ludzi, znaczenie wykształcenia się nowożytnej publiczności literackiej oraz jej oddziaływanie na twórców poprzez prenumeratę, przygląda się postaci nowoczesnego wydawcy (księgarza i drukarza) i znaczeniu jego działalności dla omawianych przemian. Rozważania te prowadzone są przez pryzmat zmian w mecenacie, opisane bowiem czynniki istotnie przyczyniły się do zaniku tej instytucji w starych formach. Zanim jednak do tego doszło (w XX wieku), stan pośredni między dawnym mecenatem wielkopańskim a mecenatem instytucjonalnym, świadczonym przez państwo, będzie nosił cechy pewnego rozproszenia. Owo rozproszenie zostało poddane analizie w artykule.

EN

The article refers to changes which happened in the field of literary patronage (considered as a material support for bookmen) in the XIX century and analyses causes and effects of those changes. It indicates the birth of capitalism as a factor that remodelled the relations within the literary life, especially financing the authors. The article also analyses the changes in human mentality, significance of the emergence of modern literary public and its influence on the authors by means of subscription; it observes the character of modern publisher (bookseller and printer) and influence of their activity on the changes. The consideration is seen from the angle of changes in patronage because the described factors significantly contributed to the decline of this institution in its old form. However, before it happened (in the XX century) there was a transitional state between the old lordly patronage and the new institutional one provided by the state. This transitional patronage was somehow dispersed and the dispersion is analysed in the article.

13

Zmiany w sponsoringu – od filantropii do cause related marketing

58%

Dąbrowska M.

Polonia Journal

|

2015

|

issue 1-2

145-184

EN

The article deals with the problem of sponsorship and patronage showing that these notions were wrongly applied interchangeably. We can notice the evolution from philanthropy charity, technical help to the building of corporate partnerships. The transnational corporations are nowadays determined to elaborate their own programs in which they underline their CSR rather than give the support to the arts and sports. Even countries and societies considered as BoP are taken into account in the new approach which links social aspects to new markets development. The cause related marketing analyzed on the example of American Express and Unilever is one of the more performing tools helping to gain recognition for the enterprise and to make advertisement for its products.

PL

Artykuł podejmuje tematykę sponsoringu i mecenatu zwracając uwagę na to, że niesłusznie wspomniane pojęcia bywają używane wymiennie Można zaobserwować zauważalną ewolucję od mecenatu daru, mecenatu kompetencji do budowania relacji partnerskich ze sponsorowanym podmiotem. Transnarodowe koncerny rezygnują coraz częściej ze wspierania kultury i sztuki i tworzą własne programy w których eksponują społeczne zaangażowanie biznesu. Reklamując swoje produkty, poprawiając swój wizerunek osiągają lepszą sprzedaż, także w krajach ubogich, które dotąd nie były brane pod uwagę w planach ekspansji na rynki zagraniczne. Jednym z najbardziej skutecznych sposobów oddziaływania na klientów stał się cause related marketing pokazany na przykładzie działalności firm American Express i Unilever.

14

Mecenat - różnorodne formy wspierania działalności Kościoła przez sejmik Ziemi Chełmskiej w latach 1648-1717

58%

Kozyrski M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2006

|

vol. 85

123-147

DE

Am Beispiel der vom Provinziallandtag des Gebiets Chełm in den Jahren 1648-1717 getroffenen Entscheidungen wird die Bedeutung des Mäzenats zur Unterstützung des Wirkens der Kirche und der Ordensgemeinschaften präsentiert. Dieses Mäzenat beruhte auf der fi nanziellen Subventionierung und der Freistellung bestimmter kirchlicher Einrichtungen von obligatorischen Leistungen zugunsten des Staates. Allerdings war es von vielen Faktoren abhängig. Zu den wichtigsten Umständen, die die Initiative der fi nanziellen Unterstützung einer bestimmten Einrichtung förderten, gehörten: das Vorhandensein eines entsprechenden Befürworters im Landtag (eines Wohltäters oder Stifters) sowie die Lage der Kirche oder des Klosters selbst, am besten in der Nähe des Ortes, an dem der Landtag zusammenkam. Nur selten wurden Privatpersonen subventioniert, öfter dagegen verschiedene kirchliche und Priesterbruderschaften. Außerdem konnten gewöhnlich diejenigen Ordensgemeinschaften mit der Freigiebigkeit des Landtags rechnen, die eine bestimmte Funktion im Gebiet Chełm erfüllten (z.B. stellten sie Kirchen als Beratungsstätten zur Verfügung, leiteten Armenhäuser und Hospize oder pfl egten Kranke und Verwundete). Auch auf dem Forum des Reichstages (des Sejm) der Adelsrepublik Polen in der Zeit vor den Polnischen Teilungen wurde versucht, die fi nanziellen Schwierigkeiten der Kirche zu beheben. Aber das geringe Interesse der Deputierten an solchen Angelegenheiten sowie die überaus häufi ge Unterbrechung der Reichstage bewirkten, daß diese Problematik öfter bei den Beratungen der Landtage als der Reichstage behandelt wurde und daß die größten, die Kirche quälenden Probleme dort gelöst wurden. Sporadisch überwiesen die Bewohner von Chełm auch Geld an kirchliche Einrichtungen, die außerhalb des Chełmer Landtagsbezirks lagen. Im Berichtszeitraum wurden lediglich das Paulinerkloster in Jasna Góra (Tschenstochau) sowie die polnische Kirche in Rom mit angeschlossenem Spital fi nanziell unterstützt. Für die Ablehnung der Zuwendung jeglicher fi nanzieller Hilfe war meistens das Fehlen von Geldmitteln für diesen Zweck verantwortlich. Aus denselben Gründen kam es auch oft zu Verzögerungen bei der Überweisung der bewilligten Gelder an bestimmte Kirchern und Klöster.

15

Nieznany list Zygmunta Vogla do króla Stanisława Augusta oraz kilka refleksji o edukacji malarza

58%

Mączyński R.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 4: Historia sztuki

75-102

PL

Artykuł prezentuje odnaleziony w zabiorach Archiwum Narodowego w Krakowie list Zygmunta Vogla (1764-1826), przyszłego akwarelisty, do króla Stanisława Augusta. Pismo, pochodzące z roku 1786, jest wielce interesujące, gdyż przynosi garść nieznanych, a nawet zaskakujących informacji do biografii tego ważnego artysty, wskazuje też – jak się zdaje – kluczowy moment w jego życiu. Okazuje się, że już wtedy miał on kłopoty ze wzrokiem i prosił króla o wyrażenie zgody na opuszczenie Malarni zamkowej, gdzie się kształcił, i wcielenie do korpusu inżynierów wojsk koronnych. Zainteresowanie Vogla zagadnieniami inżynieryjnymi wynikło z jego wcześniejszych kontaktów z Christianem Gottfriedem Deyblem von Hammerau, oficerem w korpusie pontonierów, oraz Janem Ferdynandem Naxem, budowniczym królewskim, zajmującym się spławnością polskich rzek, którzy wystąpili w roli nauczycieli architektury cywilnej i wojskowej. Suplika nie została spełniona, gdyż monarcha, doceniając wrodzony talent i zdobyte umiejętności malarskie, odwiódł go od tego zamiaru, wsparł wypłacaną co miesiąc pensją, a wkrótce – po swoim powrocie z podróży do Kaniowa w roku 1787 – zatrudnił do utrwalania w akwarelowych widokach architektonicznych pomników narodowej przeszłości, z czego Vogel wywiązał się znakomicie i został mianowany królewskim „rysownikiem gabinetowym”. W spisanej przez malarza po latach autobiografii pojawił się obraz „najważniejszej chwili” w jego życiu – przypadkowej rozmowy ze Stanisławem Augustem, który wziąwszy młodzieńca pod swoją opiekę, pokierował dalszymi jego losami. Publikowany list do króla dowodzi jednak pewnej mistyfikacji popełnionej przez Vogla, monarsze zainteresowanie nie było bowiem zupełnie przypadkowe, lecz zostało sprowokowane wystosowaną do tronu petycją.

EN

The article presents a letter from Zygmunt Vogel (1764-1826), a future watercolorist, to King Stanisław August, found in the collection of the National Archives in Cracow. The letter, written in 1786, is very interesting, because it provides a handful of new and unexpected facts to the biography of this important artist, it also indicates – as it seems – the key moment in his life. It turns out that at that time he suffered vision problems and asked the king for permission to leave the Castle Art Workshop, where he was educated, and incorporate him into the corps of the Crown Army engineers. Vogel’s interest in engineering issues stemmed from his previous contacts with Christian Gottfried Deybel von Hammerau, an officer in the pontooner corps, and Jan Ferdynand Nax, a royal builder, dealing with the navigability of Polish rivers, who appeared as teachers of civil and military architecture. The supplication was not acquiesced, because the monarch, appreciating his inherent talent and acquired painting skills, dissuaded him from doing so, supported him with a monthly salary, and soon – after his return from a trip to Kaniów in 1787 – hired him to preserve the architectural monuments of the national past in watercolor vedutas. Vogel did it perfectly and was appointed the royal “cabinet draftsman.” In the autobiography, written by the painter, an image of “the most important moment” in his life appeared – an accidental conversation with Stanisław August who, giving his patronage to the young man, guided him. However, the published letter to the king proves a certain hoax perpetrated by Vogel. The monarch’s interest was not completely accidental, but was provoked by a petition addressed to him.

16

Libri promotionum et diligentiarum from the Donation of Father Grzegorz Jan Zdziewojski of Łask (1609–ca. 1685) in the Collection of the Jagiellonian Library

58%

Rodak J., Smycz J.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2020

|

vol. Special Issue

231-267

EN

The collections of the Jagiellonian Library contain valuable, lavishly painted manuscripts, commissioned in the middle of the 17th century by father Grzegorz Jan Zdziewojski of Łask (1609 – around 1685), an extraordinary person unjustly forgotten by the subsequent generations. He was one of the luminaries of his time. The lower classes of the Kraków society appreciated him above all for his oratory skills. He was known as an excellent preacher who gave his sermons in the churches of St. Mary and St. John. He supported students and provided them with scholarships. He was also concerned about the future of the University, to which he donated capital funds. The little known Libri promotionum and Libri diligentiarum are the most significant of his donations surviving to our times.

PL

W zbiorach Biblioteki i Uniwersytetu Jagiellońskiego zachowały się bogato zdobione dekoracjami malarskimi cenne księgi rękopiśmienne. W połowie XVII wieku ufundował je ks. Grzegorz Jan Zdziewojski z Łasku (1609–ok. 1685) – postać wyjątkowa, niesłusznie zapomniana przez kolejne pokolenia. Należał on do światłych umysłów epoki. Wśród plebejskich warstw Krakowa ceniono przede wszystkim jego talent krasomówczy. Uchodził za znakomitego kaznodzieję, głoszącego kazania w kościele Mariackim, jak i u św. Jana. Wspierał materialnie uczącą się młodzież, dla której fundował stypendia. Łożył przy tym koszt na ubranie i wyżywienie najuboższych studentów. Wykazywał także żywą troskę o los Alma Mater zapisując na jej rzecz fundacje kapitałowe. Najcenniejszą darowizną, jaka pozostała po nim do dziś, są mało znane Libri promotionum i Libri diligentiarum.

17

Określenie charakteru prawnego umowy sponsoringu jako przesłanka umożliwiająca podjęcie próby ustalenia jej reżimu prawnego.

58%

Rogacka-Łukasik A.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2013

|

vol. 13

397-419

PL

Podstawową przyczyną powstania niniejszej publikacji był zamiar podkreślenia, jak ważną formą komunikacji podmiotów gospodarczych z opinią publiczną w Polsce stał się sponsoring. Z uwagi na ciągle rosnące zainteresowanie instytucją sponsoringu wystąpiła niejako konieczność podjęcia prób jego uregulowania. Praktyka gospodarcza już od dawna pokazuje, że umowa sponsoringu cieszy się dużym zainteresowaniem. W literaturze zwracano już uwagę na to, że jedną z cech umów nienazwanych jest ich przejściowy charakter, co oznacza, że powtarzalność umów w praktyce obrotu gospodarczego winna skłonić ustawodawcę do podjęcia decyzji o ustawowej regulacji tej umowy. Wydaje się, że nadszedł już czas, by także umowę sponsoringu uregulować ustawowo i zacząć zaliczać ją do grona umów nazwanych. W niniejszej publikacji podjęto próbę ustalenia reżimu prawnego dla umowy sponsoringu. W celu dokonania wspomnianego zabiegu koniecznym stało się określenie jej charakteru prawnego. W związku z powyższym, po przedstawieniu typologii umów, będącej podstawą do dalszych rozważań, analizie i argumentacji poddano szereg umów zarówno uregulowanych w kodeksie cywilnym, jak i tych znajdujących się poza jego obrębem. Zamierzeniem dokonanej analizy było ukazanie, iż pomimo wielu podobieństw umowy sponsoringu z tymi umowami, jest ona samodzielną instytucją prawną, która nie mieści się w ramach występujących w prawie polskim umów.

EN

The main reason for writing this article is the attempt to emphasize how important is the sponsorship in communicating between the enterprise and the public opinion in Poland. Due to the increasing interest in the area of sponsorship, there is a necessity of regulating the phenomenon. The sponsorship agreement has been very popular with the enterprise for a long time. It is found in the literature that one of the main features of unnamed agreements is its temporary character which means that the agreement repetitiveness in the practice of the economic turnover should force the legislator to regulate it lawfully. It is high time to legislate the sponsorship agreement and to include it to the group of named agreements. In this article the attempt to determine the legal regime of the sponsorship agreement was taken. In order to carry the above mentioned deed it was necessary to determine its legal character. Because of it, after presenting the types of agreements being the basis for the further discussion the number of both the named and unmanned agreements within and out of the civil code were analyzed and discussed. The main aim of the taken analysis was to reveal, despite many similarities between the sponsorship agreement with these ones, that it is the independent legal institution, which is not included in the Polish law of agreements.

18

Stalinowska wizja kultury: projekt i realizacja – mecenat w warunkach upolitycznienia

58%

Blecharczyk K.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 2

93-109

PL

Mecenat Stalina nad radziecką literaturą i sztuką został w pełni sformalizowany na początku lat trzydziestych XX w. Polityczne podporządkowanie wszystkich dziedzin kultury oraz próba jej dostosowania do ściśle określonych ideologicznych i partyjnych norm znalazły odzwierciedlenie we wprowadzonej w 1934 r. doktrynie realizmu socjalistycznego. Celem kultury stalinowskiej była sakralizacja władzy oraz pełna unifikacja i podporządkowanie życia obywateli Związku Radzieckiego socjalistycznej wizji. Osoba wodza reprezentuje tu ideę państwa, przez co zyskuje szczególny, transcendentny wymiar, przekładający się także na relację z kulturą. Stalin będąc architektem najdoskonalszego, totalnego dzieła sztuki, jakim miał być socjalizm, zyskał status nie tylko opiekuna życia kulturalnego oraz mecenasa literatury i sztuki, ale najwybitniejszego, wszechmocnego stwórcy. Stalinowska rewolucja kulturalna miała na celu wypełnienie totalnego planu wodza, jakim było stworzenie radzieckiego człowieka i nowego świata.

EN

Stalin’s patronage over soviet art and literature was completely formalized at the beginning of the 1930’s. Political subordination of all domains of culture and its ideological and party standardization were expressed by implementation of socialist realism doctrine in 1934. The very purposes of Stalinist culture were power sacralisation, fully unification and subjugation of the Soviet Union citizens life to the socialist vision. Figure of the leader represents the idea of state that yielded him as a new transcendent dimension. Stalin as an architect of excellent and total piece of art—the socialism, obtained a new special status—became not only a sponsor of entire cultural life, but also the notable, almighty creator. The main goal of Stalinist cultural revolution was to realize the total plan of its leader: creation of the Soviet Man and the new world.

19

Jana Kochanowskiego epigramaty o „pszczołach budziwiskich” i radziwiłłowska elegia (III 9). Prolegomena do badań nad środowiskiem kulturalnym Mikołaja Radziwiłła Czarnego

58%

Chemperek D.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 1: Literatura polska

153-172

PL

Cztery polskojęzyczne epigramaty poświęcone „pszczołom budziwiskim” (Fraszki, „Księgi wtóre”, 83-86), dwie łacińskie miniatury z tomu Foricoenia (44, 45) oraz Elegia IX z „Księgi III” Elegiarum libri quattuor Jana Kochanowskiego dokumentują jego związki z Mikołajem Radziwiłłem Czarnym (1515-1565), kanclerzem wielkim litewskim i wojewodą wileńskim, przywódcą protestantów w państwie polsko-litewskim. Poetyckie miniatury powstały najpewniej w okresie 10 czerwca – 19 października 1563 w Budziwiszkach vel Bujwidiszkach (obecnie: Buivydiškės) koło Wilna, natomiast jesienią tego roku Kochanowski napisał elegię. O ile w Elegii IX poeta kreuje wizerunek Radziwiłła jako męża stanu, sługi państwa króla Zygmunta Augusta, o tyle w bezpretensjonalnych epigramatach możnowładca jest przedstawiany jako mecenas skupionego wokół niego środowiska humanistów, propagujących reformację. Jako radziwiłłowskie „pszczoły” – pracowite, dobroczynne, znoszące na ziemię Bożą prawdę (odwołanie do Platońskiego toposu) – Kochanowski określił leksykografa Jana Mączyńskiego, poetę Andrzeja Trzecieskiego młodszego i zapewne Cypriana Bazylika – poetę, muzyka, drukarza. W epigramatach autor ukazał Mikołaja Radziwiłła Czarnego jako mecenasa kultury nowego formatu, promującego protestantyzm, zaś zgromadzonych wokół niego twórców jako spójne środowisko literackie. Jakkolwiek zostało ono przedstawione w sposób afirmatywny, Kochanowski zachował wobec niego postawę życzliwego outsaidera. Świadczy o tym sceptyczny ton foricoenium 45 i uwarunkowania biograficzne poety, który był wówczas sekretarzem biskupa Piotra Myszkowskiego.

EN

Four Polish language epigrams on the “Budziwiszki bees” (Epigrams, Second Books, 83-86), two Latin miniatures from the volume Foricoenia (44, 45) and Elegy IX of Book III Elegiarum libri quattuor by Jan Kochanowski document his relationship with Nikolai Radziwill the Black (1515-1565), the great Lithuanian chancellor and voivode of Vilnius, the leader of the Protestants in the Polish-Lithuanian State. The poetic miniatures were probably written between June 10 and October 19, 1563 in Budziwiszki aka Bujwidiszki (now Buivydiškės) near Vilnius, and Kochanowski wrote Elegy IX in autumn 1563. While in Elegy IX the poet creates the image of Radziwill as a statesman, a servant of the state of King Zygmunt August, in the unpretentious epigrams the magnate is presented as a patron surrounded by the humanists who promote reformation. Kochanowski described lexicographer John Mączyński, poet Andrew Trzecieski junior and most probably Cyprian Bazylik, poet, musician, and printer, as the Radziwill “bees” – hard-working, charitable, bringing the truth to the God's earth (a reference to a Platonic topos). In his epigrams, the author showed Nikolai Radziwill the Black as a patron of culture of the new format promoting Protestantism, and the creators gathered around him as a coherent literary milieu. Although it was presented in an affirmative way, Kochanowski maintained an attitude of the benevolent outsider. It is reflected by the skeptical tone of foricoenium 45 and biographical circumstances of the poet who was the then secretary of Bishop Piotr Myszkowski.

Refine search results

Barbara z Duninów Sanguszkowa jako mecenas w schyłkowej epoce polskiego baroku

Bellum civile, bellum externum. Ambiwalencja obrazów wojny w twórczości Horacego

Adama Kazanowskiego, marszałka nadwornego koronnego, lata szkolne i peregrynacje

Zapaść, Która Trwa do Dziś. O Książce Jakuba Banasiaka Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa

MECENAT MINISTERSTWA POCZT I TELEGRAFÓW NAD MUZEUM POCZTY I TELEKOMUNIKACJI W WARSZAWIE W LATACH 1921–1939

Wokół mecenatu Zakładu Narodowego im. Ossolińskich w XIX w.

Mecenat literacki Anny Wazówny

Blaski i cienie kuratorii literackiej Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich w latach 1827–1944

Zjawisko dobroczynności w Rosji: cechy charakterystyczne

Uwagi o mecenacie literackim w Polsce i na emigracji do roku 1989

Księgi promotionum i diligentiarum z donatywy ks. Grzegorza Jana Zdziewojskiego z Łasku (1609-ok. 1685) w zbiorach Biblioteki i Uniwersytetu Jagiellońskiego

Mecenat rozrzedzony – nowe oblicze wspierania ludzi pióra w XIX wieku

Zmiany w sponsoringu – od filantropii do cause related marketing

Mecenat - różnorodne formy wspierania działalności Kościoła przez sejmik Ziemi Chełmskiej w latach 1648-1717

Nieznany list Zygmunta Vogla do króla Stanisława Augusta oraz kilka refleksji o edukacji malarza

Libri promotionum et diligentiarum from the Donation of Father Grzegorz Jan Zdziewojski of Łask (1609–ca. 1685) in the Collection of the Jagiellonian Library

Określenie charakteru prawnego umowy sponsoringu jako przesłanka umożliwiająca podjęcie próby ustalenia jej reżimu prawnego.

Stalinowska wizja kultury: projekt i realizacja – mecenat w warunkach upolitycznienia

Jana Kochanowskiego epigramaty o „pszczołach budziwiskich” i radziwiłłowska elegia (III 9). Prolegomena do badań nad środowiskiem kulturalnym Mikołaja Radziwiłła Czarnego