Search results

1

Medykalizacja niepowodzeń szkolnych a rynek usług terapeutycznych. Kontrowersje wokół metod terapii

100%

Chodyna-Santus M.

Przegląd Pedagogiczny

|

2017

|

issue 2

165-177

PL

Medykalizacja jako proces, w którym zjawiska „niemedyczne” stają się faktem medycznym opisywanym jako choroba czy zaburzenie jest jednym z najbardziej znaczących zjawisk społecznych ostatnich kilku dekad. Proces jest wyjątkowo ważny i istotny, gdyż trudno nie dostrzec swojego rodzaju ekspansji medycznej interpretacji zachowań czy problemów, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu nie uzyskałyby statusu zaburzenia czy choroby. Okazuje się, że medykalizacja różnych sfer ludzkiego życia stała się na tyle powszechna, że jest rzeczywistością lekarzy, terapeutów, doradców, ich klientów, jak również została objęta przez mechanizmy rynkowe. Zjawisko medykalizacji jest również wyraźnie widoczne na gruncie edukacyjnym, gdzie stosowanie terminów medycznych czy pseudomedycznych w obszarze pedagogicznym zostało zdefiniowane przez teoretyków związanych z Nową Socjologią Oświaty jako „medykalizacja niepowodzeń szkolnych”. Jest ona możliwa do zaobserwowania w szkolnych realiach w formie zaburzeń uczenia się, diagnozy i różnorodnych terapii (będących dla jednych źródłem zysków, dla innych finansowych strat). Co więcej, wzbudza wiele kontrowersji i wątpliwości wynikających z wprowadzanych przez nią form selekcji społecznej, takich jak etykietowanie, stygmatyzacja czy naznaczanie. Poprzez włączenie zaburzeń edukacyjnych do klasyfikacji chorób m.in. Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń (ICD 10) wyraźnie określa się je jako obiektywny stan chorobowy, z drugiej jednak strony mogą być one postrzegane jako „stan subiektywny czy konstrukt społeczny istniejący głównie w głowach jego spostrzegaczy” (Sokołowska, 1990, s. 194).

2

Słowa-klucze w dyskursie o antykoncepcji

100%

Maciejewski M.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2017

|

issue 10

41-61

PL

Artykuł omawia typowe słowa-klucze stosowane przez czołowych producentów środków antykoncepcyjnych na ich stronach internetowych. Celem jest pokazanie ich znaczenia i roli w dyskursie o antykoncepcji. Głównymi słowami-kluczami są piękno, bezpieczeństwo, naturalność, odpowiedzialność. Zaprezentowany jest także dynamiczny model słów-kluczy. Wynikiem analizy jest charakterystyka współczesnego dyskursywnego obrazu antykoncepcji, kobiety, seksualności, który jest budowany przez koncerny na ich stronach internetowych przy użyciu wyodrębnionych słów-kluczy.

3

Studia medykalizacyjne jako nowa rama opisu zjawisk z zakresu bez-pieczeństwa narodowego

89%

HOFFMANN M.

Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne

|

2016

|

issue 7(1)/2016

387-398

PL

Głównym celem artykułu jest przedstawienie badań dotyczących medykalizacji jako użytecznego teoretycznego narzędzia do analizy zjawisk związanych z bezpieczeństwem. W dzisiejszych czasach coraz więcej międzynarodowego zagrożenia i kryzysów stwarzanych jest przez biologiczne i środowiskowe aspekty ludzkiego życia. Na początku opisana I scharakteryzowana została koncepcja medykalizacji i na tej podstawie autor stara się udowodnić, że badania w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego są ze sobą połączone. Następnie, prezentowane są niektóre podstawowe rodzaje medykalizacji, czyli psychologiczne aspekty konfliktów zbrojnych, efekty medyczne takich konfliktów związanych z tworzeniem nowych chorób, pomysł medykalizacji niepewności (w połączeniu z zestawieniem procesów medykalizacji i sekurytyzacyj-nych) i mocy medycznej jako siły politycznej. Na przykładach empirycznych takich zjawisk, autor stara się krótko wyjaśnić teoretyczny potencjał koncepcji medykalizacji w obszarze badań bezpieczeństwa.

EN

The main aim of the article is to present studies on medicalization as a useful theoretical tool to analyse phenomena connected with security. Nowadays, more and more international threats and crises are posed by a biological and environmental aspect of human life. Initially, a concept of medicalization is described and characterized and on that basis the Author tries to prove that public health and security studies are immensely interconnected. Then, some basic types of medicalization studies are presented, that is, psychological aspects of military con-flicts, medical effects of such conflicts connected with constructing new diseases, an idea of medicalization of insecurity (combined with juxtaposition of medicalization and securitization processes) and medical power as a political power. After some empirical examples of such phenomena are discussed, the Author attempts to briefly explain a theoretical potential of a concept of medicalization within the area of security studies.

4

Horyzonty odczarowania i czynniki rozczarowania współczesną medycyną

88%

Mielczarek R.

Władza sądzenia

|

2019

|

issue 16

141-157

PL

Nowoczesny świat stał się domeną procesu racjonalizacji życia. Medycynie przypadła w nim rola instrumentu racjonalizacji ochrony zdrowia. Proces ten stymulował postęp cywilizacyjny. Jednocześnie cechowała go ambiwalencja w sferze kultury. Podnoszeniu poziomu dobrostanu i zdrowia towarzyszył proces medykalizacji życia. Medycyna weszła na drogę odczarowania i stała się przedmiotem społecznej krytyki. Jednak źródła krytyki wykraczają poza ambiwalencję ubocznych skutków postępu w postaci medykalizacji. Co znamienne, krytyka naświetla społeczną i kulturową istotę problemów, które dotykają współczesną praktykę medyczną. Medycyna może być ujmowana jako przedmiot odczarowania, o ile prezentuje funkcjonalne podobieństwa do sfery kultury, np. takiej jak religia. Artykuł stanowi przyczynek do opisu problemu upowszechniającej się krytyki współczesnej medycyny w jej nowoczesnym, naukowym formacie.

5

Choroba jako podstawa konstruowania nowych tożsamości w zmedykalizowanym świecie.

88%

Wieczorkowska M., Uniwesytet Medyczny w Łodzi

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2013

|

vol. 45

PL

Proces medykalizacji jest zjawiskiem przybierającym w ostatnich dekadach na sile i charakteryzującym się nowymi aspektami i wymiarami (m.in. wzrost znaczenia laików jako aktywnych medykalizerów, farmaceutykalizacja, konsekwencje postępu biotechnologicznego). Zmienia on tym samym oblicze choroby nie tylko w wymiarze medycznym, ale przede wszystkim psychospołecznym, stając się podstawą do kreowania nowych odmian roli chorego i związanych z nimi tożsamości. Celem artykułu jest ukazanie tych aspektów medykalizacji, które wpływają na zmiany w: definiowaniu i odgrywaniu roli chorego, interakcjach między „chorymi”2 a otoczeniem i w ich koncepcjach oraz obrazach siebie. Jako materiał ilustracyjny wykorzystano wyniki badań pilotażowych przeprowadzonych w 2011 r. na grupie 150 dorosłych mieszkańców województwa łódzkiego z wykorzystaniem techniki wywiadu kwestionariuszowego. Skrytykowano teorię roli chorego Parsonsa ukazując jej nieadekwatność w odniesieniu do współczesnych zjawisk medykalizacji. Jako rama konstrukcyjna została wykorzystana interakcjonistyczna koncepcja Turnera (obraz siebie i koncepcja siebie), a proces medykalizacji został zaprezentowany w perspektywie historycznej oraz w kontekście praktyk biowładzy w ujęciu Michela Foucaulta.

6

Samoleczenie: medykalizacja czy demedykalizacja? Granice władzy medycyny

75%

Wójta-Kempa M.

Przegląd Socjologiczny

|

2017

|

vol. LXVI

|

issue 1

83-105

PL

Obserwowane zmiany w zachowaniach okołozdrowotnych jednostek, wzrost zainteresowania własnym zdrowiem i stosowanie samodzielnych praktyk pozamedycznych w dziedzinie zdrowia mogą być traktowane jako zapowiedź procesów demedykalizacyjnych. W artykule zaprezentowano rozważania nad tezą, że samoleczenie i samoopieka, wynikające z różnych czynników makrospołecznych i ekonomicznych, są jednak nadal przejawem medykalizacji, ale na poziomie mikroi mezospołecznym. Jednostki wykorzystują wiedzę i rozwiązania oferowane przez medycynę, filtrując je w ramach realnych i wirtualnych grup uczestnictwa. W niniejszym artykule samoleczenie traktowane jest zatem jako przejaw „automedykalizacji” i obejmuje działania, takie jak: poszukiwanie wiedzy medycznej z niemedycznych źródeł, stosowanie leków O TC i suplementów diety bez konsultacji z lekarzem, samodzielne stosowanie terapii konwencjonalnych, niekonwencjonalnych, jak również kontrowersyjnych lub nawet nielegalnych. Zaprezentowano także próbę wyjaśnienia postawy, którą można nazwać „ucieczką przed medykalizacją”. W artykule podkreśla się ogromną rolę tzw. nowych mediów w wyłanianiu „naiwnych ekspertów” – poprzez umożliwienie anonimowego omówienia problemów zdrowotnych jednostek i tym samym powstawania wiedzy społecznej, która zyskuje status wiedzy „zobiektywizowanej” i która może konkurować z wiedzą medyczną. Ta społecznie konstruowana laicka wiedza staje się podłożem decyzji jednostek, dając przy tym wrażenie, że zachowania zdrowotne są niezależne od medycznej perspektywy. Jednak wybierając „wirtualne” rozwiązania, jednostki nieświadomie praktykują „automedykalizację”.

EN

Nowadays, changes in people’s health behaviours, a growing preoccupation with one’s own health, and the application of non-medical autonomous practices in the health domain can be regarded as symptoms of demedicalization. In this article some arguments are elaborated to illustrate the thesis that self-care and self-medication, coming from different macro-social and economic conditions, are still indicators of medicalization, but at the micro- and mezzo-level of society. Individuals apply medical knowledge and solutions in their own way and filter them through spontaneous actions within both real and virtual groups. Thus in this article self-care is treated as symptom of “auto- -medicalization” manifested in actions like: seeking medical knowledge via non-medical paths; using OTC drugs and dietary supplements without professional advice; and self-administration of conventional, non-conventional and controversial or even illegal therapies. The attitude coined as “escaping medicalization” is also examined. The article shows the major role played by the “new media” in producing “naïve experts” – giving individuals the possibility to share their health problems anonymously and to acquire lay knowledge, which “becomes more objective” and may compete with medical knowledge. Acquiring lay knowledge by sharing it with others and using it to make one’s own decisions gives individuals a strong conviction that their health behaviours are independent of the medical perspective, while in fact individuals, in choosing ‘virtual’ solutions, are unconsciously practicing “auto-medicalization”.

7

Zrzucając maski. Refleksje na temat podmiotowości w świetle procesów (bio)medykalizacji

75%

Burzyński T.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2018

|

issue 37

EN

Tomasz BurzyńskiInstitute of English Cultures and LiteraturesFaculty of PhilologyUniversity of Silesia in KatowicePolandMasks Off. Reflections on Subjectivity from the Perspective of the (Bio)medicalization ProcessesAbstract: The paper deploys conceptualizations and theories typical of cultural studies in order to discuss mechanisms orchestrating the formation of human subjectivity from a perspective of (bio)medicalization processes (Peter Conrad, Adele E. Clarke); that is, modernization tendencies aiming to subordinate social practices to medical jurisdiction. In this methodological context, the article is also an interdisciplinary research project which gestures towards a conceptualization of human subjectivity in which considerations referring to the dichotomy 169 of agency and structure (Anthony Giddens, Piotr Sztompka) are supplemented by the factor of human corporality. The opportunity to subsume biological and biomedical issues within cultural studies without the risk of biological reductionism is the result of providing a theory of subjectivity that involves its probabilistic character. The notion of probabilistic subjectivity is a theoretical construct whose significance for cultural theories springs from the development of genetics and molecular biology and their contribution to processes of biomedicalization.Keywords: medicalization, biomedicalization, subjectivity

PL

Tomasz BurzyńskiInstytut Kultur i Literatur AnglojęzycznychWydział FilologicznyUniwersytet Śląski w Katowicach Abstrakt: Tekst stanowi próbę kulturoznawczego spojrzenia na mechanizmy kształtowania się podmiotowości jednostkowej w świetle procesów medykalizacji i biomedykalizacji (Peter Conrad, Adele E. Clarke), czyli tendencji modernizacyjnych, które zmierzają do podporządkowania praktyk społecznych szeroko pojmowanej jurysdykcji medycznej. W przestrzeni tak zarysowanej optyki badawczej prezentowany artykuł jest jednocześnie interdyscyplinarnym projektem badawczym zmierzającym w kierunku takiej konceptualizacji podmiotowości jednostkowej, w której perspektywa wyznaczona przez opozycję agency-structure (Anthony Giddens, Piotr Sztompka) zostaje uzupełniona przez rozważania dotyczące cielesności człowieka. Możliwość włączenia problematyki biologicznej i biomedycznej w ramy humanistycznych teorii podmiotowości bez ryzyka bycia narażonym na zarzut nieuprawnionego redukcjonizmu biologicznego pojawia się w jako rezultat takiej konceptualizacji podmiotowości, która uwzględnia jej probabilistyczny charakter. Podmiotowość probabilistyczna jest natomiast postrzegana jako konstrukt teoretyczny, którego znaczenie dla nauk o kulturze jest konsekwencją rozwoju genetyki i biologii molekularnej oraz ich wiodącego wkładu w przebieg procesów biomedykalizacji. Masks Off. Reflections on Subjectivity from a Perspective of (Bio)medicalization Processes The paper deploys conceptualizations and theories typical of cultural studies in order to discuss mechanisms orchestrating the formation of human subjectivity from a perspective of (bio)medicalization processes (Peter Conrad, Adele E. Clarke); that is, modernization tendencies aiming to subordinate social practices to medical jurisdiction. In this methodological context, the article is also an interdisciplinary research project which gestures towards a conceptualization of human subjectivity in which considerations referring to the dichotomy of agency and structure (Anthony Giddens, Piotr Sztompka) are supplemented by the factor of human corporality. The opportunity to subsume biological and biomedical issues within cultural studies without a risk of biological reductionism is result of providing a theory of subjectivity that involves its probabilistic character. The notion of probabilistic subjectivity is a theoretical construct whose significance for cultural theories springs from the development of genetics and molecular biology and their contribution to processes of biomedicalization.

8

Społeczne nierówności w zdrowiu – efekt medykalizacji promocji zdrowia?

75%

Słońska Z., Koziarek J.

Zdrowie Publiczne i Zarządzanie

|

2011

|

vol. 9

|

issue 2

64–75

EN

Differentiation of social positions leads to the differentiation of health status in the social structure. This relationship results in the phenomenon of social inequalities in health. Health promotion has been created to improve health status and reduce the social inequalities in populations through building resources for health and healthy lifestyles and ensuring their egalitarian distribution. Taking into account the tasks of health promotion we can premise that the implementation of it creates opportunities for the reduction in social inequalities in health, but on condition that health promotion is not being medicalized. In this article we attempt to substantiate the hypothesis speaking that there is the relationship between the medicalization of health promotion and the sustaining of social inequalities in health over time.

9

Rozumienie ciała w kulturze i medycynie wobec kulturowych przemian

75%

Hańderek J.

Przegląd Humanistyczny

|

2015

|

vol. 59(1 (448))

73-82

PL

The article presents the changes in the approach to carnality in the 20th century. Starting from the analyses of Geronte Böhme and his analyses of the historicity as to understanding of body, through the classic analyses of Michael Foucault to contemporary transhumanist concepts, the author presents not only the changes in the approach to the body, but also to medicine. In contemporary culture promoting the cult of a young body medicine may be treated as a science which serves to beautify or shape one’s own vision of carnality. The body itself is often regarded as a tool which a human may use to express himself/herself, or embed in cultural patterns. A body is no longer treated as a taboo which is proven by relaxed standards of behavior and exposing nudity. Medicine ceased to be a mission or a method of treatment for many researchers and its users and has become a tool to keep the body in a state which is desirable for a man. Transhumanists challenge the nature, treat technology and medicine as a remedy for human weaknesses, a chance to overcome an illness and death. This contemporary approach also indicates the significant changes in comprehension of a human and his/her capabilities.

10

Dyskurs biomedyczny a doświadczenie pacjentów. Anoreksja w ujęciu antropologicznym

75%

Kowalska I. T., Stasińska A.

Lud

|

2019

|

vol. 103

PL

Na przykładzie anorexia nervosa artykuł ten krytycznie odnosi się do zjawiska medykalizacji. Artykuł proponuje przyjęcie perspektywy etnograficznej i autoetnograficznej w rozumieniu i badaniu tego złożonego zaburzenia. Opisuje medykalizację i jej wpływ na pacjentów. Praca oparta jest na analizie literatury oraz badaniach etnograficznych (przeprowadzonych przez Igę Kowalską) z młodymi kobietami, które doświadczyły anoreksji i jej leczenia w Polsce. Opisuje historyczne, społeczne i kulturowe konteksty zjawiska anoreksji. Stawiamy tezę, że między naukami społecznymi, a medycyną potrzebny jest dialog, gdyż anoreksji nie da się wyjaśnić wyłącznie terminami medycznymi. Mogłoby to pomóc lepiej zrozumieć anoreksję, a co za tym idzie wdrożyć nowe rozwiązania do systemu jej leczenia.

11

Medykalizacja starości na podstawie wybranych przykładów filmowych

71%

Gałuszka A., Probierz E.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2020

|

vol. 10

|

issue 1

62-78

EN

The paper deals with the phenomenon of the medicalization of old age. In the process of medicalization, a natural, developmental, cultural, and social phenomenon changes into a medical problem. The process is concluded when a given attribute returns to culture as a medical issue. Examples of such a return include the tendentious image of elderly people in the public space and the media, in particular in films. Recognizing this phenomenon is the first step to a more critical and reflective reception of such messages and, as a consequence, using the medicalized approach to old age less and less frequently. The aim of the paper is to describe the phenomenon of medicalization of old age in films. Due to the role played by films in modelling of attitudes, the intensity of certain patterns may stigmatize the elderly. In order to examine whether such a phenomenon occurs, 37 films have been selected and analysed in terms of the selected aspects of medicalization. The work is empirical and the obtained results indicate that medicalization of old age is a very popular film motif.

PL

Artykuł podejmuje tematykę zjawiska medykalizacji starości. W procesie medykalizacji następuje zamiana zjawiska naturalnego, rozwojowego, kulturowego czy społecznego w problem medyczny. Zakończeniem tegoż procesu jest moment, w którym dany atrybut powraca do kultury jako kwestia medyczna. Przykładem takiego powrotu jest tendencyjne przedstawianie osób starszych w przestrzeni publicznej, przekazach medialnych, szczególnie w filmach. Dostrzeżenie tego zjawiska jest pierwszym krokiem do bardziej refleksyjnego i krytycznego odbioru propagowanych treści, a w konsekwencji minimalizowania przejawiania zmedykalizowanych postaw wobec seniorów i procesu starzenia się. Celem artykułu jest opis zjawiska medykalizacji starości w filmach. Ze względu na rolę, jaką film odgrywa w modelowaniu postaw, ekspozycja i natężenie pewnych wzorców może pełnić rolę stygmatyzującą dla osób starszych. W celu zbadania, czy takie zjawisko występuje, wybrano 37 filmów i dokonano ich analizy pod względem wyróżnionych aspektów medykalizacji. Praca ma charakter empiryczny, a uzyskane wyniki wskazują na szerokie rozpowszechnienie medykalizacji starości jako motywu filmowego.

12

Medykalizacja męskiego ciała

71%

Wieczorkowska M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2016

|

issue 58

71-87

EN

Men’s bodies are subject into the process of medicalization similarly to women’s bodies. Although dynamics of those processes in men and in women is different and the history of man’s medicalization significantly shorter than of a woman`s, there is a body of evidence showing the expansion of those processes in the field of masculinity. This has meaningful consequences for the identity of men as well as for its perception in women. In the subsequent sections of this paper the history of the medicalization of a man’s body will be depicted, the definition and main aspects of the medicalization processes will be elaborated. To show the character of the medicalization of masculinity examples including andropause, erectile dysfunction, baldness, plastic surgery, male circumcision and hypercholesterolemia will be elaborated.

PL

Ciało męskie podlega procesom medykalizacji, podobnie jak ciało kobiece. Choć dynamika tych procesów jest nieco inna, a historia medykalizacji męskich ciał krótsza niż w odniesieniu do ciała kobiecego, istnieje bogata literatura i szereg dowodów ekspansji tych procesów w obszarze męskiej cielesności, co ma swoje konsekwencje dla postrzegania własnego ciała przez samych zainteresowanych, a także przez żeńską część społeczeństwa. W kolejnych częściach artykułu przybliżona zostanie historia medykalizacji męskiego ciała, samo pojęcie medykalizacji i najważniejsze aspekty tego procesu. Pokazaniu charakteru umedycznienia męskości służą przykłady medykalizacji męskiego ciała: andropauza, dysfunkcja erekcji, łysienie, operacje plastyczne, obrzezanie oraz hipercholesterolemia.

13

Społeczne i ekonomiczne konsekwencje medykalizacji starości i starzenia się

71%

Wieczorkowska M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica

|

2018

|

vol. 2

|

issue 334

EN

Processes of medicalization touch every area of life, not surprisingly taking into their interest last stages of human life – ageing and dying. Changes in the demographic situation in the developed countries caused rapid growth of the population aged 65+. It generates new challenges in various areas including medical, economic, educating and services. “Silver population” becomes visible, but it is excluded from some parts of life. Visibility of old age may be one of the causes of so‑called “gerontophobia”. Ineffectiveness of some institutions dedicated to seniors give place for medicine to take control over ageing processes. The medicalization of old age effects with variety of consequences which will be described in the scope of this article. The first and the second section describe the idea of the medicalization of old age and aging, showing main dimensions and aspects. In the third one, one can find main examples of this process relating to old people. The next section depicts selected examples of health expenditures in Poland and other countries. In the fifth part one finds medical, economic and social consequences of the medicalization of old age. Perceiving old age as a pathology causes raising exclusion of the elderly people; they are labelled and treated stereotypically. In the economic dimension old age seen as a disease creates new costs. Old persons perceived through the lens of their diseases become an easy target for the pharma industry, which generates new consequences. Awareness of those multidimensional relations is needed to effective planning and application of the best suited solutions for seniors.

PL

Procesy medykalizacji dotykają wszystkich obszarów codziennego życia, nie powinno zatem dziwić, że objęły także ostatnie etapy cyklu ludzkiego życia – starzenie się i umieranie. Zmieniająca się sytuacja demograficzna w krajach rozwiniętych spowodowała szybki przyrost populacji 65+. Generuje ona szereg wyzwań w różnych obszarach życia, m.in. w medycznym, ekonomicznym, edukacyjnym, usługowym. „Siwiejąca populacja” staje się coraz bardziej widoczna, jednak w wielu obszarach życia społecznego jest ona marginalizowana. Widoczność starości, spowodowana rosnącą liczbą seniorów, a także wydłużaniem się życia, sprawia, że w społecznej percepcji jawi się ona jako coś nieuniknionego i – być może dlatego – generuje lęk, nazywany gerontofobią. Nieefektywność wielu instytucji w rozwiązywaniu problemów seniorów powoduje ekspansję medycyny i przejęcie społecznej kontroli medycznej nad procesami starzenia się. Medykalizacja starości i starzenia się niesie ze sobą szereg konsekwencji, które zostaną omówione w artykule. Artykuł oparty jest na badaniach własnych – analizie danych zastanych i analizie treści – oraz studiach literatury przedmiotu. Część pierwsza i druga przybliżają istotę procesów medykalizacji starości i starzenia się, pokazują jej główne wymiary i aspekty. W trzeciej części omówione są przykłady medykalizacji starości. Czwarta część poświęcona jest pokazaniu przykładowych kosztów związanych z medykalizacją starości w Polsce i na świecie, a piąta obrazuje konsekwencje traktowania starości jako choroby w wymiarze medycznym, społecznym i ekonomicznym. Postrzeganie starości jako stanu patologicznego powoduje nasiloną marginalizację osób starszych, ich piętnowanie, budowanie relacji z nimi w oparciu o stereotypy. W kontaktach z seniorami często pojawia się zjawisko ich infantylizacji. W wymiarze ekonomicznym starość, jako jednostka chorobowa, generuje nowe koszty. Dynamika relacji między medycyną a ekonomią jest niezwykle silna w przypadku tej najstarszej grupy społecznej. Osoby stare postrzegane przez pryzmat chorób stają się też łatwym celem koncernów farmaceutycznych, co pociąga za sobą kolejne konsekwencje medyczne, ekonomiczne i społeczne. Świadomość tych wielowymiarowych relacji jest niezbędna, by efektywnie planować i wdrażać rozwiązania dla osób starszych, umiejętnie bilansując ich potencjalne korzyści i straty.

14

Dorastanie w okowach higieny i eugeniki w świetle piśmiennictwa Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego na początku XX wieku

71%

Bołdyrew A.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2020

|

vol. 11

|

issue 2

20-33

EN

The article concerns the hygienization and medicalization of attitudes towards young people in the Kingdom of Poland at the beginning of the 20th century in the abundant literature (both scholarly and popularizing) of the Warsaw Hygiene Society. The socially active doctors and hygienists wrote about the health, hygiene and education of young people, employing eugenic criteria. The medicalized attitude towards young people was a manifestation of attempts to control and discipline them.

PL

Artykuł dotyczy higienizacji i medykalizacji postaw wobec młodzieży w Królestwie Polskim na początku XX w. w piśmiennictwie o charakterze naukowym i popularyzatorskim Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego. Lekarze i higieniści, zaangażowani społecznikowsko, pisali o zdrowiu, higienie i wychowaniu młodego pokolenia, także z uwzględnieniem kryteriów eugenicznych. Zmedykalizowana postawa wobec młodzieży była przejawem dążenia do jej kontroli i dyscyplinowania.

15

Dono del sangue. The Research by Fabio Dei on the Cultural Conditions of Blood Donation in Italy

71%

Rygielska M.

Perspektywy Kultury

|

2019

|

vol. 27

|

issue 4

185-200

PL

W artykule przedstawiam przebieg i omawiam rezultaty badań doty-czących krwiodawstwa we Włoszech, które przeprowadził w latach 2006‑2007 we wspólnotach imigranckich (rumuńskich i senegalskich) w Toskanii antropolog kultury Fabio Dei i jego zespół. Dowiodły one, że wielości praktyk związanych z krwiodawstwem towarzyszy plura-lizm niewspółmiernych względem siebie dyskursów wywodzących się z różnych kontekstów: biomedycyny, wierzeń religijnych, konceptua-lizacji zdrowia i choroby w kulturach tradycyjnych. Ich rozpoznanie i opis to obecnie ważny problem w badaniach nad krwiodawstwem w Europie i na świecie.

EN

The article discusses the course and the results of research on blood donation conducted between 2006 and 2007 in Italy among immigrant communities (Romanian and Senegalese) in Tuscany, conducted by the cultural anthropologist Fabio Dei and his team. The studies reveal that practices related to blood donation are accompanied by a plural-ism of mutually incommensurable discourses stemming from a varie-ty of contexts: biomedicine, religious belief, and conceptualizations of health and disease in traditional cultures. Their identification and de-scription may prove to pose a major question in studies on blood dona-tion conducted both in Europe and worldwide.

16

Teoretyczne i metodologiczne aspekty badań nad procesami medykalizacji – zarys problematyki

63%

Wieczorkowska M.

Przegląd Socjologiczny

|

2017

|

vol. LXVI

|

issue 1

33-51

PL

Medykalizacja to proces w Polsce wciąż niezbadany, choć cieszący się coraz większym zainteresowaniem socjologów medycyny. Zarówno medycyna, jak i socjologia zgadzają się co do tego, że medykalizacja istnieje, choć nieco inaczej jest rozumiana przez przedstawicieli obu tych dyscyplin. Medycyna widzi ten proces jako naturalny i wręcz pożądany, podczas gdy socjologia medycyny często podkreśla jego negatywne konsekwencje, mówiąc o przemedykalizowaniu. Jako jedno z pierwszych polskich opracowań problematyki medykalizacji, artykuł przedstawia zarys podstawowych dylematów teoretycznych i metodologicznych, jakie trzeba rozstrzygnąć lub mieć na uwadze, podejmując badania procesów medykalizacji.

EN

Medicalization in Poland is still a quite new and unexplored field, but is gaining popularity among medical sociology researchers. The sciences of medicine and sociology are in agreement that the process of medicalization is taking place, but each of them defines it differently. The science of medicine treats it as something natural and even desired, while medical sociology often underlines negative aspects and explores the dangers of over-medicalization. As one of first Polish texts on medicalization, this paper offers an outline of the main theoretical and methodological dilemmas which a researcher must address when undertaking research on the medicalization processes.

17

Medykalizacja a genetyzacja: ciągłość czy zmiana?

63%

Domaradzki J.

Przegląd Socjologiczny

|

2017

|

vol. LXVI

|

issue 1

9-31

PL

Choć koncepcja medykalizacji należy do kanonów socjologii medycyny, to wraz z rozwojem wiedzy i technologii genetycznych została ona wzbogacona o koncepcję genetyzacji. Wielu badaczy akcentuje bowiem, że w dwudziestym pierwszym wieku genetyka przestała być tylko nauką, a stała się szczególną ideą, sposobem postrzegania świata i ideologią. Pojęcia genetyczne służą wszak wyjaśnianiu zdrowia i choroby, definiowaniu normy, patologii i tożsamości, zaś myślenie w kategoriach genetycznego redukcjonizmu, determinizmu, fatalizmu i esencjalizmu zastępuje inne formy interpretacji zjawisk biologicznych, społecznych i kulturowych. Celem tekstu jest rekonstrukcja koncepcji genetyzacji sformułowanej w latach dziewięćdziesiątych minionego wieku przez kanadyjską badaczkę Abby Lippman. Wychodząc od tezy o medykalizacji, ukazuję jej intelektualne korzenie i główne kierunki badań. Dokonuję także jej krytycznej ewaluacji i podejmuję próbę odpowiedzi na pytanie, czy koncepcja genetyzacji wprowadza istotne novum, czy też powinna być rozumiana jako element szerszego procesu medykalizacji.

EN

Although the concept of medicalization belongs to the classical concepts of medical sociology, the progress of genetic knowledge and the development of new biotechnologies extend its range to include the concept of geneticization. Many authors suggest that in the 21st century genetics has ceased to be a mere science and has become a unique idea, a new way of interpreting the world, where basic genetic notions serve to explain health and disease, define norms, deviances, and identity, while ways of thinking in terms of genetic reductionism, and determinism, fatalism and essentialism replace other forms of interpretations of biological, social and cultural phenomena. Thus, this paper aims to reconstruct the concept of geneticization coined by Abby Lippman in the early 1990s. Beginning with the concept of medicalization it shows its intellectual background and the main fields of research. It also critically evaluates the concept of geneticization and tries to answer whether it brings a new insight into research or whether it should be regarded as part of larger medicalization processes.

18

Religijna perspektywa medycyny alternatywnej w konfrontacji z medykalizacją życia

63%

Mielczarek R.

Przegląd Socjologiczny

|

2012

|

vol. 61

|

issue 2

243-263

PL

Analiza zawarta w tekście jest próbą opisania roli czynników religijnych w określaniu kategorii zdrowia. Czynniki te stają się ponownie elementem refleksji dotyczącej jakości ludzkiego życia. Artykuł przywołuje szereg argumentów na rzecz zasadności tego zainteresowania. Tropy weberowskie prowadzą do zależności istniejącej nie tylko miedzy religią a systemem ekonomicznym, ale poprzez jej istnienie implikują również związek etyki religijnej z zachowaniami w sferze zdrowia. Posługując się przykładem zrekonstruowanej przez Webera etyki konfucjańskiej, rozważania prezentują podobieństwa do tego religijnego systemu widoczne w ideologicznej płaszczyźnie współczesnej perspektywy medycyny alternatywnej. Z drugiej strony również medycyna konwencjonalna, sukcesorka rozwoju nauki nowożytnej, także czerpie energię z mechanizmu, któremu niektórzy badacze, tacy jak Thomas Luckmann, przypisują charakter religijny. Odwołanie się do schematów wyjaśniających, jakie oferuje socjologia wiedzy, pozwala uchwycić efekty działania owego mechanizmu w publicznych enuncjacjach dwóch wybranych wspólnot religijnych, poświęconych tematyce zdrowia.

EN

The article is an attempt at describing the role of religious factors in defining health categories. These factors have again become a significant element of contemporary reflection on the quality of human life. The text refers to a number of arguments for such a direction of this analysis. First, there is a Weberian trail that leads the reflection through the relation between religious ethics and the economic system to the relation between ethics of that kind and actions in the domain of health care. Regarding Max Weber’s analysis of Confucian ethics one can discover certain similarities to that religious system which occur in the ideological plane of so-called alternative medicine. On the other hand, one can spot an analogous situation in the case of conventional medicine. Finally, the perspective of the sociology of knowledge offers theoretical instruments which allow one to capture religious idioms present in selected public statements on the health issue.

19

Medykalizacja pracy socjalnej w obszarze działania z osobami zaburzonymi psychicznie

63%

Jarkiewicz A. B.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia

|

2016

|

vol. 29

|

issue 1

EN

The article discusses how biomedical assumptions is implemented into the field of social work and how social workers are forced to diverts attention from social adversity factors contributing to the development of psychotic behavior and available psychosocial interventions for this disorder, thereby perpetuating biomedical dominance of social work services. Problems in living and related distress are converted into medical problems, obscuring the role of environmental factors such poverty, socialization etc.

PL

Celem artykułu jest dyskusja ze zjawiskiem biomedycznej dominacji w obszarze pracy socjalnej z osobami zaburzonymi psychicznie, wskazanie jej uwarunkowań i konsekwencji, które zmuszają pracownika socjalnego do odwrócenia uwagi od problemów społecznych i przeciwdziałania im oraz skierowania jej na obserwacje i interweniowanie wobec zachowań psychotycznych. W pracy została również podniesiona kwestia degradowania diagnozy społecznej pracowników socjalnych oraz podjęto się odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób proces medykalizacji sprawia, że problemy i doświadczenia klienta, za które potencjalnie mogą być odpowiedzialne trudne przeżycia, są definiowane w odniesieniu do terminologii medycznej, co utrwala niekorzystny porządek dla pracy socjalnej.

20

Opieka okołoporodowa w Polsce po transformacji ustrojowej – między medykalizacją a demedykalizacją?

63%

Doroszewska A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia

|

2016

|

vol. 41

|

issue 2

EN

There has been a lot of changes in the provision of care for women during the perinatal period and newborns since the early 90s past century. These changes are an example occurring in parallel to the process of medicalization and the tendency to demedicalization. The aim of this paper is to characterize the changes in perinatal care after the political transformation and to analyse these changes from the perspective of the theory of medicalization. In this article I describe the perinatal care present in Poland at the beginning of the 21st century. I analyse three effects of medicalization: increasing number of unjustified medical interventions, ignoring the needs of childbearing women and reducing the role of midwives. I assert that we observe two contradictory tendencies. On the one hand, the medicalization of perinatal care is promoted by physicians. On the other hand, the demedicalization has its advocates among women and midwives. The question then arises whether these tendencies are exclusive or they are an example of democratization in the field of perinatal care, which are increasingly influenced by active in civil society, various pressure groups.

PL

Od początku lat 90. XX w. nastąpiło wiele zmian w zakresie świadczenia opieki nad kobietą w okresie okołoporodowym oraz nad noworodkiem. Zmiany te są przykładem występującej równolegle do procesu medykalizacji tendencji do demedykalizacji. Celem artykułu jest przedstawienie zmian w zakresie opieki okołoporodowej po transformacji ustrojowej oraz analiza tych przeobrażeń z perspektywy teorii medykalizacji. W pracy staram się scharakteryzować opiekę okołoporodową w Polsce na początku XXI w. w odniesieniu do trzech skutków medykalizacji, tj. rosnącej liczby nieuzasadnionych interwencji medycznych, nieuwzględniania potrzeb rodzących oraz ograniczenia roli położnych. Stawiam tezę, że obserwujemy dwie sprzeczne tendencje. Z jednej strony medykalizacja opieki okołoporodowej jest promowana przez lekarzy, z drugiej demedykalizacja ma swoich zwolenników i zwolenniczki wśród kobiet i położnych. Powstaje zatem pytanie, czy te tendencje wzajemnie się wykluczają czy też stanowią przykład demokratyzacji również w zakresie opieki okołoporodowej, na którą coraz większy wpływ mają aktywne w społeczeństwie obywatelskim różne grupy nacisku.

Refine search results

Medykalizacja niepowodzeń szkolnych a rynek usług terapeutycznych. Kontrowersje wokół metod terapii

Słowa-klucze w dyskursie o antykoncepcji

Studia medykalizacyjne jako nowa rama opisu zjawisk z zakresu bez-pieczeństwa narodowego

Horyzonty odczarowania i czynniki rozczarowania współczesną medycyną

Choroba jako podstawa konstruowania nowych tożsamości w zmedykalizowanym świecie.

Samoleczenie: medykalizacja czy demedykalizacja? Granice władzy medycyny

Zrzucając maski. Refleksje na temat podmiotowości w świetle procesów (bio)medykalizacji

Społeczne nierówności w zdrowiu – efekt medykalizacji promocji zdrowia?

Rozumienie ciała w kulturze i medycynie wobec kulturowych przemian

Dyskurs biomedyczny a doświadczenie pacjentów. Anoreksja w ujęciu antropologicznym

Medykalizacja starości na podstawie wybranych przykładów filmowych

Medykalizacja męskiego ciała

Społeczne i ekonomiczne konsekwencje medykalizacji starości i starzenia się

Dorastanie w okowach higieny i eugeniki w świetle piśmiennictwa Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego na początku XX wieku

Dono del sangue. The Research by Fabio Dei on the Cultural Conditions of Blood Donation in Italy

Teoretyczne i metodologiczne aspekty badań nad procesami medykalizacji – zarys problematyki

Medykalizacja a genetyzacja: ciągłość czy zmiana?

Religijna perspektywa medycyny alternatywnej w konfrontacji z medykalizacją życia

Medykalizacja pracy socjalnej w obszarze działania z osobami zaburzonymi psychicznie

Opieka okołoporodowa w Polsce po transformacji ustrojowej – między medykalizacją a demedykalizacją?