Search results

1

The importance of substantial ethical issues. Is the diagnosis made by Tadeusz Styczeń correct?

100%

Moń R.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 4

5-20

EN

The author of the article reflects on what contemporary ethics could inherit from its long history. He investigates the question of the validity of Tadeusz Styczeń's claim that what we need is not a combination of ethics, but rather a multilateral approach to moral issues. Styczeń addressed a very important issue, namely he observed that nowadays contemporary ethics is very often wrongly juxtaposed with traditional ethics (whatever the latter refers to), because authors writing on the subject either miss the substantial issues raised by ethicists and confine themselves to meta-ethical considerations, or make attempts to "scientify" ethics, ipso facto reducing it to psychology or sociology of morality. He thus distinguished three approaches to the criterion of assigning value to human deeds, i.e. metaphysical, epistemological and linguistic, which the author of the article attempts to present to the reader. T. Styczeń believed that the above-mentioned approaches to assessing the moral value of an act are mutually complementary and there is no need to limit ethical considerations to only one method. It is necessary to use at least three. Further on in the article, the author briefly presents the way this is accomplished. Finally, the author wonders why Styczeń omitted the contractualism approach, advocated by such thinkers as Rawls, Habermas or Apel, to name but a few. It seems most probable that he considered it unnecessary as morality cannot be reduced to something that is of communal character. It has an individual dimension. It is also aimed at the ultimate goal. Moreover, justification of the value of a human act through reference to the social contract model may be only hypothetical, but not categorical in nature, as has been rightly – in the author’s opinion – pointed out by E. Tugendhat.

PL

Treść artykułu stanowi analiza propozycji Tadeusza Stycznia, by problematykę etyczną rozważać na trzech poziomach: metafizycznym, teoriopoznawczym i semantycznym. Lektura jego tekstów pozwala stwierdzić, że wszystkie te wątki są obecne w jego publikacjach. Cennym wykładem Stycznia w rozważania na tematy etyczne jest pokazanie, że rozwiązania, z jakimi spotykamy się w dziejach myśli etycznej były jednostronne. Co więcej, gdy nie uwzględnimy trojakiego podejścia do rozważanych zagadnień moralnych, to wówczas możemy do jednej grupy zaliczyć filozofów, którzy zdają się stać na zupełnie przeciwnych stanowiskach. Tak jest na przykład w przypadku Hume’a , Kanta, Schelera, a to dlatego, że sposób ustalenia wartości danego działania pozostaje u nich faktem teoriopoznawczym, a dokładniej mówiąc – władzą poznawczo-normującą. Dla Hume’a jest nią zmysł moralny, dla Kanta – rozum praktyczny, dla Schelera – intuicja moralna. Tak czy inaczej, jest to rodzaj poznania informującego nas o tym, co powinniśmy uczynić. I zamiast tylko pokazywać taką konieczność wewnątrz systemu lub odwoływać się do jedynego w swoim rodzaju doświadczenia bezwzględnie zobowiązującego nas oblicza, jak to czyni na przykład Lévinas, Styczeń stara się pokazać egzystencjalną konieczność całej struktury osoby. Przeprowadzone analizy stanowią próbę odpowiedzi na pytanie, na ile udało się Styczniowi w pełni spojrzeć na problematykę moralną przeżywaną przez człowieka, a także dlaczego Styczeń nie uwzględniał metody kontraktualistycznej zaproponowanej przez J. Habermasa, O. Apla czy J. Rawlsa.

2

Co by było, gdyby… próbowano nie popełniać błędu naturalistycznego?

84%

Dudek M.

Logos i Ethos

|

2019

|

vol. 49

|

issue 1

EN

The paper discusses possible consequences of avoiding naturalistic fallacy (NF) in interpersonal communication. The hypothetical conversation between two subjects (X and Y) about an object (α) is outlined and its variants are specified. In the variant 1, X states that α is good and Y asks question, why it is good. X says that α is good, because, e.g., it is economically effective. This can be regarded, according to basically understood Moore’s view, as an instance of NF. In the variant 2, X avoids answering the Y’s question. X is saying only ‘α is good and that’s it!’, which can be interpreted as a reference to Moorean self-evidence category. Although X avoids NF, it impairs a conversation. One can also avoid NF through: not asking ‘why α is good?’ (variant 3) or not using word ‘good’ (variant 4). Analysis of all variants shows that avoiding NF can have troublesome consequences because of, i.a., common use of the word ‘good’ or frequent need to justify statements about goodness of some object. Those consequences seem to be independent from the mere evaluation of Moore’s argumentation about NF, e.g., a controversy whether NF is a real fallacy or only a consequence of Moore’s assumptions regarding, i.a., definitions.

PL

Artykuł omawia możliwe skutki unikania błędu naturalistycznego (BN) w komunikacji międzyludzkiej. Zarysowana jest hipotetyczna rozmowa dwóch podmiotów (X i Y) na temat przedmiotu (α) i sprecyzowane są jej warianty. W 1. wariancie X twierdzi, że α jest dobre, a Y zadaje pytanie, dlaczego jest dobre. X odpowiada, iż α jest dobre, bo jest, np. efektywne ekonomicznie. To można ocenić, zgodnie z podstawowo ujętymi poglądami Moore’a, jako przykład BN. W 2. wariancie X unika odpowiedzi na pytanie Y. X mówi tylko „α jest dobre i tyle!”, co można uznać za nawiązanie do Moore’owskiej kategorii oczywistości samej przez się. Choć X unika BN, to utrudnia rozmowę. Unikać BN można też przez: niezadawanie pytania „dlaczego α jest dobre?” (wariant 3) czy nieużywanie słowa „dobry” (wariant 4). Analiza wszystkich wariantów pokazuje, że unikanie BN może mieć problematyczne skutki z powodu, m.in., powszechnego użycia słowa „dobry” czy częstej potrzeby, by uzasadnić tezy o przysługującej czemuś cesze dobra. Te konsekwencje zdają się być niezależne od samej oceny argumentacji Moore’a o BN, np., kontrowersji, czy BN jest rzeczywistym błędem czy wynikiem przyjętych przez Moore’a założeń o, m.in., definicjach.

3

Etyka cnót w kontekście ogólnej koncepcji badań moralnych Alasdaira MacIntyre’a

84%

Wierzejski W.

Studia Philosophiae Christianae

|

2014

|

vol. 50

|

issue 3

57-80

EN

The article is devoted to a presentation of the moral philosophy of Alasdair MacIntyre, one of the most well-known of all contemporary American philosophers representing the Aristotelian and Thomistic tradition. MacIntyre is known as the reviver of virtue ethics and a critic of individualistic liberalism. The paper offers a new interpretation of his moral philosophy in light of his theory of metaethics. He writes it in a social and historical context. His overall view of moral inquiry is the least well-known. This article also presents the latest version of his ethical theory.

PL

Artykuł poświęcony jest przedstawieniu filozofii moralnej Alasdaira MacIntyre’a, jednego z najwybitniejszych współczesnych filozofów amerykańskich, reprezentującego tradycję arystotelesowską i tomistyczną. MacIntyre znany jest powszechnie jako odnowiciel etyki cnót i krytyk indywidualistycznego liberalizmu. Artykuł przynosi nową interpretację filozofii moralnej tego myśliciela w świetle pojęć zaczerpniętych z jego własnej koncepcji metaetyki. Chodzi szczególnie o wpisanie jej w kontekst społeczny i historyczny. Ogólna koncepcja badań moralnych jest najmniej znana z całego dorobku tego filozofa. Artykuł ukazuje także pewne nowe elementy najnowszej wersji MacIntyre’a teorii etycznej.

4

„Wolność w prawdzie” czy „wolność z prawdy”? Tischner i Styczeń o encyklice "Veritatis Splendor"

84%

Cebula A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 4

21-33

EN

The publication of John Paul II’s encyclical Veritatis Splendor – an official church document devoted entirely to moral matters – aroused great interest all around the world. The scope of philosophical debate focusing on the encyclical was particularly extensive in Poland. With a number of Polish Christian thinkers agreeing as to the normative content of the Catholic moral doctrine, their interpretations of its official contemporary re-announcement by the pope varied considerably. The paper presents the analysis of two opposite models of a meta-ethical reading of Veritatis Splendor – one proposed by Józef Tischner and one presented by Tadeusz Styczeń. In both interpretations the emphasis is laid on the relationship between two categories: the concept of freedom of moral subjects and the concept of the truth of value judgments, which they endorse (the concept of those judgments’ being true). By comparing both interpretive proposals one can notice the most basic differences between the two alternative ways of understanding the foundations of Christian ethics as well as seeing the principal limitations of both of them.

PL

Opublikowanie przez Papieża Jana Pawła II encykliki „Veritatis Splendor”, poświęconej w całości problematyce etycznej, spotkało się z niezwykle żywym zainteresowaniem na całym świecie. Przy niewątpliwej zgodzie szeregu polskich myślicieli chrześcijańskich co do normatywnej treści katolickiej doktryny moralnej, w przedstawionych przez nich interpretacjach oficjalnej wypowiedzi papieża uwidoczniły się jednak zasadnicze różnice. Artykuł przedstawia analizę dwóch przeciwstawnych modeli metaetycznej wykładni „Veritatis Splendor” – interpretacji zaprezentowanej przez ks. Tischnera oraz propozycji przedstawionej przez ks. Stycznia. Zarówno w jednej, jak i w drugiej propozycji interpretacyjnej, na plan pierwszy wysuwa się kwestia relacji dwóch pojęć: pojęcia wolności podmiotu moralnego, oraz pojęcia prawdy (prawdziwości) uznawanych przezeń sądów normatywnych. Zestawienie ze sobą owych propozycji pozwala uchwycić zasadnicze rozbieżności między odmiennymi ujęciami moralności chrześcijańskiej oraz wyeksponować fundamentalne ograniczenia każdego z nich.

5

Radykalny emocjonalizm jako stanowisko metametaetyczne

84%

Hartman J.

|

2021

|

vol. 53

|

issue 2

30-55

EN

This paper attempts to develop a theoretical perspective which combines ethics and metaethics jointly with their links to the rational plots of the living moral reality. The author claims that the nature of morality is strictly emotional and criticizes false attempts to rationalize moral sphere, in many cases resulting from the ideas and arguments produced by the academic ethics or metaethics and subsequently infiltrating the social life. Imposed by the very theoretical nature of philosophy, intellectualism of the theoretical developments in ethics has a wrongful effect for public morals, falsifying the emotional nature of morality and providing individuals with false and rhapsodic, pseudo-theoretical topoi of contention, justifying and assessment. The article may be read as fundamentally undermining ethics as a historically influential moral as well as theoretical enterprise (with exclusion of the emotionalist tradition).

6

Gradualizm etyczny – poza antropocentryzmem i biocentryzmem?

83%

Skirbekk G.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2018

|

issue 31

11-40

EN

The realm of ethics is most often restricted to man and the human world: only humans can act morally or immorally, only humans can be morally praised or blamed, only humans can be moral agents and only humans can be moral subjects. To which extent is this ethical anthropocentrism tenable? In the light of contemporary biological knowledge and its recognition of biological continuities and gradual distribution of properties characteristic for living creatures, how can such strict division and the notion of the privileged position of man be still valid? Should not we reduce or overcome human speciesism? In this paper I shall consider arguments in favour of such a paradigmatically unique ethical standing for humans, and I shall look into arguments in favour of an ethical gradualism between humans and other mammals and between man and nature.

PL

Obszar etyki jest najczęściej ograniczany do człowieka i świata ludzkiego: tylko ludzie mogą działać moralnie lub niemoralnie, tylko ludzie mogą być z moralnego punktu widzenia godni pochwały lub nagany; tylko ludziom przypisuje się status podmiotów moralnego działania i podmiotów moralnych praw. W jakim stopniu ten antropocentryzm etyczny daje się utrzymać? Czy współczesna wiedza biologiczna, uwydatniająca ciągłość i stopniowalność cech właściwych dla istot żywych, nie podważa takiego mocnego rozgraniczenia i założenia o uprzywilejowanej pozycji człowieka? Czy nie powinniśmy wyjść poza gatunkowy egoizm, a przynajmniej go ograniczyć? W niniejszym artykule rozważę argumenty na rzecz stanowiącej osobny paradygmat, wyjątkowej pozycji etycznej człowieka oraz zbadam argumenty na rzecz etycznego gradualizmu [czyli stopniowalnych różnic] między istotami ludzkimi (humans) a pozostałymi ssakami oraz między człowiekiem a przyrodą.

7

Liberalne wartości, komunitarystyczne cnoty?

67%

Gałecki S.

Prakseologia

|

2016

|

vol. 158/2

247-267

PL

Artykuł porusza stary spór liberalizmu z komunitaryzmem – przyjmuje jednak nieco inną niż dominujące perspektywę. Podjęta zostaje próba zanalizowania obu tych nurtów z punktu widzenia metaetyki. Postawiona zostaje teza, że kluczowa różnica polega na założonej teorii uzasadniania przyjętych stanowisk i zasad. Liberalizm posługuje się ideą wartości, którą cechuje preferencyjność, pluralizm i niewspółmierność, natomiast komunitaryzm odwołuje się do starożytnej idei cnót, zakładających obiektywizm, racjonalność i teleologiczność rzeczywistości moralnej.

EN

This paper raises an old dispute between liberalism and communitarianism – however, it takes a somewhat different than the dominant perspective, as an attempt to analyze both these trends from the metaethical perspective. Liberalism uses the idea of value, which is characterized by preference, pluralism and incommensurability, while communitarianism refers to the ancient idea of the virtues, assuming objectivity, rationality and teleology of the moral reality.

8

Metaetyczne podstawy zmiany rozumienia wartości w etyce Petera Singera (w kontekście jego rozważań o wartości życia ludzkiego)

67%

Synowiec J.

Kultura i Wartości

|

2019

|

issue 28

DE

Der Artikel präsentiert metaethische Grundlagen für die Möglichkeit, die soziale Wahrnehmung der Werte in Anlehnung an die Analyse der Schriften von Peter Singer zu verändern. Es wird die These aufgestellt, dass Singer das Prinzip der Interessenabwägung als das Beurteilungsinstrument der vorgeschlagenen Veränderungen in den sozialen Werten anwendet. Einen innovativen Akzent des Artikels stellt die Bemerkung dar, dass einige Veränderungen im Verständnis des Wertes des menschlichen Lebens und ihre Implikationen, die aus der Anwendung des Prinzips der gleichen Interessenabwägung in der ethischen Reflexion (die vom Philosophen auf einem kritischen Niveau der moralischen Schlussfolgerung geführt wird) resultieren, nicht als Prinzipien auf intuitivem Niveau verbreitet werden können, wegen der Anwendung des Prinzips der gleichen Interessenabwägung auf metaethischem Niveau.

EN

Following an analysis of Peter Singer’s works the article reviews metaethical grounds for possible change of perception regarding social values. The author asserts that Singer applies the principle of equal consideration of interests as a tool to assess proposed changes in societal values. The novel point made in this paper is the observation that some changes in perceiving the values of human life and their implications arising from applying the principle of equal consideration of interests in ethical reflection conducted by the philosopher on the critical level of moral reasoning, cannot be promoted as principles on the intuitive level due to the application of the principle of equal consideration of interests on the metaethical level.

PL

Artykuł przedstawia metaetyczne podstawy dla możliwości zmiany społecznego postrzegania wartości, w oparciu o analizę prac Petera Singera. Tezą artykułu jest, że Singer stosuje zasadę równego rozważania interesów jako narzędzie oceny proponowanych zmian w wartościach społecznych. Nowatorskim akcentem artykułu jest dostrzeżenie, że niektóre zmiany w rozumieniu wartości życia ludzkiego oraz ich implikacje wynikające z zastosowania zasady równego rozważania interesów w refleksji etycznej, prowadzonej przez filozofa na krytycznym poziomie rozumowania moralnego, nie mogą być popularyzowane jako zasady ma poziomie intuicyjnym, ze względu na zastosowanie zasady równego rozważania interesów na poziomie metaetycznym.

9

An introduction to the objectivist metaethics

67%

Gowin Z., Gowin Z.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2019

|

issue 3

10

In defence of the rationality of ethics. "Veritatis Splendor" and a robust conception of moral agency

67%

Cebula A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2015

|

vol. 51

|

issue 2

115-126

EN

The central metaethical contention of "Veritatis Splendor" is that an indispensable element of any plausible conception of moral agency must always be a specific notion of a moral act – an act executed by a moral agent. In my paper I focus on the way in which the interpretation of a moral act as a specific enterprise fully identifiable and determined by its clearly outlined aim (the object of an act) informs the concept of moral agency – human faculty of deliberating upon and performing moral acts. In view of the pledge made by the encyclical’s author not to “impose upon the faithful any particular theological system, still less a philosophical one” I try to demonstrate that the dependence (or perhaps interdependence) in question is of the most basic nature and can thus be construed as a key condition for a genuinely rational character of any ethical theory.

11

Etyka ewolucji, ewolucja etyki. Czy drobne różnice w wizji ewolucji człowieka mogą skrywać przepaść w stanowiskach metaetycznych i metafizycznych?

67%

Tabisz D.

Folia Philosophica

|

2018

|

vol. 40

EN

“Evolution and Ethics” is both a fundamental problem to consider for any philosopher who accepts Darwin’s theory and title of two papers. First written by Thomas H. Huxley second by John Dewey. The former was philosophizing naturalist, creator of the early curriculum for biology. Despite supporting theory of evolution he opposed deriving any ethical principles from evolution. The latter was a philosopher associated with pragmatism and theories of pedagogy. He was also a supporter of evolutionism. In his paper “Evolution and Ethics” he commented “Romanes lecture” delivered by Huxley. Pragmatist proposed different understanding of the process of evolution and (what this paper try to show) different Ethical position induced from an understanding of the mentioned process. Huxley’s skeptical view on evolutionary ethics can be founded not only on his understanding of this process. His skepticism can be interpreted as opposition to any form of naturalism in ethics.

PL

„Etyka a Ewolucja” to zarazem fundamentalny problem do rozważenia dla każdego filozofa akceptującego teorię Darwina oraz tytuł prac Thomasa H. Huxleya i Johna Deweya. Pierwszy był filozofującym biologiem, twórcą wczesnych programów nauczania biologii. Drugi jest filozofem kojarzonym z nurtem pragmatyzmu i teoriami pedagogiki. Był także zwolennikiem ewolucjonizmu, w swej „Ewolucji a etyce” skomentował „wykład Romanesa” wygłoszony przez Huxleya. Pragmatysta zaproponował odmienne rozumienie procesu ewolucji, oraz (co niniejsza praca próbuje wykazać) odmienną pozycje etyczną wynikającą z rozumienia owego procesu. Sceptyczne nastawienie Huxleya do etyki ewolucyjnej może mieć podłoże nie tylko w jego sprzeciwie wobec darwinizmu społecznego. Może być interpretowane jako wyraz niezgody na jakąkolwiek formę naturalizmu w etyce.

12

Jak myśleć o sprawach moralnych? Koncepcja Richarda Mervyna Hare’a

67%

Ślęczek-Czakon D.

Folia Philosophica

|

2011

|

vol. 29

257-275

EN

The paper deals with moral theory by Richard Mervyn Hare (1919—2002), British philosopher and meta-ethicist, who searched for the moral thinking in setting the agreement between formalism and utilitarianism. Having discussed basic axioms of Hare’s prescriptivism the author discusses it critically.

DE

Der Artikel handelt über die ethische Lehre von Richard Mervyn Hare (1919—2002), dem britischen Philosophen und Metaethiker, der den Kern des Moraldenkens in der Vereinbarung zwischen dem Formalismus und Utilitarismus sah. Auf wichtigste Grundsätze und Thesen des Präskriptivismus von Hare hinweisend zählt die Verfasserin alle Stärken und Schwächen des Standpunktes auf.

13

Rozumowanie moralne – norma czy wyjątek?

67%

Gałecki S.

Logos i Ethos

|

2020

|

vol. 53

|

issue 1

163-178

EN

One of the fundamental ethical questions is concerning the nature and method of the human acquisition of the moral knowledge – especially the knowledge about personal and actual obligations hic et nunc. Since ancient times this area of human activity has been called “practical” or “moral reasoning.” At the end of twentieth century there have strated an interesting disputet whether this moral reasoning is necessary and regular (it is a sine qua non condition of every human act) or it is something rare and exceptional, carried out only in extremely difficult and untypical moral situations. In my paper, I’m trying to resolve this dispute by referring to the commonly accepted distinction between reasoning resulting in a “having a reason to act” (implicit reasoning, first-person point of view) and reasoning leading to “give a reason to act” (explicative reasoning, a third-person point of view).

PL

Czymś fundamentalnym dla etyki jest pytanie o to, w jaki sposób człowiek zdobywa swoją wiedzę o świecie moralnym, w tym przede wszystkim wiedzę na temat tego, co należy w danej sytuacji uczynić. Od czasów starożytnych ten obszar działalności człowieka nazywa się rozumowaniem praktycznym lub moralnym. Pod koniec ubiegłego wieku w świecie anglosaskim toczył się ciekawy spór o to, czy owo rozumowanie moralne ma charakter konieczny (stanowi warunek sine qua non każdego czynu), czy też stanowi coś wyjątkowego, dokonywanego przez podmiot tylko w wyjątkowo zawiłych sytuacjach moralnych. W swoim artykule staram się rozstrzygnąć ten spór, odwołując się do powszechnie przyjmowanego odróżnienia rozumowania prowadzącego do zdobycia racji do działania (rozumowanie implikatywne, pierwszoosobowy punkt widzenia) od rozumowania prowadzącego do wyrażenia tychże racji (rozumowanie eksplikatywne, trzecioosobowy punkt widzenia).

14

Wokół intuicjonizmu metaetycznego Mariana Przełęckiego

67%

Jedynak A.

Edukacja Filozoficzna

|

2019

|

issue 67

63-81

PL

Choć Marian Przełęcki uważał poznanie moralne za nienaukowe, poglądy na nie modelował według swoich wcześniejszych poglądów na poznanie w naukach empirycznych. Nauka wychodzi od zdań jednostkowych, opartych na poznaniu zmysłowym i doświadczeniu, a następnie je indukcyjnie uogólnia, dochodząc do zasad. Poznanie moralne zaś wychodzi od jednostkowych ocen, których źródłem jest intuicja czy zmysł moralny, po czym uogólnia je indukcyjnie do postaci zasad etycznych. Swoje stanowisko metaetyczne nazwał zatem indukcjonistycznym intuicjonizmem. Niniejszy tekst przedstawia trzy refleksje, do jakich motywuje przemyślenie tego stanowiska: 1. Granica między intuicjonizmem a naturalizmem jest nieostra. Co więcej, wbrew rozpowszechnionemu przekonaniu i przekonaniu samego Przełęckiego, każde z tych stanowisk musi zawierać jakąś przymieszkę drugiego. 2. Istnieją pewne interesujące analogie (wykraczające poza projekt Przełęckiego) między złudzeniami zmysłowymi a złudzeniami intuicji moralnej. 3. A także analogie, dotyczące relacji, w jakie rozum wchodzi z jednej strony z poznaniem zmysłowym, a z drugiej – z intuicyjnym poznaniem moralnym.

EN

Although Marian Przełęcki considered moral cognition as non-scientific, he shaped his views on its sources and structure according to his earlier views on cognition in natural sciences. The starting point in the latter are individual sentences based on experience and sensual cognition, which are then generalized as empirical principles or laws. On the other hand, the starting point in moral cognition are individual assessments rooted in intuition or moral sense, next generalized inductively as moral principles. Therefore, Przełęcki named his metaethical views an inductive intuitionism. The paper presents three reflections evoked by those views: 1. In metaethics, the border between intuitionism and naturalism is vague. Moreover, in spite of the common view and Przełęcki’s conviction, each of those two concepts must include an admixture of the other. 2. There are some interesting analogies (going beyond Przełecki’s project) between sensual illusions and moral-sense illusions. 3. As well as there exist analogies dealing with the relations between the reason and, on the one hand, empirical cognition, and on the other hand, intuitive moral cognition.

15

FILOZOFICZNE ŹRÓDŁA ANTYREALIZMU ETYCZNEGO

67%

Saja K.

Roczniki Filozoficzne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 1

5-24

EN

In the contemporary analytic philosophy about one-third of authors tend toward moral anti-realism. Sources of its popularity have to be found in many arguments justifying the abandonment of moral realism. Every realist should meet them. Unfortunately, in Polish literature about ethics it is difficult to find a presentation and a critique of these arguments. Many philosophers who represent continental philosophy like Neo-Thomism, material Value-Ethics, hermeneutic ethics, assume ethical realism and do not respond to the arguments of anti-realists. The purpose of the article is to present in one place the most important arguments that are important sources of ethical anti-realism in metaethics of analytic philosophy.

PL

We współczesnej filozofii analitycznej około jednej trzeciej autorów skłania się ku antyrealizmowi etycznemu. Źródeł tej popularności szukać należy w wielu argumentach, które uzasadniają porzucenie realizmu. Każdy realista etyczny powinien się z nimi zmierzyć. Niestety, w polskim piśmiennictwie poświęconym etyce trudno jest znaleźć prezentację oraz krytykę przedstawionych w artykule argumentów. Wielu przedstawicieli np. klasycznej etyki tomistycznej, niemieckiej etyki wartości, hermeneutycznej etyki odpowiedzialności lub innych nurtów filozofii, zakładając etyczny realizm, nie udziela odpowiedzi na zarzuty antyrealistów. Celem artykułu jest zaprezentowanie stanowiska oraz najważniejszych argumentów, które są istotnym źródłem etycznego antyrealizmu w metaetyce filozofii analitycznej.

16

Naturalizm, antynaturalizm i metaetyka

59%

Woleński J.

Folia Philosophica

|

2011

|

vol. 29

241-256

EN

The paper deals with dispute between naturalism and antinaturalism in meta-ethics. Different standpoints are discussed, especially those of cognitivism, non-cognitivism and emotivism, which leads to certain typology. The author introduces the category of bonitive statements, statements concerning the good, which logic is analogous to the one which determinates relations between deontic statemens. Generalized Hume’s argument on the axiological statements as impossible to be derived from non-axiological is concerned. In particular, it is argued that it does not support antinaturalistic thesis. The standpoint of axiological presentationism is proposed, which makes a link between non-cognitivism and the thesis according to which bonitive statements can be true or false and axiological presentationism can taken as a form of naturalism.

DE

Das Thema des Artikels ist der Streit zwischen dem Naturalismus und Antinaturalismus im Bereich der Metaethik. Der Verfasser bespricht verschiedene metaethische Anschauungen und insbesondere den Kognitivismus, Non-Kognitivismus und Emotivismus, was zu einer bestimmten Typologie der Anschauungen führt. Es wird hier eine Kategorie der bonitiven (vom Gute handelnden) Sätze angewandt, deren Logik zu der die Wechselbeziehung zwischen deontischen Sätzen bestimmenden Logik analog ist. Der Verfasser erörtert das verallgemeinerte Argument von Hume, dass axiologische Sätze aus nicht-axiologischen Sätzen nicht folgen. Seiner Meinung nach ist das kein Argument für den Antinaturalismus, deshalb schlägt er vor, den Standpunkt des axiologischen Präsentationismus anzunehmen, der den Non-Kognitivismus mit der These verbindet, dass bonitive Sätze entweder richtig oder falsch werden können, und der als Naturalismus interpretiert werden kann.

Refine search results

The importance of substantial ethical issues. Is the diagnosis made by Tadeusz Styczeń correct?

Co by było, gdyby… próbowano nie popełniać błędu naturalistycznego?

Etyka cnót w kontekście ogólnej koncepcji badań moralnych Alasdaira MacIntyre’a

„Wolność w prawdzie” czy „wolność z prawdy”? Tischner i Styczeń o encyklice "Veritatis Splendor"

Radykalny emocjonalizm jako stanowisko metametaetyczne

Gradualizm etyczny – poza antropocentryzmem i biocentryzmem?

Liberalne wartości, komunitarystyczne cnoty?

Metaetyczne podstawy zmiany rozumienia wartości w etyce Petera Singera (w kontekście jego rozważań o wartości życia ludzkiego)

An introduction to the objectivist metaethics

In defence of the rationality of ethics. "Veritatis Splendor" and a robust conception of moral agency

Etyka ewolucji, ewolucja etyki. Czy drobne różnice w wizji ewolucji człowieka mogą skrywać przepaść w stanowiskach metaetycznych i metafizycznych?

Jak myśleć o sprawach moralnych? Koncepcja Richarda Mervyna Hare’a

Rozumowanie moralne – norma czy wyjątek?

Wokół intuicjonizmu metaetycznego Mariana Przełęckiego

FILOZOFICZNE ŹRÓDŁA ANTYREALIZMU ETYCZNEGO

Naturalizm, antynaturalizm i metaetyka