Search results

1

Psychological Determinants of Meta-Linguistic Skills by Pre-School Children

100%

Jachimowska K., Pawłowska P.

Logopaedica Lodziensia

|

2020

|

issue 4

61-72

PL

Artykuł dotyczy psycholingwistycznych zjawisk związanych z metajęzykiem, świadomością metajęzykową oraz dziecięcą sprawnością semantyczną. Głównym celem działań empirycznych było zgłębienie psychologicznych i językowych uwarunkowań nabywania znaczeń wyrazów przez dzieci 4- i 6-letnie. Sprawdzono, jak dzieci rozumieją znaczenia wyrazów z dwóch kategorii: dom oraz rodzina. Zaprezentowane w artykule analizy i wnioski dotyczące kreowania znaczeń pojęć skoncentrowane są wokół symbiozy dwóch płaszczyzn: poznawczej oraz językowej. Analiza zebranego materiału empirycznego wskazała, że dzięki ich kompilacji ujawnia się specyfika dziecięcej refleksji metajęzykowej oraz profili pojęć – ściśle zdeterminowanych przez procesy mentalne.

EN

The paper concerns psycholinguistic phenomena connected with meta-language, meta-linguistic awareness and children’s semantic skills. The main aim of empirical activities was to analyze psychological and linguistic conditionings of acquiring the meanings of words by 4- and 6-year-old children. It was examined how children understand the meaning of words from two categories: home and family. The analyses and conclusions on the creation of meaning presented in the paper are focused around the symbiosis of two planes: cognitive and linguistic. An analysis of the collected empirical material shows that their compilation reveals the unique nature of children’s meta-language reflection, the character of concepts and notion profiles which are closely determined by mental processes.

2

Metajęzyk w wybranych podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego

100%

Grochala B.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2016

|

vol. 23

73-82

EN

The author summarizes the definitions of metalanguage and metatext. She understands them as describing language with the language itself. She proceeds to discuss the metalanguage in selected textbooks. She applies the genological perspective and treats the textbook as a type of text, analyzing its stylistic and cognitive elements.

PL

W artykule dokonano przeglądu definicji metajęzyka i metatekstu. Przyjęto, że jest to opis języka za pomocą tego języka. Następnie poddano analizie wybrane podręczniki pod kątem obecności wyrażeń metajęzykowych. Przyjęto perspektywę genologiczną – podręcznik traktowany jest jako gatunek tekstu, a badano elementy należące do aspektu stylistycznego i poznawczego.

3

Ograniczenia semantyki formalnej (logicznej)

85%

Woleński J.

Studia Semiotyczne

|

2019

|

vol. 33

|

issue 2

EN

According to the received view formal semantics applies to natural (ordinary) language to some extent only. It is so because natural language is inherently indefinite, in particular, its expressions are ambiguous, vague and admits departures from syntactic rule. Moreover, intensional contexts occur in ordinary language – it results in limitations of the principle of compositionality. The ordinary conversation appeals to various principles, for instance, Grice’s maxims which exceed logical formalism. Thus, ordinary language cannot be fully formalized. On the other hand, if L is a formal language, its metalanguage ML, must be partially informal – for instance, it contains, terms of ordinary mathematics, especially set theory. Even, if, for instance, due to the technique of aritmetization, ML can be represented in ML, such a representation is only local. In fact, this view can be derived from some Tarski’s remarks on the role played by natural language. It is usually assumed that the universality of natural language, is the source of troubles associated with antinomies. It is so and this circumstance requires a solution, for example by distinguishing levels of language. However, even, if antinomies are excluded, what is informal is prior with respect to what is formal. It shows that formal semantics has limitations even with respect to formalized languages.

PL

Pogląd standardowy jest taki, że semantyka formalna stosuje się do języka naturalnego tylko w bardzo ograniczonym stopniu. Powodem tego stanu rzeczy jest nieunikniona nieokreśloność mowy potocznej polegająca m. in. na wieloznaczno- ściach, nieostrości czy tolerancji składniowej, a także obecności kontekstów intensjonalnych, co skutkuje limitacjami zasady kompozycjonalności. Ponadto konwersacja potoczna korzysta z rozmaitych reguł, np. reguł Grice’a, które wykraczają poza formalizm logiczny. W konsekwencji język naturalny nie podlega pełnej formalizacji. Z drugiej strony, jeśli L jest językiem formalnym, to metajęzyk ML, w którym ten pierwszy jest opisywany, musi być częściowo nieformalny – zawiera np. terminy zwykłej matematyki, w szczególności teorii mnogości. Nawet jeśli, np. dzięki technice arytmetyzacji, ML daje się przedstawić w L, tego rodzaju reprezentacja jest tylko lokalna. W gruncie rzeczy pogląd taki można wyprowadzić z pewnych uwag Tarskiego o roli języka naturalnego. Zwykle przyjmuje się, że tzw. uniwersalność języka potocznego jest źródłem kłopotów związanych z antynomiami. Tak jest oczywiście i okoliczność ta wymaga pewnej „sanacji”, np. postaci odróżnienia stopni języka. Jednakże nawet usunięcie antynomii w taki lub inny sposób nie zmienia faktu, że to, co nieformalne ma priorytet wobec tego, co formalne. W konsekwencji także semantyka formalna ma także swoje ograniczenia w odniesieniu do języków sformalizowanych.

4

Z dziecięcych refleksji nad językiem

85%

Manasterska-Wiącek E.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2018

|

vol. 30

EN

The study proposes a linguistic analysis of children’s utterances with regard to their (linguistic and metalinguistics) reflection on the language they acquire. The aim of the analysis is to find out at what level and in what aspects children observe speech and how they talk about language. Metalinguistic reflection has been a subject of psychological research but there is little such reflection from the linguistic perspective relating to children. Psychologists are divided on the issue of (meta)linguistic awareness, therefore the assumption can be made that for linguistic behaviour to be considered metalinguistic it must be performed consciously, it must involve reflective thinking, and the intention to control one’s actions. The empirical part of the study, i.e., an analysis of a corpus of children’s reflective utterances about language, has led to the following conclusions: children think of what and how they say, they analyse their own utterances and those of others. Their reflective thinking functions at various levels of linguistic organization: phonological, lexical, syntactic, morphological. They pay attention to collocations, identify registers and lexis-based styles, play with words and their meanings. Without a conceptual framework at their disposal, they can devise their own.

PL

Celem niniejszego artykułu jest lingwistyczna analiza wypowiedzi dziecięcych pod kątem ich refleksji (językowej i metajęzykowej) nad przyswajanym językiem. Badanie będzie próbą odpowiedzi na pytanie, na jakich poziomach, w jakim wymiarze badane dzieci obserwują mowę oraz jak mówią o języku za pomocą samego języka. O ile na gruncie psychologii odnotowuje się prace poświęcone metajęzykowi, o tyle w lingwistyce trudno dotrzeć do badań skoncentrowanych na metajęzyku tak specyficznego użytkownika języka, jakim jest dziecko. Niejednorodność poglądów psychologów odnośnie do rozumienia pojęcia świadomości (meta)językowej pozwala mimo wszystko oprzeć analizę na podstawowym założeniu, że o zachowaniach językowych – by mogły zostać uznane za metajęzykowe – można mówić wtedy, kiedy człowiek wykonuje je świadomie, kiedy posiada zdolność refleksji nad językiem oraz wykazuje intencję kontrolowania własnej aktywności.Część empiryczna artykułu, obfitująca w liczne wypowiedzi dzieci świadczące o ich refleksji nad językiem, pozwoliła na wyciągnięcie konkretnych wniosków: dzieci myślą o tym, co i jak mówią, analizują wypowiedzi swoje oraz innych; refleksji dziecięcej podlegają różne poziomy języka: fonologiczny, leksykalny, składniowy, analizują i różnicują skład morfemowy leksemów, zwracają uwagę na stałe połączenia wyrazów, identyfikują określony rejestr językowy oraz kwestie stylistyczne dotyczące użycia wyrazów, nie operując sprawnie aparatem pojęciowym są w stanie same wymyślić własny, umieją bawić się słowami oraz ich znaczeniami.

5

Rhetorical Styles in Knowledge Communication

80%

Załęska M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 54

|

issue 3

67-80

PL

W artykule zastosowano retoryczną koncepcję trzech stylów, aby objaśnić pewne praktyki komunikacyjne w dyskursie akademickim. Wykorzystując zasoby perswazyjne stylu niskiego, autorzy skupiają się na retorycznym celu docere/probare, tj. nauczać/dowodzić. Ascetyczna rzeczowość stylu niskiego sugeruje czytelnikom, jakoby stylu w ogóle nie było, przekonując ich, że treść odzwierciedla rzeczywistość bez jakiegokolwiek retorycznego zapośredniczenia. Wybierając perswazyjne środki stylu średniego, badacze łączą cele epistemiczne i estetyczne, starając się osiągnąć retoryczny cel delectare, tj. zachwycać. Zajmujący styl pomaga wciągnąć czytelników w złożoną intelektualnie problematykę. Styl wysoki ułatwia osiągnięcie retorycznego celu movere, tj. poruszać, skłaniać do działania. Służy on do przedstawienia treści naukowych jako informacji użytecznych w podejmowaniu decyzji w życiu konkretnego czytelnika, zatem bywa wykorzystywany przez zaangażowanych naukowców i intelektualistów.

EN

The author of the article applied the rhetorical framework of three styles (genera dicendi) to highlight some of the communicative practices employed in academic discourse. By utilising the persuasive resources of the plain style, authors focus on the rhetorical purpose of docere/probare, i.e. to teach/to prove. The sober matter-of-factness of the plain style suggests to readers that there is no style at all, convincing them that the content reflects reality without any rhetorical mediation. In choosing the persuasive means of the middle style, researchers combine epistemic and aesthetic goals, trying to reach the rhetoric purpose of delectare, i.e. to delight. An engaging style helps them draw readers into intellectually complex issues. The grand style facilitates the reaching of the rhetorical purpose of movere, i.e. to move or induce action. It serves to present science as a helpful resource for readers to make decisions in their lives, hence it is likely to be used by engaged scholars and public intellectuals.

6

Czy językoznawstwo jest nauką przeterminowaną?

71%

Szumska D.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2016

|

vol. 1

|

issue 1&2

EN

In view of the growing number of new terms in practically all areas of linguistic research, it is legitimate to ask whether what we have to do with is terminological overkill or whether the accretion of terms is due to the development of the facet-oriented/syncretic approach, which highlights the multifaceted character of linguistic inquiry and thus naturally promotes the expansion of its metalanguage. The paper attempts to answer this question and concludes by stating that the assessment of linguistic terminology should be based on qualitative rather than quantitative criteria: the value (usefulness, adequacy, relevance) of a term should be assessed not only on the basis of the conceptual content it is the exponent of, but also its “networking power” i.e. by estimating how well it fits into and enhances the entire conceptual and methodological framework of the theory that introduced it.

PL

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy zauważalny przyrost zbioru terminów we wszystkich praktycznie subdyscyplinach nauki o języku jest istotnie przerostem, a więc winien być traktowany w kategoriach nadmiaru, czy też raczej jest efektem rozwoju tzw. podejścia fasetowego/synkretycznego, promującego wieloaspektowość rozważań lingwistycznych, a więc w naturalny sposób wpływającego na rozbudowę ich metajęzyka. Przedstawione rozważania konkluduje stwierdzenie, że zasadnicze kryterium oceny kondycji warstwy terminologicznej językoznawstwa winno mieć nie tyle charakter ilościowy, ile jakościowy, co oznacza, że powinno być nim nie tylko zaplecze pojęciowe, którego dany termin jest wykładnikiem, ale także stopień jego „usieciowienia”, czyli wpisania się w cały aparat konceptualno-metodologiczny teorii, której jest wytworem.

7

Skrypty nauk ścisłych w kontekście badań nad metajęzykiem

71%

Skubis I.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2020

|

vol. 5

|

issue 2

221-242

EN

Ability to write Natural Science textbooks in a clear and interesting manner is a very demanding task, but the use of numerous metatextemes can help the authors to achieve it. With the application of metatextemes they can create a recipient-friendly article. These constructions have various functions, but the scientists often forget about them and concentrate mostly on showing the results of their analysis. Metatextemes help the authors e.g. to organise and present their line of thoughts, and to inform the recipient about the steps undertaken by the author and their attitude to the information they present. With the use of these metaoperators the researchers can highlight the most important information in the text and refer to research of other scientists and most of all, they help to establish a relationship with the reader. These measures have many different functions, and in this article we present their role in academic books on Natural Sciences with their characteristics and examples. The authors of scientific texts should pay more attention to the language and constructions they use in their texts, because in this way they influence the reader and their impressions and also their attitude towards data presented in the text and to their author.

PL

Zdolność pisania skryptów nauk ścisłych w przejrzysty i ciekawy sposób jest bardzo wymagającym zadaniem, ale w osiągnięciu tego celu autorowi może pomóc stosowanie licznych metatekstemów. Z ich pomocą mogą stworzyć artykuł przyjazny odbiorcy. Te konstrukcje mają różne zastosowania, o których naukowcy często zapominają, skupiając się przede wszystkim na przedstawieniu wyników swoich badań. Metatekstemy pomagają autorowi m.in. w poukładaniu i przedstawieniu ich toku myślenia, w informowaniu odbiorcy o podjętych przez autora krokach i jego opinii co do wprowadzanych informacji. Za pomocą środków metajęzykowych naukowcy mogą podkreślić najważniejsze informacje w tekście i powoływać się na badania innych autorów, a co najważniejsze, pomagają one nawiązać relację z czytelnikiem. Środki te mają wiele różnorodnych funkcji i w niniejszym artykule prezentujemy ich rolę w skryptach nauk ścisłych wraz z ich charakterystyką i przykładami. Autorzy tekstów naukowych powinni zwracać więcej uwagi na język i konstrukcje, których używają w swoich tekstach, ponieważ w ten sposób wpływają na czytelnika i jego wrażenia, a także jego stosunek odnośnie do zaprezentowanych w tekście danych i nas jako autora.

8

Kilka uwag na temat obiektów odniesienia wyrażenia metajęzyk

71%

Wiśniewski A.

Prace Językoznawcze

|

2014

|

issue 16/3

73-83

EN

In the article, the author focuses on the class of objects that the word metalanguage relates to. He points out that the expression used in the title can denote different sets of elements. He also tries to show that using the name metalanguage without specifying the way of understanding the word language, can lead to misinterpretation. At the end, he tries to explain why expressions like metacegła (eng. metabrick), metawiadro (eng. metabucket) should be considered as semantically incorrect.

9

Estetyczne aspekty przestrzeni formistycznej: Witkacy – Chwistek – Czyżewski. Abstrakcja i metanarracja

57%

Mikołajczyk I.

Estetyka i Krytyka

|

2014

|

issue 2(33)

33-52

PL

Artykuł Iwony Mikołajczyk Estetyczne aspekty przestrzeni formistycznej: Czyżewski – Chwistek – Witkacy ujmuje formizm polski w aspekcie związków z metanarracją i abstrakcją. Analiza formy dzieł trzech twórców dowodzi, iż w dialektyce rozwoju kierunku artyści albo wychodzili od przedmiotu, albo go aproksymowali (oddawali w dużym przybliżeniu). Jako znak plastyczny był on dla nich pretekstem do prowadzenia gry metaestetycznej z konwencją artystyczną. Z drugiej strony synteza i autonomia przedmiotu kierują formizm ku abstrakcji. To zawieszenie między metajęzykiem a abstrakcją (obecne też w futuryzmie i kubizmie) powodowane było obawą przed zbyt gwałtownym zerwaniem z tradycją i przekroczeniem przez sztukę granicę zrozumiałości. Albo stanowiło znak rozwoju artystycznego samego artysty.

EN

Iwona Mikołajczyk’s article looks at the Polish formist movement from the point of view of its relations with meta-narration and abstraction. A formal analysis of the works by the three above-mentioned artists proves that within the dialectical development of this current the artists were either using the object as the point of departure or else approximating it. As an artistic sign, the object was a pretext for them to play a meta-aesthetic game with the artistic convention. On the other hand, the synthesis and autonomy of the object leads formism toward abstraction. This sense of being suspended between metalanguage and abstraction (also present in futurism and cubism) was caused by fears of breaking with tradition too completely and thus crossing the boundaries of intelligibility. Or else it was a sign of the artistic development of the artist himself.

10

Współkonstruowanie znaczenia w dyskursie metajęzykowym na lekcji języka obcego

57%

Szymankiewicz K.

Neofilolog

|

2012

|

issue 38/2

183-200

EN

Metalinguistic discourse is the most common type of foreign language class-room discourse. It is commonly used by teachers in order to give explana-tions on language use, forms and meanings. While teachers dominate in this kind of discourse, students seem to remain passive. How can we promote students’ communicative and cognitive activity? This article focuses on teach-ers’ and learners’ strategies for negotiation of meaning in the case of written input. An analysis of four lessons of French as a foreign language recorded in a secondary bilingual school in Warsaw was carried out in order to reveal the metalinguistic strategies that enhance the discursive co-operation between the participants and, in this way, co-construction of meaning.

11

Conceptual metaphors in linguistic metalanguage – Polish case names

57%

Sokołowska O.

Beyond Philology: An International Journal of Linguistics, Literary Studies and English Language Teaching

|

2016

|

issue 13

125-137

EN

Polish linguistic metalanguage comprises some terms of figurative character, apparently determined by metaphorical thinking, i.e. by construing one, abstract notion in terms of another, more concrete, accessible to sensory perception. Some of these terms are calques from Latin and preserve the mappings involved therein, but otherwise more refined and independent inspirations behind the names of linguistic categories can be recognized, especially in regard to the terms for the seven Polish cases.

FR

Dans le dictionnaire de la terminologie linguistique utilisée en polonais, on peut remarquer des mots à caractère figuratif dont la signification semble s’appuyer sur le procédé métaphorique, c’est-à-dire sur la construction de la conception d’un phénomène abstrait avec une conception d’un phénomène plus concret, perceptible par les sens. Certains de ces termes ont été calqués du latin avec leurs valeurs métaphoriques de départ, d’autres ont été créés, paraît-il, à partir des associations métaphoriques originales qui n’avaient pas été copiées ou qui avaient été développées de manière novatrice. Cela concerne surtout les noms des sept cas polonais.

PL

W słowniku terminologii lingwistycznej używanej w języku polskim rozpoznać można wyrazy o charakterze figuratywnym, których znaczenie wydaje się być oparte na myśleniu metaforycznym, tj. na budowaniu koncepcji zjawiska abstrakcyjnego w oparciu o inną koncepcję, zainspirowaną zjawiskiem bardziej konkretnym, poznawalnym za pośrednictwem zmysłów. Niektóre z takich terminów zostały przekalkowane z łaciny z zachowaniem oryginalnych odwzorowań metaforycznych, jednak są też takie, które, jak się wydaje, zostały utworzone na podstawie oryginalnych, nieskopiowanych lub nowatorsko rozwiniętych skojarzeń metaforycznych. Dotyczy to szczególnie nazw większości z siedmiu polskich przypadków.

Refine search results

Psychological Determinants of Meta-Linguistic Skills by Pre-School Children

Metajęzyk w wybranych podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego

Ograniczenia semantyki formalnej (logicznej)

Z dziecięcych refleksji nad językiem

Rhetorical Styles in Knowledge Communication

Czy językoznawstwo jest nauką przeterminowaną?

Skrypty nauk ścisłych w kontekście badań nad metajęzykiem

Kilka uwag na temat obiektów odniesienia wyrażenia metajęzyk

Estetyczne aspekty przestrzeni formistycznej: Witkacy – Chwistek – Czyżewski. Abstrakcja i metanarracja

Współkonstruowanie znaczenia w dyskursie metajęzykowym na lekcji języka obcego

Conceptual metaphors in linguistic metalanguage – Polish case names