Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: metallographic analysis

Sort By:

Limit search:

ZAB YTKI ZE STOPÓW MIEDZI Z CMENTARZYSKA SKA NDYNAWSKIEGO W B RZYNIE, POW. PUCKI, W ŚWIETLE ANAL IZ METAL OZNAWCZYCH. UWAG I NAD SPOSOBEM POZYSKIWANIA SUROWCA W OKRESIE WĘDRÓWEK LU DÓW

100%

Strobin A., Strobin J.

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

2020

issue 61

85-100

Archaeological artefacts made of copper alloys are a particularly valuable source of knowledge about ancient societies; in recent years these finds have been more and more often analysed in terms of their chemical composition. Observations based on the results of these analyses are conducive to indicating alloys characteristic of specific chronological periods and to considering the origin of the materials and the operations of workshops.

Ostroga z zaczepami haczykowatymi zagiętymi do wnętrza z Bornit, pow. braniewski

73%

Wadyl S.

Pomorania Antiqua

2018

vol. Tom XXVII

s. 241-254

In 2016 previously unknown stronghold was discovered near Bornity in the Braniewo district. In 2017 the survey and testing research was carried out. The discovered materials, the results of radiocarbon analysis of wood from the ramparts prove that the site functioned in the last decades of the 9th and the first quarter of the 10th century. Amongst the discovered artefacts the spur with hooks bent inwards made of a copper alloy deserves special attention. The spur represents the technotype I: 2, its metric parameters allow to include it in the variety A. This is only the third discovery of the technotype I: 2 spur on the Western Balt territory, but the first made during modern excavations. The analysis of the technotype I spurs recently conducted by Andrzej Janowski showed that specimens of varieties A and B-C occur in two separate zones (Fig. 4). In the area where spures of variety A appear (Pomeranian-Mecklenburg zone and West Balt territory as well as isolated find from Chodlik) no later B-C varieties are found, while in the territories where B-C varieties occur (the area to the south of the Carpathians) there are no finds of specimens of the A variety. Observations made based on the topography of finds are confirmed by the results of metallographic analyses, which showed significant differences in the chemical composition of the raw material. Spurs of variety A were made of alloys with brass features, whereas spurs of varieties B-C of typical bronzes alloys (Janowski 2017, pp. 182–185). A. Janowski’s observations became a reason for the spectral analysis of the chemical composition of the spur from Bornity. Apart from copper (CU – 79.12%) the main component of the alloy was tin (Sn – 11.11%). The other components had a much smaller share. These were: zinc (Zn – 5.51%), lead (Pb – 3.77%), iron (Fe – 0.71%) and silver (Ag – 0.4%). The composition of the alloy is diametrically different from the composition of the A variety spurs from Pień and Słodkówko. In these cases, the main component was zinc, the percentage share of which was 13.43% and 16.17% respectively (Janowski 2017, p. 184). The spur from Bornity was made of a copper alloy with bronze features. In this case, therefore, the hypothesis of A. Janowski regarding the chemical composition of the variety A has not been confirmed. However, there is no reason to completely negate the concept of two independent lines of development of copper alloy spurs. The spur from Bornity does not have close analogies, but it has much more features in common with spurs from the ‘northern’ zone. An important postulate for the future should be the implementation of a larger series of metallographic analyses, which may allow to perceive the problem of origins and production of spurs from copper alloys in a different way.

W 2016 r. w pobliżu Kierpajn Wielkich w powiecie braniewskim odkryto nieznane dotychczas grodzisko. W 2017 r. na stanowisku przeprowadzono badania sondażowo-rozpoznawcze. Odkryte materiały, wyniki analizy radiowęglowej drewna z konstrukcji wału dowodzą, że stanowisko funkcjonowało w ostatnich dekadach IX i pierwszej ćwierci X w. Wśród odkrytych zabytków na szczególną uwagę zasługuje ostroga z haczykowatymi zaczepami odgiętymi do wnętrza wykonana ze stopu miedzi. Ostroga reprezentuje technotyp I:2, jej parametry metryczne pozwalają na jej zaliczenie do odmiany A. Jest to dopiero trzecie odkrycie ostrogi Technotypu I:2 na ziemiach zachodniobałtyjskich, jednak pierwsze dokonane w trakcie badań współczesnych. Przeprowadzona ostatnio przez Andrzeja Janowskiego analiza ostróg technotypu I wykazała, że egzemplarze odmian A i B-C występują w dwóch odrębnych strefach (Ryc. 4). Na obszarze, gdzie występują ostrogi odmiany A (strefa pomorsko-meklemburska i ziemie zachodniobałtyjskie oraz odosobnione znalezisko z Chodlika) nie są spotykane późniejsze odmiany B-C, z kolej na terytoriach, gdzie występują odmiany B-C (rejon na południe od Karpat) brak znalezisk egzemplarzy odmiany A. Obserwacje poczynione w oparciu o topografię znalezisk znajdują potwierdzenie w wynikach analiz metaloznawczych, które wykazały istotne różnice w składzie chemicznym surowca. Ostrogi odmiany A wykonano ze stopach o cechach mosiądzów, z kolei ostrogi odmiany B-C ze stopów typowych dla brązów (Janowski 2017, s. 182-185). Spostrzeżenia A. Janowskiego stały się sumptem do wykonania analizy spektralnej składu chemicznego ostrogi z Bornit. Poza miedzią (CU – 79,12%) głównym komponentem stopu była cyna (Sn - 11,11%). Pozostałe składniki miały znacznie mniejszy udział. Były to: cynk (Zn – 5,51%), ołów (Pb - 3,77%), żelazo (Fe – 0,71%) oraz srebro (Ag – 0,4%). Skład stopu jest diametralnie różny od kompozycji ostróg odmiany A z Pnia i Słodkówka. W tych przypadkach głównym składnikiem był cynk, którego procentowy udział wynosił odpowiednio 13,43% i 16,17% (Janowski 2017, s. 184). Ostroga z Bornit została wykonana ze stopu miedzi o cechach brązu. W tym przypadku nie potwierdziła się zatem hipoteza A. Janowskiego, dotycząca kompozycji chemicznej ostróg odmiany A. Nie ma jednak podstaw aby negować zupełnie koncepcję odnośnie dwóch niezależnych linii rozwojowych ostróg ze stopów miedzi. Ostroga z Bornit nie ma bliskich analogii, ma jednak znacznie więcej cech wspólnych z ostrogami ze strefy „północnej”. Istotnym postulatem na przyszłość powinno być wykonanie większej serii analiz metaloznawczych, które być może pozwolą spojrzeć na problem proweniencji i produkcji ostróg ze stopów miedzi w inny sposób.

Refine search results

1 Pomorania Antiqua

1 Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

1 2020

1 2018

1 Strobin A.

1 Strobin J.

1 Wadyl S.

Search results

ZAB YTKI ZE STOPÓW MIEDZI Z CMENTARZYSKA SKA NDYNAWSKIEGO W B RZYNIE, POW. PUCKI, W ŚWIETLE ANAL IZ METAL OZNAWCZYCH. UWAG I NAD SPOSOBEM POZYSKIWANIA SUROWCA W OKRESIE WĘDRÓWEK LU DÓW

Ostroga z zaczepami haczykowatymi zagiętymi do wnętrza z Bornit, pow. braniewski