Search results

1

Strona przedmiotowa przestępstwa zabójstwa

100%

Niedzielska-Popek S.

Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL

|

2008

|

vol. 4

|

issue 1 Prawo

185-200

EN

A murder can be commited in different places, time and circumstances. This determine the aspect of the offence as to the deed and also define the characteristic of perpetrator's behaviour. It includes action, result, causal nexus and circumstances of the offence. It's also related to the fact, that a mu to commit a crime. He is doing inspection place, penetrating wooded areas and then luring there the victim to take his life.

2

Siostra miłosierdzia contra niebezpieczna morderczyni. Motyw pielęgniarki w thrillerach medycznych

84%

Trześniewska-Nowak A.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2021

|

vol. 7

335-348

EN

The nurse’s role in literature seems to be marginalised. Nurses constitute a margin, especially in medical thrillers, in which men dominate the hospital world. The books’ characters, such as Robin Cook’s, call the nurses “the lower-level staff”. The transfer of optics from men-doctors to women‑nurses raises an important issue of social roles and stereotypes that has been grounded in literature for years. The heroines of Michael Palmer’s Little Sisters and the protagonist of Marker by Robin Cook break the inferiority of nurses to male medical staff pattern. Nevertheless, one should remember that these two particular examples of changing the optics, allowing nurses to speak their own words, are the margin of medical thrillers (both Polish and American), in which men’s characters rule.

PL

Rola pielęgniarki w literaturze zdaje się marginalizowana. Pielęgniarki stanowią margines, zwłaszcza w thrillerach medycznych, w których szpitalny świat zdominowany jest przez mężczyzn. Bohaterowie książek chociażby Robina Cooka nazywają pielęgniarki, nieco z pogardą, personelem niższego szczebla, upodrzędniając je w stosunku do lekarzy. Przeniesienie optyki z lekarzy na pielęgniarki podnosi ważną kwestię, jaką są role społeczne i stereotypy ugruntowywane od lat również przez literaturę. Ten schemat starają się łamać bohaterki Siostrzyczek Michaela Palmera oraz protagonistka powieści Robina Cooka Marker. Niemniej jednak należy pamiętać, iż te dwa jednostkowe przykłady zmiany optyki i oddanie głosu pielęgniarkom stanowią margines thrillerów medycznych (zarówno polskich, jak i amerykańskich), w których niepodzielnie rządzą męscy bohaterowie.

3

„Ziemia otworzy usta”. O wyobraźni forensycznej Erny Rosenstein

84%

Juchniewicz A.

Narracje o Zagładzie

|

2019

|

issue 5

149-175

EN

Investigating Erna Rosenstein’s poems containing partial accounts of her parents’ murder after their escape from the Lviv ghetto, this article proposes a reading founded on two categories – forensics and shock – and therefore departs from the principles put forward by historical narratives (including the meticulous reconstruction of facts and pedantic devotedness to their organisation typical of this genre, constructing such a story whose integrity would satisfy the reader whereas moral framework would set formal limits). Forensics – a strategy that emphasises the role of material traces – is related to the clarity of a process and the rise of a community. Intuitively, Rosenstein applies a quasi-crime story narrative to her poetry, which allows it to cross the distance usually separating the victims of the Shoah from a reader belonging to an entirely different reality. The presence of a mystery makes it possible for the murdered to become close to us once again thanks to the medium of a wounded body. Shock, in turn, is a category inherent in any attempt of reaching the unthinkable (that is, the events that have not been lived through or experienced directly). Moreover, it employs affective stimulation which engages a reader in anethical way. This article consists of three parts, whose division reflects the necessities of scrutinising Rosenstein’s relation to surrealism, exploring her strategy of influencing a reader by means of affect and mood, and probing her status of a precursor, visible in the autonomy granted to the nonhuman actants or her strives for domesticating entropy.

PL

Autor artykułu, śledząc powracające w poezji Erny Rosenstein fragmenty relacji o morderstwie rodziców po ucieczce z getta lwowskiego, proponuje porzucenie zasad charakterystycznych dla pisarstwa historycznego (m.in. skrupulatnej rekonstrukcji faktów i ich pedantycznego porządkowania w celu skonstruowania satysfakcjonującej odbiorcę opowieści o moralnym potencjale, który narzucałby ograniczenia formalne) w procesie interpretacji na rzecz dwóch kategorii: forensyczności i szoku. Forensyczność, dowartościowując materialne ślady, wiąże się również z jawnością procesu i konstytuowaniem wspólnoty. Poetka intuicyjnie wykorzystuje w poezji model narracji quasi-kryminalnej, dzięki czemu zmniejsza dystans między ofiarami Zagłady a czytelnikiem zanurzonym w innej rzeczywistości. Kryminalna zagadka sprawia, że zamordowani stają się na powrót bliscy ze względu na medium zranionego ciała. Szok natomiast odgrywa kluczową rolę w procesie obcowania z tym, co niepojmowalne (bo nieprzeżyte i niedoświadczone bezpośrednio). Aktywizuje czytelnika etycznie dzięki afektywnemu pobudzeniu. Trójdzielna struktura artykułu wynika z konieczności ustalenia związków poezji Rosenstein z surrealizmem, prześledzenia strategii jej oddziaływania na czytelnika (za sprawą afektu i nastroju) oraz odnotowania prekursorstwa poetki ze względu na autonomizację nie-ludzkich aktantów i podjęcie wyzwania oswojenia w sztuce i poezji procesu entropii.

4

„Ziemia otworzy usta”. O wyobraźni forensycznej Erny Rosenstein

84%

Juchniewicz A.

Narracje o Zagładzie

|

2019

|

issue 5

149-175

EN

Investigating Erna Rosenstein’s poems containing partial accounts of her parents’ murder after their escape from the Lviv ghetto, this article proposes a reading founded on two categories – forensics and shock – and therefore departs from the principles put forward by historical narratives (including the meticulous reconstruction of facts and pedantic devotedness to their organisation typical of this genre, constructing such a story whose integrity would satisfy the reader whereas moral framework would set formal limits). Forensics – a strategy that emphasises the role of material traces – is related to the clarity of a process and the rise of a community. Intuitively, Rosenstein applies a quasi-crime story narrative to her poetry, which allows it to cross the distance usually separating the victims of the Shoah from a reader belonging to an entirely different reality. The presence of a mystery makes it possible for the murdered to become close to us once again thanks to the medium of a wounded body. Shock, in turn, is a category inherent in any attempt of reaching the unthinkable (that is, the events that have not been lived through or experienced directly). Moreover, it employs affective stimulation which engages a reader in anethical way. This article consists of three parts, whose division reflects the necessities of scrutinising Rosenstein’s relation to surrealism, exploring her strategy of influencing a reader by means of affect and mood, and probing her status of a precursor, visible in the autonomy granted to the nonhuman actants or her strives for domesticating entropy.

PL

Autor artykułu, śledząc powracające w poezji Erny Rosenstein fragmenty relacji o morderstwie rodziców po ucieczce z getta lwowskiego, proponuje porzucenie zasad charakterystycznych dla pisarstwa historycznego (m.in. skrupulatnej rekonstrukcji faktów i ich pedantycznego porządkowania w celu skonstruowania satysfakcjonującej odbiorcę opowieści o moralnym potencjale, który narzucałby ograniczenia formalne) w procesie interpretacji na rzecz dwóch kategorii: forensyczności i szoku. Forensyczność, dowartościowując materialne ślady, wiąże się również z jawnością procesu i konstytuowaniem wspólnoty. Poetka intuicyjnie wykorzystuje w poezji model narracji quasi-kryminalnej, dzięki czemu zmniejsza dystans między ofiarami Zagłady a czytelnikiem zanurzonym w innej rzeczywistości. Kryminalna zagadka sprawia, że zamordowani stają się na powrót bliscy ze względu na medium zranionego ciała. Szok natomiast odgrywa kluczową rolę w procesie obcowania z tym, co niepojmowalne (bo nieprzeżyte i niedoświadczone bezpośrednio). Aktywizuje czytelnika etycznie dzięki afektywnemu pobudzeniu. Trójdzielna struktura artykułu wynika z konieczności ustalenia związków poezji Rosenstein z surrealizmem, prześledzenia strategii jej oddziaływania na czytelnika (za sprawą afektu i nastroju) oraz odnotowania prekursorstwa poetki ze względu na autonomizację nie-ludzkich aktantów i podjęcie wyzwania oswojenia w sztuce i poezji procesu entropii.

5

Zbrodnia i kara – rozważania wokół „Krótkiego filmu o zabijaniu” Krzysztofa Kieślowskiego

84%

Michta D.

Eunomia – Rozwój Zrównoważony – Sustainable Development

|

2022

|

issue 1(102)

95-100

EN

A Short Film About Killing of Krzysztof Kieślowski tells the story of a young man sentenced to death for brutal murder. Both the murder and the execution of the death penalty are presented with great realism. The film is the director's voice against killing anyone, also within institutionalized mechanisms. The work, created at the end of the 1980s, at a time of a clear disintegration of the totalitarian communist system, was appreciated by Western cinematography. The article discusses the plot of the film, characterizes the characters, also presents information about the death penalty in penal codes from the interwar period and People's Poland, death penalty in Poland at the turn of the 1980s and 1990s, as well as views on the main punishment in the Judeo-Christian culture.

PL

Krótki film o zabijaniu Krzysztofa Kieślowskiego opowiada historię młodego człowieka skazanego, za dokonanie brutalnego morderstwa, na karę śmierci. Zarówno morderstwo, jak i wykonanie kary śmierci zostały przedstawione z dużym realizmem. Film jest głosem reżysera przeciwko pozbawianiu życia kogokolwiek, także w ramach zinstytucjonalizowanych mechanizmów. Dzieło, powstałe w końcu lat osiemdziesiątych, w momencie wyraźnego rozkładu totalitarnego systemu komunistycznego, spotkało się z uznaniem zachodnich krytyków filmowych. W artykule omówiono fabułę filmu, scharakteryzowano bohaterów, zaprezentowano informacje o karze śmierci w kodeksach karnych z okresu międzywojennego oraz Polski Ludowej, karze śmierci w Polsce przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, a także poglądy na karę główną w judeochrześcijańskim kręgu kulturowym.

6

Morderstwo jako odrębny typ działania śmiercionośnego. Analiza filozoficzno-prawna w kontekście tomistycznej etyki

84%

Kilan W.

Rocznik Tomistyczny

|

2022

|

issue 11

295-311

EN

The notion of “murder” plays an important role in philosophical, and ethical inquiries, for it denotes an act absolutely prohibited in the domain of human lethal actions. Yet, despite its relevance, it is repeatedly defined in the improper way. In this paper, the most essential elements of the moral concept of murder were determined on the basis of the philosophy of St. Thomas Aquinas. It was shown that commonly accepted definitions of this concept (which consider murder as wrong killing or illegal killing) do not grasp the essence of the defined action. Moreover, contemporary and historical legal definitions of this concept were reconstructed and analysed. It was done in order to prove that they have a procedural character and play a practical role in the judicial system, but they do not recognize a proper moral meaning of this concept.

7

Zabójstwa typu kwalifikowanego w polskim i rosyjskim prawie karnym

84%

Okulski M.

Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL

|

2011

|

vol. 7

|

issue 1 Prawo

79-114

EN

The present study constitutes an attempt to analyze the essence of homicides of the qualified type against its legal regulation both in Polish and Russian Penal Code, as well as a modest reflection on the feasibility of the expansion of its typology. A homicide of the qualified type, as a particularly reprehensible case of intentional killing of another human, does not constitute a monolith in Criminal Code; rather it forms a set of acts, at times significantly different in spite of the identity of consequences, which, in the context of its unlawfulness and highly detrimental impact on society deserves a particularly harsh response and punishment from the penal law. Therefore, a more severe legal penalty compared to a common corpus delicti is imposed on the offender. Aggravation of a penalty for homicide of the qualified type, as sentencing in Russia reveals, is carried out by increasing both lower and upper thresholds. The expansion the types of homicide in polish penal code of 1997 for homicide of the qualified type was met with criticism, not only due to its too casuistic engrossment, but also the lack of any difference in punishment for common corpus delicti in its upper threshold.

8

Jak „krew na pierwszej stronie” zasilała łódzką kulturę popularną. Na przykładzie piosenek o Łaniusze, Zajdlowej i Ślepym Maksie

84%

Kołodziej K.

|

2023

|

vol. 66

|

issue 1

97-122

EN

One of the most notorious crimes of the interwar period, the so-called Gorgonova case, clearly demonstrated that it was a topic electrifying public opinion, getting excited about press descriptions of the crime and accounts of the trial. Similar interest was aroused by high-profile Lodz crimes – the murder of Zosia Zajdlówna, the triple murder in a piano store committed by Stanislaw Łaniucha, and the criminal activities of the Robin Hood of Bałuty – Blind Max. The interest in criminal stories is evidenced by their infiltration into urban folklore and popular culture. Songs were sung about the heroes of these stories, and they also became characters in episodic novels.

PL

Celem artykułu jest pokazanie, jak na łódzki folklor miejski i kulturę popularną wpływały głośne zbrodnie dwudziestolecia. Analiza tematu pokazuje, że chętnie sięgano i inspirowano się bieżącymi wydarzeniami, o których pisała łódzka prasa. W ten sposób do drukowanych na łamach miejscowych dzienników powieści popularnych i piosenek śpiewanych na łódzkich podwórkach docierały wątki nawiązujące m.in. do głośnych zbrodni czy skandali obyczajowych. Analiza tekstów piosenek dowodzi, że „przetwarzały” one materiał prasowy, czyniąc go dostępnym nawet dla niepiśmiennych mieszkańców. Omówione piosenki wpisują się w schemat popularnych pieśni nowiniarskich, powtarzając charakterystyczne wzorce konstrukcyjne, sposoby kreacji bohaterów. Kanwą dla wyśpiewywanych treści były przestępstwa, którym towarzyszyły procesy sądowe, szczegółowo relacjonowane na łamach prasy i będące tematem rozmów łodzian. Stąd już tylko krok do tego, by Zajdlowa, Łaniucha czy Ślepy Maks stali się bohaterami piosenek śpiewanych na łódzkich podwórkach.

9

Problem racjonalnej sankcji za zabójstwo kwalifikowane w polskim prawie karnym

67%

Góralski P.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2020

|

vol. 120

|

issue Tom 2

37 - 51

PL

Niniejszy artykuł opisuje problemy związane z sankcjonowaniem zabójstwa kwalifikowanego (morderstwa) w polskim prawie karnym. Problemy te widoczne były już w latach 2005–2011, kiedy próbowano wprowadzić za dokonanie morderstwa wyłącznie kary 25 lat pozbawienia wolności oraz kary dożywotniego pozbawienia wolności w celu wyraźniejszego odróżnienia sankcji grożących za zabójstwa w typie podstawowym oraz w typie kwalifikowanym. Zmiana ta budziła wątpliwości natury konstytucyjnej i ostatecznie po krótkim okresie obowiązywania została cofnięta. Problem ten występuje jednak nadal i — jak się wydaje — ponownie wadliwą próbą jego rozwiązania jest inicjatywa wprowadzenia do polskiego prawa ustawą z dnia 13 czerwca 2019 roku kary dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości warunkowego zwolnienia z jej odbywania za morderstwa. Artykuł zawiera krytykę tego rozwiązania. W tekście sformułowano postulat stosowania kary dożywotniego pozbawienia wolności wyłącznie wobec sprawców ludobójstwa w okresie wojny oraz — ewentualnie — względem morderców seryjnych. Natomiast w innych wypadkach zabójstw i morderstw kara za tego typu czyny nie powinna przekraczać 30 lat, a co najwyżej powinny ją uzupełniać, stosowane po zakończeniu odbywania tej kary, środki zabezpieczające społeczeństwo przed niebezpiecznymi przestępcami. W każdym przypadku omawianej tu kary prawo musi przewidywać warunki, po których spełnieniu więzień będzie mógł się ubiegać o warunkowe zwolnienie z jej odbywania.

XX

The article discusses problems regarding the sanctioning of an aggravated murder in Polish penal law. These problems have already occurred in the years 2005–2011, when an attempt to implement only imprisonment of 25 years and life imprisonment for murder was made in order to explicitly distinguish between sanctions for a second degree murder and an aggravated murder. This change raised doubts of a constitutional nature and eventually, after a short period, was withdrawn. The problem, however, still exists and, as it seems, another erroneous attempt of solving it is an initiative to introduce to Polish law by the act of 13th June 2019 a determinate life sentence for murder. The article criticises this solution. The publication presents a postulate of applying life imprisonment only for mass murderers during war — or — for serial killers. For other homicides and murders the penalty should not exceed 30 years, or at most, shall be supplemented by the preventive measures against dangerous criminals in society adopted after serving the sentence. For each of the penalties discussed in the article the law shall provide for the conditions to be fulfilled by a prisoner to be able to apply for parole.

10

Infanticide and the Conflicts in Early Modern South Bohemia (1690–1710). Five Women from Jindřichův Hradec

67%

Stůj P.

Folia Historica Cracoviensia

|

2018

|

vol. 24

|

issue 1

EN

Early Modern Child-Murder Investigations Were Characterized by Many Conflicts and Struggles on Different Levels of the Social Organization. Sources like broadside ballads or pamphlets highlighted the infanticide as a matter of considerable public concern. There the conflict between idea of early modern motherhood and family life and the everyday life of single-mothers dealing with unwanted children was apparent. These moralizing pamphlets were describing virtues of motherhood like self-sacrifice, solicitude, economic and social responsibility and on the other hand authors criticized murdering mothers. Finally, conflicts, antipathy and personal confrontations between members of the family and sexual partners can be traced in these sources. Events prior the crime can be characterized by disagreements between sexual partners, violence and verbal abuse. This contextual analysis of conflicts in five infanticide proceedings from south Bohemia (1690–1710) is the centre of the paper.

PL

Nowożytne śledztwa w sprawie morderstw dzieci charakteryzowały się wieloma konfliktami i walkami na różnych poziomach organizacji społecznej. Źródła, takie jak ballady czy pamflety, publikowane w gazetach dużego formatu, ukazują dzieciobójstwo jako kwestię, którą żywo interesowała się opinia publiczna. Widać było w tym konflikt między nowożytnym ideałem matki i życiem rodzinnym a samotnymi matkami z niechcianymi dziećmi. Moralizatorskie pamflety przywoływały takie cnoty macierzyństwa, jak samopoświęcenie, troska o innych czy ekonomiczna i społeczna odpowiedzialność, jednocześnie krytykując matki dzieciobójczynie. Co więcej, w tych źródłach można doszukać się konfliktów, antypatii i personalnych konfrontacji między członkami rodziny a kochankami. Wydarzenia poprzedzające zbrodnię dzieciobójstwa to przede wszystkim niesnaski między partnerami seksualnymi, przemoc i słowne zniewagi. Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza kontekstualna pięciu spraw sądowych dotyczących dzieciobójstwa, które to postępowania miały miejsce w południowej Bohemii w latach 1690–1710.

11

Kobiety zabójczynie. Oblicza wybranych zbrodni dokonywanych przez kobiety

67%

Kowalczyk M.

Archiwum Kryminologii

|

2021

|

issue XLIII/2

195-242

EN

This study deals with the characteristics of the basic categories of homicides committed by women. The study is theoretical issue. A traditional literature review was used, applying certain rules to minimize the risk of error. The main purpose was to characterize serial killings committed by women, murders of a life partner and murders of children. In the area of the indicated categories, the basic typologies were discussed, the way of acting of the perpetrators and the tools of the crime used by them were characterized. The attention was paid to the diversified motivation accompanying committing crimes, and the basic groups of risk factors accompanying committing murders were characterized, focusing on personality and environmental factors.

PL

Niniejsze opracowanie dotyczy charakterystyki podstawowych kategorii zabójstw dokonywanych przez kobiety. Opracowanie ma charakter teoretyczny, wykorzystano tradycyjny przegląd literatury stosując pewne zasady, które miały zminimalizować ryzyko błędu. Głównym celem było dokonanie charakterystyki zabójstw seryjnych popełnianych przez kobiety, zabójstw partnera życiowego oraz zabójstw dzieci. W obszarze wskazanych kategorii omówione zostały podstawowe typologie, scharakteryzowano sposób działania sprawczyń i wykorzystywane przez nie narzędzia zbrodni. Zwrócono uwagę na zróżnicowaną motywację towarzyszącą popełnianiu zbrodni oraz scharakteryzowano podstawowe zespoły czynników ryzyka towarzyszących popełnianiu zabójstw koncentrując się na czynnikach osobowościowych i środowiskowych.

12

Postępowanie sądowe w angielskich procesach karnych wszczynanych o morderstwo w latach 1750–1770 na podstawie Old Bailey Proceedings

67%

Skieterska O.

Studia Podlaskie

|

2019

|

vol. 27

75-92

EN

The article is a tentative study referring to the process of the English criminal trial before the Old Baily court of law. The author analyzes cases of murders in the period 1750–1770 and on this basis she presents all the stages of the hearing with the support of source examples.

PL

Artykuł ten jest przyczynkowym studium dotyczącym przebiegu angielskiego procesu karnego przed sądem Old Bailey. Autorka analizuje przypadki morderstw w latach 1750–1770 i na tej podstawie dokonuje przedstawienia wszystkich etapów rozprawy w oparciu o przykłady źródłowe.

13

Ifigenia w Taurydzie Eurypidesa: poetyka traumy, estetyka horroru i katharsis na scenie

67%

Pypłacz J.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2019-2020

|

vol. 69-70

5-15

EN

Euripides’ tragedy Iphigenia in Tauris is an interesting combination of something that today’s theatre-goers would describe as being a classic horror play based on the motif of a childhood trauma (on the one hand) and – on the other hand – a cleverly designed metatheatrical study of how the mechanism of (Greek) tragedy really works. The terrifying, cruel and murder-obsessed Iphigenia is at one and the same time a wronged, unhappy child imprisoned in the body of a grown woman. She struggles with her pain by re-enacting her own unaccomplished murder in a sinister „theatre within a theatre”, i.e. in the temple of Arthemis, where – among macabre decorations made from remnants of the bodies of those Greek sailors that she has slain so far – she ritually kills any further newcomers from her homeland. An unexpected visit by her brother Orestes proves to be an effective remedy for Iphigenia’s distress. In this play, Euripides not only enables his audience to achieve catharsis, but also – through metatheatrical means – shows us exactly how a human mind is purged of dangerous emotions: as soon as Iphigenia stops concentrating on her own pain and starts to sympathize with Orestes, her mind is cured, and she is restored to a state of happiness. At the same time, the audience – who sympathize wih the characters – also feel a sense of relief. Iphigenia in Thauris is therefore a play within a play that shows us how a good tragedy works.

PL

Ifigenia w Taurydzie Eurypidesa w interesujący sposób łączy w sobie to, co dzisiejsi odbiorcy opisaliby jako klasyczną grozę opartą na motywie traumy z dzieciństwa (z jednej strony) oraz inteligentną, metateatralną analizę działania mechanizmu (greckiej) tragedii. Okrutna, mściwa bohaterka owej sztuki jest zarazem skrzywdzonym, nieszczęśliwym dzieckiem uwięzionym w ciele dorosłej kobiety. Walczy z dręczącymi ją wspomnieniami w specyficzny sposób, w nieskończoność inscenizując scenę własnej śmierci z rąk rodzonego ojca, Agamemnona. Świątynia w kraju Taurów służy jej jako osobliwy „teatr w teatrze”, gdzie – wśród makabrycznych dekoracji wykonanych ze szczątków ciał greckich żeglarzy – dręczona wspomnieniami dziewczyna rytualnie zabija kolejnych przybyszów ze swej ojczyzny. Nieoczekiwana wizyta brata, Orestesa, okazuje się skutecznym lekarstwem na owo niekończące się cierpienie Ifigenii. W sztuce tej Eurypides nie tylko umożliwia odbiorcom osiągnięcie katharsis, lecz także – za pomocą środków metateatralnych – pokazuje im dokładnie, na czym owa katharsis polega; w jaki sposób ludzki umysł oczyszcza się ze szkodliwych emocji. Gdy tylko Ifigenia przestaje koncentrować się na własnym cierpieniu i przenosi swą uwagę na podobnie jak ona sama udręczonego Orestesa, odzyskuje utraconą równowagę umysłu. Jednocześnie publiczność – która, naturalnie, solidaryzuje się z bohaterami – także odczuwa ulgę. Ifigenia w Taurydzie jest więc „sztuką w sztuce”, która pokazuje, jak funkcjonuje dobrze skonstruowana tragedia.

14

Śmierć w młodym polskim kinie. Strategie i reprezentacje zabijania

67%

Urbańska M.

Kultura i Edukacja

|

2019

|

issue 3(125)

97-111

EN

In recent years, middle-aged filmmakers have been willing to show violence through its genre-based approach: in thrillers (movies about serial killers) or crime movies. The youngest generation of filmmakers - born in the eighties - looks at this motif from a completely different perspective. Young directors avoid genre conventions by breaking down - both aesthetically and dramatically - the picture of violence that dominates in their national cinematography and by then assigning it new functions. In the article I describe the ways of depicting death in the youngest cinema, focusing on their movies and social contexts and analysing their functions. I present portrayals of killing within three strategies: heroic attractiveness, arthouse explicitness and generational diagnosis. I describe the strategy of heroic attractiveness on the basis of two films about the Warsaw Uprising - Miasto 44 (2014, J. Komasa) and Baczyński (2013, K. Piwowarski) - in which the aesthetic death is shown as the greatest sacrifice for the fatherland/for your country/, and at the same time serves as an attraction. On the opposite end of the spectrum there is a strategy of artistic cinema, in which murder is shown as a senseless act of violence. I analyze this motif, aesthetically modeled on the conventions of western arthouse cinema, based on two examples: Plac zabaw (2016, B.M. Kowalski) and Hardkor disko (2014, K. Skonieczny). By the third strategy of killing - appearing in the Obietnica (2014, A. Kazejak), Reakcja łańcuchowa (2017, J. Pączek) and Bejbi Blues (2012, K. Rosłaniec) - the creators try to draw the moral and psychological portrait of depicted generation. In the article, I analyze the foregoing strategies of depicting death and images of violence in the latest cinematography to show them as different from the current traditions of Polish cinema.

PL

W ostatnich latach filmowcy średniego pokolenia chętnie pokazywali przemoc poprzez jej ujęcie gatunkowe: czy to w thrillerach (filmach o seryjnych zabójcach), czy filmach kryminalnych. Najmłodsze pokolenie filmowe - urodzone w latach osiemdziesiątych - spogląda na ten motyw z zupełnie innej perspektywy. Młodzi twórcy unikają konwencji gatunkowych, przełamując - estetycznie i fabularnie - dotychczas dominujący w rodzimej kinematografii obraz przemocy i stawiając przed nim nowe zadania. W artykule przyglądam się sposobom obrazowania śmierci w najmłodszym kinie, z zaznaczeniem filmowych i społecznych kontekstów oraz analizą ich funkcji. Przedstawiam reprezentacje zabijania w ramach trzech strategii: heroicznej atrakcyjności, arthouse’owej dosadności i generacyjnej diagnozy. Heroiczną atrakcyjność opisuję na przykładzie dwóch filmów o powstaniu warszawskim - Miasto 44 (2014, J. Komasa) oraz Baczyński (2013, K. Piwowarski) - w których estetyzowana śmierć zostaje pokazana jako najwyższy model poświęcenia dla ojczyzny, a jednocześnie pełni rolę atrakcji. Na antypodach takiego obrazu figuruje strategia kina artystycznego, w której zabójstwo ukazane jest jako bezsensowny akt przemocy. Analizy tego motywu, estetycznie wzorowanego na konwencjach zachodniego kina arthouse’owego, dokonuję na przykładzie Placu zabaw (2016, B.M. Kowalski) i Hardkor disko (2014, K. Skonieczny). Za pośrednictwem trzeciego sposobu pokazywania zabijania - występującego w: Obietnicy (2014, A. Kazejak), Reakcji łańcuchowej (2017, J. Pączek) i Bejbi Blues (2012, K. Rosłaniec) - twórcy próbują rysować obyczajowy i psychologiczny portret danej generacji. W artykule szczegółowo analizuję powyższe strategie ukazywania śmierci i reprezentacje obrazów przemocy w najnowszej kinematografii, aby ukazać je jako odmienne na tle dotychczasowych tradycji kina polskiego.

15

The assassination of the Mayor of Gdańsk Paweł Adamowicz in Poland's leading national newspapers

67%

Rogoż M.

Rocznik Historii Prasy Polskiej

|

2020

|

issue 1

16

Morderczy gniew. Intertekstualna lektura Mt 5,21-22

67%

Kubiś A.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 34

249-287

EN

The article opens with a discussion of the originality of the adverb εἰκῇ (“without cause”) in Mt 5:22a, and the question of whether Jesus prohibits all anger or only unjustified anger. The main body of the article, however, examines to what degree Jesus’ teaching on homicidal anger should be viewed as innovative or even radical. This analysis is accomplished by looking at a wide range of intertextual connections between the Matthean idea of homicidal anger, as expressed in Mt 5:21-22, and various Old Testament and extra-biblical ancient Jewish texts. Jesus’ teaching does not in fact differ appreciably from biblical teaching on the issue, especially that found in wisdom literature. Peri-testamental and rabbinic literature likewise contain a number of more or less exact parallels to Mt 5:21-22. Taken together, these all help us establish the correct meaning of Mt 5:21-22. Nevertheless, there is an undeniable originality in the sharp and legalistic overtone of the Matthean formulation, specifically the idea of anger as a cause of murder. Moreover, the targumic reading of Gen 9:6 helps clarify the semantic field of κρίσις in Mt 5:22, which should be understood as divine punishment of any anger.

PL

Głównym celem artykułu jest ukazanie oryginalności nauczania Jezusa na temat gniewu prowadzącego do śmierci, zdefiniowanego w Mt 5,21-22. Artykuł otwiera dyskusja na temat autentyczności obecności przysłówka εἰκῇ („bez przyczyny”) w Mt 5,22, rzutująca na odpowiedź na pytanie czy Jezus potępia każdy rodzaj gniewu czy tylko gniew nieusprawiedliwiony. W celu odkrycia oryginalności oraz znaczenia Jezusowego nauczania na temat gniewu w Mt 5,21-22 zaprezentowano wiele tekstów starotestamentowych oraz tekstów zaczerpniętych ze starożytnej żydowskiej literatury pozabiblijnej. Idea gniewu prowadzącego do śmierci obecna jest już w ST, zwłaszcza w literaturze mądrościowej. Wskazać można również wiele paralel w literaturze peritestamentalnej oraz rabinackiej. Niemniej jednak kategoryczno-legalistyczna forma wypowiedzi Jezusa nosi znamiona oryginalności. Targumincza lektura Rdz 9,6 pomaga także zdefiniować pole semantyczne terminu κρίσις w Mt 5,22 jako Bożego sądu dotykającego wszystkich unoszących się gniewem.

17

A Macabre Parallel. A Reading of Lucan’s Pharsalia 1, 1–7

51%

Pypłacz J.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2017

|

vol. 67

321-335

EN

The present article gives a rough outline of Lucan’s use of alliteration by attempting to discover the most important functions of this particular rhetorical device in the Pharsalia. For the sake of clarity, the instances of alliteration that are found in the Pharsalia are divided into three groups: ‘pure’ (of one and the same consonant), ‘mixed’ (of two or more consonants) and ‘combined’ (accompanied by other rhetorical devices). Lucan’s use of alliteration is shown to extend far beyond the achievement of an instantaneous sound effect at the level of a single line or even a single passage. In several cases, alliteration is used as a means of association in order to allow the poet to connect passages that would seem to have nothing in common. This in turn leads to the conclusion that Lucan’s compositional scheme – based on allusions and association – is present even at the level of the phoneme.

PL

Niniejszy artykuł stanowi analizę pierwszych wersów Farsalii Lukana (1, 1–7) oraz zawartych w nich ewidentnych nawiązań do Agamemnona i Thyestesa Seneki. Autorka dowodzi w nim, że liczne zbieżności leksykalne pomiędzy omawianym passusem a owymi dwiema tragediami nie ograniczają się jedynie do ogólnych nawiązań służących retorycznemu uwypukleniu i tak oczywistego faktu, że podobnie jak mityczny konflikt między Atreusem i Thyestesem, rzymska wojna domowa jest również wojną bratobójczą. Okazuje się bowiem, że aluzje do utworów Seneki na początku Farsalii pełnią bardzo istotną funkcję konstrukcyjną: łączą księgi pierwszą oraz siódmą (centralną dla poematu), jednocześnie ustanawiając subtelną, lecz wyrazistą paralelę pomiędzy nefas dokonanym przez Juliusza Cezara poprzez „uśmiercenie” Republiki, a nefas jako morderstwa popełnionego przez Atreusa na małoletnich bratankach. Dzięki temu zestawieniu bitwa pod Farsalos, przedstawiona przez poetę jako funus mundi, jawi się jako nie mityczna, lecz jak najbardziej rzeczywista „uczta Thyestesa”.

18

[tłum.] Elizabeth M. Anscombe, Wojna i morderstwo

51%

Głowala J.

Roczniki Filozoficzne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 3

113-127

19

Criminal activity in Silesia during the Thirty Years’ War (1618–1648). Contribution to the research

43%

Wojtucki D.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2019

|

issue 4

125-152

EN

It must be assumed that every war created people of the criminal margins and demobilization made the people, used to fighting and robbing, left with no prospects. They were inclined to continue the activities they had been engaged in so far, but at the time, outside the ranks of the military units. During the wars, masses of various marauders and mercenaries followed the armies and sometimes they were absorbed into the ranks of the army they were shadowing. Only on the example of large cities in Silesia at that time, i.e. Legnica or partially Wrocław and Świdnica, can we learn about the scale of the phenomenon of common crime at that time, both that committed by soldiers and civilians. The unrest during the period of armed conflict in the years 1618–1648 also brought about protests of the population against the then authorities. However, theft was the most common crime in modern penal systems, for which criminal sanctions were imposed on the most serious ones – the death penalty, corporal punishment, or discharge. The thieves’ plunders were all that had any material value and were left without proper supervision. Particularly negatively perceived in the eyes of the law was the theft by an employed service or journeyman to their employers or a church robbery. During or just after the Thirty Years’ War, we also observe an increase in persecution of people who were accused of harmful magic, i.e. witches and sorcerers. Apart from the living, accusations of sinister, posthumous activity were also made against the dead (posthumous magic). In Silesia, epidemics also broke out, which were often brought with them by soldiers of the army, for whom the area became a place of accommodation or march. Witches or gravediggers from Silesian towns were accused of calling some of them. The Thirty Years’ War “created” various kinds of criminals. Undoubtedly, the “product” of t he 1618–1648 c onflict was a wellknown, serial killer Melchior Hedloff, who being tortured, confessed to 251 murders. He was executed in Oleśnica in January 1654. Many new penitentiary facilities appeared both in Silesia and also in the whole Reich as a result of the outbreak of the Thirty Years’ War. They were mostly exhibited by municipal authorities (not military) and built on the markets or directly in front of city gates. Among them, new wooden gallows were built, less often pillories.

PL

Należy przyjąć, iż każda wojna tworzyła ludzi marginesu, a demobilizacja sprawiała, że pozostali po niej ludzie byli przywykli do walki i rozboju. Skłonni do kontynuowania dotychczasowych zajęć, którymi się trudnili, ale już poza szeregami oddziałów wojskowych. W trakcie wojen za armiami ciągnęły masy przeróżnych maruderów i hultajów, którzy czasem zostawali wchłonięci do szeregów armii, za którymi podążali. Jedynie na przykładzie dużych miast ówczesnego Śląska, tj. Legnicy czy częściowo Wrocławia i Świdnicy możemy poznać skalę zjawiska ówczesnej przestępczości pospolitej, zarówno tej popełnianej przez żołnierzy, ale też cywilów. Niepokoje w okresie konfliktu zbrojnego w latach 1618-1648 przyniosły też wystąpienia ludności przeciwko ówczesnym władzom. Jednak to kradzieże stanowiły w nowożytnych systemach karnych najpowszechniejszy delikt, za który orzekano sankcje karne od tych najpoważniejszych – kary śmierci, cielesnych, czy relegacji. Łupem złodziei padało wszystko, co miało jakąkolwiek wartość materialną i pozostawione zostało bez stosownego nadzoru. Do szczególnie negatywnie postrzeganych w świetle prawa była kradzież dokonana przez zatrudnioną służbę lub czeladź względem swoich pracodawców oraz rabunek kościoła. W okresie wojny trzydziestoletniej lub tuż po niej obserwujemy również wzrost prześladowań osób, które oskarżano o magię szkodliwą, a więc czarownice i czarowników. Oprócz żywych, oskarżenia o złowrogą, pośmiertną aktywność wysuwano również wobec zmarłych (magia posthuma). Na Śląsku wybuchły również epidemie, które nierzadko przywlekli ze sobą żołnierze armii, dla których tereny te stały się miejscem kwaterunku lub przemarszu. O wywołanie części z nich oskarżono czarownice lub grabarzy ze śląskich miast. Wojna trzydziestoletnia „stworzyła” też różnej maści przestępców. Niewątpliwie „produktem” konfliktu 1618-1648 był znany w jej końcowej fazie i tuż po niej były żołnierz, seryjny morderca Melchior Hedloff, który przyznał się na torturach do 251 morderstw. Stracono go w Oleśnicy w styczniu 1654 r. Na Śląsku, ale też w całej Rzeszy wraz z wybuchem wojny trzydziestoletniej pojawiło się wiele nowych urządzeń penitencjarnych. Na ich wystawienie decydowały się przeważnie władze miejskie (nie wojskowe), a obiekty wznoszono na rynkach lub bezpośrednio przed bramami miejskimi. Wśród nich powstały nowe drewniane szubienice, rzadziej pręgierze.

Refine search results

Strona przedmiotowa przestępstwa zabójstwa

Siostra miłosierdzia contra niebezpieczna morderczyni. Motyw pielęgniarki w thrillerach medycznych

„Ziemia otworzy usta”. O wyobraźni forensycznej Erny Rosenstein

„Ziemia otworzy usta”. O wyobraźni forensycznej Erny Rosenstein

Zbrodnia i kara – rozważania wokół „Krótkiego filmu o zabijaniu” Krzysztofa Kieślowskiego

Morderstwo jako odrębny typ działania śmiercionośnego. Analiza filozoficzno-prawna w kontekście tomistycznej etyki

Zabójstwa typu kwalifikowanego w polskim i rosyjskim prawie karnym

Jak „krew na pierwszej stronie” zasilała łódzką kulturę popularną. Na przykładzie piosenek o Łaniusze, Zajdlowej i Ślepym Maksie

Problem racjonalnej sankcji za zabójstwo kwalifikowane w polskim prawie karnym

Infanticide and the Conflicts in Early Modern South Bohemia (1690–1710). Five Women from Jindřichův Hradec

Kobiety zabójczynie. Oblicza wybranych zbrodni dokonywanych przez kobiety

Postępowanie sądowe w angielskich procesach karnych wszczynanych o morderstwo w latach 1750–1770 na podstawie Old Bailey Proceedings

Ifigenia w Taurydzie Eurypidesa: poetyka traumy, estetyka horroru i katharsis na scenie

Śmierć w młodym polskim kinie. Strategie i reprezentacje zabijania

The assassination of the Mayor of Gdańsk Paweł Adamowicz in Poland's leading national newspapers

Morderczy gniew. Intertekstualna lektura Mt 5,21-22

A Macabre Parallel. A Reading of Lucan’s Pharsalia 1, 1–7

[tłum.] Elizabeth M. Anscombe, Wojna i morderstwo

Criminal activity in Silesia during the Thirty Years’ War (1618–1648). Contribution to the research