Search results

1

MUSIC IN THE FIELD OF POLITICAL SCIENCE RESEARCH QUESTIONS AND TRENDS

100%

Massaka I.

Polish Political Science Yearbook

|

2013

|

vol. 42

317-330

EN

Research on relations between art and politics has its tradition. However, it mainly refers to literature, whose part, as far as its authors’ intentions are concerned, is of a political character, in a lesser degree – of a picture. Sound, especially if it is not linked to a text and/or a picture, is considerably more seldom analyzed from the point of view of its importance in politics. As long as a word and a picture happen to convey unequivocal political meaning, qualified as such by most recipients, sound cannot be obviously considered a political message. It is questionable whether music can convey any meaning in whatever sense. If one can manage to suppress this doubt, it will result in a question how to construe the senses conveyed through the medium of melodic – rhythmic structures. However, the findings in the field of widely understood humanities affirm that music serves as a creator’s message directed to both individual and collective receivers. Political science studies often bring up a matter of communication between authorities and the subjects (in authoritarian regimes), and also between representatives of a nation or people claiming their role and electorate (in democratic regimes). At the end of the 1960s, American and Canadian scientists made room for music, one of the most widespread communicators, i. a. in political sphere. At that time, interdisciplinary teams including American sociologists, political scientists, culture and media experts undertook.

2

Art Attractive for the Masses or Fetters of the Artistic Freedom? Elements of Folklore in the Music of Polish Socialist Realism

58%

Krzymowska-Szacoń K.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 13. Muzykologia

69-87

EN

The aesthetic of socialist realism, which was imposed on Polish composers after the conference in Łagów Lubuski (1949), has never been precisely defined. One of the recommended elements of creative activity—apart from intelligibility of musical language—was folk inspiration. Paradoxically, the way the folklore was seized could mean both the compromise with the ideological pressure and confirmation of the artist’s sovereignty (when the artist creatively continued national tradition). Polish composers chose this neutral source of inspiration willingly. Therefore, the turn of the 40s and 50s was the time of multitudinous folkloristic stylizations in Polish music. The purpose of this paper is to recapitulate the attitude of chosen Polish composers to folk music as the source of inspiration, as well as to a general socio-political situation during the Polish socialist realism. Resuming briefly the subject matter of folklore in the Polish socialist realism four categories might be distinguished: it could be a phase of evolution of musical language (in the works of W. Lutosławski, A. Panufnik and G. Bacewicz), a continuation of pre-war idea of popularization of national music (S. Wiechowicz or B. Woytowicz) or a sort of compromise and a factor which was able to withdraw the accusations of formalism, as in the case of Perkowski, Serocki and all the 49’Group. Finally, in its most barest form, folklore was just an instrument of propaganda, quickly and willingly forgotten after the arrival of new artistic trends in 1956.

PL

Estetyka socrealizmu, narzucona polskim kompozytorom po konferencji w Łagowie Lubuskim (1949 r.), nigdy nie została precyzyjnie zdefiniowana. Jednym z promowanych elementów twórczości artystycznej, obok prostoty wypowiedzi, była inspiracja ludowa. Paradoksalnie, sposób ujęcia folkloru mógł oznaczać zarówno kompromis wobec presji ideologicznej, jak i potwierdzenie suwerenności artysty, który odwołując się do narodowej tradycji, twórczo ją kontynuował. Polscy kompozytorzy, wśród których przeważała postawa unikowa, chętnie z owego neutralnego źródła inspiracji korzystali, ze względów politycznych przełom lat 40. i 50. był więc w polskiej muzyce czasem licznych stylizacji folklorystycznych. W artykule podjęto próbę podsumowania stosunku wybranych kompozytorów do muzyki ludowej jako źródła inspiracji oraz do ogólnej sytuacji społeczno-politycznej czasów polskiego socrealizmu. Wyróżniono cztery podstawowe kategorie obecności nurtu folklorystycznego: jako etapu twórczości (u W. Lutosławskiego, A. Panufnika i G. Bacewicz), jako kontynuacji międzywojennej idei upowszechnienia muzyki narodowej (jak to miało miejsce w twórczości S. Wiechowicza czy B. Woytowicza), jako rodzaju kompromisu, czynnika odsuwającego groźbę oskarżenia o formalizm, jak w przypadku P. Perkowskiego, K. Serockiego i całej „Grupy 49” oraz – w najbardziej ogołoconej formie – jako narzędzia propagandy, szybko i chętnie zapomnianego wraz z nadejściem nowych prądów artystycznych.

3

Emigracyjne drogi Romana Palestra i Andrzeja Panufnika

58%

Bolesławska-Lewandowska B.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 8

|

issue 2

155-175

PL

Po drugiej wojnie światowej spora grupa polskich kompozytorów postanowiła pozostać poza granicami kraju. W kolejnych latach dołączali do nich twórcy początkowo działający jeszcze w Polsce i próbujący znaleźć swe miejsce w ramach narzuconego systemu. W 1949 r. decyzję o pozostaniu na emigracji we Francji podjął Roman Palester (1907–1989), jeden z najważniejszych polskich kompozytorów okresu przedwojennego i pierwszych lat po wojnie. Wkrótce nawiązał współpracę z Radiem Wolna Europa w Monachium, gdzie przez wiele lat odpowiadał za emisję audycji kulturalnych. Kontynuował też pracę kompozytorską, tworząc dzieła o wysokich walorach artystycznych, dziś jednak niemal zupełnie zapomniane. Inaczej ułożyły się losy Andrzeja Panufnika (1914–1991), który zdecydował się na nielegalny wyjazd z Polski dopiero w 1954 r. Osiedlił się w Wielkiej Brytanii, gdzie po trudnych pierwszych latach zdobywał stopniowo rosnące uznanie jako kompozytor i dyrygent. Jego utwory znajdują się dziś w repertuarze wielu znakomitych solistów i orkiestr na całym świecie, niemniej jednak — podobnie jak w przypadku Romana Palestra — wieloletni zakaz cenzury, obejmujący w Polsce zarówno wykonania muzyki, jak i wymienianie nazwisk obu kompozytorów w publikacjach, spowodował wciąż trudną do zapełnienia lukę w świadomości dotyczącej przynależności obu twórców do kultury muzycznej Polski XX wieku. Dlaczego Roman Palester i Andrzej Panufnik w ogóle wybrali emigrację i jak ta decyzja zdeterminowała ich dalsze losy? Jak wpłynęła na postrzeganie obu twórców oraz obecność (bądź nieobecność) ich muzyki w polskim życiu kulturalnym ostatnich siedmiu dekad? Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na te pytania.

EN

After the end of the Second World War, a large group of Polish composers decided to stay outside Poland. In the next few years this group was enlarged by other composers who had initially tried to make their lives in People’s Poland, searching for their own place within the framework of the imposed communist system. In 1949, Roman Palester (1909–1989), one of the most important Polish composers of the pre-war period and very active in the first years after the war, took the decision to remain in France. Soon afterwards he started working for Radio Free Europe in Munich, where he was responsible for preparing cultural programmes as the head of the cultural department. Simultaneously, he kept composing and managed to write many works of distinction. Unfortunately, his music today remains almost entirely forgotten. Andrzej Panufnik (1914–1991) took a quite a different road, deciding to leave Poland illegally in 1954. He settled in the United Kingdom, where after some extremely hard years he started to gain sustained recognition both as a composer and a conductor. His works are nowadays in the repertoire of many outstanding soloists and orchestras all over the world. However — as is also in the case with Roman Palester — the long-lasting censorship of his music and of any mention of his name in the Polish press meant that it was hard to consider him as part of 20th-century Polish musical culture. It is still difficult to bridge this gap. Why Roman Palester and Andrzej Panufnik decided to choose emigration and how this decision determined their lives henceforth? How did it influence the reception of both composers and the presence (or non-presence) of their music in Polish cultural life of the last seven decades? This article aims to answer these questions.

4

O historii Opery Robotniczej w Krakowie (1954–1957)

58%

Wieczorek S.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 3

69-94

EN

Stanisław Drabik initiated and organised two unique opera companies, which later sank for many years into oblivion. In 1947–1949 Drabik ran the Workers’ Opera in Wrocław, which prepared a production of Stanisław Moniuszko’s The Raftsman in 1948. He returned to this idea in 1954 in Kraków, where a second opera house of this kind was set up under his direction. Following two years of rehearsals, in July 1956 Kraków’s Workers’ Opera staged Stanisław Moniuszko’s Halka at the Juliusz Słowacki Theatre. Officially the cast was to consist of musically gifted workers from Nowa Huta’s steelworks, but its actual make-up proved far removed from such declarations. Drabik’s ultimate aim was to organise and direct a professional Cracow-based opera. He took advantage of the Stalinist propagandist call to disseminate art among workers in order to obtain funding and organisational support for his project from state institutions. The political transformations following the Polish October (1956), de-Stalinisation and the political thaw in the artistic scene effectively thwarted his plans. The Workers’ Opera lost its discursive and institutional protective umbrella. The premiere of Halka was very badly received by critics, who wrote about the profanation of a national opera, about extremely poor level of music performance and acting, as well as misappropriation of funds. Part of this criticism came from Drabik’s competitors, who, like him, strove to set up a professional opera in Kraków. The crew and director’s struggle to save their opera company, which started more than a year after the premiere, failed, and the Workers’ Opera fell into complete oblivion.

PL

Stanisław Drabik był pomysłodawcą i organizatorem dwóch specyficznych placówek operowych, których historia przez wiele lat pozostawała zapomniana. W latach 1947–1949 we Wrocławiu prowadził Operę Robotniczą, która przygotowała w 1948 wystawienie opery Flis Stanisława Moniuszki. Do pomysłu tego powrócił w 1954 roku w Krakowie, gdzie działała pod jego kierownictwem druga placówka tego rodzaju. Po dwóch latach prób w lipcu 1956 roku krakowska Opera Robotnicza przedstawiła inscenizację Halki Stanisława Moniuszki na scenie Teatru im. Juliusza Słowackiego. Oficjalnie zespół miał składać się z utalentowanych muzycznie robotników Kombinatu Metalurgicznego w Nowej Hucie, jednak rzeczywisty skład zespołu znacznie odbiegał od tych deklaracji. Finalnym celem działań Drabika było zorganizowanie w Krakowie i kierowanie operą zawodową, a nawiązanie do haseł stalinowskiej propagandy o upowszechnianiu sztuki wśród robotników miały mu pomóc uzyskać finansowe i administracyjne wsparcie instytucji państwowych dla jego planów. Przemiany polityczne polskiego Października, destalinizacja i odwilż w życiu artystycznym skutecznie przekreśliła te plany. Opera Robotnicza straciła dyskursywny i instytucjonalny parasol ochronny. Premiera Halki została bardzo negatywnie przyjęta przez krytyków – pisano o profanacji narodowej opery, fatalnym poziomie aktorskim i muzycznym przedstawienia oraz o nadużyciach finansowych. Część z tych krytyk została jednak sformułowana przez przedstawicieli konkurencyjnej wobec Drabika instytucji walczącej o powstanie zawodowej opery w Krakowie. Podjęta przez ponad rok po premierze walka zespołu i Stanisława Drabika o utrzymanie placówki nie zakończyła się powodzeniem, a Opera Robotnicza popadła w całkowite zapomnienie.

5

Jim Samson, Music in the Balkans, Leiden 2013 Brill (= Balkan Studies Library 8), ss. 729. ISBN 978-90-04-25037-6

58%

Guzy-Pasiak J.

Muzyka

|

2018

|

vol. 63

|

issue 1

121-125

Refine search results

2 Muzyka

1 Polish Political Science Yearbook

1 Roczniki Kulturoznawcze

1 Roczniki Teologiczne

1 2020

1 2018

1 2017

1 2015

1 2013

1 Bolesławska-Lewandowska B.

1 Guzy-Pasiak J.

1 Krzymowska-Szacoń K.

1 Massaka I.

1 Wieczorek S.

MUSIC IN THE FIELD OF POLITICAL SCIENCE RESEARCH QUESTIONS AND TRENDS

Art Attractive for the Masses or Fetters of the Artistic Freedom? Elements of Folklore in the Music of Polish Socialist Realism

Emigracyjne drogi Romana Palestra i Andrzeja Panufnika

O historii Opery Robotniczej w Krakowie (1954–1957)

Jim Samson, Music in the Balkans, Leiden 2013 Brill (= Balkan Studies Library 8), ss. 729. ISBN 978-90-04-25037-6