Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Authors help
Years help

Results found: 158

first rewind previous Page / 8 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  naród
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 8 next fast forward last
PL
Onticism of the nation in Cyprian Norwid’s thought The article originates from a larger scale study dealing with the Polish nation and identity in Norwid’s writings. The author exposes the poet’s attention to the philosophy of history and underscores the constant presence of threads linking the Polish affairs with the history of the humankind in Norwid’s poetic and journalistic works. This piece argues that Norwid in his reflection on the nation assumes understanding of the essence of the nation’s being in categories of ethos.
PL
Określone wzorce męskości i kobiecości zdają się odgrywać niebagatelną rolę dla podtrzymywania „wspólnoty wyobrażonej”, jaką jest naród. I odwrotnie, wizja narodu rzutuje na postrzeganie społecznych konstruktów kobiecości i męskości, których niezmienność ma stanowić gwarancję jego przetrwania, zarówno symbolicznego, jak i fizycznego. Celem artykułu jest rekonstrukcja wzorca męskości wytwarzanego i reprodukowanego przez polskie środowiska nacjonalistyczne na podstawie analizy netnograficznej ich podstawowego kanału komunikacji – stron prowadzonych za pośrednictwem portalu społecznościowego Facebook. Podstawę tego wzorca stanowią: gotowość do warunkowej obrony kraju i kobiet, kontrola kobiecej seksualności motywowana troską o przyszłe pokolenia, a także niechęć do homoseksualistów, którzy uznawani są za symbol upadku Zachodniej Europy.
EN
John Paul II in his allocutions often emphasized the important role of the culture in the life of the human being and of the nation. Among others in the form of the United Nations, which took place in Paris in 1980, underlined the fact the culture is the strongest cement for the sovereignty of a nation. I am a son of a nation which survived the most difficult experience, whose neighbours sentenced for death so many times – yet survived and didn’t lose it’s identity. It kept it’s own identity and maintained it’s own sovereignty as a nation through the partitions and occupation. To survive it didn’t use any physical powerful means, but only it’s culture which proved itself to be stronger than other forces [...]. There is a basis of the sovereignty of the society; it finds it’s expression in the national culture. It’s the same sovereignty by which the most sovereign is the human being. The purpose of my paper is to point out the fact that the national culture is an indispensable condition to keep the sovereignty of the person and indicate that there is no nation without culture. Deprived from that foundation we become slaves without past, future and without any basis to our relations or fellowships. The present-day’s threats to the culture of European nations are the wrong ideological presumptions on which is built the European Union (socialism) and antinational, imperial globalism.
EN
This article takes into consideration three aspects of Klemens Hankiewicz’s book Zarys filozofii słowiańskiej: 1. the relation between nation and philosophy; 2. relation between Slavic characteristics and philosophy; 3. philosophy in the Slavic nations. A nation is treated by Hankiewicz as origin of a philosophy that determines the mainstream and content of philsophical thought. However, philosophy is the most important field of national culture and enables the higher level of nation’s development. Hankiewicz’s book is one of the first history of Slavic philosophy and was published in Rzeszów in 1873. It has not only a historical significance but is also a testimony to the vitality of Slavic philosophy at that time when the most Slavic notions lost their independence.
PL
W artykule zostaną podjęte trzy aspekty książki Klemensa Hankiewicza Zarys filozofii słowiańskiej: 1) relacja między narodem a filozofią; 2) relacja między słowiańskością a filozofią; 3) specyfika filozofii w narodach słowiańskich. Naród jest traktowany przez Hankiewicza jako źródło filozofii, które determinuje główny nurt i treść myśli filozoficznej. Jednakże filozofia stanowi najbardziej znaczący obszar kultury narodowej i umożliwia osiągnięcie wyższego poziomu rozwoju narodu. Książka Hankiewicza jest jedną z pierwszych historii filozofii słowiańskiej i została opublikowana w Rzeszowie w roku 1873. Nie tylko ma dzięki temu historyczne znaczenie, lecz także stanowi świadectwo żywotności filozofii słowiańskiej w czasie, kiedy większość narodów słowiańskich utraciła swą niepodległość.
EN
Kurdish state does not exist on any official map of the world. After all, for years the Kurds are fighting to not just treat them as a nation, but accept their aspirations to their own territory. Research interests and taking political science issues related to the essence of prey, and the nation is in the context of the situation of the Kurds is extremely important. The essence of any state concept, in spite of their diversity and the differences between them is the fact that the state is the collectivity of citizens, organized a community of people, subordinated sovereign power and living in a particular territory. These three essential elements of the state: territory, separated from the other boundaries within which people are subjected to a single political authority, the community, the people in general, who inhabit the territory, and who share a bond based on political power are inextricably linked, and without them it is difficult to talk about the possibility of the existence of the state. The nation is the people who are bound in the great unity of the force, which is nationality. State and people interact. This process can be described as nation-building role of the state and as a nation state-building role. Presenting problems attributes of the European approach to „the state and the nation” in relation to Kurdistan and the Kurdish nation has a contribution to further consider the research and attempt to answer the question – Is the State of Kurdistan and its people, is able to exhaust the catalog of the conditions necessary to create your own space earth.
PL
Państwo kurdyjskie nie istnieje, na żadnej oficjalnej mapie świata. Mimo wszystko od lat Kurdowie walczą, by nie tylko traktować ich jako naród, ale i zaakceptować ich dążenia do własnego terytorium. Zainteresowania badawcze oraz podjęcie tematyki politologicznej, związanej z istotą państwa i narodu w kontekście sytuacji Kurdów jest niezwykle istotne. Istotą wszelkich koncepcji państwa, mimo ich różnorodności i różnic pomiędzy nimi, jest fakt, że państwo jest zbiorowością obywateli, zorganizowaną wspólnotą ludzi, podporządkowanych suwerennej władzy i mieszkających na określonym terytorium. Te trzy zasadnicze elementy państwa: terytorium, oddzielone od innych granicami, w obrębie którego ludzie poddani są jednej władzy politycznej, społeczność, ogół ludzi, którzy zamieszkują dane terytorium, i których łączy więź zależności politycznej, władza, są ze sobą nierozerwalnie związane i bez nich trudno jest mówić o możliwości istnienia państwa. Naród to ludzie, którzy związani są w jedność wielką siłą, jaką jest narodowość. Państwo i naród wzajemnie na siebie oddziałują. Ten proces można określić jako narodowotwórczą rolę państwa oraz jako państwowotwórczą rolę narodu. Ukazanie problematyki atrybutów europejskiego podejścia do „państwa i narodu” w odniesieniu do Kurdystanu i narodu kurdyjskiego stało się przyczynkiem do dalszych rozważań badawczych i próbą odpowiedzi na pytanie – Czy państwo kurdyjskie i jego naród, jest w stanie wyczerpać katalog warunków niezbędnych do stworzenia własnego miejsca na Ziemi.
PL
CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest przedstawienie na tle historycznym podstawowych formalnych założeń ideologii nacjonalistycznej z uwzględnieniem jej charakteru terminologiczne­go (kształtowanie specyficznej narracji językowej), stawianie celów, wokół których skupia się aktywność członków wspólnoty narodowej, oraz stworzenie własnej aksjologii służącej do usprawiedliwienia wszelkich podejmowanych działań. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym podjętym w tekście problemem jest ukazanie, w jakim stopniu ideologia na­cjonalistyczna została wytworzona jako konstrukt myślowy i służyć miała realizacji celów politycznych, spełniając przy tym ściśle okre­ślone i powszechne kryteria formalne. Metoda użyta do realizacji założonego celu to metoda opisowa, opierająca się na literaturze przedmiotu z odwołaniem do historycznych faktów. Przeprowa­dzone zostały także analizy językowe odwołujące się do źródłowego znaczenia terminów: naród, grupa etniczna, lud. PROCES WYWODU: Realizacja celu badawczego tekstu polega na zestawieniu historycznych uwarunkowań i faktów, które przyczyniły się do narodzin ideologii nacjonalistycznej, z formalnymi schematami kształtującymi każdą ideologię nacjonalistyczną. Szczególna uwaga została zwrócona na aspekt moralny i konsekwencje, jakie niesie re­latywizacja etyczna. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Tekst skrótowo sygnalizuje przyczyny negatywnego ujmowania nacjonalizmu. Wskazuje także na niebezpieczeństwa tkwiące w tej ideologii, opierając się na historycznych przykładach związa­nych z nazizmem i komunizmem, które to doktryny wykorzystywały ideologię nacjonalistyczną. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przede wszystkim w tek­ście zwrócona jest uwaga na niebezpieczeństwa wynikające z relatywizmu etycz­nego i wytwarzania przez każdą ideologię nacjonalistyczną własnego porządku wartości. Tekst sygnalizuje, że możliwość dokonywania masowych zbrodni i eksterminacji charakteryzująca największe totalitaryzmy XX wieku wynikała właśnie z przyjęcia usprawiedliwionej skutecznością działania i realizacji zało­żonego celu specyficznej aksjologii.
PL
Przedmiot analizy stanowią projekty i zarazem okoliczności budowy pomnika (pomników) ku czci cesarza rosyjskiego Aleksandra I jako „wskrzesiciela” Polski, które były związane z rządem konstytucyjnego Królestwa Polskiego (1815–1830). Jest to przyczynek do badań nad fenomenem ideologii „wskrzeszenia” Polski pod postacią Królestwa Polskiego, powstałego na mocy decyzji Kongresu Wiedeńskiego, ale z woli Aleksandra I.
EN
History presented in Bible shows story of humankind, from the creation of the world and fall of the first people, through the appointment of the chosen people to coming of the promised. Messiah, Savior of mankind. The story of Israel is a description of the dramatic struggles of the whole people as well as of each person individually to strengthen and preserve their relationship with God. Through the history of the patriarchs, through the time of Egyptian captivity, through wanderings in the desert, the Bible reveals the process of crystallizing Israel’s self-consciousness as a nation, the foundation of which is the belief in the One God revealed at the Mount Sinai. Then, through the history of the Judges and the beginning of the Monarchy, Scripture shows us the deeper fall of Israel and in opposition to this men of God who, at all costs, want to save their people from perdition.
EN
e main task of this paper is to present the most important paradigms operating in the social sciences in the Anglo-Saxons cultural circle after World War II. The paradigms overview starts from Primordialism discourse through Perennialism, Modernism toward Ethno-symbolism and Banal Nationalism melted into Pop cultural social behaviors. A series of debates on the description and operationalization of knowledge on titled is-sue has already been taken. What is more, chapter shows the concept of divers approach toward nationalism theory which still seems to be a novelty at the Central and Eastern European discourse.
PL
Łotwa, małe państwo o trudnej historii, rzadko pojawia się w dyskusjach dotyczących postkolonializmu i postkolonialnej tożsamości. Łotewskie badania na tym polu są wciąż jeszcze skromne, ale jeden głos w dyskursie bardzo się wyróżnia i nie może pozostać niezauważony. W 2002 roku ukazała się na łotewskim rynku wydawniczym książka gatunkowo trudna do sklasyfikowania, a mianowicie Łotewski sen (łot. Latviešu sapnis) Agnese Bule. Autorka za pomocą słowa i obrazu dokonuje w niej rewizji łotewskiej symboliki narodowej i społecznej od czasów bardzo odległych po moment publicznej dyskusji na temat przystąpienia do Unii Europejskiej. Rozlicza się zarówno z kolonizacją niemiecką, jak i z władzą radziecką na Łotwie, a z jej rozważań nad obecnym stanem łotewskiej świadomości narodowej wynurza się obraz Łotysza, który nie radzi sobie z wolnością i chowa się przed nią w beczce czyli w „postkolonialnej pułapce”.
PL
Rosnące zainteresowanie szeroko pojmowaną tematyką etnokulturową – tak na polu nauki, jak i w życiu publicznym w ogóle – datuje się szczególnie od lat 60. XX wieku. Tendencja ta inspiruje naukowców i polityków do analizowania jej znaczenia tak z europejskiej, jak i pozaeuropejskiej perspektywy porównawczej. Procesy etnicznej mobilizacji narodów małych i bezpaństwowych okazały się stale obecnymi zjawiskami społecznymi. U schyłku minionego wieku dopomogły one nawet w zburzeniu dotychczasowego porządku ustrojowo-terytorialnego. Wymienione wyżej procesy zwiększają potrzebę odniesienia się do pojęć ułatwiających zarówno ich zrozumienie, jak też ich dalszą ewolucję. W pierwszym rzędzie dotyczy to takich terminów, jak naród i nacjonalizm, etniczność, państwo, w tym zwłaszcza narodowe, ranga kwestii językowych czy (etno)regionalnych.
EN
The interest in some broadly understood ethnocultural issues – both in the field of science and public life – has been growing since the 1960s. This tendency has been inspiring the politicians and researchers to make comparative analyses of its importance both from the European and extra-European perspective. The processes of ethnic mobilization of small and stateless nations have become an ever-present social phenomenon. At the end of the previous century they contributed to the collapse of the existing governmental and territorial order. The above mentioned processes make it necessary to investigate the notions which facilitate their understanding and enable their further evolution. This concerns especially such terms as nation, nationalism, ethnicity, the state and, especially, the nation-state, as well as the importance of the linguistic and (ethno)regional issues.
Horyzonty Polityki
|
2011
|
vol. 2
|
issue 3
229-245
PL
Treścią artykułu jest analiza myśli Feliksa Konecznegona temat celu i znaczenia Polski. Według krakowskiegohistoryka znaczenie Polski wynikało z przynależnoścido kręgu zachodniej cywilizacji łacińskiej, a zarazemz głoszonych i praktykowanych wcześniej niżna Zachodzie Europy idei wolności sumienia i wyznania,suwerenności reprezentacji narodowej, konstytucjonalizmu,samorządu i decentralizacji przeciwstawionychcentralizacji i biurokracji oraz koncepcji uniimiędzypaństwowej. Konkluzją artykułu jest stwierdzenieaktualności wielu kwestii poruszanych przezKonecznego, takich jak np. patriotyzm oparty o znajomośćhistorii własnego kraju, równouprawnieniepaństw tworzących unię czy też temat oblicza cywilizacyjnegoEuropy.
Polonia Sacra
|
2014
|
vol. 18
|
issue 2
EN
Adam Stefan Sapieha lived from 1867 to 1951. The 100th anniversary of his episcopal ordination creates an opportunity to present his religious and social activity. His great work was based on the ability to mobilize people who were spiritually prepared to help others. Sapieha came from a princely family and was the youngest of six children. After finishing high school he studied law in Vienna. In 1890 he joined the theological faculty in Innsbruck. At the same time he was an alumnus of the seminary in Lviv. He was ordained priest in 1893. After 18 years he was ordained bishop and took pastoral diocese of Cracow. Thanks to his care Cracow became a city of mercy. Cardinal Sapieha cared for priests and their parishioners. The concern for the poorest people filled his daily life. He established parish committees and strived to alleviate the plight of workers. Moreover, he encouraged believers to unite in Catholic organizations. He set up charities to help people affected by natural disasters, war and unemployment. After World War II cardinal Sapieha became the head of the National Headquarters of Caritas. Until the end of his life he was involved in charity work, which made other people follow his example.
PL
Adam Stefan Sapieha żył w latach 1867–1951. Setna rocznica jego święceń biskupich jest okazją do przedstawienia jego religijnej i społecznej działalności. Jego wielką zasługą była umiejętność duchowego przygotowania do pomocy innym. Był najmłodszy z sześciorga rodzeństwa. Po ukończeniu gimnazjum odbył studia prawnicze w Wiedniu, a następnie w roku 1890 rozpoczął studia na wydziale teologicznym w Innsbrucku. Równocześnie był alumnem w seminarium lwowskim. W 1893 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Po 18 latach przyjął sakrę biskupią i został pasterzem diecezji krakowskiej. Dzięki jego trosce Kraków został miastem miłosierdzia. Kardynał Sapieha dbał o kapłanów i wiernych swojej diecezji. Opieka nad najsłabszymi wypełniała jego codzienne życie. Tworzył komitety parafialne i walczył o poprawę życia najuboższych robotników. Ponadto zachęcał wiernych do jednoczenia się w organizacjach katolickich. Tworzył organizacje charytatywne pomagające ludziom dotkniętym przez katastrofy, wojnę i bezrobocie. Po II wojnie światowej kardynał Sapieha stał na czele Krajowej Centrali Caritas. Do końca życia angażował się w dzieło miłosierdzia i był autorytetem dla wszystkich, którzy chcieli podążać za jego przykładem.
PL
This article is the result of my considerations on the future of Poland. It is a proposal for creation of a research project devoted to a systemic analysis of the transformation process and aimed at grasping the transition understood as a deliberate change of identity.
EN
The proclamation of pessimistic visions of the future of western civilization was a characteristic feature of the Polish social thought in the first half of the 20th century. However, there are also concepts in which the future of humanity was presented optimistically. They include the philosophy of history by Feliks Młynarski. In the opinion of the philosopher, the history of humanity is arranged according to the opposition of individualism and universalism. The western civilization stands at the threshold of advantageous changes that lead towards the rule of individualism. In the future, the creative initiative of a human unit will be appreciated, it will be the time of social justice and human freedom.
PL
Charakterystycznym rysem polskiej myśli społecznej pierwszej połowy XX wieku było głoszenie pesymistycznych wizji  przyszłości cywilizacji zachodniej. Jednakże można też pokazać takie koncepcje, w których optymistycznie ujmowano przyszłość ludzkości. Do takich można zaliczyć filozofię dziejów Feliksa Młynarskiego. Zdaniem myśliciela dzieje ludzkości układają się według opozycji indywidualizm – uniwersalizm. Cywilizacja zachodnia stoi u progu korzystnych zmian, które prowadzą ją w stronę panowania indywidualizmu. W przyszłości będzie doceniana inicjatywa twórcza jednostki ludzkiej, zapanuje sprawiedliwość społeczna i wolność człowieka.
PL
Rosnące zainteresowanie szeroko pojmowaną tematyką etnokulturową – tak na polu nauki, jak i w życiu publicznym w ogóle – datuje się szczególnie od lat 60. XX wieku. Tendencja ta inspiruje naukowców i polityków do analizowania jej znaczenia tak z europejskiej, jak i pozaeuropejskiej perspektywy porównawczej. Procesy etnicznej mobilizacji narodów małych i bezpaństwowych okazały się stale obecnymi zjawiskami społecznymi. U schyłku minionego wieku dopomogły one nawet w zburzeniu dotychczasowego porządku ustrojowo-terytorialnego. Wymienione wyżej procesy zwiększają potrzebę odniesienia się do pojęć ułatwiających zarówno ich zrozumienie, jak też ich dalszą ewolucję. W pierwszym rzędzie dotyczy to takich terminów, jak naród i nacjonalizm, etniczność, państwo, w tym zwłaszcza narodowe, ranga kwestii językowych czy (etno)regionalnych.
EN
The interest in some broadly understood ethnocultural issues – both in the field of science and public life – has been growing since the 1960s. This tendency has been inspiring the politicians and researchers to make comparative analyses of its importance both from the European and extra-European perspective. The processes of ethnic mobilization of small and stateless nations have become an ever-present social phenomenon. At the end of the previous century they contributed to the collapse of the existing governmental and territorial order. The above mentioned processes make it necessary to investigate the notions which facilitate their understanding and enable their further evolution. This concerns especially such terms as nation, nationalism, ethnicity, the state and, especially, the nation-state, as well as the importance of the linguistic and (ethno)regional issues.
17
61%
PL
Artykuł stanowi analizę Trzech patriotyzmów, jednego z najważniejszych i najczęściej komentowanych tekstów Andrzeja Walickiego. Sformułowana w nim typologia patriotyzmów – wierność woli narodu, wierność idei narodowej i wierność interesowi narodowemu – posłużyła autorowi do zrozumienia działań „Solidarności”  i władz PZPR, a po latach uzyskała w polskiej humanistyce rangę klasyki. Odwołując się do integralnej teorii narodu i teorii mobilizujących światopoglądów, analizujemy: (a) samą typologię, a także (b) wnioskowania genetyczne i (c) strukturalne konstruowane przez Walickiego. Pokazujemy, że wyolbrzymiając wpływ idei na zmiany społeczne, autor traktuje „Solidarność” nie tyle jako ruch społeczny sprzeciwiający się represjom ze strony władzy, ile jako kolejną manifestację irracjonalnego ducha republikańsko-romantycznego. Z kolei postulowany przez niego „realistyczny patriotyzm interesu narodowego” wydaje się stanowić formę legitymizacji władzy partyjnych elit bardziej niż kontynuację dziedzictwa narodowej demokracji. Świadom tego był sam autor, który chcąc uniknąć uprawomocniania represyjnego reżimu i utrzymać status klerka, wybrał emigrację.
PL
Artykuł stanowi krytyczną prezentację podglądów Nicolae Iorgi (1881–1940) odnośnie do powstania państwa i narodu. Państwo zostało uznane za najwyższą formę rozwoju, dającą największą miarę człowieczeństwa i edukującą społeczeństwo. W bardzo obrazowej formie Iorga klasyfikuje je jako owoc pracy i wysiłku wszystkich klas społecznych, a zwłaszcza robotników i inteligencji. Jednak rzeczą niezwykle istotną jest to, by zostało ono utworzone w momencie, w którym społeczeństwo zostało przygotowane do przyjęcia tej formy organizacji. W przeciwnym wypadku może zostać ono zawłaszczone przez elementy pasożytnicze poddane wpływom z zewnątrz. Rozważania o naturze państwa i narodu są ilustrowane kontekstem rumuńskim.
XX
Tożsamość narodowa jest pojęciem, które spaja zarówno wiedzę z zakresu socjologii jak i dziedzin humanistycznych, a ma również swoje wyraźne miejsce w teologii, szczególnie w katolickiej nauce społecznej. Polska tożsamość narodowa wyrasta z głębokiego zapisy historii, nieprzerwanie jest kształtowana przez wielorakie czynniki i wymaga stałej aktywności, gdyż odzwierciedla życie ludzi, których łączy „pamięć społeczna”. Tożsamość narodowa jest zagadnieniem bliskim wielu dziedzinom naukowym, w tym teologii. Pozwala na wnikliwsze poznanie narodu, który w ujęciu socjologicznym odgrywa bardzo istotną rolę dla dużych i małych grup społecznych, a jednocześnie wpływa na osobowość członków swojej społeczności. Dla poznania i zrozumienia wspólnoty narodowej należy przyglądać się, jak dynamicznie rozwija się ona i jak kształtuje się jej strona wewnętrzna, czyli jak tworzą się i zmieniają relacje międzyosobowe a także tożsamość poszczególnych osób. Tożsamość narodowa jest tym, co skupia w sobie przeszłość, teraźniejszość i przyszłość konkretnej społeczności. Szczególnie wyraźnie można to odczytać śledząc kulturę będącą istotnym nośnikiem tożsamości narodowej. Ona zaś ma zapisane w sobie wartości, które ceni sobie wspólnota narodu, bo one też wpływały na jej pamięć zbiorową. Dla zgłębienia tożsamości narodu trzeba pójść śladami jego historii, kultury, a w tym niezastąpioną rolę odgrywają wierzenia i symbole. Badacz zarówno korzeni narodu, jak jego współczesnego oblicza, a także prognozując przyszłość konkretnej społeczności, jest zobligowany brać powyższe czynniki pod uwagę, choćby z czystej, naukowej rzetelnośc
EN
The paper presents Cardinal Stefan Wyszynski’s selected views on the state. In his opinion, the state reality is family, society, nation, territory, power as well as cultural and economic sovereignty. State authorities should perform a service function with regard to society, acting for the common good and protecting the rights and freedoms of a man and a citizen. The limits of the raison d’etat must be set with the good of a man in mind and cannot be violated by state authorities.
PL
W artykule przedstawiono poglądy Kardynała Stefana Wyszyńskiego na państwo. W jego opinii rzeczywistość państwowa to rodzina, społeczeństwo, naród, terytorium, władza oraz suwerenność kulturalna i ekonomiczna. Władze państwowe pełnić powinny funkcję służebną względem społeczeństwa, działając dla dobra wspólnego i chroniąc prawa oraz wolności człowieka i obywatela. Granice racji stanu wyznaczone muszą być natomiast dobrem człowieka, którego władze państwowe nie mogą dla niej naruszać.
first rewind previous Page / 8 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.