Search results

1

Analityka biopolityki Rozważania o przeszłości i teraźniejszości spornego pojęcia

100%

Lemke T.

Praktyka Teoretyczna

|

2011

|

vol. 2

11-25

PL

Tekst jest szczegółową analizą genealogii pojęcia biopolityki od jej wczesnego stosowania przez teoretyków rasy i państwa-organizmu, przez koncepcje ekologiczne oraz technocentryczne po myśl Michela Foucaulta oraz współczesne projekty odwołujące się do prac francuskiego filozofa. Autor nie skupia się jedynie na zarysowaniu historycznego kontekstu sięgania po termin „biopolityka”, lecz interesuje go również, w jaki sposób omawiane przez niego teorie ujmują relację między życiem i polityką, prawdą naukową a normą itd. W ostatnim rozdziale nakreślone zostają także kontury analityki biopolityki orazukazane znaczenie omawianego pojęcia dla współczesnych problemów z zakresu socjologii i filozofii polityki.

2

Patologia ducha w ujęciu Erica Voegelina w kontekście pewnej diagnozy regresu cywilizacyjnego. Refleksje nad brakiem oporu w życiu publicznym w Niemczech okresu rządów narodowego socjalizmu.

84%

Piekarski R.

Pieniądze i Więź

|

2013

|

vol. 16

|

issue 4(61)

7-17

PL

We wczesnych latach 30. XX wieku z wielu rozmaitych przyczyn doszło do powstania systemów totalitarnych, które zebrały wkrótce krwawe żniwo i niewątpliwie stanowiły cywilizacyjny regres. E. Voegelin spoglądał na te procesy z perspektywy niemieckiej humanistycznej tradycji Wissenschaft des Geistes. Tak ujmowane procesy dziejowe zawierają w sobie współczynnik moralny, intelektualny czy duchowy jako swoje ważne ogniwo. Także w późniejszych, powojennych rozrachunkach, na które składa się zarówno opublikowany przezeń cykl wykładów Hitler und die Deutschen (1964), jak i inne jego publikacje, Voegelin jako filozof dziejów czy teoretyk cywilizacji dociekał duchowych uwarunkowań przemian życia społecznego w świecie zachodu, które doprowadziły do rządów Hitlera i Narodowego Socjalizmu. Autor Order and History doszedł do zarysowania pewnej diagnozy regresu cywilizacyjnego, powiązanej z tzw. gnozą polityczną i ukutym przez siebie pojęciem „patologii ducha”. W artykule zestawiam tę diagnozę i wyjaśnienia Voegelina kwestii braku znaczącego oporu Niemców na barbarzyńskie rządy faszystów z opiniami wybranych badaczy na temat biografii i działalności Adolfa Hitlera.

EN

In the early 30’s of the XX century for many different reasons totalitarian regimes, that before long have collected bloody toll and were undoubtedly a civilization regression, came into existence. E. Voegelin looked at these processes from the perspective of the German humanist tradition Wissenschaft des Geistes. Historical processes characterized in such a way, contain moral, intellectual or spiritual factor as their important part. Also in the later, post-war settlements, which consists of both a series of lectures published by him Hitler und die Deutschen (1964), as well as his other publications, Voegelin as a history philosopher and theorist of civilization searched for spiritual conditions that brought on the transformation of social conditions in the Western world, which led to the Hitler and National Socialism’s regime. The author of Order and History outlined a kind of diagnosis of civilization regression, associated with the so-called political gnosis and the term "pathology of the spirit" created by himself. This article compares Voegelin’s diagnosis and interpretations of the lack of significant German resistance to the barbaric rule of the Nazis, with the opinions of selected researchers of the biography and activity of Adolf Hitler.

3

Ku budowie nowych Niemiec – państwo i jego idea w doktrynie socjalizmu narodowego Ottona Strassera

84%

Kosiński T.

Społeczeństwo. Edukacja. Język

|

2017

|

vol. 1(5)

233-250

PL

Otton Strasser był przywódcą lewicowej frakcji NSDAP. W 1930 roku w skutek różnic doktrynalnych oraz powstałych na tym tle konfliktów personalnych opuścił partię. Wraz ze swoimi zwolennikami założył Czarny Front. Opracował doktrynę narodowego socjalizmu odmienną od rasistowskich wizji zwolenników Hitlera. Chciał zbudować silne, organiczne, socjalistyczne Niemcy oparte na dumie narodowej i regionalnej. Federalne państwo będące jednym z liderów zjednoczonej, narodowej Europy.

EN

Otto Strasser was a leader of the leftwing fraction of the NSDAP. In 1930, due to doctrinal differences and personal conflicts he left the party. Along with his followers he founded the Black Front. He developed the doctrine of national socialism different from the racist vision of Hitler’s followers. He wanted to build strong, organic, socialist Germany based on national and regional pride. Federal State which would have been one of the leaders of united, national Europe.

4

Ernst Wiechert und sein Werk im Spiegel des autobiographischen Werkes Jahre und Zeiten. Der literarische Werdegang eines deutschen Dichters der Inneren Emigration. Vom Totenwolf (1924) über Totenwald (1939/1946) bis Missa sine nomine (1950)

84%

Gołaszewski M.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2014

|

vol. 57/113 z. 1

185-211

EN

Ernst Wiechert was one of the most important representatives of German inner emigration. Nowadays he is almost entirely forgotten. The aim of this article is to show his literary output according to his own memoirs Jahre und Zeiten that shed different light on the interpretation of his work, but also on his attitude and own evaluation of work, often conditioned not only by political or social considerations, but also, to a large extent, by what happened in his personal life. This article is an attempt to provide, in general terms, an analytical sketch of the writer’s works, from his first novels written in times of Conservative Revolutionary movement — Der Totenwald; Der Wald — via growing detachment from national views and the subject of The First World War — Der Knecht Gottes Andreas Nyland; speeches from the years: 1933 Der Dichter und die Jugend and 1935 Der Dichter und seine Zeit — to his autobiographical account of the concentration camp Buchenwald — Der Totenwald, novel Das einfache Leben or Missa sine Nomine.

PL

Ernst Wiechert to jeden z najważniejszych (choć obecnie prawie zapomnianych) przedstawicieli niemieckiej emigracji wewnętrznej. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie twórczości pisarza przez pryzmat jego wspomnień Jahre und Zeiten, rzucających nowe światło nie tylko na interpretację dzieł Wiecherta, ale także na jego poglądy i ocenę własnej twórczości, uwarunkowanej nie tylko względami politycznymi czy społecznymi, ale także, w dużej mierze, wydarzeniami z życia osobistego. Artykuł stanowi próbę stworzenia szkicu analitycznego, obejmującego teksty z różnych okresów życia pisarza — począwszy od pierwszych powieści z kręgu literatury Rewolucji Konserwatywnej (Der Totenwald; Der Wald), poprzez utwory ukazujące narastający dystans do poglądów narodowych i do tematyki Pierwszej Wojny Światowej (Knecht Gottes Andreas Nyland; mowy z lat 1933 — Der Dichter und die Jugend i 1935 — Der Dichter und seine Zeit), aż po relację autobiograficzną z obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie (Der Totenwald, powieść — Das einfache Leben, czy Missa sine nomine).

5

Rasizm w koncepcjach środowisk politycznych w Polsce na przełomie XX i XXI wieku

84%

Strutyński M.

Tematy z Szewskiej

|

2014

|

issue Rasa 4(14)/2014

33-49

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie polskich środowisk politycznych funkcjonujących na przełomie XX i XX wieku, w których zasadach ideowych obecne są kwestie rasistowskie. Zwrócić należy uwagę na rozmaitość środowisk rasistowskich. Znajdują się wśród nich grupy skinheadów; poglądy rasistowskie obecne są także wśród części przedstawicieli polskiego neopogaństwa. Odrębną kwestią jest obecność w Polsce międzynarodowych organizacji rasistowskich (Blood&Honour, Kościół Twórcy).

EN

The article presents Polish political movements which spread racist ideas at the turn of the 21st century. The variety of racist groups is one point of interest, since it includes both skinheads and slavic neopagans. Another point is presence of international racist organizations (Blood&Honour, The World Church of the Creator) in Poland.

6

Dietrich Eckart. U organizacyjnych i ideowych podstaw nazizmu (1919–1923)

84%

Maciejewski M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 1

EN

The article analyzes the significance and the role played by Dietrich Eckart – a German poet and a political writer from Munich – for the development on Adolf Hitler’s early political career and for the shaping of political views of the future leader of the Third Reich. As the author concludes, Eckart’s influence on Hitler’s political activity and ideas during the first few years after World War One would be difficult to overestimate. Eckart proved himself then to be one of the most important mentors of Hitler – as his teacher, adviser and supporter who made it possible for the latter to make valuable and useful contacts in nationalist intellectual, military and industrial circles of Bavaria. To a significant degree, Hitler borrowed from Eckart, who was an ardent Anti-Semite, a number of arguments against Jews and accusations leveled against them. Hitler also partly based his criticism of the democratic system in Germany after World War One on Eckart’s views which were sharply hostile towards the Weimar Republic. Eckart was one of the very few people from Hitler’s closest ranks towards whom the future leader of Germany managed to show – in Mein Kampf – gratitude and respect for the former’s support and aid during the first few years of the existence of the Nazi organization.

PL

Artykuł dotyczy znaczenia i roli poety i publicysty niemieckiego z Monachium – Dietricha Eckarta – dla rozwoju wczesnej kariery politycznej Adolfa Hitlera i kształtowania się politycznych poglądów przyszłego wodza Trzeciej Rzeszy. Jak wynika z wywodów autora, wpływ Eckarta na polityczną działalność i zapatrywania Hitlera w kilku pierwszych latach po zakończeniu wojny światowej był trudny do przecenienia. Eckart okazał się wtedy jednym z najważniejszych mentorów Hitlera – jako jego nauczyciel, doradca i poplecznik, który umożliwił mu nawiązanie cennych i pożytecznych kontaktów w nacjonalistycznych środowiskach intelektualnych, wojskowych i przemysłowych w stolicy Bawarii. W znacznej mierze od Eckarta, zagorzałego antysemity, Hitler zapożyczył wiele argumentów przeciwko Żydom i wymierzonych w nich oskarżeń. Częściowo na wrogich tzw. republice weimarskiej poglądach Eckarta oparł także swoją krytykę demokratycznego ustroju Niemiec po I wojnie światowej. Eckart był jedną z niewielu osób z najbliższego otoczenia Hitlera, wobec których przyszły wódz Niemiec zdobył się na okazanie w Mein Kampf wdzięczności i szacunku za wsparcie i pomoc ze strony tego publicysty w kilku pierwszych latach działalności organizacji nazistowskiej.

7

Problem nowej moralności w komunizmie, faszyzmie i narodowym socjalizmie

84%

Kobyliński A.

Logos i Ethos

|

2016

|

issue 2(42)

137-156

8

Rewolucja nihilizmu. Narodowy socjalizm a realizm polityczny w myśli Hermanna Rauschninga

84%

Ambrożek M.

Świat Idei i Polityki

|

2017

|

issue 16

42-61

PL

Artykuł traktuje o realizmie politycznym u Hermanna Rauschninga. Pokrótce zostały tu omówione historyczne podwaliny poglądów H. Rauschninga, zestawienie teorii realizmu politycznego z jej wersją u niemieckiego autora, wyróżnienie dwóch typów realizmu oraz zestawienie teorii z praktyką. Autor chciał podkreślić defensywny charakter rauschningowskiego realizmu nastawiony na obronę stanu posiadania sprzed rewolucji narodowosocjalistycznej. H. Rauschning nie wymagał od realistów tworzenia nowych podejść – opierał się na założeniu, że kontynuowanie polityki pokojowego rozwoju stosunków między państwami podtrzyma pomyślną koniunkturę. W temacie dwóch typów realizmu, H. Rauschning wymienił realizm sensu stricto, opierający się na wcześniej wymienionej obronie stanu posiadania oraz realizm narodowosocjalistyczny, który opierał się na podporządkowaniu prawideł prowadzenia działania politycznego dla abstrakcyjnych celów. Zdaniem H. Rauschninga, takie działanie wypaczało sens realizmu, ponieważ z jednej strony zacierało granicę między rzeczywistymi uwarunkowaniami polityki a spłaszczeniem ideologicznym; z drugiej strony stwarzało możliwość realizowania scenariusza politycznego niezgodnego z żywotnymi interesami społeczności, która została objęta jurysdykcją danej władzy. Autor wymieniał także enumeratywnie zagrożenia związane z wypaczonym stosowaniem wyznaczników teorii realizmu, które prowadziły do utraty pierwotnego znaczenia przez uniwersalne pojęcia polityczne.

EN

The article deals with the political realism of Hermann Rauschning. Briefly discussing the historical backgrounds of Rauschning’s views, the theory of political realism with its version in the German author, the distinction of two types of realism, and the compilation of theory and practice. The author wanted to emphasize the defensive character of the Rauschning’s realism aimed at defending the state of possession before the National Socialist revolution. Rauschning did not require realists to create new approaches- it was based on the premise that continuing the policy of peaceful development of relations between states would sustain a prosperous situation. In the topic of two types of realism, Rauschning listed the perfect realism, based on the previously mentioned defense of state of possession and national-socialistic realism, which was based on subordinating the rules of political action to abstract purposes. According to Rauschning, such action distorted the sense of realism, because on the one hand it blurred the boundary between real policy conditioning and ideological flattening; On the other hand, it provided the opportunity to pursue a political scenario that was incompatible with the vital interests of the community, which fell under the jurisdiction of the authority. The author also listed extensively the dangers associated with the distorted use of the determinants of the theory of realism, which led to the loss of primordial significance by universal political concepts.

9

Kazimierz Dagnan: polski narodowy socjalista

84%

Tomasiewicz J.

Polish Biographical Studies

|

2018

|

issue 6

89-111

EN

Kazimierz Dagnan (1891-1986) was an extraordinary, but practically forgotten today, figure. The activist of the independence conspiracy before the World War I, and the Piłsudski’s legionnaire had an almost archetypal biography for a generation of fighters for independence. In independent Poland, he found himself in the government administration, but he did not limit himself to an administrative career. He followed his own path, faithful to your ideals connecting the cause of Polish independence with the idea of the emancipation of the working class. He was active on the pro-Piłsudski wing of the National Workers’ Party (NWP), and after the coup d’etat in 1926 he became involved in the splinter pro-regime NWP-Leftgroup. He was an ideologist of the national workers’ movement, stubbornly trying to radicalize him. Making a synthesis of nationalism, democracy and reformist socialism, he created the original Polish national-socialist ideology. This ideology assumed the construction of a „People’s Poland of Labour” as a democratic state in which grassroots socialization of the means of production and exchange would gradually proceed. The priority for Dagnan still was the sovereignty of the Polish state and the primacy of the Polish (ethnic) nation in this state. The political expression of this ideology was the Party of National Socialists created in 1933, which, however, did not succeed and vegetated on the margins of political life. During World War II, Dagnan returned to his native Nowy Sącz. In People’s Poland, he began a second life there - as an artist and social activist valued in the local community.

10

WILLI DROST – OSTATNI DYREKTOR STADTMUSEUM (MUZEUM MIEJSKIEGO) W GDAŃSKU

84%

Kramer-Galińska I.

Muzealnictwo

|

2019

|

vol. 60

108-120

PL

O ile historia Wolnego Miasta Gdańska (1920–1939) doczekała się w Polsce po 1989 r. wielu naukowych opracowań, o tyle działalność instytucji i osób – w szczególności gdańszczan narodowości niemieckiej, którzy odgrywali znaczącą rolę w życiu politycznym, kulturalnym, naukowym, oświatowym i duchowym Gdańska do 1945 r. – pozostaje w znacznej mierze ciągle nieopracowana. Taką postacią jest urodzony w tym mieście w 1892 r. Willi Drost. Po studiach oraz pracy naukowej w Lipsku, Marburgu, a także Kolonii i Królewcu powrócił w 1930 r. do Gdańska, gdzie powierzono mu posadę kustosza, następnie konserwatora zabytków Wolnego Miasta Gdańska, a od 1938 r. funkcję dyrektora Muzeum Miejskiego. Sprawował ją nieprzerwanie do 1945 roku. Od 1930 r. był także wykładowcą historii sztuki w Wyższej Szkole Technicznej (Technischer Hochschule), kustoszem Zbiorów Muzealnych całego obszaru Gdańsk – Prusy Zachodnie. Efektem pracy naukowej są jego liczne publikacje z zakresu teorii sztuki, malarstwa nowożytnego północnej Europy oraz sztuki Gdańska. Zasługą Drosta były prowadzone od 1934 r. prace inwentaryzacyjne zabytkowych kościołów gdańskich. Na podstawie zachowanych materiałów Drost opracował oraz opublikował w latach 1957–1964 5-tomową serię pt. Zabytki Sztuki Miasta Gdańska (Kunstdenkmäler der Stadt Danzig). W czasie II wojny światowej, wspólnie z prof. Erichem Volmarem, kierował akcją zabezpieczania i ewakuacji dzieł sztuki z Muzeum Miejskiego, Sali Czerwonej Ratusza, Dworu Artusa, Domu Uphagena, kościołów i innych obiektów zabytkowych. Bezpośrednio po jej zakończeniu Drost pozostał w Gdańsku i pomagał polskim historykom sztuki w odzyskaniu dzieł sztuki ukrytych w mieście i okolicach. Wiosną 1946 r. wyjechał do Niemiec i wykładał na uniwersytetach w Hamburgu oraz w Tybindze. Do końca życia pozostał propagatorem dziedzictwa kulturowego Gdańska. W uznaniu zasług uhonorowano Drosta licznymi nagrodami w Niemczech, a w 1992 r., w 100-lecie urodzin, odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową usytuowaną przed budynkiem dawnego Muzeum Miejskiego, a dziś Narodowego w Gdańsku. Artykuł ma przybliżyć działalność Drosta jako muzealnika oraz przypomnieć jego zasługi dla Gdańska.

11

Różnica między zachodnioeuropejską a niemiecką koncepcją nacjonalizmu

84%

Ziętek-Wielomska M.

|

2021

|

vol. 27

|

issue 1

237-256

EN

Scientific research leaves no doubt that criminal National Socialism is not an archetype of nationalism or a national doctrine. It is a common view that the nationalist ideology was born in revolutionary France and the United States of America. For political reasons, the truth about the diametrically different nature of Western nationalism – primarily French and Anglocentric – on the one hand, and German on the other, is blurred. In the era of the spread of globalist cosmopolitanism ideology, national ideas are treated as the greatest danger to the progress of humanity.

PL

Badania naukowe nie pozostawiają wątpliwości, że zbrodniczy narodowy socjalizm nie jest archetypem nacjonalizmu ani doktryną narodową. Powszechnie uważa się, że ideologia nacjonalistyczna narodziła się w rewolucyjnej Francji i Stanach Zjednoczonych Ameryki. Z powodów politycznych zaciera się prawda o diametralnie odmiennym charakterze zachodniego nacjonalizmu – przede wszystkim francuskiego i anglocentrycznego – z jednej strony, a niemieckiego z drugiej. W dobie rozprzestrzeniania się ideologii globalistycznego kosmopolityzmu idee narodowe traktowane są jako największe zagrożenie dla postępu ludzkości.

12

Nazistowskie wodzostwo w świetle paradygmatu nadczłowieka Fryderyka Nietzschego

84%

Chmiel D.

|

2012

|

vol. 3

|

issue 5

251-272

PL

Niniejszy artykuł stanowi próbę diagnozy historycznego fenomenu nazistowskiej idei wodzostwa podjętą z perspektywy antropozofii Fryderyka Nietzschego, której ukoronowaniem jest projekt nadczłowieka. Posługujac się analizą kulturowych, historycznych oraz psychospołecznych uwarunkowań bytu społeczeństwa niemieckiego, traktuje tenże projekt jako filozoficzne tło, na którym zarysowuje polityczny profil wodza III Rzeszy. Celem tego zabiegu jest próba wskazania ideowych zniekształceń pomiędzy koncepcją „przełomowości” narodowosocjalistycznej rewolucji a ahistorycznie pojmowaną zasadą immoralistycznego przełomu ujawnioną w nietzscheańskim postulacie „przewartościowania wszystkich wartości”. Wyniki tychże obserwacji zostają przedstawione w dwóch, jak się okazuje, zasadniczo odmiennych koncepcjach człowieka jako podmiotu działania społeczno-politycznego.

13

Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości RFN w cieniu narodowosocjalistycznej przeszłości – znaczenie projektu Rosenburg w Polsce

67%

Bainczyk M.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2019

|

issue 4

193-206

EN

In 2012, the Federal Ministry of Justice in Germany set up an Independent Commission to investigate the Ministry’s handling of the Nazi past in the early years of the West Germany. The findings of the investigation were presented 2016 in a book under the title „Rosenburg files” and later in exhibitions both in German and English language. The findings are shocking. More than half of all senior staff of the Federal Ministry of Justice had been former Nazi collaborators and one in five had been a member of the SA. This personnel continuity had very important consequences also for Poland and its citizens for example: discrimination against former victims, Nazi criminals were barely prosecuted. The personnel-based and approach-based continuities had serious consequences for a process of building a democratic state based on rule of law. All these aspects have been shortly analyzed in the article.

PL

W 2012 r. Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości i Ochrony Konsumenta w Niemczech powołało Niezależną Komisje Naukową w celu zbadania stosunku ministerstwa do nazistowskiej przeszłości we wczesnych latach Niemiec Zachodnich. Rezultaty pracy komisji zostały zaprezentowane w 2016 r. w formie książki pod tytułem „Akta Rosenburg” a także w formie wystaw w języku niemieckim i angielskim. Ponad połowę kadry zarządzającej w Federalnym Ministerstwie Sprawiedliwości w latach 50. XX w. stanowili byli funkcjonariusze NSDAP, a co piąty należał do SA. Ta personalna ciągłość miała istotne znaczenie dla Polski i polskich obywateli ze względu m.in. na dyskryminację ofiar III Rzeszy, czy brak osądzenia zbrodniarzy nazistowskich. Kontynuacje personalne i materialne wywierały również wpływ na proces budowania państwa demokratycznego, opartego na zasadzie państwa prawnego. Wspomniane powyżej zagadnienia są przedmiotem krótkiej analizy w przedmiotowym artykule.

14

Ewolucja poglądów Wernera Sombarta a polityka niemiecka początków XX wieku

67%

Michalak A.

Edukacja Humanistyczna

|

2019

|

issue 1

49-62

PL

Autor w swoim artykule prezentuje sylwetkę niemieckiego socjologa Wernera Sombarta. Koncentruje się zasadniczo na kierunkach jego kariery naukowej. Omówione zostały zasadnicze etapy kształtowania się tego procesu w oparciu o publikacje Sombarta. Wskazuje się również na uwarunkowania polityczne panujące w Niemczech na przełomie XIX i XX wieku i wpływające na obraz tej kariery. Ukazane zostały ponadto pewne aspekty charakterologiczne bohatera artykułu, które nie pozostawały bez wpływu na przebieg opisywanego zjawiska.

EN

The author in his article presents the figure of the German sociologist Werner Sombart. Focuses basically on the directions of his scientific career. The basic stages of this process are discussed based on Sombart’s publications. It also indicates the political conditions prevailing in Germany at the turn of the 19th and 20th century that affect the image of this career. In addition, some characterological aspects of the hero of the article are shown. However, they did not affect the course of the phenomenon described.

15

Ateizm praktyczny czy a-teizm metodologiczny? Problem Boga w dziele Bycie i czas Martina Heideggera

67%

Małyga M.

Polonia Sacra

|

2015

|

vol. 19

|

issue 3

EN

In his famous work from 1927, Being and time, Martin Heidegger remains noticeably silent on the subject of God. His silence may be interpreted as a form of atheism, more methodological than dogmatic, which excludes the question of God from the methods of phenomenology. The fundamental ontology, which Heidegger wanted to expand upon in Being and Time, is based upon a theological distinction between Being and God. Although his atheism must be classified as being of a methodological nature, the events which occurred following the publication of Being and Time can be accounted for, to some extent, by the view held by Catholic theologians, that Heidegger was a philosopher who denied God’s existence. He had accepted Nietzsche’s diagnosis that God was dead and had developed a vision for the intellectual renewal of mankind based on the ideology of National Socialism. Catholic theology initially considered his work to be a crude argument in favour of atheism. Only later was a more positive assessment of his philosophical work generally accepted.

PL

W niniejszym artykule podjęliśmy problem specyficznego rozumienia ateizmu w dziele Martina Heideggera Bycie i czas. „Ateizm” ów należy określić jako metodologiczne powstrzymanie się filozofa fenomenologa od sądu na temat Boga. Zasadnicza odpowiedź została zarysowana w czterech punktach. W punkcie pierwszym ukazaliśmy a) katolicyzm jako „wiarę pochodzenia” filozofa, z którą on jednak b) zrywa, a do reprezentującej ją c) kościelnej instytucji czuje głęboką niechęć. W punkcie drugim zatrzymaliśmy się nad treścią Bycia i czasu, ukazując najpierw, a) że problem Boga nie jest tam w żaden sposób poruszany. Wyjaśniliśmy to, b) tłumacząc Heideggera zamiar napisania ontologii fundamentalnej. Poprawną diagnozą tzw. ateizmu Heideggera jest określenie go jako c) ateizmu metodologicznego. Filozof poprzez zastosowanie d) „teologicznej różnicy” między byciem a Bogiem chce uniknąć e) niebezpieczeństwa urzeczowienia Boga. W trzecim punkcie zatrzymaliśmy się nad wydarzeniami, które krótko po publikacji Bycia i czasu mogły utrwalić sąd, że Heidegger to jednak filozof negujący Boga. Heidegger a) podjął bowiem diagnozę Nietzschego o „nieżyjącym Bogu chrześcijan” i b) związał swe nadzieje na duchową odnowę człowieka z ideologią narodowego socjalizmu. W ostatnim, czwartym punkcie przedstawiliśmy pierwsze reakcje teologii katolickiej na dzieło Heideggera. Najpierw ukazaliśmy, że a) był on odbierany jako propagator potocznie rozumianego ateizmu, następnie zasygnalizowaliśmy b) późniejsze, już pozytywne podejście katolickich myślicieli do Bycia i czasu.

16

Nacjonalizm polski w optyce niemieckiej lat trzydziestych XX w.

67%

Stachowiak P.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

|

2016

|

issue 4

159-172

EN

German interest in Polish nationalism was negligible in the nineteen thirties. Only the magazines and publications dealing with Eastern European issues devoted more time and space to Polish nationalism. They practically ignored the NSDAP sources. The issue of relations between Polish nationalism on the one hand and fascism and national socialism on the other has become the topic of academic research. So far,Germany at that time has never been analyzed in this context. A question worth considering is whether German journalism and academic publications were interested in the development of Polish nationalism. How did the proponents of the Nazi movement perceive their Polish ideological counterparts? What was the attitude of non-Nazi journalists and scholars? The aim of this paper is to try to complement the studies in the history of mutual relations of Polish and German nationalism.

PL

Niemieckie zainteresowanie polskim nacjonalizmem było w latach trzydziestych niewielkie. Więcej miejsca i uwagi poświęcały mu jedynie czasopisma i wydawnictwa zajmujące się szczególnie problematyką wschodnioeuropejską. Niemal całkowicie pomijały oficjalne źródła NSDAP. Problem relacji między polskim nacjonalizmem a faszyzmem i narodowym socjalizmem stał się przedmiotem refleksji naukowej. Niestety jak dotąd nie dokonano podobnej analizy biorąc jako punkt wyjścia Niemcy ówczesnej epoki. Warto zadać pytanie, czy również tam, w publicystyce, w publikacjach naukowych, rozwój polskiego nacjonalizmu wzbudzał zainteresowanie? Jak postrzegali swych polskich ideowych pobratymców zwolennicy ruchu nazistowskiego, jak odnosili się do nich publicyści i naukowcy proweniencji nienazistowskiej? Zadaniem niniejszego tekstu jest próba takiego uzupełnienia stanu badań nad dziejami wzajemnych odniesień nacjonalizmów w Polsce i Niemczech.

17

Przeciwko Austrii jako pocztówce. Wokół książki Moniki Muskały Między „Placem Bohaterów” a „Rechnitz”. Austriackie rozliczenia

67%

Szymańska K.

Narracje o Zagładzie

|

2019

|

issue 5

293-309

EN

This article focuses on Monika Muskała’s Między „Placem Bohaterów” a „Rechnitz”. Austriackie rozliczenia [Between the Heroes Square and Rechnitz. Settling the Austrian Cases] with regard to Elfriede Jelinek’s “Rechnitz (The Angel of Death)” included in it. Moreover, it shows how Jelinek’s play has been adapted in Polish theatres and discusses other publications dedicated to the Rechnitz massacre of March 1945 (including Martin Pollack’s and Sacha Batthyany’s books). Various materials regarding Jewish people being forced to work in Burgenland and its territories are recalled in the article, which also calls for perceiving the Rechnitz as one of many crimes that took place in the last stage of World War II: not a unique case (this issue is tackled in Walter Manoschek’s research), but the Endphaseverbrechen instead.

PL

Artykuł jest omówieniem książki Moniki Muskały Między „Placem Bohaterów” a „Rechnitz”. Austriackie rozliczenia, z uwzględnieniem zamieszczonego w niej utworu Elfriede Jelinek Rechnitz (Anioł Zagłady). W tekście wyszczególnione zostają wystawione w Polsce spektakle teatralne na podstawie dramatu Jelinek, a także inne książki odwołujące się do masakry, do której doszło w Rechnitz w marcu 1945 roku (A co ja mam z tym wspólnego? Sachy Batthyany’ego i Topografia pamięci Martina Pollacka). Autorka przywołuje materiały dotyczące żydowskich pracowników przymusowych z terenów Burgenlandu i sygnalizuje przy tym potrzebę patrzenia na Rechnitz jako na jedną z wielu zbrodni okresu końcowego, Endphaseverbrechen, a nie przypadek odosobniony (na podstawie badań Waltera Manoscheka).

18

Przeciwko Austrii jako pocztówce. Wokół książki Moniki Muskały Między „Placem Bohaterów” a „Rechnitz”. Austriackie rozliczenia

67%

Szymańska K.

Narracje o Zagładzie

|

2019

|

issue 5

293-309

EN

This article focuses on Monika Muskała’s Między „Placem Bohaterów” a „Rechnitz”. Austriackie rozliczenia [Between the Heroes Square and Rechnitz. Settling the Austrian Cases] with regard to Elfriede Jelinek’s “Rechnitz (The Angel of Death)” included in it. Moreover, it shows how Jelinek’s play has been adapted in Polish theatres and discusses other publications dedicated to the Rechnitz massacre of March 1945 (including Martin Pollack’s and Sacha Batthyany’s books). Various materials regarding Jewish people being forced to work in Burgenland and its territories are recalled in the article, which also calls for perceiving the Rechnitz as one of many crimes that took place in the last stage of World War II: not a unique case (this issue is tackled in Walter Manoschek’s research), but the Endphaseverbrechen instead.

PL

Artykuł jest omówieniem książki Moniki Muskały Między „Placem Bohaterów” a „Rechnitz”. Austriackie rozliczenia, z uwzględnieniem zamieszczonego w niej utworu Elfriede Jelinek Rechnitz (Anioł Zagłady). W tekście wyszczególnione zostają wystawione w Polsce spektakle teatralne na podstawie dramatu Jelinek, a także inne książki odwołujące się do masakry, do której doszło w Rechnitz w marcu 1945 roku (A co ja mam z tym wspólnego? Sachy Batthyany’ego i Topografia pamięci Martina Pollacka). Autorka przywołuje materiały dotyczące żydowskich pracowników przymusowych z terenów Burgenlandu i sygnalizuje przy tym potrzebę patrzenia na Rechnitz jako na jedną z wielu zbrodni okresu końcowego, Endphaseverbrechen, a nie przypadek odosobniony (na podstawie badań Waltera Manoscheka).

19

Strategische Grenzgängereien: Bertolt Brechts Arbeitsbeziehungen zu Künstlern mit NS-Vergangenheit

67%

Hillesheim J.

Wortfolge. Szyk Słów

|

2023

|

vol. 7

1-16

PL

Bertolt Brecht już w młodości chciał zostać ważnym pisarzem. W jego rozumieniu warunkiem koniecznym, by to osiągnąć, był sukces: reputacja, sława, pieniądze, które chciał zarobić swoją twórczością. Zaplanował swoją karierę niemal strategicznie. Zaletą była pewna elastyczność moralna, która prowadziła między innymi do tego, że zawsze szukał kontaktów z wpływowymi osobistościami, nie przejmując się zbytnio ich postawą polityczną. Na szczególną uwagę w tym kontekście zasługują jego kontakty z przedstawicielami nazistowskiej elity kulturalnej, o które Brecht zabiegał i które kultywował od późnych lat czterdziestych, co nie zostało jeszcze odpowiednio zbadane. Być może po to, by nie kwestionować wizerunku Brechta jako socjalistycznego świętego?

EN

Bertolt Brecht wanted to become an important writer from his youth. In his self-image, success was an essential part of this: reputation, fame, money that he wanted to earn with his poetry. He planned his career almost strategically. A certain moral flexibility was an advantage, which led, among other things, to the fact that he always sought contacts with influential personalities without paying particular attention to their political position. Particularly noteworthy in this context are his contacts with representatives of the National Socialist cultural elite, which Brecht had sought and cultivated since the late forties. So far, this has not been adequately investigated in research. Perhaps in order not to question Brecht’s image as a socialist pillar saint?

DE

Bertolt Brecht wollte von seiner Jugend an ein bedeutender Schriftsteller werden. Dazu gehörte in seinem Selbstverständnis unbedingt der Erfolg: Ansehen, Berühmtheit, Geld, das er mit seiner Dichtung verdienen wollte. Geradezu strategisch plante er seine Karriere. Dabei war eine gewisse moralische Biegsamkeit von Vorteil, die u.a. dazu führte, dass er stets Kontakte zu einflussreichen Persönlichkeiten suchte, ohne sich besonders um deren politische Verortung zu kümmern. Besonders bemerkenswert sind in diesem Zusammenhang seine Kontakte zu Vertretern der nationalsozialistischen Kulturelite, die Brecht seit den späten vierziger Jahren suchte und pflegte. Dem wurde in der Forschung bisher nicht in angemessener Weise nachgegangen. Vielleicht um das Bild Brechts als eines sozialistischen Säulenheiligen nicht in Frage zu stellen?

20

Obraz Polaków w szkoleniu światopoglądowym niemieckiej Policji Porządkowej w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945)

67%

Przegiętka M.

|

2018

|

vol. 50

|

issue 4

EN

Artykuł dotyczy negatywnego i zgodnego z linią propagandy III Rzeszy obrazu Polaków, który był kreowany w szkoleniu światopoglądowym niemieckiej Policji Porządkowej w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945. Odwoływano się w nim do zakorzenionych w Niemczech pejoratywnych stereotypów, dehumanizując ludność okupowanego kraju, co nie pozostawało bez wpływu na postawy i zachowania funkcjonariuszy niemieckiej Policji Porządkowej. The article deals with a negative image of Polish people created in line with the propaganda of the Third Reich by the ideological trainings for the German Ordnungspolizei (Order Police) in the General Government in 1939–45. The image was based on negative stereotypes popular in Germany that dehumanized the population of the occupied country; this was not without influence on the attitudes and behaviour of functionaries of the German Order Police.

Refine search results

Analityka biopolityki Rozważania o przeszłości i teraźniejszości spornego pojęcia

Patologia ducha w ujęciu Erica Voegelina w kontekście pewnej diagnozy regresu cywilizacyjnego. Refleksje nad brakiem oporu w życiu publicznym w Niemczech okresu rządów narodowego socjalizmu.

Ku budowie nowych Niemiec – państwo i jego idea w doktrynie socjalizmu narodowego Ottona Strassera

Ernst Wiechert und sein Werk im Spiegel des autobiographischen Werkes Jahre und Zeiten. Der literarische Werdegang eines deutschen Dichters der Inneren Emigration. Vom Totenwolf (1924) über Totenwald (1939/1946) bis Missa sine nomine (1950)

Rasizm w koncepcjach środowisk politycznych w Polsce na przełomie XX i XXI wieku

Dietrich Eckart. U organizacyjnych i ideowych podstaw nazizmu (1919–1923)

Problem nowej moralności w komunizmie, faszyzmie i narodowym socjalizmie

Rewolucja nihilizmu. Narodowy socjalizm a realizm polityczny w myśli Hermanna Rauschninga

Kazimierz Dagnan: polski narodowy socjalista

WILLI DROST – OSTATNI DYREKTOR STADTMUSEUM (MUZEUM MIEJSKIEGO) W GDAŃSKU

Różnica między zachodnioeuropejską a niemiecką koncepcją nacjonalizmu

Nazistowskie wodzostwo w świetle paradygmatu nadczłowieka Fryderyka Nietzschego

Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości RFN w cieniu narodowosocjalistycznej przeszłości – znaczenie projektu Rosenburg w Polsce

Ewolucja poglądów Wernera Sombarta a polityka niemiecka początków XX wieku

Ateizm praktyczny czy a-teizm metodologiczny? Problem Boga w dziele Bycie i czas Martina Heideggera

Nacjonalizm polski w optyce niemieckiej lat trzydziestych XX w.

Przeciwko Austrii jako pocztówce. Wokół książki Moniki Muskały Między „Placem Bohaterów” a „Rechnitz”. Austriackie rozliczenia

Przeciwko Austrii jako pocztówce. Wokół książki Moniki Muskały Między „Placem Bohaterów” a „Rechnitz”. Austriackie rozliczenia

Strategische Grenzgängereien: Bertolt Brechts Arbeitsbeziehungen zu Künstlern mit NS-Vergangenheit

Obraz Polaków w szkoleniu światopoglądowym niemieckiej Policji Porządkowej w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945)