Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  narrative strategies
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Przestrzeń Nowego Jorku zapisana w tekstach Janusza Głowackiego

100%
Olczak K.
Białostockie Studia Literaturoznawcze
|
2016
|
vol. 8
EN
The article analyzes spatial represenatation of New York as presented in Janusz Głowacki’s works after his decision to emigrate in 1981. The literary assimilation of space is realized through three narrative strategies, i.e. stereotyping, walking, and naming/writing mode. The author of the article proposes geopoetic, anthropological, and sociological reading of his various texts (autobiography, essays, short stories, and dramas).
2
Publication available in full text mode
Content available

W drodze do narratologii historycznej

88%
Igoriewicz Tiupa W.
Przestrzenie Teorii
|
2021
|
issue 35
367-392
EN
The paper presents the concept of fundamentally new direction in the field of narratological studies – historical narratology. The author suggests turning to the research experience accumulated in Russian historical poetics by A. Veselovsky, P. Ricoeur’s and W. Schmid works. Narratology is seen as a theory of forming, storing and transmitting the event experience of the presence of the human self in the world. In particular, the work deals with diegetic picture of the world, with the historical dynamics of the most important types of narrative intrigue, and with the ethos of narrative. The most important characteristics of narrative are integrated into the concept of narrative strategy of a particular discourse. The emergence, spread and coexistence of narrative strategies in the diachronic dimension of the culture of storytelling as a form of human communication is at the core of research interest in historical narratology.
3
Publication available in full text mode
Content available

W cudzej przestrzeni – narracyjne gesty (samo)poznania w prozie przełomu XX i XXI wieku

75%
Czyżak A.
Białostockie Studia Literaturoznawcze
|
2016
|
vol. 8
EN
The article attempts to recognize the most distinctive aspects of spatial representations in literary works from the 20th and 21st centuries. It analyzes the narrative strategies employed in the following novels Terminal by Marek Bieńczyk, Sońka by Ignacy Karpowicz and Ludzka rzecz by Paweł Potoroczyn. Consequently, it shows that textual exploration of space which is foreign, other, untameable may be instrumental in authorial self-representation and that it may additionally reveal the writing process with its innate limitations.
4
Publication available in full text mode
Content available

"Schreiben aus der Migrationserfahrung" – Zu narrativen Strategien und Identitätsmustern in den Texten polnisch(sprachig)er (E)Migrationsliteratur in Deutschland

75%
Szymańska E.
Porównania
|
2022
|
vol. 32
|
issue 2
179-211
EN
In the following article, several texts of Polish (e)migration literature in Germany are analysed in relation to the narrative strategies used by the authors and the patterns of identity presented in them. Narration is not perceived only as a lin- guistically-limited genre, but as a mode of organising individual and collective memory and determining one’s own identity. With the help of selected catego- ries (exoticisation, intercultural (double) mediation, alterisation, transcultural universalisation, transculturalisation), a wide range (of which particularism and universalism mark two ends) of possible ways of dealing with one’s own migrant status is presented. It is their autobiographical narration of identity that all the texts selected for the analysis have in common. The aim of this article is to show the different forms it can take.
DE
Im folgenden Beitrag werden mehrere Texte der polnisch(sprachig)en (E)Migra- tionsliteratur in Deutschland in Bezug auf die von den Autor*innen verwendeten narrativen Strategien und die in ihnen dargestellten Identitätsmuster analysiert. Dabei wird die Narration nicht als Gattung, die auf Sprachlichkeit beschränkt ist, sondern als ein Modus zur Organisation des individuellen und kollektiven Gedächt- nisses und zur Bestimmung der eigenen Identität aufgefasst. Mithilfe ausgewählter Kategorien (Exotisierung, interkulturelle (doppelte) Vermittlung, Alterisierung, transkulturelle Universalisierung, Transkulturalisierung) wird eine breite Palette (deren zwei Enden der Partikularismus und der Universalismus markieren) des möglichen Umgangs mit dem eigenen Migrant*innen-Status dargeboten. Allen hier zur Analyse ausgewählten Texten ist ihre autobiographische Identitätsnarration gemeinsam. Das Ziel des Beitrags liegt darin, aufzuzeigen, welche unterschiedlichen Formen sie annehmen kann.
5
Publication available in full text mode
Content available

Трансформация духовных ценностей в повести В. Пелевина Желтая стрела

63%
Dżundubajewa A.
humanistica 21
|
2018
|
vol. 2
391-415
PL
Artykuł przynosi analizę powieści Wiktora Pielewina Żółty grot. Powieść odzwierciedla nie tylko tendencje postmodernistyczne w twórczości pisarza, lecz także szeroko pojętą specyfikę tekstu postmodernistycznego. Właściwości utworu poetyki postmodernistycznej zostały poddane analizie z punktu widzenia naratologii. Centralnym problemem powieści jest utrata i transformacja wartości duchowych we współczesnym świecie. Metaforą życia człowieka staje się żółty grot – pociąg, wyjście z którego oznacza albo śmierć duchową, albo śmierć fizyczną – to pytanie, które stoi przed czytelnikiem w ciągu lektury całego utworu aż do jego finału. W powieści na poziomie naracii pojawia sie cały szereg zagadek, mających na celu przyciągnięcie uwagi czytelnika i emocjonalne jego zaangażo-wanie w rozwiązaniu głównego problemu utworu. Transformacja powszechnie uznanych wartości społeczeństwa ludzkiego przejawia się w utworze na różnych poziomach naracii przy pomocy użycia intertekstu, dyskursu reklamowego, języka mass mediów itd. Pisarz pokazuje, że współczesny świat jest na tyle pozbawiony wartościowych punktów orientacyjnych, decentrowany, destruktywny, dysharmoniczny, że Pan Bóg – stworzyciel harmonii świata – przetwarza się w nim w pijaka na niebiosach, grającego na brzydkiej harmonijce. Symboliczna jest gra słów: harmonia – harmonijka, odzwierciedliająca ideę pisarza o zagubieniu we współczesnym społeczeństwie. Według zamysłu pisarza, współczesny świat pełnen jest chaosu, człowiek zaś tkwi w nim niczym w niezatrzymującym się pociągu, zmuszony przyjmować reguły życia jakie on wymusza. Jednak Pelevin również pokazuje, że są ludzie którzy usiłują opuścić pociag lub z niego wychodzą. Dla każdego z nich wyjście staje się albo początkiem, albo zakończeniem własnej drogi. Tym samym autor stwierdza, że człowiek zawsze stoi przed możliwością wyboru. Finał powieści jest otwarty, co jest charakterystyczne dla poetyki postmodernistycznej. Dlatego czytelnik pozostaje z pytaniem czym jest moje życie i jaki jest pociąg, w którym jadę?
EN
The article brings a narrative analysis of Victor Pelevin’s novel the Yellow arrow. The novel reflects post-modern tendencies in work of the writer, as well specific of post-modern text on the whole. The features of post-modern poetics of work are investigational by us from the point of view of narratology. To lead a central problem there are a loss and transformation of spiritual values in the modern world. A yellow arrow becomes the metaphor of life of man is a train, an exit from that means either death spiritual or death physical is a question standing before a reader during reading of all work up to his finale. In a story at the level of narration a number of riddles, called to attract attention reader and call him to participation in the decision of basic problem of work, is presented. Transformation of the universally recognized values of human society shows up at Pelevin on the different levels of narration due to the use of myth, intertext, advertisement discours, language of mass-media of and other. So, a singer GunaTamos wishes a sunny day the habitants of train – guna darkness in Indian mythology; silense violates sounds, but not sounds violate silense; a personage by name Abel goes around with a tooth brush, reminding a dagger is obvious transformation of myth about Cain and Abel. The loss of holiness of spiritual values in the modern world is reflected in mionectic characters of priests, being incarnated in this story as an explorer (symbolics of word – an explorer in a train becomes allusion on character of explorer between God and man) and fellow playing three thimbles (again a symbolics of word is a fellow as bearing character on itself finger Divine, finger of fate, finger in-dicative). A writer shows that the modern world is so deprived the valued reference-points, destructive, disharmonious, that God in him is a creator of world harmony – becomes the drunk fellow on sky, playing the greasy accordion. A word-play is symbolical: harmony is an accordion, evidently demonstrating the idea of author about a decline and complete destruction of norms and foundations of human society. By plan of writer, the modern world is full chaos in that a man forces constantly to be, as in a going without stops train and to accept the rules of life of this train. However Pelevin shows that is those, who try to go out and go out a train, and for each such exit becomes either beginning or completion of way. An author tells the same: a man always has a choice, and him he does. To lead a finale open, how does it can to post-modern aesthetics, and a reader remains with the question turned rather already to itself, but not to the author: and that is my life and which a train in that I go is?
6
Publication available in full text mode
Content available

The Desire of Nowhere – Nadine Gordimer’s "Burger’s Daughter" in a Transcultural Perspective

63%
Niedziałek E.
Colloquia Humanistica
|
2018
|
issue 7
EN
The Desire of Nowhere – Nadine Gordimer’s Burger’s Daughter in a Transcultural PerspectiveThe article marks an attempt to read the book Burger’s Daughter by Nadine Gordimer from the transcultural perspective. Gordimer is one of the most famous South African novelists and an active anti-apartheid activist, hence her novels already have a plethora of analysis. However, the use of transcultural perspective would introduce into the existing critical outlook the more general issue of the struggle for freedom from any cultural and societal ties imposed on the individual. Although the local political situation is an important background for Gordimer’s book, the article situates its key issue in a possibility of creating a space of individual freedom, i.e. space situated beyond the cultural and societal entanglements that seem to resemble the transcultural endeavor.Conceptualization and expression of a space of ultimate liberation is a difficult venture, as the main tool of a literary text – language – is culturally bounded. However, transcultural literature, phenomenon just entering into the sight of literary research, displays the creative strategies of undermining the language in literary creation, i.a. the pluralization of narrative voices, the introduction of the unreliable narrator, extensive use of irony, multinational settings of the storyline. This article is an attempt to detect some other literary strategies of creating space beyond words and beyond culture. The analysis underlines how the use of visual strategies help to decenter the narrative voice and to actuate the text into the transcultural movement. It also exposes the importance of first-person narration in the performative process of distancing to oneself – appearing to herself as “a place where things happen”. Finally, the article detects the crucial gestures – moments of increased tension, both visual and deeply personal, that lead beyond the text to the experiences of “life itself”, i.e. blood, agony, and death. Pragnienie nigdzie – Córka Burgera Nadine Gordimer w perspektywie transkulturowejArtykuł zestawia książkę Nadine Gordimer Córka Burgera z „pragnieniem nigdzie” („the desire of nowhere”), odczytanym przez autorkę w perspektywie transkulturowej. Gordimer to jedna z najbardziej rozpoznawanych południowoafrykańskich pisarek i aktywistek anty-apartheidu. Sytuacja polityczna Południowej Afryki jest tym samym ważnym tłem jej książek. Mimo to, kluczowym problemem twórczości autorki wydaje się być bardziej uniwersalne poszukiwanie przestrzeni indywidualnej wolności jednostki. Podjęta przez Gordimer refleksja nad „pragnieniem nigdzie” w swojej istocie przypomina transkulturowe poszukiwania przestrzeni znajdującej się poza kulturą, choć odmiennie rozkłada akcenty. Wyrażenie przestrzeni wolności od kultury w literaturze nie jest łatwe, jako że jej podstawowe narzędzie – język – jest mocno zapośredniczone kulturowo. Dlatego też, literatura transkulturowa posługuje się zestawem kreatywnych strategii podważania języka, e.g. poprzez pluralizację głosów, wprowadzenie narratora niewiarygodnego, intensywne użycie ironii lub międzynarodową lokalizację narracji. Artykuł jest próbą znalezienia innych metod wyrażenie tego, czego nie może oddać język. Prezentowana analiza powieści Gordimer skupia się na użyciu wizualnych strategii, które pomagają zdecentralizować narrację i nadać tekstowi transkulturową dynamikę. Refleksji poddany zostaje także performatywny proces dystansowania się narratora do własnego „ja” – pojawiania się sobie jako „miejsce, gdzie coś się dzieje”. W konsekwencji, artykuł dochodzi do analizy kluczowych „gestów” – momentów intensywnego napięcia narracyjnego, które poprzez wykorzystanie motywów krwi, agonii oraz śmierci, prowadzą czytelnika poza tekst, aż do doświadczenia „samego życia”.
7

Kłopotliwe spojrzenia – filmowe ukazywanie nienormatywnych ciał

63%
Szewczyk M.
Kwartalnik Filmowy
|
2022
|
issue 120 Kultura filmowa
253-258
PL
Recenzja książki Adama Cybulskiego „Kłopotliwe” ciała. Strategie przedstawiania fizycznej „anormalności” we współczesnym filmie fikcji (2021). Praca ta to całościowe studium ukazywania niepełnosprawności w kinie, poprzedzone rozdziałami poświęconymi metodologii filmoznawczej oraz dyskusji nad kwestią niepełnosprawności w kulturze. Kolejne partie publikacji koncentrują się na historycznych sposobach przedstawiania wskazanego problemu, od początków kina aż po cezurę, jaką jest dla autora Człowiek słoń (1980) Davida Lyncha. W drugiej części monografii autor klasyfikuje współczesne przykłady filmowe, przypisując je do czterech wyodrębnionych strategii narracyjnych, służących ukazywaniu niepełnosprawności: sentymentalno--afirmatywnej, voyeurystycznej, panoptykalnej i metatekstualnej. W książce tej, będącej przede wszystkim analizą filmoznawczą, autor stawia pytania o relacje między konstrukcją spojrzenia filmowego a rzeczywistością społeczną, rozważając tym samym kwestie kulturowej roli medium kinowego.
EN
The article is an academic review of Adam Cybulski’s book “Kłopotliwe” ciała. Strategie przedstawiania fizycznej “anormalności” we współczesnym filmie fikcji [“Troublesome” Bodies: Strategies of Presenting Physical “Abnormality” in Contemporary Fiction Film] (2021). The book is a comprehensive study of disability in film, preceded by chapters explaining the author’s methodology and discussing cultural discourses of disability. The following chapters concentrate on historical ways of presenting disability in film, from its beginnings till the contemporary times, marked, according to the author, by the making of David Lynch’s The Elephant Man (1980). In the second part of the book, contemporary examples of films are assigned to four strategies of presenting disability in film, introduced by Cybulski: sentimental-affirmative, voyeuristic, panoptical and metatextual. Constituting, above all, an analysis based in film studies, the Cybulski’s book also asks questions on the relationships between the construction of filmic gaze and social reality, thus becoming a discussion on the cultural role of the medium.
8
Publication available in full text mode
Content available

Strategie narracyjne w komunikatach prasowych polskich aktorów politycznych a sekurytyzacja wojny na Ukrainie

63%
Wojtala J., Różycki B.
Dyskurs & Dialog
|
2022
|
issue 10 (2)
86-109
EN
The eruption of war in Ukraine forced political actors in Poland to raise concerns of security. In this article we will investigate their narrative strategies on the topic. Its aim is to investigate what objectives are related to their statements in reference to the ongoing conflict through the concept of securitization, which can be used to shape a particular political message. This message may be used to affect social attitudes or to execute a broader political strategy of a political actor.
PL
Wybuch wojny na Ukrainie ukierunkował uwagę głównych polskich aktorów politycznych na kwestie związane z bezpieczeństwem. W niniejszym artykule przeanalizowane zostaną ich strategie narracyjne dotyczące tego tematu. Celem będzie odpowiedź na pytanie o intencje, jakie towarzyszą poruszaniu zagadnienia trwającego konfliktu przez pryzmat teorii sekurytyzacji, która może być stosowana do kształtowania określonego przekazu politycznego. Przekaz taki służyć może wpływaniu na postawy społeczne bądź też realizowaniu szerszej strategii politycznej danego aktora.
9
Publication available in full text mode
Content available

Różne twarze uchodźcy – o retorycznych strategiach zarządzania kryzysem na przykładzie historii „dzieci z Michałowa”

63%
Pstrąg J.
Res Rhetorica
|
2022
|
vol. 9
|
issue 3
63-79
EN
The subject of this article are verbal (press articles) and non-verbal (press photography) techniques for controlling the topic of refugees, immigrants and migrants as well as the strategies for managing emotions in the press. The analysis draws on the concept of identification proposed by Kenneth Burke. Identification with a dialogue partner is a phenomenon that can be interpreted in terms of interpersonal balance, resulting from the unification of the sender's vision of the world proposed to the recipient. The analysis of the text and accompanying photos in this study indicates a number of narrative strategies that lead to the phenomenon of consubstance postulated by Burke. Its results are, among others, positive relations with the sender of the message, resulting from a positive assessment of the presented values and the image of the world, attempts to imitate opinions, attitudes and behaviors. The analysis proves that each party draws on a similar repertoire of linguistic strategies and rhetorical procedures when trying to identify the worlds of the sender and the recipient. The authors of the presented content focus the readers' attention, direct the way of perceiving the situation, and, by manipulating the image of reality, they evoke the designed emotions through word and image.
PL
Przedmiotem artykułu są werbalne (artykuły prasowe) i niewerbalne (fotografia prasowa) techniki kontrolowania tematu uchodźców, imigrantów i migrantów oraz strategie zarządzania emocjami na przykładzie materiałów prasowych. Analiza odwołuje się do zaproponowanego przez Kennetha Burke’a pojęcia identyfikacji. Identyfikacja z partnerem dialogu jest zjawiskiem, którego efektem może być ujednolicenie wizji świata proponowanej odbiorcy przez nadawcę. Przedstawiona w pracy analiza tekstu oraz towarzyszących mu zdjęć wskazuje strategie narracyjne, które prowadzą do postulowanego przez Burke’a zjawiska konsubstancjalności. Jej rezultatem są m.in. pozytywne relacje z nadawcą komunikatu prasowego, wynikające z dodatniej oceny prezentowanych wartości autora i obrazu świata, prób naśladownictwa opinii, postaw i zachowań. Analiza dowodzi, że każda ze stron konfliktu czerpie z podobnego repertuaru strategii językowych i zabiegów retorycznych stosowanych do identyfikacji światów nadawcy i odbiorcy. Twórcy prezentowanych treści ogniskują uwagę czytelników, ukierunkowują sposób postrzegania sytuacji, a manipulując obrazem rzeczywistości, wzbudzają zaprojektowane emocje słowem i obrazem.
10

Uta von Naumburg – eine „deutsche Ikone“ aus dem Mittelalter? Figurationen des Weiblichen im deutschen postmodernen Roman am Beispiel von Claudia und Nadja Beinerts Die Herrin der Kathedrale

51%
Dampc-Jarosz R.
Germanica Wratislaviensia
|
2018
|
vol. 143
75 - 88
DE
Uta von Naumburg, die Gattin des Markgrafen Ekkehard II. von Meißen, lebte wahrscheinlich zwischen 1000 und 1043. In der deutschen Kulturtradition erfreut sie sich einer gewissen Popularität, jedoch nicht als eine historische Gestalt, sondern als Steinfigur im Westchor des Naumburger Domes. In den 30er Jahren des 20. Jahrhunderts wurde sie zum Symbol der deutschen Weiblichkeit erhoben und im nationalsozialistischen Sinne mythisiert. Von der Rezeption der Stifterin des Naumburger Domes ausgehend, strebt der vorliegende Beitrag an, am Beispiel des postmodernen historischen Romans von Claudia und Nadja Beinerts Die Herrin der Kathedrale (2013) die De-Mythisierungsstrategie von Utas Figur zu präsentieren. Eine wichtige Rolle wird dabei den mittelalterlichen Weiblichkeits- und Machtvorstellungen zugemessen, die in die postmoderne Narrativik des Vergangenen eingebettet sind.
XX
Uta von Naumburg, wife of margrave Ekkehard II from Meissen, probably lived from 1000 to 1043 AD. In the German cultural tradition she is not known as a historical figure, but as a stone statue from the Naumburg Cathedral. In the 1930s she became a symbol of German femininity and was made a heroine of the National Socialist myth. Beginning with the historical figure of Uta, this article will show the strategies used to demythologize the founder of the cathedral, based on the postmodern novel Die Herrin der Kathedrale (2013), written by Claudia and Nadja Beinert. The authors present the ways of the deconstruction of the medieval paradigm of femininity with the help of narrative strategies.
11
Content available remote

The breakthrough character of The X-Files: Genre hybridity and narrative structure

51%
Smoręda A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2018
|
vol. 24
173 - 183
EN
The X-Files should be considered a breakthrough television series, based on its approach to genre hybridity and narrative structure. The series defies traditional genre classifications, combining elements usually attributed to police procedurals, science fiction, and including elements that can be found in horror and sitcom, as well. The article examines how the series mixes these mainstream and cult genres to create a unique genre hybrid attractive to various types of audience. Furthermore, the article analyzes the narrative strategies employed in The X-Files, such as narrative special effects (e.g. voice-over narration) and multi-episode story arcs that engage viewers and bridge seasons. Finally, the balance between two distinctive episode categories (mytharc and standalone/monster-of-the-week) will be discussed to understand the series’ innovative character.
12
Publication available in full text mode
Content available

Vytváření kacíře. Případ Bolka V. Opolského

51%
Radek D.
Średniowiecze Polskie i Powszechne
|
2020
|
vol. 12
121-140
PL
Celem niniejszego studium jest zwrócenie uwagi na rozpowszechnione stereotypy i toposy, które były wykorzystywane przez średniowiecznych kronikarzy przy opisach tzw. ruchu husyckiego. W centrum mojej uwagi znalazła się postać księcia opolskiego Bolka V (ok. 1400-1460), który niechlubnie wsławił się w ciągu swego życia sojuszem z wojskami husyckimi. Dla wielu autorów nie tylko ze środowiska śląskiego stał się poprzez ten fakt husytą i kacerzem. Także działania, które Bolko V podejmował po wojnach husyckich, wnegatywnym znaczeniu przyciągnęły uwagę współczesnych mu autorów (np.: Jana Długosza, Petra Eschenloera, Eneas Silviusa Piccolominiego czy Kaspara Borgeniego). Jak starałem się udowodnić w tym studium, dla wielu z wyżej wymienionych autorów ważniejsze było wsparcie przez Bolka V króla Jerzego z Podiebradów (Petr Eschenloer, Kaspar Borgeni), czy też ataki które kierował przeciwko polskiemu królestwu w latach czterdziestych i pięćdziesiątych piętnastego wieku (Jan Długosz), aż po sam sojusz z husytami, do którego doszło na początku lat trzydziestych. Właśnie te kroki, które książę opolski czynił na ówczesnej mapie politycznej, sprawiły, że współcześni mu kronikarze opisywali go jako kacerza. W opisach tej postaci znajdziemy cały szereg stereotypów i figur retorycznych, które były w średniowieczu stosowane powszechnie wobec tzw. kacerzy. Bolkowi V była przypisywana przede wszystkim pycha jako ciężki grzech, którego prawdziwy chrześcijanin powinien się wytrzegać. Część autorów zwracała uwagę na niechrześcijańskie życie seksualne Bolka V, E. S. Piccolomini w tym kontekście wątpił także w jego poczytalność. Częstym stereotypem są odwołania do związków Bolka z diabłem czy ciemnymi mocami. Specyficznym stereotypem, który możemy łączyć z księciem opolskim, jest także uczoność. W przypadku Bolka V Kaspar Borgeni wskazywał na fakt, że chodziło o studenta uniwersytetu praskiego. Jak starałem się wykazać, takiego twierdzenie nie należy brać dosłownie, ponieważ studiów w Pradze nie można udowodnić żadnym kolejnym źródłem. Kaspar Borgeni wykorzystał je jako jeden ze środków narracyjnych, który miały ówczesnego czytelnika przekonać, że książę opolski był rzeczywiście godnym potępienia heretykiem. Stworzony w ten sposób obraz Bolka V cechuje się wielką żywotnością, a z twierdzeniami o herezji księcia opolskiego możemy spotkać się jeszcze dziś.
EN
The aim of the present study is to draw attention to the common stereotypes and literary topoi, which were used by medieval chroniclers to describe the so-called Hussite movement. I focus on the person of Bolko V (ca. 1400-1460), the Duke of Opole, who became infamous as an ally of the Hussite troops. For that reason, numerous authors, not only from Silesia, described him as a Hussite and heretic. Also the actions taken by Bolko V after the Hussite wars attracted the attention of his contemporary writers (e.g. Jan Długosz, Peter Eschenloer, Eneas Silvio Piccolomini, Kaspar Borgeni) in a negative way. As I try to show in my study, to a number of the authors mentioned above, the most important thing was Bolko V’s support for King George of Podĕbrady (Peter Eschenloer, Kaspar Borgeni), his attacks on the Polish Kingdom in the 1440s and 1450s (Jan Długosz), and his ally with the Hussites at the beginning of the 1430s. Those very actions taken by the Duke of Opole on the political map of his age decided about the fact that his contemporary chroniclers depicted him as a heretic. In the descriptions of his person we can find numerous stereotypes and rhetorical figures that were commonly used in the Middle Ages to refer to heretics. First of all, Bolko V is accused of pride, a deadly sin that a true Christian should avoid. Some authors mention Bolko V’s non-Christian sexual misconduct, and E. S. Piccolomini in this context additionally doubts his accountability. A common stereotype is the accusation of contacts with the Devil or dark powers. A peculiar stereotype is the Duke of Opole’s learnedness. Kaspar Borgeni mentions Bolko V’s studies at the University of Prague. As I try to show, the information concerning Bolko’s studies in Prague cannot be proven with any other source. Kaspar Borgeni uses that claim as one of his narrative figures in order to convince his readers that the Duke of Opole really was a censurable heretic. The picture of Bolko V created in such a way was very lively and the claims concerning the Duke of Opole’s heresy are formulated even today.
CS
Cílem předkládané studie je poukázat na rozšířené stereotypy a topoi, které byly využívané středověkými kronikáři při popisech tzv. heretických hnutí. V centru mé pozornosti byla postava opolského knížete Bolka V. (ok. 1400-1460), který nechvalně proslul již za svého života spojenectvím s husitskými vojsky. Pro mnohé autory nejenom ze slezského prostředí se tím stal husitou a kacířem. I kroky, které Bolek V. podnikal po husitských válkách, upoutaly v negativním smyslu pozornost dobových autorů (např. Jana Dlugosze, Petra Eschenloera, Eneáše Silviuse Piccolominiho nebo Kaspara Borgeniho). Jak jsem se pokusil doložit v tétostudii, pro mnohé z výše zmíněných autorů byla důležitější podpora Jiřího z Poděbrad ze strany Bolka V. (Petr Eschenloer, Kaspar Borgeni) nebo útoky, které podnikal vůči polskému království ve čtyřicátých a padesátých letech patnáctého století (Jan Dlugosz) než samotné spojenectví s husity, ke kterému došlo na začátku třicátých let. Právě kroky, které opolský kníže podnikal na dobové politické mapě, byly důvodem, proč jej doboví kronikáři popisovali jako kacíře. V jejich popisech nalezneme celou řadu stereotypů a rétorických figur, jež byly ve středověku běžně vztahovány vůči tzv. kacířům. Bolkovi V. byla připisována především pýcha, jakožto závažný hřích, kterého by se správný křesťan měl vyvarovat. Část autorů takéupozorňovala na Bolkův nekřesťanský sexuální život, E. S. Piccolomini v této souvislosti zpochybňoval také jeho příčetnost. Častým stereotypem jsou poukazy na Bolkovo spojenectví s ďáblem či temnými silami. Specifickým stereotypem, který můžeme spojit s opolským knížetem, je poté učenost. V případě Bolka V. poukazoval Kaspar Borgeni na skutečnost, že šlo o studenta pražské univerzity. Jak jsem se pokusil doložit, toto tvrzení nelze brát doslovně, protože studium v Praze nelze prokázat žádným dalším pramenem. Kaspar Borgeni jej využil jako jeden z narativních prostředků, které měly dobového čtenáře přesvědčit, že opolský kníže byl skutečně odsouzeníhodným heretikem. Takto utvořený obraz Bolka V. vykazuje velkou životnost a s tvrzeními o herezi opolského knížete se můžeme setkat ještě dnes. 
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.