Search results

1

Edytorial: Władza polityczna i natura ludzka w refleksji starożytnej

100%

Pasierbek W., Świercz P.

|

2019

|

vol. 10

|

issue 32

5-6

PL

Starożytna refleksja dotycząca władzy politycznej znalazła swoje zwieńczenie w filozofii greckiej oraz w polityczno-prawnej myśli Imperium Romanum. Obydwa te tematy doczekały się już ogromnej literatury przedmiotu. Myśl grecka i rzymska były i wciąż pozostają źródłem inspiracji dla wielu formacji filozoficznych i filozoficzno‑politycznych. Postawione przez filozofię grecką problemy i pytania, niezależnie od charakterystycznych dla niej uwarunkowań społecznych i kulturowych, stanowią fundament kultury europejskiej. Jednym z najważniejszych problemów, które odziedziczyliśmy po starożytnych Grekach, jest namysł nad istotą władzy politycznej, naturą w ogólności, jak i naturą człowieka w szczególności, a także nad zagadnieniem ustroju politycznego i charakterem prawa państwowego. We wskazanym powyżej kontekście cywilizacja grecko-rzymska jest ojczyzną ustrojów demokratycznego i republikańskiego. Jest jednak również ojczyzną krytyki demokracji, której źródło stanowi w znacznej mierze filozoficzny namysł nad prawdą i sprawiedliwością. Do dzisiaj krytyczna refleksja nad demokracją, rozumianą zarówno jako pewna idea porządkująca życie społeczne, jak i konkretny ustrój polityczny, odwołuje się, jako do swego źródła, do refleksji starożytnej. W tym kontekście najczęściej przywoływani są Heraklit z Efezu czy Platon…

2

Wokół antropologicznych założeń transhumanizmu

51%

Misztal D.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

vol. 46

|

issue 3

107-124

PL

O ile transhumanizm postrzegać można jako konsekwencję zakwestionowania przez odkrycia naukowe i postęp technologiczny dominujących, tradycyjnych wyobrażeń o kondycji ludzkiej, o tyle zagadnienia antropologiczne należałoby uznać za jeden z jego centralnych wątków. W tym kontekście, próbuję w artykule odpowiedzieć na pytanie o powody, dla których zagadnienia te nie doczekały się w transhumanistycznym dyskursie pełniejszej i systematycznej ekspozycji.

EN

Insofar as transhumanism can be seen as a consequence of the undermining of traditional anthropological beliefs by scientific discoveries and technological progress, the issues of philosophical anthropology should be considered as one of its central themes. In this context, I try to answer why there is a lack of more systematic and thorough presentation of said issues in transhumanist discourse.

3

Wokół antropologicznych założeń transhumanizmu

51%

Misztal D.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

issue 46 (3)

107-124

PL

O ile transhumanizm postrzegać można jako konsekwencję zakwestionowania przez odkrycia naukowe i postęp technologiczny dominujących, tradycyjnych wyobrażeń o kondycji ludzkiej, o tyle zagadnienia antropologiczne należałoby uznać za jeden z jego centralnych wątków. W tym kontekście, próbuję w artykule odpowiedzieć na pytanie o powody, dla których zagadnienia te nie doczekały się w transhumanistycznym dyskursie pełniejszej i systematycznej ekspozycji.

EN

Insofar as transhumanism can be seen as a consequence of the undermining of traditional anthropological beliefs by scientific discoveries and technological progress, the issues of philosophical anthropology should be considered as one of its central themes. In this context, I try to answer why there is a lack of more systematic and thorough presentation of said issues in transhumanist discourse.

4

Natura ludzka jako zagubiona owca w nauczaniu Ojców Kościoła

38%

Przyszychowska M.

Vox Patrum

|

2012

|

vol. 57

521-533

EN

It may seem that the main goal of the parable of the lost sheep (Mt 18, 12-14; Lk 15, 4-7) is to make us aware how much God loves sinners and how deeply He wants to regain them. The Fathers of the Church, of course, knew that kind of interpretation, nevertheless very early in history they started to apply a completely different explanation to the lost and found sheep. Already in the 2nd century we can find the statement that the sheep is not a single sinner but the entire human nature, which got lost through the original sin committed by Adam and was found and renewed thanks to the incarnation of God’s Son. In the Antiquity, it was universally believed that human life had a common dimension. That belief was a great part of ancient philosophy as well as the biblical tradition. Some of the Fathers understood the communion even deeper than others as they imagined the humanity as a living organic entity. The concept of the ontological unity of human nature was developed mostly by three Fathers: Irenaeus (2nd century), Methodius of Olympus (died c. 311) and Gregory of Nyssa (died c. 394). All three of them used the parable of the lost sheep as an example that could explain this doctrine. Besides, two more Fathers, Origen and Ambrose of Milan, spoke about the unity of the humanity when they explained the parable of the lost sheep, though their interpretation of this unity is completely different. However all five Fathers have something in common, which allows me to compare their deliberations on the parable together.

5

Transhumanizm a rozwój praw człowieka

38%

Smyczek S.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

vol. 46

|

issue 3

125-137

EN

The development of genetic engineering, artificial intelligence and new technologies is a contemporary concern regarding its impacts on the idea of humanity and, particularly in law, on the idea of human rights. The aim of the paper is to formulate the conceptual scope of the posthumanitarian subject, which becomes an important contribution to the study of a wider problem, which is the question about the direction of development of human rights and freedoms in the era of posthumanitary. Through the analysis of theoretical views, the author attempts to establish a connection between the concept of a human nature and the idea of human rights in order to verify belonging to the human species as the main measure for choosing entities that are entitled to human rights and freedoms.

6

Transhumanizm a rozwój praw człowieka

38%

Smyczek S.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

issue 46 (3)

125-137

EN

The development of genetic engineering, artificial intelligence and new technologies is a contemporary concern regarding its impacts on the idea of humanity and, particularly in law, on the idea of human rights. The aim of the paper is to formulate the conceptual scope of the posthumanitarian subject, which becomes an important contribution to the study of a wider problem, which is the question about the direction of development of human rights and freedoms in the era of posthumanitary. Through the analysis of theoretical views, the author attempts to establish a connection between the concept of a human nature and the idea of human rights in order to verify belonging to the human species as the main measure for choosing entities that are entitled to human rights and freedoms.

7

KARA. SAMODOSKONALENIE. BEZPIECZEŃSTWO. KONFUCJUSZ I PLATON O WYCHOWANIU CZŁOWIEKA I OBYWATELA

38%

Sosnowski L., Wójcik A. I.

Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje

|

2014

|

vol. 16(16)

439-456

PL

Artykuł ma charakter porównawczy w aspekcie zachodniego (Grecja) i wschodniego (Chiny) podejścia do karania w kontekście bezpieczeństwa i poprawiania siebie. W obszarze rozważań staje więc problem wzajemnych relacji natury ludzkiej i prawa stanowionego lub obyczajowego jako głównych obszarów rozważań. W przypadku filozofii chińskiej jest to kontekst skuteczności rządzenia oraz możliwości zapewnienia bezpieczeństwa i pokoju społecznego. Prezentowane są poglądy Konfucjusza, Mencjusz, Xunzi oraz przedstawicieli Szkoły Prawniczej. W przypadku greckim mamy do czynienia z poglądami Platona na temat demokracji, wolności i funkcjonowania człowieka.

8

Demokracja i mizantropia. Przemiany wyobrażeń na temat ludu a problem intelektualnego uprawomocnienia demokracji

36%

Nowak L.

|

2020

|

vol. 11

|

issue 34

13-26

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The purpose of this article is to analyse the relationship between ideas of philosophical anthropology and the problem of intellectual legitimacy of democracy. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: In the article I am trying to answer the question, what is the relationship between views on human nature and attitude to democracy. I analyse this problem by interpreting classic works of political thought. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The starting point is the statement: aversion to democracy arose largely from misanthropy. Democracy was not considered as intellectually legitimate regime, because it was not believed in the rationality of an ordinary person and his ability to participate responsibly in public life. This situation changes during the Enlightenment, when anthropological pessimism was undermined, and the theories underlying the idea of the intellectual legitimacy of democracy were formulated. The later course of events largely questioned these theories, but nevertheless democracy in the West is considered as the only legitimate form of government. RESEARCH RESULTS: This leads me to a view on the paradoxical nature of modern democracy. On the one hand, there is a consensus regarding the intellectual legitimacy of democracy. On the other hand, in theory and practice, the ability of ordinary people to participate reasonably in public life is commonly questioned. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The results of the analysis should prompt the political scientist to change the way of understanding the nature of modern democracy. This system is called democracy, but it seems to have less and less to do with the hopes of those authors who formulated its intellectual assumptions.

PL

CEL NAUKOWY: Celem tego artykułu jest analiza związku między wy‑ obrażeniami z zakresu antropologii filozoficznej a problemem intelektualnej prawomocności demokracji. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule próbuję odpowiedzieć na pytanie, jaki jest związek między poglądami na temat natury ludzkiej a sto‑ sunkiem do demokracji. Analizuję ten problem interpretując klasyczne dzieła z zakresu myśli politycznej. PROCES WYWODU: Punktem wyjścia jest konstatacja: niechęć wobec demo‑ kracji wyrastała w dużej mierze z mizantropii. Demokracja nie była uznawana za ustrój godny poparcia, ponieważ nie wierzono w racjonalność zwykłego czło‑ wieka i jego zdolność do odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu publicznym. Ta sytuacja zmienia się w epoce Oświecenia, kiedy to podważono pesymizm antropologiczny i sformułowane zostały teorie stanowiące podstawę dla idei intelektualnej prawomocności demokracji. Późniejszy bieg wypadków w du‑ żym stopniu te teorie zakwestionował, ale mimo to demokracja na Zachodzie uznawana jest za jedyną prawomocną formę rządu. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza prowadzi do sformułowania poglądu o paradoksalnym charakterze współczesnej demokracji. Z jednej stro‑ ny, istnieje konsensus co do intelektualnej prawomocności demokracji, z dru‑ giej – w teorii i praktyce powszechnie kwestionowana jest zdolność zwykłego człowieka do rozumnego uczestnictwa w życiu publicznym. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wyniki analizy powinny skłonić politologa do zmiany sposobu rozumienia charakteru współczesnej demo‑ kracji. Ustrój ten nosi nazwę demokracja, ale wydaje się mieć coraz mniej wspól‑ nego z nadziejami tych autorów, którzy sformułowali jej intelektualne założenia.

9

Gombrowicz Hobbesem podszyty. Iwona, księżniczka Burgunda w świetle filozofii politycznej

36%

Śniowska D. A.

|

2019

|

vol. 10

|

issue 32

73-86

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to show the interdisciplinary way of interpretation of Witold Gombrowicz’s works. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: There has been discussed the issue of concept of human nature. I analysed the first Gombrowicz’s drama entitled Ivona, Princess of Burgundia. The context of my considerations are the concepts by Aristotle and Thomas Hobbes linked with the political aspects of human nature. The applied methodology includes thus both political science and literary studies research tools. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: First, there has been presented the discussion between classical and modern perception of human nature. Then, the behaviours of characters has been confronted with the concepts of the aforementioned political thinkers. RESEARCH RESULTS: It turns out that it is impossible to determine clearly which one of the philosophical concepts was closer to the idea of Ferdydurke’s author. However, it can be stated that analysis of Gombrowicz’s dramas is more natural from the Hobbes’ perspective. Nevertheless, some nuances indicate that Gombrowicz’s works can also be successfully discussed with reference to Aristotle’s political thought. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: Confrontation of the reflections expressed by the author of Ferdydurke with the achievements of political science can broaden both literary studies and political science horizons. The context of discussion ’nature versus nurture’ will be an interesting way of further analysis.

PL

CEL NAUKOWY: Zasadniczym celem artykułu jest przedstawienie interdyscyplinarnej drogi interpretacji dzieł Witolda Gombrowicza. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Omawiam w nim problematykę obrazu władzy i człowieka wyłaniającego się z twórczości autora Ferdydurke. Analizie poddałam pierwszy dramat Gombrowicza, zatytułowany Iwona, księżniczka Burgunda. Kontekstem do niniejszych rozważań są koncepcje Arystotelesa oraz Thomasa Hobbesa odnoszące się do polityczności natury ludzkiej. Zastosowana metodologia obejmuje więc zarówno politologiczne, jak i literaturoznawcze narzędzia. PROCES WYWODU: Przedstawiłam zarys dyskusji pomiędzy klasycznym i nowożytnym postrzeganiem natury człowieka, a następnie – skonfrontowałam działania wybranych bohaterów z omawianymi stanowiskami wspomnianych myślicieli politycznych. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Okazuje się, że nie jest możliwe jednoznaczne stwierdzenie, która z filozoficznych koncepcji była bliższa autorowi Ferdydurke. Można jednak uznać, że bardziej naturalne wydaje się analizowanie dzieł Gombrowicza w odniesieniu do myśli politycznej Hobbesa. Pewne jednak niuanse wskazują na to, że twórczość Gombrowicza omawiać można również z powodzeniem w kontekście koncepcji antycznych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Konfrontowanie przemyśleń Witolda Gombrowicza z dorobkiem nauk o polityce może poszerzyć zarówno politologiczne, jak i literaturoznawcze horyzonty. Interesującym kierunkiem dalszych analiz może być odniesienie do szerszego kontekstu, a mianowicie: sporu „natura versus kultura”.

10

Czy eugenika felicytologiczna jest w ogóle możliwa?

32%

Wieczorek K.

Amor Fati

|

2015

|

issue 1

127-152

EN

This article tries to answer the question: is felicitous eugenics and creating people by genes manipulation a dan-gerous thing? It is a utopia or it is a new hope? Habermas and Fukuyama are convinced that it leads us to immoral changes in the human nature. But this might be pouring the baby out with the bathwater. In fact medicine for a long time was changing our boundaries of life, death and that of what is normal or not. To respectively reflect on this issue, there is a need for appropriate criteria. This is the role of two terms: the glam thinking and the effective thinking. The first is always focused on a good impression. The second considers the actual effects on the human nature, but not in the utilitarian way. It takes into account the consequences and responsibility for any attempts to interfere in the human being. The author gives examples of these two types of thinking and leads them to conse-quences for human nature. And if we want to talk about responsible eugenics, it is the only way to do that.

11

NATURA LUDZKA A RÓŻNORODNOŚĆ KULTUROWA

32%

Anna Łozińska N. A.

Problemy Profesjologii

|

2015

|

issue 2

99-112

PL

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie czego na temat natury ludzkiej może nauczyć nas obserwacja różnorodności kultur i sposobów życia ludzi. Rozważane są takie aspekty ludzkiego życia jak wiedza, szeroko pojęta moralność i współpraca które, jak pokazują badania, mają tendencję do znacznej międzykulturowej zmienności, ale także wykazują pewien stopień podobieństwa pomiędzy kulturami. W dociekaniach odnoszę się do najnowszych badań psychologii rozwojowej. Artykuł kończą wnioski własne dotyczące natury ludzkiej w kontekście różnorodności oraz próba oceny tego jak koncepcja natury ludzkiej F. Fukuyamy (2004) wytrzymuje próbę różnorodności kulturowej.

EN

In the article I attempt to address the question what cultural diversity can teach us about human nature. Knowledge, morality and cooperation are that aspects of human life that tend to show both cultural diversity and similarity between cultures in certain respects. In the text the newest research in developmental psychology is invoked. Finally, in the article I try to asses how F. Fukuyama’s (2004) view on human nature withstand the test of cultural diversity and propose my own conclusions regarding human nature.

12

Virtues and their role in education

32%

Nowakowski P. T.

Społeczeństwo i Rodzina

|

2015

|

issue 1(42)

7-21

EN

Each human being comes into the world with natural properties that may be described as the state of natural characterlessness. This is why the educational process should lead to the situation where these diverse and individualized predispositions work as a homogenous and harmonized prime mover of man. The way to achieve this state is through forming moral character which may be understood as the development of individual moral virtues. The origin of ‘virtue’ is Latin ‘virtus’ which means ‘strength’ or ‘skill’. This potential of the virtues is necessary for man because he constantly struggles with imperfection of his nature. In this case we talk not only about natural virtues (intellectual and moral) since the true and full dimension of human character may be formed only in the light of the supernatural virtues. This is why we should take these two categories of virtues into account: natural (attainable by human natural powers) and supernatural (which exceed the capacity of unaided human nature). Regrettably, the idea of virtue and character is underestimated or even intentionally ignored in contemporary education. This could be the result of mental laziness of certain educators or intellectual currents in philosophy. Still there is hope for change in this area since present-day education theorists call for the return to classical methods of education.

PL

Człowiek przychodzi na świat z przyrodzonymi właściwościami, które można określić jako stan naturalnej bezcharakterności. Stąd proces wychowawczy winien prowadzić do sytuacji, w której te różnorodne i zindywidualizowane predyspozycje zaczną działać jako jednolita i zharmonizowana siła sprawcza człowieka. Drogą do osiągnięcia tego stanu jest kształtowanie charakteru moralnego, rozumianego jako wykwit cnót moralnych jednostki. Słowo „cnota” pochodzi od łacińskiego virtus, co oznacza siłę lub moc. Ów potencjał jest człowiekowi niezbędny, gdyż nieustannie zmaga się on z niedoskonałością swej natury. Nie mówimy w tym wypadku tylko o cnotach przyrodzonych (intelektualnych i moralnych), bo prawdziwy i pełny wymiar ludzkiego charakteru może zostać osiągnięty tylko w świetle cnót nadprzyrodzonych. Z tego powodu winniśmy uwzględnić obie kategorie cnót: przyrodzone (dostępne naturalnym władzom człowieka) i nadprzyrodzone (które przewyższają ograniczone możliwości natury ludzkiej). Niestety, idea cnót i charakteru jest niedoceniana lub nawet świadomie pomijana we współczesnej oświacie, czego przyczyną może być zarówno lenistwo umysłowe poszczególnych wychowawców, jak i nurty intelektualne obecne w filozofii. Jednak nadzieja wciąż pozostaje, albowiem współcześni teoretycy wychowania apelują o powrót do klasycznych metod kształcenia.

13

Homososi są wśród nas czy homosos jest w nas? Próba konfrontacji myśli Aleksandra Zinowiewa i Józefa Tischnera o sytuacji człowieka w świecie

32%

Mizdrak I.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 11: Katechetyka

191-203

EN

The contemporary debate on the nature of man, carried out on the ethical, axiological, social, religious or cultural grounds, is contextualized, which means that a human being can be viewed from many different perspectives, in order to get closer to the true definition. It seems that the definition of homosos, which refers to a particular “type” of individual, a member of the Soviet Union (sowczłek), a servant and a beneficiary of communism, as well as a representative of phenomena occurring in contemporary culture, is an important factor in the description of man. The project of a “new man”, as described by Zinowiew, and the “client of communism”, as described by Tischner, are not the same descriptions of homo sovieticus. They indicate different aspects of human nature and refer to different anthropological ideas. This is the reason why this paper revolves around the analysis of the “I” of the homosos and bringing out the resulting dangers for human beings of today. The basic question is to what extent is homosos an entity reduced to the context of the communist system, or maybe there is a homosos “ethos”, assimilated by the contemporary human.

PL

Współczesny spór o naturę człowieka, rozgrywający się na płaszczyźnie etycznej, aksjologicznej, społecznej, religijnej czy kulturowej, w sposób wyraźny jest skontekstualizowany, co oznacza, iż człowiekowi można przyglądać się z bardzo różnych perspektyw, przybliżając się w dookreślaniu jego istoty. Wydaje się, iż ważnym przyczynkiem antropologicznym w ujmowaniu człowieka staje się pojęcie homososa, które w niejednoznaczny i skomplikowany sposób odwołuje się do profilu specyficznego „typu” jednostki, będącej ucieleśnieniem z jednej strony człowieka radzieckiego (sowczłeka), sługi i beneficjenta komunizmu, z drugiej zaś kogoś, kto staje się reprezentantem zjawisk zachodzących we współczesnej kulturze. Projekt „nowego człowieka”, jak go określa Aleksander Zinowiew, oraz „klient komunizmu”, o którym pisze Józef Tischner, nie są tymi samymi określeniami homo sovieticusa, wskazują bowiem na odmienne aspekty ludzkiej natury i odsyłają do różnych zagadnień antropologicznych. Stąd niniejsze rozważania oscylują wokół analityki „ja” homososa, wydobywając zeń to, co zagraża współcześnie człowiekowi. Podstawowym pytaniem analizy staje się kwestia, na ile homosos jest bytem zredukowanym do kontekstu systemu komunistycznego, a na ile można mówić o „etosie” homososa zasymilowanego przez współczesnego człowieka.

14

Wcielenie, historia i postludzki sposób produkcji.

32%

Kuźniarz B.

Praktyka Teoretyczna

|

2020

|

vol. 37

|

issue 3

EN

Author’s response to the polemical review of the book Król liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu, by prof. Andrzej Leder and published in this issue of Praktyka Teoretyczna, 189–196

PL

Niniejszy tekst stanowi odpowiedź autora na opublikowaną również w niniejszym numerze Praktyki Teoretycznej (189–196) polemiczną recenzję książki Król liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu, autorstwa prof. Andrzeja Ledera.

15

Przeciw zamykaniu przyszłości

32%

Leder A.

Praktyka Teoretyczna

|

2020

|

vol. 37

|

issue 3

EN

The book review: Bartosz Kuźniarz. 2020. Król Liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu. Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.

PL

Niniejszy artykuł recenzyjny jest dyskusją z książką Bartosza Kuźniarza Król Liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu (Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego, 2020).

16

Do principles of natural law depend on conceptions of human nature?

32%

Nedevska J.

Studia Philosophiae Christianae

|

2015

|

vol. 51

|

issue 2

95-114

EN

This article deals with the “is” – “ought” question in the Thomist natural law tradition. The 20th century revival of natural law theory, in jurisprudence and political theory, has placed its foundations under scrutiny. Do principles of natural law depend on conceptions of human nature? If so – how? Two central claims are made in this article. First, I put forth that there is no obvious position on human nature among contemporary natural law theorists. Some thinkers argue that a natural law doctrine must not rely on accounts of human nature at all. Such is the view of John Finnis, who has been particularly influential in shaping a present understanding of natural law. Several theorists of the tradition, however, find a certain kind of dependence necessary and vehemently argue against Finnis’ interpretation. I suggest, secondly, using a distinction made by David Miller, that the disagreement on human nature is not substantial, but rests on whether one speaks of “dependence” as a matter of logical entailment, as Finnis’ does, or as presuppositional grounding, which seems to be the concept employed by his critics. I argue that one may safely deny that normative principles are derived from accounts of human nature (rejecting the former kind of dependence), while also presupposing that human nature conditions those principles (assuming dependence of the latter kind). Lastly, I put forth two questions that arise for natural law theorists, if they wish to maintain this position.

17

Egzystencjalne podstawy prawa naturalnego według Mieczysława A. Krąpca

32%

Duma T.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 2

5-25

EN

The article deals with the problem of the metaphysical foundations of natural law in the light of M.A. Krąpiec’s philosophy. It implies a distinction between two aspects of the law – the existential, as the order written into the nature of things (Lat. ius), and the essential, as the result of legislative activities (Lat. lex). This distinction is essential to the discovery of inherent rights of the human being and their proper expression in legal norms. The existential aspect, recognized by analogical and transcendental cognition, indicates the ontological basis of natural law, which is directly determined by the structure of the human being, and ultimately justified by the eternal law. An analysis of human nature enables the discovery of the real purpose of natural law, namely common good as a primary motive of all human action. This good consists in the common human inclination towards the pursuit of the optimum potential of beings, and can be realized only through their relationships with other people. It determines personal development. Common good involves every person internally as an order of practical reason, imposing a duty to pursue this good. The order of this practical reason includes the fundamental content of natural law, namely its first principle: “good is to be done.”

PL

Artykuł poświęcony jest problemowi metafizycznych podstaw prawa naturalnego w świetle filozofii M. A. Krąpca. Analizy obejmują rozróżnienie dwóch aspektów prawa: egzystencjalnego, jako porządku zapisanego w naturze rzeczy (łac. ius), oraz esencjalnego, będącego rezultatem działalności legislacyjnej ustawodawcy (łac. lex). Rozróżnienie to jest niezbędne dla odkrycia właściwych uprawnień przysługujących bytowi ludzkiemu oraz odpowiedniego ich ujęcia w postaci określonych norm prawnych. Aspekt egzystencjalny, poznawany dzięki poznaniu analogiczno-transcendentalizującemu, wskazuje na ontyczne podstawy prawa naturalnego, które stanowi struktura bytowa człowieka, określana mianem ludzkiej natury. Analiza ludzkiej natury pozwala odkryć faktyczną rację prawa naturalnego, czyli dobro wspólne, będące pierwotnym motywem ludzkiego działania. Dobro to polega na wspólnej wszystkim ludziom inklinacji do optymalnego realizowania bytowych potencjalności warunkujących rozwój osobowy i może być osiągane wyłącznie dzięki odniesieniom do innych osób. Dlatego dobro wspólne wiąże każdego człowieka od wewnątrz w formie nakazu rozumu praktycznego, nakładającego powinność realizowania tegoż dobra. Nakaz rozumu praktycznego zawiera fundamentalną treść prawa naturalnego wyrażaną w sądzie: „dobro należy czynić”.

18

Godność jako podstawa (aksjologiczno–normatywna) relacji międzyosobowych w ujęciu księdza Tadeusza Ślipki

32%

Podrez E.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 4

35-53

EN

The article is aimed at analyzing one of the crucial questions in contemporary moral philosophy: What is the ethical basis of interpersonal relations? Answers to this question usually point to one of the two extremes: personal dignity and personal autonomy. Which of them is appropriate for Christian ethics? The author refers to philosophical papers by Tadeusz Ślipko in order to find an answer to this question. In the first part, the main assumptions of his ethics are put forward. In the second part, the significance and functions of dignity are analyzed. This approach allows the application of Ślipko’s concept of personal dignity to interpersonal relations (above all: love and justice). From a Christian point of view, personal dignity is an ethical basis of all “person to person” relations, together with other moral categories like the good of the person, natural goals norms and obligations.

PL

Celem artykułu jest analiza etycznej podstawy relacji międzyosobowej, jako jednej z najważniejszych kwestii stawianych dzisiaj w filozofii. Istnieją dwa „ekstremalne” stanowiska w odniesieniu do tego zagadnienia: jedno wskazuje na godność osobową, a drugie na autonomię osobową. Które z nich jest właściwe dla etyki chrześcijańskiej? Szukając właściwej odpowiedzi na to pytanie, odwołano się do tekstów ks. Tadeusza Ślipki: w pierwszej części przedstawione zostały główne założenia jego etyki, w drugiej rozważania skupiły się wokół takich zagadnień, jak znaczenie, miejsce oraz funkcje godności osobowej. Rozważania te pozwoliły na określenie, jak z punktu widzenia etyki chrześcijańskiej godność wiąże się z relacjami interpersonalnymi (a przede wszystkim z miłością i sprawiedliwością). Stanowi ona postawę dla tych relacji, razem z innymi kategoriami moralnymi, takimi jak dobro osoby, naturalny cel, normy i obowiązki.

19

Między ludzką naturą a esencjalizmem. Fragmenty „Unfinished Dialogue”

32%

Berlin I., Polanowska-Sygulska B.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2015

|

vol. 2(11)

5-19

PL

W tekście zamieszczono fragmenty książki Isaiaha Berlina oraz Beaty Polanowskiej-Sygulskiej „Unfinished Dialogue”, która ukazała się w Nowym Jorku w 2006 r. Fragmenty te obejmują jeden z listów brytyjskiego filozofa skierowany do autorki w roku 1986 i opublikowany wcześniej w „The New York Review of Books” oraz zapis rozmowy przeprowadzonej w 1988 r. pomiędzy Isaiahem Berlinem, Johnem Grayem a autorką.

EN

The text consists of the excerpts from a book “Unfinished Dialogue” by Isaiah Berlin and Beata Polanowska-Sygulska published in New York in 2006. The passages include one of the letters that the British philosopher wrote to Beata Polanowska-Sygulska in 1986, printed earlier in „The New York Review of Books”, and a transcript from a discussion between Isaiah Berlin, Beata Polanowska-Sygulska and John Gray that took place in 1988.

20

Ontyczne konsekwencje grzechu Adama w ujęciu Maksyma Wyznawcy

32%

Kochańczyk-Bonińska K.

Vox Patrum

|

2013

|

vol. 59

295-302

EN

Maximus the Confessor points out that Adam’s sin totally changed the mode of existence of human nature, which has since been proliferated via procreation involving sensual pleasure. The focus on sensual pleasure is the primary consequence of Adam’s sin. Sensual experiences are not sinful as such though they are particularly vulnerable to Satan’s temptations. It is particularly dangerous when our will is weakened and inclined to choose evil. That is why Maximus links pleasure with suffering and death which are consequences of Adam’s turning to pleasure – pleasure which at the same time caused his separation from God. Despite of passibility, corruption of will and death, which directly affect human nature, there are other consequences of Adam’s sin that involve the universe as a whole. These are five divisions which destroy harmony in the cosmos: the division between man and woman, created and uncreated, sensual and intelligible, earth and heaven, settled world and paradise.

Refine search results

Edytorial: Władza polityczna i natura ludzka w refleksji starożytnej

Wokół antropologicznych założeń transhumanizmu

Wokół antropologicznych założeń transhumanizmu

Natura ludzka jako zagubiona owca w nauczaniu Ojców Kościoła

Transhumanizm a rozwój praw człowieka

Transhumanizm a rozwój praw człowieka

KARA. SAMODOSKONALENIE. BEZPIECZEŃSTWO. KONFUCJUSZ I PLATON O WYCHOWANIU CZŁOWIEKA I OBYWATELA

Demokracja i mizantropia. Przemiany wyobrażeń na temat ludu a problem intelektualnego uprawomocnienia demokracji

Gombrowicz Hobbesem podszyty. Iwona, księżniczka Burgunda w świetle filozofii politycznej

Czy eugenika felicytologiczna jest w ogóle możliwa?

NATURA LUDZKA A RÓŻNORODNOŚĆ KULTUROWA

Virtues and their role in education

Homososi są wśród nas czy homosos jest w nas? Próba konfrontacji myśli Aleksandra Zinowiewa i Józefa Tischnera o sytuacji człowieka w świecie

Wcielenie, historia i postludzki sposób produkcji.

Przeciw zamykaniu przyszłości

Do principles of natural law depend on conceptions of human nature?

Egzystencjalne podstawy prawa naturalnego według Mieczysława A. Krąpca

Godność jako podstawa (aksjologiczno–normatywna) relacji międzyosobowych w ujęciu księdza Tadeusza Ślipki

Między ludzką naturą a esencjalizmem. Fragmenty „Unfinished Dialogue”

Ontyczne konsekwencje grzechu Adama w ujęciu Maksyma Wyznawcy