Search results

1

Sposoby rozumienia „kultury” przez prymatologów

100%

Stępień M.

Studia Socjologiczne

|

2017

|

issue 2(225)

23-44

PL

Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja i omówienie sposobów definiowania „kultury” przez prymatologów. Temat ten nie doczekał się opracowania nawet w obrębie samej prymatologii, nie mówiąc już o naukach społecznych, które powinny być zainteresowane dynamicznym rozwojem studiów nad „kulturą” u naczelnych innych niż człowiek. Niniejszy tekst wypełnia lukę w tym zakresie. Rozważania badaczy małp zostaną sprowadzone do czterech rozłącznych typologii, z których każda dotyczy innego aspektu proponowanych definicji „kultury”. Ich omówienie przybliży i uporządkuje to, jak prymatolodzy rozumieją „kulturę”. Umożliwi to również wskazanie dominującego w prymatologii ujęcia „kultury”, a także określenie kierunku zmian w tym zakresie. Jak zostanie pokazane, nie tylko niektórzy prymatolodzy dystansują się od mocnych tez „prymatologii kulturowej”, ale nawet wśród rzeczników tego podejścia nie ma jednego sposobu definiowania „kultury”.

EN

he aim of this article is to reconstruct and discuss the ways in which “culture” is defined in primatology. Surprisingly, this task has not yet been undertaken even within primatology, not to mention the social sciences, which should have a strong interest in new currents in studying the “cultures” of non-human primates. This paper fills an important gap in the literature on how primatologists understand “culture.” Primatologists’ approaches to “culture” are reduced to four separate typologies, each relating to a different aspect of the proposed definitions of “culture.” Discussing these typologies brings to light how primatologists understand “culture.” This also makes it possible to indicate the dominant view of “culture” in primatology and to point to directions of change. As will be shown, not only do certain primatologists distance themselves from the more far-reaching ideas of “cultural primatology” but even among representatives of this approach there is no one manner of defining “culture.”

2

Krajiny tvořené slovy : Teorie literární krajiny

80%

Tomášek M.

Česká literatura (Czech Literature)

|

2016

|

vol. 64

|

issue 1

67-91

EN

This study responds to the current growth of interest in the landscape, whose roots in humanities research go back to the latter half of the 1980s. The first part of the text focuses on the issue of sense perception of the world, with substantial input inter alia from Maurice Merleau-Ponty and David Abram; the second part shifts its attention to the literary depiction of space and its literary studies reflections. A basis for the author’s reflections in the middle section of the work on the phenomenon of the literary landscape is a book by Kurt H. Weber Die literarische Landschaft. Zur Geschichte ihrer Entdeckung von der Antike bis zur Gegenwart from 2010, which does not, however, maintain a sufficient distance between the perceived landscape, i.e. a certain segment of nature arranged in the direct view of the observer, and the landscape constructed by artificial means. In the conclusion to the study, the author provides his own definition of the literary landscape as a specific thematic component of literary work and points out the value of landscape descriptions in their semantic construction.

CS

Studie reaguje na současný růst zájmu o krajinu, jehož kořeny v oblasti humanitně orientovaného bádání však sahají až do druhé poloviny 80. let minulého století. V první části se text zaměřuje na problém smyslové percepce světa, podstatné impulzy nachází mj. u Maurice Merleau-Pontyho a Davida Abrama; ve druhé části přesouvá svou pozornost k literárnímu zobrazení prostoru a jeho literárněvědným reflexím. Východisko autorova uvažování v ústřední části práce věnované fenoménu literární krajiny představuje kniha Kurta H. Webera Die literarische Landschaft. Zur Geschichte ihrer Entdeckung von der Antike bis zur Gegenwart z roku 2010, držící však nedostatečnou distanci mezi krajinou vnímanou, tj. určitým výsekem přírody uspořádaným přímým pohledem pozorovatele, a krajinou konstruovanou uměleckými prostředky. V závěru studie autor podává vlastní definici literární krajiny jako specifické tematické složky literárního díla a upozorňuje na hodnotu krajinopisných partií v jeho významové výstavbě.

3

Despotyczne oko? Romantyczne unaukowienie obrazu natury (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)

80%

Leszczyński M.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 24

42-61

EN

The article discusses and deconstructs the nature-culture dichotomy, examining how the image of nature in Romanticism was filtered through cultural matrices, especially in connection with the development of natural sciences, and the concept of cognition, which was most often perceived as based on the senses. Science, rooted in culture and society, and various cultural codes influenced a new poetics of nature. The analysis of the works by Mickiewicz and Słowacki demonstrates that old astronomical theories (attractive in terms of poetics and aesthetics, though widely rejected) co-existed in poetry alongside newer discoveries (Kepler), ultimately allowing poets to combine modern empiricism and materialism with spiritualism using the same method (inductive reasoning).

PL

Artykuł prezentuje, dekonstruując dychotomię natura–kultura, jak w okresie romantyzmu obraz natury filtrowany był przez kulturowe matryce – zwłaszcza związane z rozwojem nauk ścisłych, a więc z poznaniem, które postrzegano najczęściej jako oparte na zmysłach, czysto materialne. Nauka, sama uwikłana w kulturę i społeczeństwo, dostarczała tworzywa do nowej poetyki natury wraz z repertuarem kodów kulturowych. Na przykładzie Mickiewicza i Słowackiego ukazane zostanie, jak mogła współistnieć stara astronomia (poetycko i estetycznie atrakcyjna, choć powszechnie już odrzucona) obok nowszych odkryć (Kepler), a wraz z nowożytnym empiryzmem i materializmem (Bacon) można było zespolić spirytualizm, korzystając z tej samej metody poznawczej (indukcja).

Refine search results

1 Forum Poetyki

1 Studia Socjologiczne

1 Česká literatura (Czech Literature)

1 2021

1 2017

1 2016

1 Leszczyński M.

1 Stępień M.

1 Tomášek M.

Sposoby rozumienia „kultury” przez prymatologów

Krajiny tvořené slovy : Teorie literární krajiny

Despotyczne oko? Romantyczne unaukowienie obrazu natury (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)