Search results

1

Logocentryczna metafizyka Arystotelesa a Bergsona metafizyka pozytywna

100%

Urbańska-Bożek M.

Gdański Rocznik Ewangelicki

|

2014

|

vol. 8

280-294

EN

In this article I want to show similarities, analogies, and differences between the main categories constituting the fundamental principle on which the logocentric metaphysics of Aristotle and the positive metaphysics of Bergson were constructed. Both metaphysical theories, on the grounds of understanding of the reality and rudimentary principles, that govern this reality, do not show significant discrepancies. Both, in my opinion, try to bring to the fore these metaphysical categories, which represent paradigms for the same power, energy, principle of life, or just life manifesting itself in a movement, a becoming and a flow that operates rationally and consciously, that is to say, intentionally. This power infiltrates and connects beings to one another and, in this way, each one and all are related to each one. This power is Bergson’s élan vital - that within animals is manifested as instinct, whereas within people, it sublimates into intuition - and Aristotle’s individual nature of things (phisis), as the inner principle of movement and rest within the individual being. The main factors for the different interpretations and incomparability of these two theories are, as I suppose; language as a tool for description of reality and different hermeneutics of rationality that the two philosophers represent. The language used for the description of reality, at the level of metaphysics is a result of the aforementioned different hermeneutics.

2

Problem nieśmiertelności duszy ludzkiej w nauce Arystotelesa w świetle koncepcji intelektu Aleksandra z Aleksandrii

58%

Urbańska-Bożek M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 1

159-183

EN

Presenting man as a substantial unity, Aristotle’s philosophy created the problem of the individual immortality of human soul. In the De Anima treatise the soul is the organizer of human psychic life. All acts of the vegetative and sensitive soul are dependent on body organs. Only the rational soul, with the power of theoretical reasoning, has autonomous acts, is eternal, and separate from the body. A question arises: Since soul emerges from the potentiality of matter, how could it be a purely spiritual being, acting independently from matter and totally isolated from matter, and, as such, how could it be an eternal and immortal substance? The starting point of the paper is an outline of the most important aspects of Aristotle’s psychology. Then an attempt to resolve the main problem of the article is made by applying some ideas of Alexander from Alexandria, found in his commentary to Aristotle’s “De Anima” and in his own concept of the intellect, which he identified with the soul. How can it help to explain the problem of the immortality of the soul in Aristotle’s psychology? Aristotle suggested a condition: If the soul can perform its own functions itself, without help in these activities from bodily organs, it can exist after death. From the perspective of Alexander’s concept of the intellect, there is no doubt: thanks to the theoretical intellect and its theoretical reasoning function, the soul can take action itself, and therefore can exists after death.

PL

Filozofia Arystotelesa, ukazując człowieka jako jedność substancjalną, rodzi problem indywidualnej nieśmiertelności duszy ludzkiej. W traktacie „De anima” jest ona organizatorką życia psychicznego człowieka. Akty duszy wegetatywnej i zmysłowej są uzależnione w działaniu od narządów cielesnych. Jedynie dusza rozumna, z władzą teoretycznego myślenia, posiada autonomiczne akty, jest wieczna i oddzielona od ciała. Rodzi się zatem pytanie: Skoro dusza wyłania się z potencjalności materii, to jak może być bytem czysto duchowym, działającym niezależnie od materii i całkowicie od niej odizolowanym, a jako taka, jak może stanowić substancję wieczną i nieśmiertelną? Punktem wyjścia rozważań jest psychologia Arystotelesa, przedstawiona w zarysie, w swoich najistotniejszych wątkach. Trzon artykułu, zważywszy na niejasną rolę rozumu teoretycznego, jaką odgrywa on w psychologii Arystotelesa oraz wątpliwości powstałe wokół rozumienia jego wyjątkowego charakteru i sposobu funkcjonowania, z powodu skąpych informacji, jakie otrzymujemy w wyniku lektury dzieła „O duszy”, postanowiono oprzeć o komentarz Aleksandra z Aleksandrii z rodu Bonini oraz o jego koncepcję intelektu, który utożsamia on z duszą z tej racji, że intelekt stanowi najwyższą jej władzę. Jak można z perspektywy komentarza Aleksandra Boniniego wyjaśnić problem nieśmiertelności duszy u Arystotelesa? Arystoteles stawia warunek: jeśli dusza będzie w stanie sprawować swoje własne funkcje samodzielnie, bez udziału w tych czynnościach narządu cielesnego, wówczas będzie mogła istnieć po śmierci. Z perspektywy koncepcji intelektu Boniniego nie ma wątpliwości, że dzięki władzy intelektu teoretycznego i jego funkcji myślenia na poziomie czystej teorii, dusza może stać się samodzielnie działającą, a zatem samodzielnie bytującą po śmierci człowieka. Owe samodzielne czynności związane z myśleniem na poziomie teoretycznym sprawowane są przez dwie władze intelektualne, między którymi zachodzi różnica formalna. Realnie, intelekty: możnościowy i czynny stanowią jeden intelekt zwany teoretycznym, zdefiniowany jako znajdujący się w akcie poznania, w którym aktualnie dokonuje on intelekcji jakiegoś teorematu. Na tym poziomie poznania, rozum łączy się z inteligibiliami aż do całkowitego utożsamienia z nimi. W tym czasie poznaje on aktualnie i rzeczywiście.

3

Das Individuationsprinzip bei Duns Scotus (1265-1308)

44%

Börsig-Hover M.

|

2005

|

vol. 1

|

issue 1 Prawo

37-52

PL

Problematyka jednostkowienia bytu osoby ludzkiej według Dunsa Szkota stanowi bardzo ważną problematykę filozoficzną, także ważną i interesującą dla prawnika i ekonomisty z tej racji, że człowiek stanowi zarówno rację ekonomii, jak też jest podmiotem praw i obowiązków wraz z posiadaniem prawa do stanowienia porządku prawnego. Stąd znajomość antropologii jest dla prawnika warunkiem sine qua non. Chociaż temat ten powraca w refleksji filozoficznej, np. Honnefeldera, M. A. Krąpca, B. Walda, A. Schmidta, U. Zielińskiego, to warto ciągle na nowo podejmować to wyzwanie. Krótki zarys biograficzny poprzedza teoriopoznawcze stanowiska Szkota w jego relacji do stanowiska Tomasza z Akwinu, by skupić uwagę na samej zasadzie jednostkowienia, którą Skotus pojmuje jako haecceitas w samej formie substancjalnej człowieka jako bytu osobowego. Tezy Edyty Stein, Martina Heideggera oraz Ericha Przywary w tej kwestii dodatkowo ubogacają analizę tej złożonej problematyki, w dalszym ciągu aktualnej m.in. dla filozoficznego namysłu nad człowiekiem oraz nad ekonomią i polityką.

Refine search results

1 Gdański Rocznik Ewangelicki

1 Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL

1 Studia Philosophiae Christianae

1 2014

1 2012

1 2005

2 Urbańska-Bożek M.

1 Börsig-Hover M.

Logocentryczna metafizyka Arystotelesa a Bergsona metafizyka pozytywna

Problem nieśmiertelności duszy ludzkiej w nauce Arystotelesa w świetle koncepcji intelektu Aleksandra z Aleksandrii

Das Individuationsprinzip bei Duns Scotus (1265-1308)