Problem nauk o pracy ma już określoną historię i względnie rozległy wymiar. Dążenie do nadania temu problemowi postaci współczesnej stanowi od ponad 20 lat swoistą domenę działań pedagogicznych i technicznych Uniwersytetu Zielonogórskiego, a także odpowiednich ośrodków pozauczelnianych tegoż regionu. W szczególności uniwersytet skłania m.in. do studyjnego i prakseologicznego oraz ergonomicznego potraktowania następujących wyznaczników treściowych i strukturalnych owej aktualizowanej istoty rzeczy: – Początki i rozwój nauk o pracy. – Współczesność pracy człowieka. – Nauki o pracy w kontekście rozwoju cywilizacyjnego. – Problemy nadal dyskusyjne.
EN
The problem of science of labour has already determined history and relatively expansive dimension. Striving for give this problem the form of contemporary accounts for more than 20 years a kind of domain and technical educational activities at the University of Zielona Gora, as well as relevant non–university centers of that region. In particular, the university encourages i.a., to the study and praxeological and ergonomic treatment of the following structural and substantive determinants of that updated key problems: – The origins and development of science of labour. – The labour of man in nowadays. – Science of labour in the context of the development of civilization. – Problems still debatable.
Przygotowanie i doskonalenie zawodowe to zasadniczy obszar problematyki profesjologicznej. Przemiany procesu edukacji zawodowej w sposób szczególny wpłynęły na niedopasowanie zawodowe pracowników. Współczesne organizacje i pracownicy stają przed wyzwaniami, które wymuszają wsparcie wielu dyscyplin nauki. Nauki o pracy są podstawowymi w procesie rozwoju zawodowego człowieka oraz rozwoju organizacji. Teoretyczne analizy i praktyczne podejmowane działania w obszarze nauk o pracy są dziś wyzwaniem szczególnym.
EN
Preparation and professional development is an essential area of the professiology issues. Transformation process of professional education contributed to the mismatch of the employees in a special way. Modern organizations and employees face challenges that force to support many scientific disciplines. Science jobs are essential in the professional development of human and organizational development. Nowadays the theoretical analysis and practical activity in the area of work science are a particular challenge.
W artykule przedstawiono problemy rozwoju „wzajemnie przenikających się” dwóch, stosunkowo młodych, dyscyplin naukowych: nauk o pracy i nauk o zarządzaniu. Nauki o pracy i nauki o zarzadzaniu, odwołują się często do tych samych prekursorów i klasyków, bazują na tych samych tzw. fundamentalnych prawach: Prawo podziału (Adam Smith), Prawo koncentracji (Friderick W. Taylor), Prawo harmonii (Karol Adamiecki). Do prekursorów naukowego badania pracy, organizacji i zarządzania odnieść można – przede wszystkim - A. Smitha, R. Owena, Ch. Babbaga. Nowe podejście do procesów pracy rozpoczęte przez F. Taylora, K. Adamieckiego i ich kontynuatorów, pozwoliło na wyłonienie wielu kierunków myślenia rozpatrujących różne dziedziny ludzkiego działania ze względu na jego sprawność, czyli wielu nauk ergologicznych (z grec. ergon – dzieło, a także działanie). W pracy wskazano na niesprawiedliwie zapomniany, a znaczący dorobek przedstawicieli polskiej naukowej organizacji pracy, z którego wyrastają nauki o pracy i nauki o zarzadzaniu (J. Joteyko, Z. Rytel, St. Bieńkowski i inni).
EN
The article presents the problems of development of two relatively young and interpenetrating scientific disciplines: work science and management science. Work science and management science often refer to the same precursors and classic scientists, and are based on the same, so called fundamental rights: The right of distribution (Adam Smith), The right of concentration (Friderick W. Taylor), The right of harmony (Charles Adamiecki). The pioneers of scientific research on work, organization and management, are primarily A. Smith, R. Owen, Ch. Babbage. A new approach to the work processes initiated by F. Taylor, K. Adamiecki and their followers allowed the emergence of many lines of thought examining different areas of human activity with reference to its efficiency, i.e. many ergologic sciences (from Greek, ergon – work, and action). The article points to the unjustly forgotten but yet significant achievements of the representatives of the Polish work organization science, which gave foundations to work science and management science (J. Joteyko, Z. Rytel, St. Bieńkowski, and others).
So far unappreciated, even unnoticed by most work studies of work, natural environment is presently experiencing a renaissance, which is expressed in the search for more eco-friendly methods of work, the wider application of unconventional heating systems, not only in industrial activity, but also in households. Moreover, it is also experiencing a gradual departing from non-biodegradable packaging and products in favour of those biodegradable in a short period of time. These assumptions are relevant for work and the life of people and the need to make both more eco-friendly. This task applies to the activities of different scientific disciplines, including pedagogical and work studies, considering work in various aspects, on the basis of which they attempt to reveal expectations towards nature, the work itself and the people who are living and working in it.
PL
Dotychczas mało doceniane, wręcz niedostrzegane przez większość nauk o pracy, w tym przez pedagogikę pracy, środowisko przyrodnicze obecnie przeżywa renesans. Poszukuje się przyjaźniejszych mu metod pracy, powszechniej stosuje niekonwencjonalne systemy grzewcze, nie tylko w działalności gospodarczej, ale i w gospodarstwach domowych. Wreszcie odchodzi się od opakowań i wytworów niebiodegradowalnych na rzecz ulegających biodegradacji w krótkim czasie. Owe założenia kierują się w stronę pracy i życia człowieka oraz wynikają z potrzeby uczynienia ich przyjaznymi środowisku przyrodniczemu. Zadania te wpisują się w działania kilku dyscyplin wiedzy, w tym pedagogicznych i nauk o pracy, rozpatrujących pracę z wielu punktów widzenia i starających się na tej podstawie ukazać oczekiwania wobec przyrody, w tym samej pracy oraz pracującego i żyjącego w środowisku przyrodniczym człowieka.
Przedstawiona w tym opracowaniu – to nowa wersja, inaczej skonstruowana, wcześniej opublikowanych rozważań, m.in. w „Problemach Profesjologii” (nr 1/2015), oczywiście – znacznie poszerzona i dostoso-wana do nowego tematu. Jej strukturę treściową wyznaczają problemy i zagadnienia: 1) wzrastająca rola prakseologii, ergonomii i profesjologii w nowej rzeczywistości gospodarczej i społecznej Polski; 2) współczesność utrwalonego już kompleksu nauk o pracy z obszaru nauk społeczno-humanistycznych i ekonomicznych, 3) kształtowanie nowoczesnego kompleksu nauk o pracy. W części końcowej piszę, że: Współczesne nauki o pracy dają, a przynajmniej mogą dać najbardziej skuteczne i realne możliwości rozwiązywania coraz bardziej złożonych problemów wynikających z relacji: „człowiek–praca”. Słowa kluczowe: człowiek i przestrzeń pracy; nauki o pracy, rola pedagogiki pracy; rola prakseologii, er-gonomii i profesjologii; rola nauk humanistycznych, społecznych i ekonomicznych w strukturze działań nauk o pracy; szczególna rola nauk o pracy w nowej rzeczywistości społeczno-gospodarczej; problemy humanizacji pracy; współczesność nauk o pracy – nastawionych na integrację i globalizację problemową.
EN
A version illustrated in the following paper – is a new one, differently constructed and regarding to the previously publicated deliberations, among others, in a magazine “Professiology Problems” (no. 1/2015). Obviously, the new version was expanded and wholly adjusted to our new matter. Its content structure is determined by the following issues and aspects: 1) the growing significance of praxeology, ergonomics and professiology in a new economical economical and social Polish reality; 2) the contemporaneity of an already consolidated complex of professional sciences in the field of humanities, social and economical studies; 3) forming a modern complex of professional sciences. In the closing section I mention that The contemporary professional sciences bring, or at least could bring the most effective and real capabalities for solving the more and more multi-faceted issues that follow from ‘man and work’ relations.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.