Search results

1

Funkcje nazw własnych

100%

Dunaj B.

Onomastica

|

2017

|

vol. 61

|

issue 2

77-89

EN

The aim of the article is to analyse the basic functions of proper names. Their main function is the identifying function. Less common are the expressive and impressive functions of proper names.

2

„U Lema gra Gala i Ala, Gargamelu” — nazwy własne w palindromach

94%

Wowro I.

Język Polski

|

2012

|

vol. 92

|

issue 4

289–300

PL

Celem artykułu jest przedstawienie onimów najczęściej występujących w palindromach przy jednoczesnym uwzględnieniu różnorodności konstrukcji palindromicznych. Stanowi on próbę wytyczenia pewnych szlaków dla prowadzenia dalszych badań tego interesującego zagadnienia, jakimi są z jednej strony konstrukcja oraz semantyczna rekonstrukcja zdań symetrycznych, a z drugiej — formy występowania nazw własnych oraz ich specyfika.

EN

The aim of the article is to describe those proper names which are most frequently used in palindromes and to present the variety of palindrome structures. The article is not an exhaustive study, but only suggests paths for further research of the following areas: the structure and semantic reconstruction of symmetrical sentences and the appearance and specificity of proper names in palindromes.

3

Listy frekwencyjne jako narzędzie ewaluacji leksyki w podręcznikach do języka polskiego jako obcego. Analiza i ocena podręcznika Krok po kroku 1

71%

Mirocha P.

Kwartalnik Polonicum

|

2019

|

issue 31/32

38-46

EN

The goal of the paper was to investigate the vocabulary of handbook for Polish as a foreign language Krokpokroku 1 with the use of frequency lists. It was found that the lexical material of the book is far too difficult for beginners as out of 3021 lexical typesonly 960 lexemes belonged to the lexical list for the level A1 whereas 273 other lexemes from the A1 lexical list were not included there. Among the lexemes exceeding the A1 language fluency level which could be used at that level were: internationalisms, proper names and their derivatives and aspectual pairs of verbs. The presence of others and lack of those lexemes which are very frequent in language is questionable. Control of the vocabulary used in textbooks for beginners is a must according to numerous language teaching experts. It is rarely however taken into account by textbook authors.

4

Nazwy własne w funkcji metaforycznej (na polskich i rosyjskich przykładach prasowych)

71%

Bogdanowicz E.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2015

|

vol. 15

187-196

EN

The article is about the metaphorical usage of proper names and their place beyond the language system. Proper names quite frequently appear in modern (Polish and Russian) journalistic texts as a part of metaphors. These are, for example, such expressions as polski Hitler, Гитлер без вермахта, Himalaje wszelkiego zakłamania, “гималаи” пивных и водочных бутылок, Nowy Jork we wschodnim stylu, подмосковный Версаль, katolicki Gorbaczow, этакий черногорский Обломов, nasz Leonardo da Vinci, сегодняшние Корчагины, Мересьевы, Гагарины and others. A name loses its system properties in figurative usage. That means the name does not denote or distinguish a particular person or place that was originally designated by it, but begins to be seen as a meaningful unit. Metaphors with proper names in their structure are created from connotational meaning of a proper name, which is a given social group’s unlimited knowledge of the object that the name refers to, in its basic use.

5

Metafory z nazwami własnymi w strukturze jako wykładnik wartościowania (na materiale polskiej i rosyjskiej publicystyki prasowej)

71%

Bogdanowicz E.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2016

|

vol. 16

EN

One of the aspects of the secondary use of proper names, their metaphoric function, is under consideration in the paper. Proper names as metaphors, through a variety of connotative content, relativelyoften provide some type of evaluation of reality. These evaluations can be negative, for example, nowe wcielenie doktora Mengele, żydowski Stalin, сербская Голгофа or positive, for example, Napoleon mody, nasz Leonardo da Vinci, Эльдорадо оптовых закупок. The evaluation process with a metaphor is a generally available way of getting to know and assessing reality. This universal means of communication is frequently applied by authors of journalistic texts.

6

Reinterpreted constituents as proper names in Italian proverbs

71%

Szerszunowicz J.

Prace Językoznawcze

|

2020

|

issue XXII/3

229–244

PL

Wśród nazw stanowiących komponenty przysłów występują składniki odczytywane jako nazwy własne w wyniku reinterpretacji etymologicznej. Elementy te nabierają znaczenia, co nie jest charakterystyczne dla nazw własnych. Ich semantyka jest uwarunkowana zaistnieniem możliwości dwojakiej interpretacji tych nazw: po pierwsze, odczytania ich jako jednostek należących do klasy nazw własnych, np. antroponimów lub toponimów; po drugie, jako wyrazów o określonym znaczeniu, np. opisujących nazywaną osobę lub określane miejsce. Nie są to prototypowe nazwy własne, wykazują one raczej cechy pseudoonimów. Przysłowia zwierające tego rodzaju składniki są interesujące w perspektywie stylistycznej, ponieważ dzięki grze słów wprowadzają do dyskursu zabarwienie humorystyczne. Celem artykułu jest zanalizowanie zjawiska występowania komponentów reinterpretowanych etymologicznie w paremiach włoskich, zbadanie mechanizmów wykorzystanych do stworzenia możliwości etymologicznej reinterpretacji nazw własnych, wskazanie rodzajów tych składników i ustalenie ich liczby dla korpusu opracowanego na podstawie słownika przysłów zatytułowanego Dizionario dei proverbi italiani Carla Lapucciego.

EN

Among names employed in proverbs, there are constituents which become proper names in the context of a proverb as a result of etymological reinterpretation. Such components acquire a meaning, an effect which is not characteristic of proper names. Their semantic load is conditioned by a possibility of two interpretations of the element in question: first, as a unit belonging to nomina propria, e.g. an anthroponym or a toponym; second, as a unit with a particular meaning, for instance, describing the person or the place named. The analysed components are not prototypical proper nouns, but rather pseudo-proper names. Proverbs containing such components are interesting from a stylistic perspective, since thanks to word play, they gain humorous markedness. The aim of the article is to shed light on this phenomenon by discussing Italian proverbs containing the components in question, analyzing the mechanisms of creating the possibility of etymological reinterpretation of proper names, describing kinds of these constituents and determining the number of reinterpreted components in the proverbs excerpted from a dictionary of Italian proverbs Dizionario dei proverbi italiani by Carlo Lapucci.

7

Nazwy własne jako nośnik wartościowania w tekstach reklamowych

67%

Łuc I.

Onomastica

|

2015

|

vol. 59

77-91

EN

The article discusses the ways and mechanisms of inscribing selected proper names into the advertising con(text) and attempts at disintegrating the components of onyms. It shows the use of their connotational and associational value, as well as their contextual associational potential. The description of those phenomena enables one to formulate conclusions about the function and functional shifts of onyms, as well as about the shaping of a postmodern system of values by means of the same.

8

Trójelementowy model znaczenia onimicznego i pojęciowy model onomastykonu

67%

Włoskowicz W.

Onomastica

|

2015

|

vol. 59

57-76

EN

The dominating onomastic view on onymic semantics is molded by philosophical and logical conceptions, and does not consider the achievements of semiotics. The aim of this paper is to highlight the importance of conceptual elements that establish the indirect relation between onyms and objects, and to highlight the need for a triple model of onymic semantics that is to be based on Ogden– Richards’ semiotic triangle. The onymic status of words is dependent on the status of the concepts they stand for. Proper names are perceived as signs standing for individual concepts, whereas common nouns are to be seen as signs standing for general concepts.

9

ПСЕВДОНІМ У СИСТЕМІ ОНІМІВ: ЙОГО СТАТУС, ТИПИ Й ФУНКЦІЇ (аналіз особливостей творення псевдонімів сучасних українських письменників)

67%

Janczura D.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2019

|

vol. 7

|

issue 1

115-121

EN

The article focuses on the investigation history of pseudonyms as one of the category, which is singled out among proper names. The multiaspect pseudonym classifi cations in Ukrainian linguistics and the defi nition of their linguistic status have been described. The interpretation of the pseudonym formation mechanism by modern Ukrainian writers have been suggested; the functions of pseudonyms in the Ukrainian language space have been analyzed; the correspondent tendencies have been singled out; the research perspectives have been determined.

PL

Artykuł poświęcony jest historii badań nad pseudonimami jakо jednym z podtypów nazw własnych. Opisano szeroko stosowaną w ukraińskim językoznawstwie wieloaspektową klasyfi kację pseudonimów oraz interpretację ich statusu językowego. Zaproponowano interpretację mechanizmów tworzenia pseudonimów wybranych współczesnych pisarzy ukraińskich oraz ich funkcje w dzisiejszej przestrzeni języka ukraińskiego. Nakreślono zasadnicze tendencje, wyznaczono perspektywę badań.

10

Vor der relativen bis zur kompensatorischen Eindeutschung: Adaptionskonzepte von Xenophonen am Beispiel der Deutschländischen Standardsprache

67%

Skoczek R.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 5

279-291

EN

The interaction of languages is not a new phenomenon, however, the incorporation of foreign vocabulary has so far been a longterm process covering all language levels. News services have started to include names from all over the world, and with them the problem of their linguistic adaptation in public use and the context of the recipient language. The article presents the concept of the Germanization in the orthoepiecs research of Halle.

DE

Die Wechselwirkung zwischen den Sprachen ist keine neue Erscheinung. Die Inkorporierung fremden Wortgutes ist ein langwieriger Adaptionsprozess, der sich auf alle sprachlichen Ebenen erstreckt. Dies änderte sich mit der Entstehung des Rundfunks. In ihren Berichterstattungen aus aller Welt tauchen fremdsprachige Eigennamen auf. Dies führt zum normphonetischen Problem, wie mit ihnen im Satzzusammenhang der Nehmersprache in der öffentlichen Sprechkommunikation umgangen werden sollte. Der Beitrag geht auf verschiedene Eindeutschungskonzepte im Kontext der aktuellen Orthoepieforschung an der Abteilung Sprechwissenschaft und Phonetik in Halle ein.

PL

Od zniemczania relatywnego do kompensatoryjnego. Adaptacyjne koncepcje ksenofonów na przykładzie standardowego języka niemieckiego Odziaływanie języków na siebie nie jest zjawiskiem nowym, niemniej inkorporacja obcego słownictwa była dotąd procesem długofalowym, obejmującym wszystkie płaszczyzny języka. W reportażach i serwisach informacyjnych zaczęły pojawiać się nazwy własne z całego świata, a wraz z nimi problem ich językowej adaptacji w użyciu publicznym i w kontekście języka-biorcy. Artykuł przedstawia koncepcje zniemczania w kontekście halleńskich prac ortoepicznych. Die Wechselwirkung zwischen den Sprachen ist keine neue Erscheinung. Die Inkorporierung fremden Wortgutes ist ein langwieriger Adaptionsprozess, der sich auf alle sprachlichen Ebenen erstreckt. Dies änderte sich mit der Entstehung des Rundfunks. In ihren Berichterstattungen aus aller Welt tauchen fremdsprachige Eigennamen auf. Dies führt zum normphonetischen Problem, wie mit ihnen im Satzzusammenhang der Nehmersprache in der öffentlichen Sprechkommunikation umgangen werden sollte. Der Beitrag geht auf verschiedene Eindeutschungskonzepte im Kontext der aktuellen Orthoepieforschung an der Abteilung Sprechwissenschaft und Phonetik in Halle ein.

11

Місце українських сакронімів у національній онімійній системі

60%

Beley O.

Slavica Wratislaviensia

|

2016

|

vol. 162

81 - 90

EN

The article is devoted to the role of Ukrainian sacronyms in the national onymic system of Ukrainian language. The author proved that the possibility of a thorough analysis of Ukrainian sacronyms appeared only after the fall of the atheistic Soviet Union. The author divides Ukrainian sacronyms into the most representative groups.

12

Nazwa własna w tekście epistolarnym a osobliwości idiolektalne Witkacego — na przykładzie Listów do żony z lat 1923–1939

60%

Górny H.

Język Polski

|

2014

|

vol. 94

|

issue 5

385-398

PL

W artykule omówiono wystąpienia nazw własnych w strukturze listu jako gatunku tekstu z uwzględnieniem aspektów wyznaczających genologiczną tożsamość familijnego tekstu epistolarnego. Wskazano zatem onimy występujące w ramie i w części właściwej listów, opisano propria znamienne dla potocznej odmiany języka, lecz z wyraźnie zaznaczonymi cechami idiolektu Witkacego. Zwrócono także uwagę na nazwy włączone w struktury implikujące dialogowość tekstu monologowego czy profilujące adresata oraz na onimy o wymiarze dokumentalno-faktograficznym.

EN

In the article the occurrence of proper names in the letter structure, conceived as a genre of text, taking into consideration aspects that determine the genelogical identity of the family epistolary text, is being discussed. So the onyms that occur in opening and closing phrases and in the bodies of letters were shown and the propria characteristic of the colloquial variant of the language, but with clearly marked features of Witkacy’s idiolect, were described. Attention was also paid to the names included in the structures that imply dialogicality of the monologue text or that profile the recipient as well as to the onyms in the documentary and factual dimension.

13

Onomastykon o proweniencji antycznej (grecko-rzymskiej) w powieściach kryminalnych Marka Krajewskiego

60%

Puda-Blokesz M.

Onomastica

|

2022

|

vol. 66

233-247

EN

Proper names derived from the nexus of the ancient Graeco-Roman tradition, namely of Greek andLatin languages, are due to cultural and identity-related reasons a vital component of the contemporaryPolish language namespace. These onyms mostly belong to such varieties of Polish as academic,literary/bookish, and are mostly written. In onomastics they are considered transmitters of moderndaypopular culture among whose products features the crime novel aimed at the mass reader. Thepresent exploration or first approximation, with its qualitative rather thsn quantitative (statistical)character, sets out to try to present, arrange, classify, and describe the ways in which a recipient isonymically referred to the cultures of antiquity within Marek Krajewski’s eight crime stories, payingparticular attention to their functional aspect and onymic status. The research should form partof cultural onomastics and literary onomastics as well as other linguistic disciplines such as lexicologyand phraseology/phrasematics. The excerpts of the novels contain: (a) onyms of ancient originused in their primary sense to identify and differentiate the referents associated with the culture ofclassical antiquity (e.g. the personal names of the men of culture of Antiquity and of philosophy);(b) proper names based on onyms or appellatives deriving from classical languages and antiquity;(c) ancient eponymisms, or common names taken at their root from ancient nomina propria, appellativederivatives stemming from Greek or Latin onyms among them; and (d) eponymous phrasemesincorporating either onyms of ancient pedigree or the appellatives and derivatives they gave rise to.The linguistic tapestry thus reviewed is a testimony to antiquity’s impact on Polish, whose facetsclearly reflects its multicultural and intertextual nature. At the same time, it displays how antiquityis received in Polish culture as an ongoing process but here of the popular sort.

PL

Nazwy własne wywodzące się z kręgu starożytnej tradycji grecko-rzymskiej, z greki i łaciny, ze względów kulturowo-tożsamościowych stanowią bardzo istotny składnik współczesnego onomastykonu języka polskiego. Onimy te przynależą głównie do takich odmian polszczyzny, jak naukowa i literacka/książkowa, głównie w ich postaci pisanej. W onomastyce uznaje się je za nośniki pamięci kulturowej w skali globalnej (makro) i określa się je nazwami topicznymi. Owo onomastyczne dziedzictwo może również stanowić istotny składnik współczesnej kultury popularnej, której wytworem jest także powieść kryminalna, adresowana do masowego odbiorcy. Celem niniejszego oglądu, mającego charakter rozpoznania jakościowego, a nie ilościowego (statystycznego), jest próba przedstawienia, uporządkowania, klasyfikacji i opisu obecnych w siedmiu kryminałach Marka Krajewskiego językowo-literackich sposobów onimicznego odsyłania odbiorcy do kultury antycznej, ze zwróceniem uwagi na ich aspekt funkcjonalny i onimiczny status. Prezentowane badania należy włączyć w obszar onomastyki kulturowej oraz onomastyki literackiej, a także innych działów lingwistyki, takich jak leksykologia i frazeologia/frazematyka. W ekscerpowanych powieściach można znaleźć: (a) onimy o antycznej proweniencji używane w prymarnym odniesieniu, w celu identyfikacji i dyferencjacji desygnatów kojarzonych z kulturą antyku klasycznego (np. nazwy osobowe twórców i filozofów antycznych); (b) nazwy własne, których podstawą stały się wywodzące się z języków klasycznych i z antyku onimy lub formy apelatywne; (c) eponimizmy antyczne, czyli nazwy pospolite, u których podstaw leżą antyczne nomina propria; w tym również apelatywne formy derywowane pochodzące od greckich bądź łacińskich onimów; a także (d) frazeologizmy eponimiczne zawierające w swym składzie bądź onimy o proweniencji antycznej, bądź powstałe od nich formy apelatywne czy derywowane. Poddana oglądowi materia językowa jest świadectwem wpływów antyku klasycznego na polszczyznę, której jakość jest wyraźnym odbiciem wielokulturowości i intertekstualności. Jednocześnie pokazuje wciąż trwającą recepcję antyku w kulturze polskiej, tutaj popularnej.

14

Strategie dyskursywne w obszarze onimicznym tekstu wobec wielokulturowości jako cechy współczesnego podróżopisarstwa

60%

Rejter A.

Onomastica

|

2022

|

vol. 66

201-217

EN

Modern travel literature is the research material used in the article, and particularly how it represents a particular vision of multiculturalism. One can make use of contemporary travel reports as an example of nowadays very popular branch of literature relating to other cultures, thereby confirming the consequential status of multiculturalism as a socio-cultural aspect. As the methodological basis of the work, modern literary and cultural onomastics, and onomastics of discourse have been selected. Discourse is understood as a communication phenomenon of a higher level, concentrating various components and not only verbal ones. Furthermore, it is motivated by social, ideological, and cultural factors which are manifested in different forms. The crucial methodological context is the adoption of discourse linguistics as an extensive research program that can help to create the additional context of the proper names observed in travel literature. The aim of the work is to highlight the main discourse strategies concerning the multiculturalism aspects of proper names present in modern travel literature. Three primary strategies were identified i.e. assimilation, exoticisation and neutralisation. Depending on the strategy adopted, the proper name relates to the ideological level of discourse to a varying degree, it also profiles the Known–Other/Strange relation, approximates given cultures or reflects their disparateness. As one can see, the research has identified many different points of liaison between proper names and the ideology of the text and, what is more, the creation of the world in a chosen discourse. Moreover, it confirms the thesis that proper names, analyzed on the discourse level, requires a context approach revealing its whole semantic and functional potential in microtext as well as macrotext.

15

Tłumaczenie antroponimów sztucznych na przykładzie francuskiego i angielskiego przekładu powieści „Pod Mocnym Aniołem” Jerzego Pilcha

60%

Strzelecka K. W.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2020

|

vol. 5

|

issue 2

152-165

EN

The aim of this work is to present the problem of translation of fictive anthroponyms on the example of French and English version of „Pod Mocnym Aniołem” by Jerzy Pilch by answering the questions: how those fictive anthroponyms are translated and which techniques are used the most often. For this purpose, we analyze translation techniques of anthroponyms in French and English and the connection between the form of an anthroponym and the translator’s choice. In this category, literal translation has the highest frequency (18 French and 19 English names of the total 30), the other techniques are literal translation with borrowing, borrowing, functional equivalent, reduction, and addition. The names of all characters created by the writer are difficult to translate because those elements do not have any equivalents known by the culture of the target language.

PL

Artykuł porusza problem tłumaczenia antroponimów sztucznych na przykładzie francuskiego i angielskiego przekładu powieści „Pod Mocnym Aniołem” Jerzego Pilcha. Celem pracy jest odpowiedź na pytanie w jaki sposób tłumaczone są nazwy własne osobowe, które z natury rzeczy nie posiadają swoich ekwiwalentów uznanych w językach docelowych oraz jakie techniki tłumaczenia przeważają w ich przekładzie. W tym celu autorka przeanalizowała techniki tłumaczenia zastosowane wobec antroponimów sztucznych w dwóch przekładach powieści i zbadała związek pomiędzy formą nazwy osobowej a wyborem tłumacza. W przekładzie tej kategorii nazw dominującą techniką okazało się być tłumaczenie syntagmatyczne; na 30 nazw własnych z tekstu oryginalnego przetłumaczonych w ten sposób zostało 18 antroponimów w języku francuskim i 19 w języku angielskim. Pozostałe zidentyfikowane techniki to kolejno: tłumaczenie syntagmatyczne z reprodukcją, reprodukcja, ekwiwalent funkcjonalny, pominięcie i dodanie. Nazwy bohaterów wykreowane przez pisarza są wymagające w tłumaczeniu, ponieważ tłumacz nie może oprzeć się na żadnym użytym wcześniej sposobie ich tłumaczenia i stanowią wyzwanie, zwłaszcza kiedy są silnie związane z kulturą języka docelowego.

16

O istocie proprialności. W poszukiwaniu onomastycznej definicji nazwy własnej

60%

Włoskowicz W.

Onomastica

|

2021

|

vol. 65

|

issue 2

21-39

EN

The aim of the paper is to address a centuries-old question: What is a proper name? However, the question seems to be asked incorrectly. One should rather ask about the nature of properhood and the criteria used to assess the level of properhood of a given language sign. In the article, proper name is defined as a bilateral sign consisting of “the signifier” (an onym or an onymic form) and “the signified”. Building on that, several types of possible meanings within a single proper name are listed: the denotational, the referential, the etymological, and the structural meaning. This constitutes a frame of reference for a classification of the criteria of properhood found in selected works of Polish material-oriented name researchers. Finally, a concept of poly-polar “space of properhood” is proposed, which is constituted by a set of several separate scales, indicating levels of properhood of each single language sign.

PL

Celem artykułu jest podjęcie odwiecznej kwestii: co to jest nazwa własna. Niemniej jednak tak stawiane pytanie wydaje się błędnie sformułowane. Pytać należy bowiem raczej o istotę proprialności i o kryteria używane w ocenie stopnia proprialności danego znaku językowego. W niniejszej pracy nazwę własną definiuje się jako bilateralny znak językowy składający się ze strony znaczącej (onim lub forma onimiczna) oraz ze strony znaczonej. Na tej podstawie wyróżniono następnie kilka możliwych typów znaczeń obecnych wewnątrz pojedynczej nazwy własnej: znaczenie denotacyjne, referencyjne, etymologiczne oraz strukturalne. Te ustalenia tworzą ogólny układ odniesienia dla klasyfikacji kryteriów proprialności dających się wydobyć z wybranych prac polskich przedstawicieli onomastyki materiałowej. W końcowej części pracy zaproponowano koncepcję wielobiegunowej „przestrzeni proprialności” jako zespołu kilku osobnych skal, na których możliwe jest oznaczanie poziomów proprialności każdego pojedynczego znaku językowego.

17

Nazwy własne w piśmiennictwie średniowiecznym wobec obrazowości staropolszczyzny

60%

Rejter A.

Onomastica

|

2021

|

vol. 65

|

issue 2

87-102

EN

The work concerns the possibility of using onomastic instruments for researching the imagery of Old-Polish. One can observe the potential of proper names that is useful in describing the complexity of Medieval Polish, especially that there are few texts written in Polish remaining from the Middle Ages. Proper names, due to their semantic potential of connotations and their many functions, may be analyzed in various contexts, which is helpful in the analysis of medieval language. The author attempts to highlight a few selected problems concerning the relationship between onyms and the imagery of the Old-Polish language. The observations were conducted taking into account the semantic potential of proper names as well as their function in co-creating various discourses and styles.

PL

Opracowanie dotyczy możliwości zastosowania instrumentarium onomastyki do badań nad obrazowością języka staropolskiego. Zaobserwowano potencjał nazw własnych pomocny w opisie złożoności średniowiecznej polszczyzny, co jest zwłaszcza ważne ze względu na ubóstwo ilościowe i tematyczne zachowanych z tej epoki tekstów polskojęzycznych. Nazwy własne ze względu na konotacje semantyczne i wiele funkcji, jakie pełnią, można poddać analizie w różnych kontekstach i użyciach. Autor spróbował wskazać kilka wybranych problemów dotyczących związków onimów z obrazowością języka staropolskiego. Obserwacje były prowadzone zarówno z uwzględnieniem potencjału semantycznego nazw własnych, jak i ich funkcji we współtworzeniu różnych dyskursów i stylów.

18

Z zagadnień motywacji jednostek frazeologicznych – pisz na Berdyczów

60%

Kosek I.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

vol. XXIII/2

273–288

PL

Artykuł stanowi próbę opisania motywacji (w rozumieniu A. M. Lewickiego) nieco dziś zapomnianej jednostki frazeologicznej pisz na Berdyczów (używanej, gdy chce się kogoś zbyć). Część pierwsza zawiera uwagi na temat budowy i znaczenia jednostki, część druga dotyczy motywacji. Autorka przytacza kilka możliwych hipotez, wysuwając sugestię, że dla współczesnego znaczenia związku istotne są konotacje łączące się z Berdyczowem, zwłaszcza kojarzenie go z miejscem dalekim, odległym.

EN

The article is an attempt to describe the motivation (as understood by A. M. Lewicki) of a slightly forgotten Polish phraseological unit – pisz na Berdyczów (used when a speaker wants to get rid of someone: lit. ‘write to Berdyczów’; Berdyczów – a city in Ukraine). The first part of the article contains a few remarks on the structure and meaning of the unit, while its second part discusses motivation. The author presents possible hypotheses related to the motivation of the unit, suggesting that the connotations with Berdyczów as an unknown remote place are most important for the contemporary understanding of the analysed phraseological unit.

19

Rola nazw własnych w publicystycznych tekstach prasowych

60%

Bogdanowicz E.

Prace Językoznawcze

|

2016

|

issue XVIII/3

PL

Nazwy własne jako jeden ze składników warstwy językowej prasowych tekstów publicystycznych uczestniczą w realizacji przypisanych tego typu wypowiedziom dwóch funkcji prymarnych – informacyjnej lub perswazyjnej. W przekazach nastawionych na informowanie nazwy własne w roli identyfikacyjno-dyferencjacyjnej, jako bezstronne komponenty poznawcze, opisywane obiekty i zjawiska wskazują, nazywają wprost, lokalizują w czasie i przestrzeni, aktualizują, uwiarygodniają. Nadawcy wypowiedzi perswazyjnych wykorzystują nazwy własne do aksjologicznego postrzegania rzeczywistości. Wartościowanie w tym wypadku oparte jest na konotacjach, związanych z nazwami własnymi używanymi metaforycznie. Konotacje te zaś są pochodnymi wiedzy i wyobrażeń o pierwotnych obiektach nazw własnych. W rezultacie pozytywnie lub negatywnie wartościujące konotacje nazewnicze w roli nośników metafor są wygodnym środkiem perswazji, dającym możliwość odpowiedniego wpływania na postawy, poglądy, decyzje oraz działania odbiorców.

EN

Proper names, as components of linguistic structure in journalistic texts, are important for two primary functions: informational and persuasive. Their role in informational texts is to identify and differentiate. As impartial cognitive components, described objects and conditions, proper names indicate, call directly, locate in time and space, update and give credibility. Authors of persuasive messages make use of proper names for axiological perception of reality. Evaluation, in this case, is based on connotations linked to proper names used metaphorically. These connotations, then, are derivatives of knowledge and ideas about the word`s primary meaning. As a result, positive and negative connotations as metaphors are a convenient means of persuasion. They influence attitudes, beliefs, decisions and actions of recipients.

20

ROZUMIENIE WYBRANYCH KODÓW KULTUROWYCH PRZEZ DZIECI DWUJĘZYCZNE MÓWIĄCE PO POLSKU I UKRAIŃSKU (NA PRZYKŁADZIE NAZW BOHATERÓW UKRAIŃSKICH BAJEK LUDOWYCH)

60%

Redkwa M.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2021

|

vol. 9

|

issue 1

73-84

EN

The article deals with the problem of how bilingual children speaking Ukrainian and Polish and living in Poland understand and comprehend the Ukrainian cultural codes from folk tales. Research on the speech of bilingual Ukrainian children is a highly relevant direction in modern linguistics. Cultural codes are a key part of each culture. The aim of the research is to indicate and analyse how bilingual Ukrainian children living abroad understand cultural codes submerged in the names of well-known characters from Ukrainian folk tales. The ability to define describe and understand these characters shows the children’s knowledge of Ukrainian folktales and the connotations of selected proper names. The analysis of the surveys reveals how the peculiarities of cultural codes are identified, understood and explained by native speakers under the influence of external lingual and cultural factors.

PL

Artykuł poświęcony jest kwestii rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego mieszkające w Polsce i mówiące zarówno po ukraińsku, jak i po polsku ukraińskich kodów kulturowych ukrytych w bajkach ludowych. Badanie mowy dzieci dwujęzycznych pochodzenia ukraińskiego jest zagadnieniem nader aktualnym i ważnym we współczesnej lingwistyce. Kody kulturowe są fundamentalną częścią każdej kultury. Celem danego badania jest wyeksponowanie i przeanalizowanie rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego, mieszkające za granicą, kodów kulturowych ukrytych w nazwach popularnych bohaterów ukraińskich bajek ludowych. Rozumienie, umiejętność zdefiniowania i opisania wybranych bohaterów przez dzieci odzwierciedla znajomość ukraińskich bajek ludowych oraz ich konotacje związane z wybranymi nazwani własnymi. Analiza przeprowadzonych ankiet ujawnia identyfikację i szczegółowe cechyodbierania kodów kulturowych i tłumaczenie ich z punktu widzenia native speakera pod wpływemzewnętrznych czynników językowych i kulturowych.

Refine search results

Funkcje nazw własnych

„U Lema gra Gala i Ala, Gargamelu” — nazwy własne w palindromach

Listy frekwencyjne jako narzędzie ewaluacji leksyki w podręcznikach do języka polskiego jako obcego. Analiza i ocena podręcznika Krok po kroku 1

Nazwy własne w funkcji metaforycznej (na polskich i rosyjskich przykładach prasowych)

Metafory z nazwami własnymi w strukturze jako wykładnik wartościowania (na materiale polskiej i rosyjskiej publicystyki prasowej)

Reinterpreted constituents as proper names in Italian proverbs

Nazwy własne jako nośnik wartościowania w tekstach reklamowych

Trójelementowy model znaczenia onimicznego i pojęciowy model onomastykonu

ПСЕВДОНІМ У СИСТЕМІ ОНІМІВ: ЙОГО СТАТУС, ТИПИ Й ФУНКЦІЇ (аналіз особливостей творення псевдонімів сучасних українських письменників)

Vor der relativen bis zur kompensatorischen Eindeutschung: Adaptionskonzepte von Xenophonen am Beispiel der Deutschländischen Standardsprache

Місце українських сакронімів у національній онімійній системі

Nazwa własna w tekście epistolarnym a osobliwości idiolektalne Witkacego — na przykładzie Listów do żony z lat 1923–1939

Onomastykon o proweniencji antycznej (grecko-rzymskiej) w powieściach kryminalnych Marka Krajewskiego

Strategie dyskursywne w obszarze onimicznym tekstu wobec wielokulturowości jako cechy współczesnego podróżopisarstwa

Tłumaczenie antroponimów sztucznych na przykładzie francuskiego i angielskiego przekładu powieści „Pod Mocnym Aniołem” Jerzego Pilcha

O istocie proprialności. W poszukiwaniu onomastycznej definicji nazwy własnej

Nazwy własne w piśmiennictwie średniowiecznym wobec obrazowości staropolszczyzny

Z zagadnień motywacji jednostek frazeologicznych – pisz na Berdyczów

Rola nazw własnych w publicystycznych tekstach prasowych

ROZUMIENIE WYBRANYCH KODÓW KULTUROWYCH PRZEZ DZIECI DWUJĘZYCZNE MÓWIĄCE PO POLSKU I UKRAIŃSKU (NA PRZYKŁADZIE NAZW BOHATERÓW UKRAIŃSKICH BAJEK LUDOWYCH)