Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  nazwy zwierząt
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Konstrukcje porównawcze z komponentem animalistycznym w kilku krótkich utworach prozatorskich Adolfa Dygasińskiego

100%
Koszyka E.
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
|
2015
|
vol. LXI
111-123
PL
W artykule omówionych zostało 35 konstrukcji porównawczych zawierających nazwę zwierzęcia, użytych przez Adolfa Dygasińskiego w jego krótkich utworach prozatorskich. Podjęto również próbę ustalenia, w jakim stopniu zastosowanie przez autora w porównaniach nazw zwierząt wypływa z jego specyficznego, nacechowanego uczuciowo stosunku do nich, a w jakim jest tylko i wyłącznie wynikiem tendencji naturalistycznych. Przedstawiono strukturę komparacji; wyróżniono porównania proste, rozbudowane oraz spiętrzone. Zbadano również, w której części porównania występuje nazwa zwierzęcia; wyodrębniono trzy grupy: 1) zwierzę jest przedmiotem porównania; 2) zwierzę jest obiektem porównywanym; 3) zwierzę jest przedmiotem i obiektem porównania. Starano się również przedstawić miejsce tego typu porównań w twórczości innych pisarzy pozytywizmu: Bolesława Prusa, Henryka Sienkiewicza oraz Elizy Orzeszkowej.
EN
The article describes 35 comparisons with animal names used by Adolf Dygasiński. It also attempts to assess whether Dygasiński used these comparisons in relation to his emotional attitude towards animals or merely from his naturalistic tendencies. The identified comparisons are divided into simple and two types of complex. The article also analyzes the allocation of animal names in comparison structure and divides them into three groups:1) the animal is the subject of comparison, 2) the animal is the object of comparison, 3) the animal is both the subject and object of comparison comparisons are divided into simple, two types of complex. The article also analyzes the allocation comparisons with animal names in works of other positivist authors (Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz and Eliza Orzeszkowa).
2

Functionally salient features in the semantics of lexical items

100%
Budnikova A.
Białostockie Archiwum Językowe
|
2015
|
vol. 15
EN
The aim of the present research is to work out and test a model of lexical meaning in terms of the functional salience of its constituents, i.e. the frequency of profiling of semantic features in different aspects of word functioning: as an element in the language system (paradigmatic salience), in context (syntagmatic salience), and in the formation of derived units (derivational salience). These parameters, viewed as objective criteria to assess feature weights, are used to reconstruct the organization of semantic features in the meanings of some common English animal names.
PL
Celem niniejszego artykułu jest wypracowanie i przetestowanie modelu znaczenia leksykalnego odnośnie wyrazistości funkcjonalnej składników, tzn. częstotliwości profilowania cech semantycznych w różnych aspektach funkcjonowania słowa: jako element w systemie języka (wyrazistość paradygmatyczna), w kontekście (wyrazistość syntagmatyczna) oraz w tworzeniu jednostek derywacyjnych (wyrazistość derywacyjna). Elementy te – postrzegane jako obiektywne kryteria do oceny ważności cech – używane są do rekonstrukcji organizacji cech semantycznych znaczeń powszechnie występujących nazw zwierząt w języku angielskim.
3
Publication available in full text mode
Content available

Gniazda słowotwórcze w badaniach historycznojęzykowych (na materiale polskiej leksyki animalistycznej)

100%
Waśkowski K., Uniwersytet Śląski w Katowicach, Krzysztof Waśkowski. Doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa. Specjalizuje się w badaniach historycznojęzykowych z. w. s. n. d. p. z. w. W. o. s. z. l. s. u. p. z. s. h., waskowski.krzysztof@gmail.com
Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
|
2015
|
vol. 4
EN
The article presents a proposal for the use of nests word formation for the diachronic research. By using derivatives from the base KOŃ, we reconstructed panchronic nest formative, so that we could get to know the dynamics of lexis. We pointed derivations of varying degrees fixation in the history of Polish - derivatives stable, lost and new, as well as we trying to define the characteristic features of the derivation of this fragment vocabulary.
PL
W artykule przedstawiono propozycję zastosowania słowotwórstwa gniazdowego do badań o charakterze historycznojęzykowym. Wykorzystując derywaty od bazy KOŃ, zrekonstruowano panchroniczne gniazdo słowotwórcze, na podstawie którego można było orzekać o dynamice słownictwa. Wskazano wiec wyrazy pochodne o różnym stopniu utrwalenia w dziejach polszczyzny – derywaty stabilne, zaginione oraz nowe, jak również próbowano określić charakterystyczne cechy derywacji omawianego fragmentu słownictwa.
4
Publication available in full text mode
Content available

Uniewinniająca zwyczajność. O „wiejskich” eufemizmach w dialektach polskich

80%
Krawczyk-Tyrpa A.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2001
|
vol. 13
63–75
PL
Pewien typ eufemizmów występujących w polskich dialektach polega na używaniu nazw elementów codziennego życia na wsi, domu i jego wnętrza, ogrodu, pól i lasu do kamuflowania treści budzących strach, wstyd lub odrazę. Aby mówić w sposób oględny o życiu seksualnym, ciąży, porodzie, wydalaniu, wymiotach i wszach, a także o śmierci i diable – stosuje się słowa i frazeologizmy nazywające zabudowania gospodarskie (stodoła się rozwaliła ‘nastąpił poród’), podwórze, płot. Do „wiejskich” eufemizmów należą nazwy zwierząt domowych (koń, baran, koza, pies i kot) i dzikich (zając, kret, mysz). Często używane są nazwy ptaków (kogut i kura, a także sowa, bocian, wrona, mewa). Również leksyka roślinna służy eufemizacji (kwiat ‘miesiączka’, cebula, groch, oset, pokrzywa). Niektóre eufemizmy nawiązują do pracy rolnika (orać na cudzym polu ‘cudzołożyć’). Wybór pewnych leksemów do pełnienia roli eufemizmów zdeterminowany jest podobieństwem brzmienia formy zastępowanej i zastępującej: jezioro – Jezus, grable – diable, gronki – gromy.
EN
In Polish dialects, there exist a certain type of euphemisms which consists in making references to elements of everyday life in the country, of the home, the interior of the house, garden, fields and the woods in order to camouflage frightening, shameful or repulsive ideas. In order to talk in a gentle manner about sexual life, pregnancy, delivery, excretion, vomiting, lice, death and the devil, references are made to farm buildings (stodoła się rozwaliła, lit. ‘the barn has collapsed’, meaning ‘the woman had a delivery’), to the backyard or a fence. The category of ‘country’ euphemisms contains also the names of domesticated animals and livestock (a horse, ram, goat, dog and cat) or wild animals (a hare, mole, mice). Bird names are also frequent (a cock and a hen, an owl, stork, crow or gull). Another group is that of plant names (kwiat ‘a flower’ for menstruation, an onion, peas, thistle or nestle). Some euphemisms refer to the work of the farmer {orać na cudzym polu, lit’ ‘to plough someone else’s field’, meaning ‘to commit adultery’). The choice of certain lexemes to function as euphemisms is dictated by the similarity of form of the euphemism and the word to be replaced: jezoro ‘lake’ — Jezus ‘Jesus’, grabie ‘rake’ — diable ‘devil’, etc.
5

Konfrontative Analyse polysemer Tierbezeichnungen im Polnischen und Deutschen

80%
Szulc-Brzozowska M.
Roczniki Humanistyczne
|
2017
|
vol. 65
|
issue 6: Językoznawstwo
69-92
PL
Przedmiotem niniejszej analizy są polisemiczne leksemy języka niemieckiego i polskiego oznaczające zwierzęta. Analiza kontrastywna dotyczy jedynie tych znaczeń, które stanowią metaforyczne rozszerzenia odnoszące się do ludzi. Bazują one na „asocjatywnych stereotypach” (Kilian 2005). Wyróżnione zostały trzy obszary odniesienia wartościowania danego określenia, mianowicie poziom umysłowy, zachowanie oraz wygląd / percepcja. Mogą się one w niektórych przypadkach zazębiać. Porównywane pary leksemów wykazują ekwiwalencję w różnym stopniu, łącznie z ekwiwalencją zerową, która najbardziej przemawia za asocjatywno-stereotypowym charakterem badanych znaczeń.
EN
The object of the present analysis are polysemous animal lexemes. Only meanings of lexemes are described and compared, which comprise metaphorical extensions referring to intellectual level, human behavior and appearance. These metaphorical extensions are based on „associative stereotypes” (Kilian 2005), i.e. on conventional, collective semantic features attributed to certain animal species, which are neither objective nor verifiable in terms of truth and falsity. The compared pairs of lexemes can be equivalent to different degrees, including the zero equivalence, which most of all denote the associative and stereotypical character of the examined meanings.
DE
Den Gegenstand des vorliegenden Beitrags bilden polyseme deutsche und polnische Tierbezeichnungen. Ihre metaphorischen Bedeutungen, wenn sie sich auf Personen beziehen und auf „assoziativen Stereotypen“ (Kilian 2005) beruhen, werden kontrastiv behandelt. Bei der Wertung der jeweiligen Lexeme werden drei Bezugsbereiche unterschieden: Intellekt, Verhalten und das Äußere. Diese Bereiche können sich überschneiden. Die verglichenen Lexempaare weisen unterschiedliche Äquivalenzstufen auf, darunter die Nulläquivalenz, die am stärksten für den assoziativ-stereotypen Charakter der analysierten Bedeutungen spricht.
6

Nazwy obiektów terenowych z Warmii i Mazur motywowane nazwami zwierząt

80%
Biolik M.
Prace Językoznawcze
|
2014
|
issue 16/4
17-32
EN
Ninety four local names from Warmia and Mazury are described in this article. All of them were created with use of animal names. They were created throughout the ages by Old Prussians, Germans and Poles who lived in the region. The names have been divided into three groups. The first one contains lost names, used during the interwar period. The second group contains names used during the interwar period and accounted for during terrain exploration in the end of the 20th century and in the beginning of the 21st century. The third group contains names used by the people who migrated to the region after the year 1945, not accounted for before that time. On the basis of the used names it can be said that the region was inhabited by forest animals such as: beavers, badgers, wild boars, deer, hedgehogs, moles, foxes, moose, mice, bears, lynxes, aurochs, wolves, hares and domesticated animals such as: bulls, mares, horses, cats, goats, cows, sheep, pigs and oxen. The Old Prussian names account for aurochs and foxes. German and Polish names used after the year 1945 account for: foxes, badgers, wolves, bears, deer, beaver, cats, goats, oxen, hares and cows, horses, sheep and pigs. Microtoponyms used nowadays contain animal motives such as: beaver, badger, bull, wild boar, deer, hedgehog, mare, horse, cat, goat, cow, fox, moose, mouse. All analyzed names are the testimony of the past language and culture of the inhabitants of the region. They are the evidence of the bond formed by the man and environment.
7
Publication available in full text mode
Content available

Animal Names in Polish and Arabic

80%
Król I.
Polonica
|
2015
|
vol. 35
209-218
EN
The analysis of names of animals in Polish and Modern Standard Arabic shows that in both languages the most diverse names refer to domestic animals and game animals (the latter particularly in Polish). In both languages those names differentiate between animals in terms of sex, age, group organization and in case of Polish language also in terms of their functionality. These semantic categories are represented by lexical-semantic classes of names being both derivatives and separate lexemes (the latter mainly in case of farm animals).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.