Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 17

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  neokantyzm
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Aprioryzm I. Kanta a metoda transcendentalna oraz jej rozumienie i interpretacja w neokantyzmie szkoły marburskicj (H. Cohen, P. Natorp, R. Stammler)

100%
Pikuła Ł.
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL
|
2009
|
vol. 5
|
issue 1 Prawo
173-180
EN
The author of the present study is particularly interested in the a priori epistemology “shown” by the German philosopher, which is the heart of the transcendental method both for Kant and for the Marburg philosophers. In the context of Stammler’s philosophy of law it is essential first of all from the point of view of the structure of the a priori concept of law that presents the fundamental issue for the study of his formal philosophy of law.
2
Publication available in full text mode
Content available

Marburska filozofia krytyczna wobec psychologizmu

84%
Parszutowicz P.
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
|
2011
|
vol. 23
44-52
EN
The article discusses the position taken by the neokantian Marburg School against the epistemological claim of psychologism, which localized the ultimate source of knowledge and its proof of validity in psychological realm. Marburg School opposed strongly against psychologism to such an extent that 'antypsychologism' itself became one of the most prominent features of the 'Marburg School doctrine'. Antypsychologism served both as a negative point of reference for the transcendental method developed and practiced by the Marburg School, and as an exemplary determinant which distinguished that specific tradition from other neokantian schools. According to Cohen's, Natorp's and Cassirer's critique, psychologism conceived the whole problem of cognition in a very limited sense and reduced all the cognitive acts to the acts of consciousness; psychologism deemed it is necessary that all the cognitive acts have to be conscious, therefore treated consciousness as a necessary condition of all cognitive operations. Exponents of the Marburg School, most notably Ernst Cassirer, did not seek to get rid of psychology at any cost from the edifice of scientific knowledge, but simply to put is in its right place and to separate 'science of the contents' from the 'science of the forms' of knowledge. The latter was supposed to become a fundamental subject of interest for the critique of epistemology developed by the Marburg School as a strictly philosophical science. Its task was to deduce from any systematically developed domain of knowledge its logical structure and to show constitutive for the object of the given science pure cognitive functions, which are independent from the psycho-physiological constitution of the subject of cognition.
3
Content available remote

Ernst Cassierer i Nelson Goodman w kontekście teorii odbicia

84%
Kubalica T.
Diametros
|
2011
|
issue 30
13-28
PL
Celem artykułu jest porównanie koncepcji poznania Ernsta Cassirera i Nelsona Goodmana, których łączy odrzucenie idei poznania jako odbicia rzeczywistości i przyjęcie koncepcji przekształcania. Owo przekształcanie nie jest całkowitym przeciwieństwem odbicia, lecz jego poszerzeniem w taki sposób, że poznanie oznacza zarówno twórcze wytwarzanie, jak i odtwórcze odbicie. Tym samym zniesiona zostaje tradycyjna epistemologiczna dychotomia: konstruowanie – odkrywanie. Wspólną dla obu filozofów przesłankę stanowi odrzucenie prymatu faktów i danych zmysłowych, a konsekwencją poszerzonej koncepcji poznania jest zaś dla nich irrealistyczna koncepcja reprezentacji symbolicznej. W artykule omówiono najważniejsze podobieństwa i różnice w poglądach tych dwóch myślicieli.
EN
The article elucidates and compares Ernst Cassirer's and Nelson Goodman's positions on the problem of cognition. They agree in rejecting the theory of reflection and accepting the concept of transformation. This transformation is not a total antithesis of reflection, but an extension of it: recognition means both creative production and imitative reflection. This eliminates the traditional epistemological dichotomy between constructing and discovering. The shared premise for both philosophers is the rejection of the primacy of facts and sense data, with the result that the extended concept of cognition becomes an irrealistic concept of symbolic representation. The article examines the most important similarities and differences in views of these two thinkers.
4
Publication available in full text mode
Content available

Wojciech HANUSZKIEWICZ, Filozofia Hermanna Cohena w perspektywie sporu o jedność metody transcendentalnej

84%
Hanuszkiewicz W., Blandzi S.
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
|
2011
|
vol. 1
|
issue 2
377-378
5
Publication available in full text mode
Content available

Filozoficzna zawartość marksizmu. Przyczynek do polskich lektur teoretycznych pism Maxa Adlera

84%
Czardybon B.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2011
|
issue 1
6
Publication available in full text mode
Content available

Na drodze do Bogoludzkiego uzasadnienia kultury: S.L. Frank a neokantyzm

84%
Miroshnychenko V.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2011
|
issue 1
7
Publication available in full text mode
Content available

Adam Wiegner wobec zagadnienia poznawczego w oświetleniu Leonarda Nelsona

84%
Kubalica T.
Folia Philosophica
|
2017
|
vol. 38
EN
The subject of the article is the influence of the broadly understood NeoKantianism on the assimilating of Kantians ideas of critical philosophy (critical method) in Poland. I would like to present a philosophical and historical reflection on the dissertation of professor of University of Poznan Adam Wiegner (1889-1967), entitled Zagadnienie poznawcze w oświetleniu L. Nelsona (Problem of Knowledge in the Light of L. Nelson, 1925), in which he undertook a critical analysis of Nelson’s problem of impossibility of the theory of knowledge and possibilities of the metaphysics. The main aim of the article is to present the Neo-Kantians (as well as the Neo-Friesians) context of the above-mentioned Wiegners dissertation and to reflect on the reception of Nelson’s thoughts in Poznań. I would like to show that, contrary to the schematic simplification, Neo-Kantian thought had a significant influence on the shape of philosophy in Poland.
PL
Przedmiotem artykułu jest wpływ szeroko rozumianego ruchu neokantowskiego na przyswojenie kantowskich idei filozofii krytycznej (metody krytycznej) w Polsce. Pragnę zaprezentować filozoficzno-historyczną refleksję nad rozprawą przedwojennego docenta i powojennego profesora Uniwersytetu w Poznaniu Adama Wiegnera (1889–1967) pod tytułem Zagadnienie poznawcze w oświetleniu L. Nelsona (1925), w której podjął on próbę krytycznej analizy Nelsonowskiego problemu niemożliwości teorii poznania oraz możliwości metafizyki. Głównym celem artykułu jest przedstawienie neokantowskiego (a także neofriesjańskiego) kontekstu wspomnianej rozprawy Wiegnera oraz podjęcie refleksji nad poznańskim wątkiem recepcji myśli Leonarda Nelsona w Polsce. Chciałbym wykazać, że wbrew schematycznym uproszczeniom myśl neokantowska miała istotny wpływ na kształt filozofii w Polsce.
8
Publication available in full text mode
Content available

Kantowskie ugruntowanie podstaw filozofii Stefana Brzozowskiego. Krytyka problemu systematyczności

84%
Witkowska N.
Folia Philosophica
|
2018
|
vol. 39
EN
The article focuses on the presentation of Kantian sources in Stanisław Brzozowski’s philosophy, who was an outstanding philosopher, writer, and critic. Due to the value of his work, appreciated for over a hundred years by both domestic and foreign researchers, in the article, I emphasize the issue related to the proper conduct of the analysis of its activities. I also point out the most frequent errors that lead to interpretative contradictions within the philosophical reflection that Stanisław Brzozowski created.
PL
Niniejszy artykuł koncentruje się na przedstawieniu kantowskich źródeł filozofii Stanisława Brzozowskiego, wybitnego filozofa, literata oraz krytyka. Ze wzgledu na wartość jego pracy, docenianej od ponad stu lat przez zarówno krajowych jak i zagranicznych badaczy, w artykule podkreślam kwestię związaną z właściwym prowadzeniem analizy jego działalności. Wskazuję również na najczęstrze błędy, które prowadzą do sprzeczności interpretacyjnych w ramach namysłu filozoficznego, jaki stworzył Stanisław Brzozowski.
9
Content available remote

Podmiotowość w neokantyzmie

84%
Czarnocka M.
Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
|
2015
|
vol. 3
119-139
PL
W tekście analizuję neokantowskie poglądy w kwestii podmiotowości poznawczej, skupiając uwagę na relewantnych konstrukcjach Heinricha Rickerta (podmiot wartościujący oraz podmiot epistemologiczny), Bruno Baucha (podmiot właściwy – principium), Hermanna Cohena (logiczny zastępnik wiążący zasady myślenia, metody i procedury poznawcze) oraz Paula Natorpa wykluczenie podmiotowości. Stosunek neokantystów do podmiotowości jest określany przez trzy ich główne metatezy: antypsychologizm, obiektywizm oraz fundamentalizm epistemologiczny. Pokazuję, że neokantyzm dokonał destrukcji kategorii podmiotowości, wypracował podstawy do filozofowania bez pojęcia podmiotu, zainicjował metafilozoficzną zmianę do paradygmatu lingwistycznego. Aktualizując koncepcję Kanta neokantyści doprowadzili do porzucenia jej podstaw – poprzez przyjęcie aksjomatu głoszącego, iż wiedzę obiektywną jest w stanie uzyskać tylko niesubiektywny podmiot.
EN
The paper analyses Neo-Kantianism views on cognitive subjectivity: constructions by Heinrich Rickert (valuing subject and epistemological subject), by Bruno Bauch (proper subject – principium), by Hermann Cohen (a logical substitution linking rules of thinking, methods and cognitive procedures) and Paul Natorp’s exclusion of subjectivity. The Neo-Kantianism conceptions of subjectivity are determined by the Neo-Kantianism metatheses: anti-psychologism, objectivism, and epistemological fundamentalism. It is demonstrated that Neo-Kantianism elaborated a foundation to philosophize without the category of subject, and initiated the metaphilosophical transformation to the linguistic paradigm. The basis of this change holds that only the objective subject is able to acquire objective knowledge.
10
Publication available in full text mode
Content available

Ja – ty – dzieło jako źródło poznania. Między neokantyzmem a hermeneutyką: Cassirer i Ricoeur

84%
Węgrzyn M.
|
2020
|
vol. 50
|
issue 3
19-43
EN
An attempt to compare the epistemological positions of two thinkers coming from different philosophical traditions requires turning to the sources of both philosophical programs. This will allow us to reveal the common and differentiating features of the described projects. On the one hand, we have Cassirer, the heir to neo-Kantianism and the creator of symbolism, on the other, we are rooted in the tradition of reflective philosophy and phenomenological hermeneutics, Ricoeur. Despite many differences in epistemological assumptions, we can find similar positions in both philosophers. The concurrence of the three Cassirerow base phenomena with three hermeneutic horizons manifests itself - as we will try to demonstrate - in the concept of the Work. The hermeneutic intuition of Cassirer turns into Ricoeur's reflection on self-understanding in the face of a work that affects our perception of the world and thinking about ourselves.In the article, we will consider how the contemporary philosophy of culture developed by Cassirer is taken up by contemporary hermeneutics. Is the convergence of the three base phenomena with the three horizons that combine with each other in the process of interpretation in the juxtaposition of the philosophy of culture with contemporary hermeneutics? Do we have the right to compare Cassirerow's base phenomena, I - You -Work is with hermeneutic communication which is presented on the line Author (Creator) -Text (Work) - Reader (Receiver)?
11
Publication available in full text mode
Content available

An existential conception of culture

67%
Bowler M.
Studia Philosophiae Christianae
|
2013
|
vol. 49
|
issue 4
9-24
EN
This paper articulates an existential conception of culture using as an analogy the existential conception of science as formulated by Heidegger. As with the existential conception of science, the existential conception of culture corresponds to a mode of existence of Dasein. This distinguishes the existential conception of culture from other prevalent notions of culture that view culture as present-at-hand or ready-to-hand. However culture is not simply a mode of Dasein’s existence.It is a mode of existence that discloses that very mode of existence. More precisely, in culture Dasein discloses its very being by concretely working it out. Moreover, it is argued that the task of culture is to exist in such a way that one realizes values in an uncommon manner.
12
Publication available in full text mode
Content available

Systemowa recepcja Kanta w myśli współczesnego rosyjskiego filozofa Leonarda A. Kalinnikowa

67%
Bilyi P.
|
2020
|
vol. 43
|
issue 1
EN
The purpose of this article is to present the views of the Russian philosopher Leonard Alexandrovich Kalinnikov on Kant’s philosophy. This article demonstrates one of the important aspects thinks Kaliningrad resident, namely the rules interpretation system of Kant. The article consists of three parts, the first presents a brief biography of the Russian thinker, the second presents ten rules, without which the thoughts of Kalinnikov can not do any decent system researcher Kant, the third contains conclusions.This reception is based on an earlier esoteric-teleological assumption about the whole system. Kant’s System, according to Kalinnikov, must be reconstructed and presented on the basis of three Critiques, which organically contain internal rules for their interpretation. As a final of the nine principles of interpretation, Kalinnikov proposes one universal principle of the unity of the world. This principle consists in the monistic reading of the question about human, which is intended to encapsulate the system in its entirety as a world of phenomena, things-in-themselves, and their human mediator.
PL
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie poglądów rosyjskiego filozofa Leonarda Aleksandrowicza Kalinnikowa na temat filozofii Kanta. W artykule tym pokazany zostanie jeden z najistotniejszych aspektów myśli kaliningradczyka, a mianowicie - postulowane przez niego - zasady interpretacji (princypy interpritacyi) systemu Kanta. Artykuł składa się z trzech części, w pierwszej przedstawiona zostaje krótka biografia rosyjskiego myśliciela, w drugiej są zaprezentowane dziesięć zasad, bez których w myśl Kalinnikowa nie może obejść się żaden porządny systemowy badacz Kanta, trzecia zawiera wnioski.
13
Publication available in full text mode
Content available

Miejsce krytycznej filozofii Immanuela Kanta i neokantyzmu Hermanna Cohena w refleksji Stanisława Leopolda Brzozowskiego

67%
Musioł A. A.
Folia Philosophica
|
2018
|
vol. 40
EN
In the article, I want to describe the place of Immanuel Kant and Hermann Cohen’s Neo-Kantianism in the thought of Stanisław L. Brzozowski philosophy. So the critical image of philosophy is showing the project of Kant, so the concept of Cohen is - how Brzozowski thinks - with an expression of truly independent reflection. In the system of Cohen, author Legenda Młodej Polski…, a tendency to intellectual initiative free from positivist and modernist restrictions notices. How the history of philosophy is showing, both favored German classics of transcendental method, freedoms treat the criticism as a contemporary concept and innovative original thought. Meanwhile, for Brzozowski, criticism is an opportunity for including the philosophy of Kant into the form of the summons to the creative bravery, and it all at the same time is also Marburg doctrine, in accordance which is an existence missing apart from becoming eternal and ceaseless (eternal fieri).
PL
W artykule dokonuję próby wskazania miejsca jakie w filozofii Stanisława L. Brzozowskiego zajmuje myśl Immanuela Kanta oraz neokantowski system Hermanna Cohena. O ile krytyczny obraz filozofii przedstawia, wedle polskiego myśliciela, projekt Kanta, o tyle koncepcja Cohena jest wyrazem w pełni samodzielnej i niezależnej refleksji. W systemie Cohena, autor Legendy Młodej Polski. Studiów o strukturze duszy kulturalnej, dostrzega skłonność do intelektualnej inicjatywy wolnej od pozytywistyczno-modernistycznych ograniczeń. Jak pokazuje historia filozofii, obydwaj wyróżnieni niemieccy klasycy metody transcendentalnej, traktują krytycyzm jako współczesną koncepcję wolności i odkrywczej, nieszablonowej myśli. Tymczasem dla Brzozowskiego krytycyzm jest sposobnością do ujęcia filozofii Kanta w formę wezwania do twórczego męstwa, a zarazem jest także marburskim postulatem, w myśl którego nie ma bytu poza wiecznym i nieustannym stawaniem się.
14

Spór o metodę w filozofii przełomu XIX i XX wieku

67%
Noras A. J.
Folia Philosophica
|
2011
|
vol. 29
111-151
EN
The starting point of the analysis provided in this paper is a discussion of how philosophical method is understood by Leonard Nelson who draws upon the lines of Jakob Friedrich Fries. From this perspective Nelson points out two ways of argumentation, two methods or standpoints: metaphysical and anthropological, objective-one and subjective-one, critical and genetic, epistemological and psychological or transcendental and psychological. These distinctions find their justification in concepts by philosophers with which Nelson polimicizes defending Fries’ standpoint: Kuno Fischer, Paul Natorp, Wilhelm Windelband, Carl Stumpf and Max Scheler. On the ground of analysis of their conceptions Nelson argues that admittedly they follow Kant, yet Kant — unlike Fries — has not included the psychological aspect of cognition.
DE
Der Ausgangspunkt für diese Erwägungen ist die philosophische Methode von Leonard Nelson, der in seiner Philosophie an Jakob Friedrich Fries anknüpft. Aus dieser Perspektive bestätigt er das Vorhandensein von zwei Hauptmethoden der Argumentation. Es sind: metaphysische und anthropologische, objektive und subjektive, kritische und genetische, erkenntnistheoretische und psychologische oder transzendentale und psychologische Methoden. Solche Unterscheidungen haben ihre Berechtigung in der Lehre von den Philosophen, gegen welche Nelson, den Standpunkt von Fries verteidigend, polemisiert. Zu diesen Denkern gehören: Kuno Fischer, Paul Natorp, Wilhelm Windelband, Carl Stumpf und Max Scheler. Nelson analysiert ihre Lehren angesichts der genannten Methoden und kommt zur Überzeugung, dass sie zwar in die Fußtapfen von Kant treten, doch im Gegensatz zu Fries die psychologische Seite der Erkenntnis nicht in Rücksicht nehmen.
15
Publication available in full text mode
Content available

Kilka uwag na temat rosyjskiego neokantyzmu

59%
Biełow W. N.
Kultura i Wartości
|
2013
|
issue 7
DE
Der Artikel setzt sich zum Ziel, den russischen Neukantianismus zu analysieren und seine Eigen-tümlichkeit zu erfassen. Sie entstammt der kulturellen und historischer Eigenart der russischen Philoso-phie. Die Stufen und das Eigentümliche des russischen Neukantianismus werden am Beispiel der Entwür-fe von A. I. WWedenskij, B.V. Jakowenko und V. E. Sesemann untersucht.  
EN
The article is devoted to the analysis of the development of neokantianism in Russia. In particular, the paper attempts to pinpoint the originality of Russian neokantianism, which - as the present author posits and contextualises – stems from the cultural and historical peculiarities of the formation of the Russian philosophical thought. The stages and specific character of the development of Russian neokantianism are discussed on the basis of the philosophical ideas and intellectual concepts of A. I. Vvedenskij, B. V. Jakovenko, and V. E. Sesemann.
PL
Celem artykułu jest analiza rosyjskiego neokantyzmu, zmierzająca do uchwycenia jego oryginalności. Bierze się ona z kulturowej i historycznej specyfiki rosyjskiej myśli filozoficznej. Etapy i swoistość rosyjskiego neokantyzmu są analizowane na przykładzie koncepcji A. I. Wwiedienskiego, B. W.. Jakowenki oraz W.. E. Sezemana.
16
Content available remote

Znajomość postaci i idei rosyjskiego neokantyzmu w Polsce

59%
Czardybon B., Biełow W. N.
Diametros
|
2017
|
issue 52
1-22
PL
Artykuł traktuje o głównych kierunkach badań nad rosyjskim neokantyzmem w Polsce. Jakkolwiek ilość i jakość badań nad dziejami rosyjskiego neokantyzmu nie może jeszcze równać się z badaniami w zakresie historii neokantyzmu niemieckiego, to sytuacja staje się tutaj coraz lepsza. Autorzy artykułu konstatują niezaprzeczalny postęp badań nad rosyjskim neokantyzmem w Polsce w ostatnich latach: pojawiają się monografie, artykuły, prace zbiorowe, projekty naukowe poświęcone postaciom i tematom związanym z historią rosyjskiego neokantyzmu. Autorzy uważają za płodny heurystycznie pogląd A. Norasa o ewolucji neokantyzmu w postneokantyzm. Jako jedną z głównych cech takiego rozwoju zakłada się ontologizację procesu poznania. Ten typowy dla rosyjskiego neokantyzmu, w szczególności dla S. Hessena, W. Sezemana, B. Jakowienki, „zwrot ontologiczny” z jednej strony stanowi wyróżnik całej filozofii rosyjskiej, a z drugiej zbliża filozoficzne próby rosyjskich neokantystów do koncepcji twórcy „nowej ontologii”, N. Hartmanna.
EN
The article deals with the main tendencies in the studies of Russian neo-Kantianism in Poland. Although the number and quality of research in the history of Russian neo-Kantianism still cannot be equated with those of the history of German neo-Kantianism, the situation of these studies is constantly changing for the better. The authors mark the undeniable progress in the studies of Russian neo-Kantianism in Poland in the recent years: there are monographs, articles, collections, research projects on particular thinkers or themes related to the history of Russian neo-Kantianism. The authors consider A. Noras’s idea of the development of neo-Kantianism into post-neo-Kantianism rather heuristic. One of the main features of this development is the ontologization of the cognitive process. This “ontological turn”, typical of Russian neo-Kantianism, in particular as represented by S. Hessen, V. Sesemann, B. Jakovenko, is, on the one hand, the hallmark of the entire Russian philosophy and, on the other, it brings together the philosophical efforts of Russian neo-Kantians and the conception of the author of the “new ontology” – N. Hartmann.
17
Publication available in full text mode
Content available

Hans Wagner jako neoneokantysta

51%
Pietras A.
Folia Philosophica
|
2018
|
vol. 39
EN
The aim of the paper is to briefly present the philosophy of Hans Wagner (1917-2000) as belonging to the last phase of the development of the German transcendental philosophy. Hans Wagner’s philosophy is presented as an attempt to synthesize earlier positions developed on the basis of this tradition, namely the synthesis of: (a) neo-Kantianism with post-neo-Kantianism, (b) Kant's philosophy with Hegel's philosophy, (c) neo-Kantian transcendentalism with Husserl's transcendentalism, (d) the philosophy of transcendental subject (Kant, neo-Kantianism, phenomenology) with the philosophy of empirical subject (Hönigswald, Heidegger, Sartre). The main theoretical figure of Hans Wagner’s philosophy is the problem of two aspects of human thinking: its absoluteness and finiteness. According to Wagner development of the philosophical reflection, which we can observe on the example of the evolution of - originating from Kant - transcendental philosophy, leads to an explanation of the possibility to reconcile these two aspects of human thinking, and thus to answer the very question: how is it possible that our thinking can be both absolute and finished, and what are the consequences of this fact for the status of all cultural products of human thinking, such as: science, morality or law.
PL
Celem artykułu jest krótkie przedstawienie filozofii Hansa Wagnera (1917-2000) jako należącej do ostatniej fazy rozwoju tradycji niemieckiej filozofii transcendentalnej. Filozofia Wagnera przedstawiona zostaje jako próba syntezy wcześniejszych stanowisk rozwiniętych na gruncie tej tradycji, a mianowicie jako synteza: (a) neokantyzmu z postneokantyzmem, (b) filozofii Kanta z filozofią Hegla, (c) transcendentalizmu neokantystów z transcendentalizmem Husserla, (d) filozofii podmiotu transcendentalnego (Kant, neokantyzm, fenomenologia) z filozofią podmiotu konkretnego (Hönigswald, Heidegger, Sartre). Podstawową figurę teoretyczną filozofii Hansa Wagnera stanowi problem dwuaspektowości myślenia ludzkiego: jego absolutności i skończoność zarazem. Zdaniem Wagnera rozwój refleksji filozoficznej, który obserwujemy na przykładzie ewolucji pochodzącej od Kanta tradycji filozofii transcendentalnej, prowadzi do wyjaśnienia możliwości pogodzenia tych dwóch aspektów ludzkiego myślenia, a więc do odpowiedzi na pytanie: jak to możliwe, że nasze myślenie może być jednocześnie absolutne i skończone, a także – jakie są tego konsekwencje dla statusu wszystkich kulturowych wytworów ludzkiego myślenia, takich jak: nauka, moralność czy prawo. 
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.