Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 14

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  niderlandzki
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

De invoeging van de glijklanken [j] en [w] als poging tot spanningimitatie bij de uitspraak van de Nederlandse klinkers [e], [y] en [o] door Poolstalige leerders

100%
Czerwonka-Wajda Z.
Roczniki Humanistyczne
|
2020
|
vol. 68
|
issue 5
155-167
NL
In de tekst wordt de uitspraak van de Nederlandse klinkers [e], [y] en [o] door Poolstalige leerders behandeld. Naast een simpele subsitutie van de Nederlandse gespannen klinker door een Poolse (ongespannen) klinker, kan regelmatig worden vastgesteld dat de Nederlandse klinker gerealiseerd wordt als een combinatie van de Poolse klinker en de glijklank [j] of [w]. Gedetailleerde analyse van de data toont dat de frequentie van klinker+glijklank combinaties verschillend is en dat de invoeging van de glijklank gekoppeld is aan het niveau van het Nederlands (ze begint op A2-niveau). De glijklankinvoeging kan derhalve worden gezien als een poging om de spanning van de Nederlandse klinker te imiteren (spanning is geen distinctief kenmerk in het Pools), wat van de ontwikkeling van auditieve en articulatorische vaardigheden getuigt.
EN
The paper addresses the problem of the pronunciation of [e], [o] and [y] by Polish learners of Dutch. Next to a simple substitution of the three tense Dutch vowels by (lax) Polish vowels it can frequently be noted that an extra glide [j] or [w] is being added after the Polish vowel. The detailed analysis reveals that frequency of the vowel+glide combination differs and that the epenthesis of glides is correlated with learners’ level of Dutch (it starts around the A2 level). Adding the glide may therefore be seen as an attempt to imitate tension (as tension is not a distinctive feature in Polish) and proof of development of perception and pronunciation skills.
PL
Wprowadzenie półsamogłosek [j] i [w] jako próby realizacji pronuncjacji niderlandzkich samogłosek [e], [y] oraz [o] przez polskich studentów W artykule został poruszony problem wymowy niderlandzkich samogłosek [e], [o] i [y] przez osoby polskojęzyczne. Obok prostego zastąpienia danej niderlandzkiej napiętej samogłoski polską samogłoską regularnie pojawia się forma kombinowana z dodatkową półsamogłoską [j] lub [w] realizowaną po polskiej samogłosce. Szczegółowa analiza wskazuje, że poszczególne połączenia samogłoska+półsamogłoska mają różną frekwencję oraz że pojawiają się częściej wraz ze wzrastającym poziomem języka niderlandzkiego (od poziomu A2). Dodanie półsamogłoski można więc uważać za próbę imitacji napięcia (które nie jest w języku polskim cechą dystynktywną) i znak rozwijającej się sprawności audytywnej i artykulacyjnej.   In de tekst wordt de uitspraak van de Nederlandse klinkers [e], [y] en [o] door Poolstalige leerders behandeld. Naast een simpele subsitutie van de Nederlandse gespannen klinker door een Poolse (ongespannen) klinker, kan regelmatig worden vastgesteld dat de Nederlandse klinker gerealiseerd wordt als een combinatie van de Poolse klinker en de glijklank [j] of [w]. Gedetailleerde analyse van de data toont dat de frequentie van klinker+glijklank combinaties verschillend is en dat de invoeging van de glijklank gekoppeld is aan het niveau van het Nederlands (ze begint op A2-niveau). De glijklankinvoeging kan derhalve worden gezien als een poging om de spanning van de Nederlandse klinker te imiteren (spanning is geen distinctief kenmerk in het Pools), wat van de ontwikkeling van auditieve en articulatorische vaardigheden getuigt.
2

Vertalen van medische teksten vanuit het Nederlands naar het Japans: De eerste stappen

81%
Joby C.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
95-105
PL
Jak powszechnie wiadomo, Holendrzy byli jedynymi ludźmi z Zachodu, którym w latach 1639–1854 wolno było prowadzić handel z Japonią. W XVIII i XIX wieku z niderlandzkiego na japoński przetłumaczono około tysiąca książek o różnorodnej tematyce naukowej. Niniejszy artykuł nawiązuje do pierwszych okresów w tej historii i wykorzystuje źródła pierwotne, aby postawić szereg pytań badawczych i znaleźć na nie odpowiedź: jaki był język źródłowy i język docelowy pierwszych przekładów i w jaki sposób pracowali tłumacze? Dalej artykuł umieszcza tę historię w szerszym kontekście, aby ocenić, w jakim stopniu przykłady zmieniają nasze wyobrażenie o tym, czym jest tłumaczenie, i jak historia ta odnosi się do prac Itamara Ewen-Zohara nad polisystemami. Podsumowując, artykuł ten prezentuje interesujące studium przypadku pierwszej fazy procesu przekładu między dwoma językami, które wcześniej nie miały ze sobą żadnego kontaktu.
EN
As is well known, the Dutch were the only Westerners who were permitted to trade with Japan between 1639 and 1854. However, the Dutch imported not only goods, but also books, including many that dealt with scientific subjects. During the eighteenth and nineteenth centuries, about a thousand books dealing with different scientific subjects were translated from Dutch to Japanese. This article goes back to the first episodes in this story and uses primary sources to try and answer a number of research questions: what were the source and target language of the first translations and how did the translators go about their work? Furthermore, the article places this story within a wider research context in order to assess whether the examples presented change our idea of what translation is and how this story relates to the work on polysystems by Itamar Even-Zohar. To sum up, this article offers an interesting case study in the first phase of translating between two languages that previously not had any contact.
NL
Zoals bekend waren de Nederlanders de enige westerlingen die tussen 1639 en 1854 met Japan mochten handelen. In de 18e en 19e eeuw werden ongeveer duizend boeken over verschillende wetenschappelijke onderwerpen vanuit het Nederlands in het Japans vertaald. Dit artikel gaat terug naar de eerste periodes in deze geschiedenis en gebruikt primaire bronnen om een reeks wetenschappelijke vragen op te werpen en te beantwoorden: welke waren de bron- en doeltaal van die eerste vertalingen en hoe pakten de vertalers hun werk aan? Voorts plaatst het artikel dit verhaal in een bredere context om te beoordelen in hoeverre de voorbeelden ons idee over wat vertalen eigenlijk is veranderen en hoe deze geschiedenis gerelateerd is aan het werk over polysystemen van Itamar Even-Zohar. Samenvattend biedt dit artikel een interessante case study over de eerste fase van vertalen tussen twee talen die eerder geen contact met elkaar hebben gehad.
3
Publication available in full text mode
Content available

Aviation Dutch? Próba definicji

81%
Karpiński J.
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
|
2015
|
issue 15
21-31
EN
At present, air travel is on the increase. People spend more and more time at airports and on airplanes, which have become one of the fastest and most important means of transport in today’s world. Although English is the language of aviation, one can communicate at airports and on planes also in (almost) every other language. In this paper attention is directed to the Dutch language of aviation, which has not yet been the subject of linguistic research. Is it possible to speak, as it is the case with Aviation English, about Aviation Dutch? The main issue raised in this paper is an attempt to give a definition of Aviation Dutch and to present its specific characteristics that distinguish it from other languages for special purposes.
4

De fantastische jeugdliteratuur in vertaling: De vertaling van De brief voor de koning van Tonke Dragt in het Pools

81%
Lipnicka M.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
275-291
PL
W ostatnich latach wzrosła popularność literatury dziecięcej i młodzieżowej, szczególnie literatury fantastycznej. Również liczba tłumaczeń tego rodzaju książek wciąż rośnie. Świat fantasy opisany w tym gatunku ma także własne „realia”, które można tłumaczyć na różne sposoby. Te fantastyczne „specyficzne dla kultury” elementy mogą mieć również odniesienie do realnej kultury lub okresu kulturowo-historycznego, nawet jeśli te konotacje nie zawsze są widoczne od razu. Tłumacze stosują różne strategie tłumaczeniowe, takie jak kopiowanie, zastępowanie, tłumaczenie (dosłownie lub nie) lub różne modyfikacje. Strategie te zostały również wykorzystane w polskim tłumaczeniu Listu dla króla Tonke Dragt, które ukazało się w 2017 r. Jest to jedna z najbardziej znanych holenderskich książek dla dzieci. W 2004 r. książkę wyróżniono nagrodą specjalną: Griffel der Griffels — za najlepszą książkę od 1955 r. Analiza w artykule skupia się na tłumaczeniu nazw własnych i wybranych nazw zwyczajowych oraz innych realiach tego quasi-średniowiecznego świata fantasy.
EN
In recent years the popularity of children’s and youth literature has increased, especially the fantastic literature. Also the number of translations of this kind of books is still growing. The fantasy worlds described in this genre also have their own ‘realia,’ which can be translated in different ways. That fantastic ‘culture-specific’ elements can also be linked to a real culture or cultural-historical period, even if the connotations are not always immediately visible. The translators use different translation strategies such as copy, replacement, translation (literally or not) or different modifications. These strategies were also used in the Polish translation of The letter for the king (Tonke Dragt) which has appeared in 2017. This is one of the most famous Dutch children’s books. In 2004 it was awarded with a special prize: Griffel der Griffels—for the very best book from 1955 onwards. The analysis in the article focused on the translation of proper names and some selected common names and other realia of that quasi-medieval fantasy world.
NL
In de afgelopen jaren is de populariteit van kinder- en jeugdliteratuur toegenomen, vooral van fantastische literatuur. Ook het aantal vertalingen van dit soort boeken groeit nog steeds. De fantasiewerelden die in dit genre worden beschreven, hebben ook hun eigen ‘realia’, die op verschillende manieren kunnen worden vertaald. Die fantastische ‘cultuurspecifieke’ elementen kunnen ook worden gekoppeld aan een echte cultuur- of cultuurhistorische periode, ook al zijn de connotaties niet altijd direct zichtbaar. Vertalers gebruiken verschillende vertaalstrategieën zoals calque, vervangen, vertalen (letterlijk of niet) of verschillende adaptaties. Deze strategieën werden ook gebruikt in de Poolse vertaling van De brief voor de koning (Tonke Dragt) die in 2017 verscheen. Dit is een van de bekendste Nederlandse kinderboeken. In 2004 ontving het een speciale prijs: Griffel der Griffels voor het allerbeste boek uit 1955. De analyse in het artikel concentreert zich op de vertaling van eigennamen, enkele algemene namen en andere realiteiten van die quasi-middeleeuwse fantasiewereld.
5

De beperkingen van de audiovisuele omgeving en hun invloed op ondertitelen in Nederlands-Tsjechische context

81%
van der Horst P.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
225-239
PL
Niniejszy artykuł analizuje tworzenie napisów jako formy tłumaczenia, a dokładniej ograniczenia audiowizualne, które są nakładane na proces tworzenia napisów. Po omówieniu niektórych najważniejszych ograniczeń technicznych środowiska audiowizualnego przedstawiono taksonomię strategii tłumaczeniowych, jakie tłumacz napisów może wykorzystywać, aby skutecznie poradzić sobie z wyżej wymienionymi ograniczeniami. Taksonomia została następnie umieszczona w kontekście niderlandzko-czeskim i zilustrowana przykładami na podstawie dwóch filmów: niderlandzkiego filmu pt. „Czarna Księga” (Zwartboek) z czeskimi napisami oraz czeskiego filmu pt. „Obsługiwałem angielskiego króla” (Obsluhoval jsem anglického krále) z napisami niderlandzkimi. Przykłady te umożliwiają wgląd w praktyczne zastosowanie wspomnianych strategii tłumaczeniowych i pokazują, w jaki sposób tłumacz napisów poradził sobie z ograniczeniami środowiska audiowizualnego.
EN
This contribution explores subtitling as a form of translation, and more specifically the constraints of the audiovisual environment, which are imposed on the process of subtitling. After a discussion of some of the most important technical constraints of the audiovisual environment a taxonomy of translation strategies is presented, which the translator-subtitler can apply to effectively deal with the aforementioned constraints. This taxonomy is subsequently placed in a Czech-Dutch context and illustrated by examples from the Czech subtitled edition of the Dutch movie Zwartboek and the Dutch subtitled version of the Czech movie Obsluhoval jsem anglického krále (I served the king of England). These examples will provide insight in the practical application of the mentioned translation strategies and show in which way the translator-subtitler has dealt with the constraints of the audiovisual environment.
NL
Deze bijdrage onderzoekt ondertiteling als een vertaalvorm, en meer specifiek de beperkingen van de audiovisuele omgeving die worden opgelegd aan het ondertitelingsproces. Na bespreking van een aantal van de belangrijkste technische beperkingen van de audiovisuele omgeving wordt een taxonomie van vertaalstrategieën gepresenteerd die de vertaler-ondertitelaar kan toepassen om effectief om te gaan met de genoemde beperkingen. Deze taxonomie wordt vervolgens in een Tsjechisch-Nederlandse context geplaatst en geïllustreerd met voorbeelden uit de Tsjechisch ondertitelde editie van de Nederlandse film Zwartboek en de Nederlands ondertitelde versie van de Tsjechische film Obsluhoval jsem anglického krále (Ik diende de koning van Engeland). Deze voorbeelden zullen inzicht geven in de praktische toepassing van de genoemde vertaalstrategieën en aantonen op welke manier de vertaler-ondertitelaar met de beperkingen van de audiovisuele omgeving is omgegaan.
6

Van wafel naar vafla: Een cartografie van Nederlandse leenwoorden in het Bulgaars

81%
Velikov K.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
115-123
NL
Het aantal Nederlandse leenwoorden in Bulgaars is relatief groot, maar door de historische ontwikkelingen en grote geografische afstand hebben beide taalregio’s door de eeuwen heen weinig rechtstreeks contact gehad. De meeste Nederlandse woorden zijn geleend via schriftelijk taalcontact, via een andere taal (met name Russisch, Frans, Duits en/of Engels), soms na een lange reis voordat ze uiteindelijk in het Bulgaars zijn terechtgekokomen. Door middel van deze talen hebben woorden uit het Afrikaans en andere niet-Europese talen ook Europa en het Bulgaars bereikt met name met behulp van het Nederlands als doorgeefluik. De Nederlandse leenwoorden in het Bulgaars behoren niet alleen tot het thema van de scheepvaart, zoals men tot voor kort heeft gesteld, maar betreffen bijna alle tweeëntwintig woordvelden die volgens Van der Sijs (2001, 78) “de volgorde waarin de mens en de mensheid de wereld leren en geleerd weten” beschrijven en op die manier het grote aanbod van Nederlandse ontleningen illustreren.
PL
Liczba niderlandzkich zapożyczeń w języku bułgarskim jest względnie duża, chociaż ze względu na uwarunkowania historyczne oraz dużą odległość geograficzną oba te regiony językowe miały niewielki bezpośredni kontakt na przestrzeni wieków. Większość niderlandzkich słów została zapożyczona przez kontakt pisemny za pośrednictwem innego języka (tj. rosyjskiego, francuskiego, niemieckiego i/lub angielskiego). Czasami dotarły one do języka bułgarskiego po długiej wędrówce. Za pomocą tych języków słowa z języka afrykanerskiego i innych pozaeuropejskich języków również dotarły do Europy oraz Bułgarii, a przyczynił się do tego w szczególności język niderlandzki. Niderlandzkie zapożyczenia w języku bułgarskim należą nie tylko do sfery żeglugi, jak do niedawna sądzono, a do 22 obszarów słownych. Nicoline van der Sijs (2001, 78) napisała: „the order in which the man and mankind learns the world and learned know”. Cytat ten ilustruje szeroką gamę niderlandzkich zapożyczeń.
EN
The number of Dutch loanwords in Bulgarian is relatively large, although due to historical developments and the large geographical distance the two language regions had little direct contact throughout the centuries. Most Dutch words are mostly borrowed via a written language contact, through another language (i.e. Russian, French, German and/or English), sometimes after a long ‘journey’ until they eventually end up in Bulgarian. By means of these languages words from Afrikaans and other non-European languages have also reached Europe and Bulgarian in particular with the help of Dutch as a conduit. The Dutch loanwords in Bulgarian belong not only to the sphere of shipping, as one has argued until recently, but almost to all the twenty-two word fields “the order in which the man and mankind learns the world and learned know” (2001, 78) described by Van der Sijs, illustrating the wide range of Dutch loans.
7

De gevolgen van de valentie van psych-verbs voor de woordvolgorde in het middenstuk

81%
Kijonková J.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
29-45
NL
Deze bijdrage is een samenvatting van mijn onderzoek naar de invloed van valentie van Nederlandse psych-verbs woorden op de woordvolgorde in het middenstuk van de Nederlandse zin. Sommige linguïsten hebben opgemerkt dat bepaalde werkwoorden het mogelijk maken het subject te plaatsen achter het direct of indirect object in het middenstuk van de zin, waardoor ze afwijken van de neiging om het subject voor het object te plaatsen. De meeste werkwoorden die op deze manier worden beschreven, worden psych-verbs of psychologische werkwoorden genoemd. Deze werkwoorden verwijzen naar een situatie waarin een levend wezen onderhevig is aan verandering van zijn psychologische toestand. Valentie wordt gedefinieerd als het vermogen van een werkwoord om een aantal elementen te binden teneinde een grammaticaal correcte zin te vormen. Valentie moet echter niet alleen bekeken worden vanuit syntactisch, maar ook vanuit semantisch oogpunt. Met andere woorden, ik ben niet alleen geïnteresseerd in het aantal elementen dat een werkwoord vereist maar ook in de semantische kenmerken van deze elementen, zoals bezieldheid, geaffecteerdheid, enz. In mijn onderzoek heb ik twintig psych-verbs geanalyseerd om uit te vinden welke aspecten van valentie de woordvolgorde van subject en object in het middenstuk kunnen beïnvloeden. De belangrijkste resultaten van de analyse worden in deze bijdrage weergegeven.
PL
Niniejszy artykuł jest podsumowaniem moich badań nad wpływem walencji tzw. psych-verbs („czasowników psychologicznych”) na szyk wyrazów podmiotu rzeczownikowego oraz dopełnienia rzeczownikowego w części środkowej zdania niderlandzkiego. Początek, środek i koniec zdania niderlandzkiego rządzą się ściśle określonymi prawami. Niektórzy językoznawcy zauważyli, że pewna grupa czasowników pozwala, aby podmiot stał za dopełnieniem w części środkowej zdania niderlandzkiego, co oznacza, że odbiegają one od tendencji umieszczania podmiotu rzeczownikowego przed dopełnieniem rzeczownikowym. Większość czasowników, które zachowują się w ten sposób, to tzw. psych-verbs. Czasowniki te odnoszą się do sytuacji, w której stan psychologiczny istoty żywej może być poddany zmianie. Walencja jest określana jako zdolność czasownika do połączenia danej liczby elementów w celu utworzenia zdania poprawnego gramatycznie. Walencja jednak nie może być postrzegana tylko z syntaktycznego punktu widzenia, ale również z semantycznego. Innymi słowy, nie interesuje nas wyłącznie liczba elementów, których czasownik wymaga, ale również semantyczne cechy tych elementów, takie jak np. ożywienie, usposobienie, itd. W badaniu zostało przeanalizowanych 20 psych-verbs, aby przekonać się, które aspekty walencji mogą wpływać na szyk podmiotu oraz dopełnienia rzeczownikowego w środkowej części zdania. Główne wyniki analizy przedstawione zostały w niniejszym artykule.
EN
This paper is a summary of my research on the influence of valency of Dutch psych-verbs on the word order of the nominal subject and nominal object in the middle field of the Dutch sentence. It’s been noted by some linguists that certain verbs allow for the subject to be placed behind the object in the middle field of the Dutch sentence, which means that they deviate from the tendency to place nominal subject before the nominal object. Most of the verbs described to behave in this manner are called psych-verbs or psychological verbs. These verbs refer to a situation in which an animate being can be subject to a change of their psychological state. Valency is defined as the ability of a verb to bind a number of elements in order to form a grammatically correct sentence. However, valency has to be seen not only from the syntactic, but also from the semantic point of view. In other words, I am not only interested in the number of elements a verb requires, but also in the semantic features of these elements such as animacy, affectedness etc. In my research I analyzed twenty psych-verbs to find out which aspects of valency can influence the word order of the nominal subject and nominal object in the middle field. The main results of the analysis are presented in this paper.
8

Vaktermen van vreemde afkomst in de Nederlandse huisartsenpraktijk

81%
Majewska E.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
81-94
PL
Artykuł zawiera przykłady terminów fachowych pochodzących z języków obcych, które są wykorzystywane w pracy holenderskiego lekarza rodzinnego. Lekarz rodzinny przyjmuje pacjentów, którzy przychodzą do niego z różnymi dolegliwościami. Artykuł ten zawiera nazwy różnych chorób, terminy anatomiczne, nazwy testów diagnostycznych, metod leczenia i lekarstw. Języki klasyczne, tj. łacina i greka, miały duży wpływ na współczesne słownictwo medyczne, a terminy fachowe zaczerpnięte z tych języków wciąż są w użyciu. Nie dotyczy to tylko zapożyczeń całych słów, lecz także ich fragmentów, prefiksów i sufiksów. Oprócz łaciny i greki w zbadanym materiale są obecne także zapożyczenia z języka angielskiego i francuskiego. Słownictwo zawiera różne typy słowotwórcze: słowa proste, złożenia, derywaty i terminy składające się z wielu wyrazów. W grupie złożeń wymienić należy także tzw. hybrydy, w których każdy człon pochodzi z innego języka. Ponadto słownictwo jest bogate w eponimy i akronimy.
EN
This article includes examples of specialist terms coming from foreign languages which are used in the practice of the Dutch family doctor. The family doctor examines patients who come to him with a complaint. This article comprises names of various diseases, anatomic terms, diagnostic tests, treatment methods and medicines. Classical languages, like Latin and Greek, have had a big influence on the modern medical vocabulary and they are still in use. Not only have the whole words been borrowed but also their parts, prefixes and suffixes. Apart from the Latin and Greek terms there are also borrowings from English and French in the collected examples. The vocabulary contains different types of the word-formation, like simple words, compounds, derivates and terms, which consist of more words. In the group of compounds there are the so-called hybrid forms, in which each part comes from a different language. Besides, this vocabulary is rich in eponyms and acronyms.
NL
Dit artikel geeft voorbeelden van specialistische termen uit vreemde talen die in de praktijk van de Nederlandse huisarts worden gebruikt. De huisarts onderzoekt patiënten die met een klacht naar hem toe komen. Het gaat om namen van verschillende ziekten, anatomische termen, diagnostische tests, behandelmethoden en medicijnen. De klassieke talen, het Latijn en het Grieks, hebben een grote invloed gehad op de moderne medische vocabulaire en zijn nog steeds in gebruik. Niet alleen hele woorden zijn ontleend, maar ook delen, voor- en achtervoegsels. Afgezien van de Latijnse en Griekse termen zijn er ook ontleningen aan het Engels en het Frans in de voorbeelden. Het vocabulaire bevat verschillende soorten woordvorming, zoals eenvoudige woorden, samenstellingen, afgeleide termen en termen, die uit meer woorden bestaan. In de groep van verbindingen zijn er de hybride vormen, waarin elk deel uit een andere taal komt. Bovendien is deze vocabulaire rijk aan eponiemen en acroniemen.
9

“Is het zo klaar als een klontje?” Over het vertalen van Nederlandse vaste vergelijkingen in het Tsjechisch

81%
Křížová K.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
169-181
PL
Niderlandzkie związki frazeologiczne, tak jak inne rodzaje idiomów, nie mogą być tłumaczone dosłownie. Zawsze należy brać pod uwagę specyficzny szerszy kontekst, w którym występują. Z drugiej strony tłumacze mogą czerpać korzyści ze stałej struktury składniowo-semantycznej porównań oraz z wielu podobieństw między językami w zakresie frazeologii. W niektórych przypadkach tłumacze mogą także inspirować się tłumaczeniami, które są częścią różnych korpusów równoległych. Niniejszy artykuł opisuje i charakteryzuje pokrótce niderlandzkie porównania, następnie prezentuje sposoby tłumaczenia tych wyrażeń na inne języki. System tłumaczeniowy w artykule ilustrowany jest przykładami niderlandzkich porównań i ich czeskich odpowiedników. Na koniec, w oparciu o fragmenty tekstów z korpusu równoległego InterCorp, zbadano sposób, w jaki zostały przetłumaczone niderlandzkie porównania przymiotnikowe w czeskich przekładach niderlandzkich tekstów literackich.
EN
The Dutch similes cannot—similarly to other types of idioms—be translated literally word by word. The specific, broader context in which they occur, must always be taken into account. On the other hand, the translators can benefit from the fixed syntactic-semantic structure of the similes and from the many similarities between languages in the field of phraseology. In various cases they can also get inspired by the translations that are part of the different parallel corpora. In this article the Dutch similes are briefly described and characterized. Then the possibilities are discussed how these specific idioms can be translated into other languages. This system is illustrated with several examples of the Dutch similes and their Czech equivalents. Finally, on the basis of the excerpts from the parallel corpus InterCorp, the way is investigated in which the Dutch adjective-based similes were translated in the Czech translations of Dutch literary texts.
NL
Nederlandse vaste vergelijkingen kunnen — net als andere typen idiomen — niet letterlijk woord voor woord worden vertaald. De specifieke, bredere context waarin ze voorkomen, moet altijd in aanmerking worden genomen. Aan de andere kant kunnen vertalers profiteren van de vaste syntactisch-semantische structuur van de vergelijkingen en van de vele overeenkomsten tussen talen op fraseologisch gebied. In verschillende gevallen kunnen ze zich ook laten inspireren door vertalingen die deel uitmaken van verschillende parallelle corpora. In dit artikel worden Nederlandse vergelijkingen kort beschreven en gekarakteriseerd. Vervolgens worden de mogelijkheden besproken om deze specifieke idiomen in andere talen te vertalen. Dit systeem wordt geïllustreerd aan de hand van verschillende voorbeelden van Nederlandse vergelijkingen en hun Tsjechische equivalenten. Ten slotte wordt op basis van fragmenten uit het parallelle corpus InterCorp de manier onderzocht waarop Nederlandse adjectivische vergelijkingen werden vertaald in Tsjechische vertalingen van Nederlandse literaire teksten.
10

Invloed van het Europees recht op de Nederlandse en Tsjechische rechtstaal: Een vergelijking

71%
Knap-Dlouhá P.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
139-154
NL
Het onderwerp van deze bijdrage is het belang van juridische vertaling in een meertalig Europa. Na het in kaart brengen van de kenmerken van juridische vertaling en juridische communicatie wordt aandacht besteed aan de specifieke situatie van de Europese Unie met het oog op meertaligheid en vertaaldiensten. Hoewel alle officiële talen van de Europese Unie op papier dezelfde status hebben, kijken we naar de echte situatie en vooral naar de vorming van zogenaamde “werktalen” en het gebruik ervan in de belangrijkste instellingen van de Europese Unie. Hierbij biedt de vergelijking van het officiële aantal brontalen in vertaling in 1997 en in 2013 en het aantal vertaalde pagina’s per doeltaal een interessant perspectief. De sterk dominante positie van Engels zal duidelijk zijn. Als casestudy wordt de positie onderzocht van twee minder gesproken Europese talen, het Nederlands en het Tsjechisch.
PL
Przedmiotem niniejszego artykułu jest znaczenie tłumaczenia prawniczego w wielojęzycznej Europie. Po scharakteryzowaniu specyfiki tłumaczeń prawniczych i komunikacji prawniczej autor artykułu koncentruje uwagę na specyficznej pozycji, jaką zajmuje Unia Europejska w kontekście wielojęzyczności i usług tłumaczeniowych. Chociaż oficjalnie wszystkie języki Unii Europejskiej mają ten sam status, autor artykułu bada faktyczną sytuację i podejmuje temat formowania się tzw. „working languages” używanych w najważniejszych instytucjach Unii Europejskiej. Ciekawą perspektywę badawczą daje autorowi porównanie oficjalnej liczby tłumaczonych w 1997 i 2013 roku języków źródłowych z liczbą przetłumaczonych stron na każdy język docelowy. Silnie dominująca pozycja języka angielskiego nie budzi zdziwienia. Autor bada pozycję dwóch europejskich języków niszowych, niderlandzkiego i czeskiego.
EN
The subject of the following contribution is the importance of legal translation in multilingual Europe. After mapping the characteristics of legal translation and legal communication, attention will be paid to the specific situation of the European Union in the context of multilingualism and translation services. Even though all the official languages of the European Union have the same status on paper, we will take a look at the real situation and especially at the forming of the so called “working languages” and the use of them in the most important institutions of the European Union. An interesting perspective will give us the comparison of the official amount of source languages in translation in 1997 and in 2013 and the amount of translated pages per target language. The strong dominating position of English will be obvious. As a case study, the position of two less spoken European languages, Dutch and Czech, is explored.
11

Diminutief als beleefdheidsstrategie: Een vergelijking tussen Nederland en Vlaanderen

71%
Wiercińska K.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
125-137
NL
Deze bijdrage wil aan de hand van een corpus van acht hedendaagse films uit België en Nederland (vier originele versies en vier die hun Nederlandse of Vlaamse remakes zijn) kijken naar het gebruik van diminutieven in beleefdheidsstrategieën in Nederland en Vlaanderen. Het corpusmateriaal toont een zichtbaar verschil in zowel kwantitatief (174 diminutieven in de Nederlandse films en 275 in de Belgische) en kwalitatief gebruik van diminutieven in Nederland en België. Naast de primaire functie heeft het verkleinwoord in beide variëteiten van het Nederlands een aantal pragmatische functies, maar het wordt in bepaalde contexten vaker gebruikt in België. Dit komt overeen met het gebruik van diminutieven in beleefdheidsstrategieën. Terwijl de Nederlanders en Vlamingen op een soortgelijke manier gebruik maken van positieve beleefdheidsstrategieën, is er in de negatieve strategieën een duidelijk verschil.
PL
Niniejszy artykuł skupia się użyciu zdrobnień w strategiach uprzejmościowych w Holandii oraz Flandrii, niderlandzkojęzycznej części Belgii. Na cele badania zestawiono korpus składający się z ośmiu belgijskich i holenderskich filmów, z których cztery są wersjami oryginalnymi, a cztery — ich holenderskim albo belgijskim remakiem. Materiał językowy z korpusu pokazuje, że w użyciu zdrobnień w Holandii i Flandrii istnieje zarówno różnica ilościowa (174 zdrobnienia w filmach holenderskich i 275 w belgijskich), jak i jakościowa. Choć w obu odmianach języka niderlandzkiego zdrobnienia, obok swojej podstawowej funkcji, pełnią również podobne funkcje pragmatyczne, to ich użycie w kilku z nich jest w Belgii większe niż w Holandii. To przekłada się też na użycie zdrobnień w strategiach uprzejmościowych. O ile Holendrzy i Flamandowie w podobny sposób stosują zdrobnienia w pozytywnych strategiach grzecznościowych, to w negatywnych można zauważyć dość wyraźne różnice.
EN
This paper, using a corpus of eight contemporary films from Belgium and the Netherlands (four original versions and four that are their Dutch or Flemish remakes), aims to look at the use of diminutives in politeness strategies in the Netherlands and in Flanders, the Dutch-speaking part of Belgium. The corpus material shows that there is a visible difference in both the quantitative (174 diminutives in the Dutch films and 275 in the Belgian ones) and qualitative use of diminutives in the Netherlands and in Belgium. Besides its primary function, the diminutive has several pragmatic functions in both varieties of Dutch, however it is more frequently used in certain contexts in Belgium. This corresponds with the use of diminutives in politeness strategies. While the Dutch and Flemish use diminutives in a similar way in positive politeness strategies, in the negative strategies, there is quite a clear difference.
12

De struikelblokken van de uitspraak van het Nederlands bij Tsjechische studenten

61%
Kostelecká M.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
83-93
NL
In de dissertatie De contrastieve beschrijving van de verzorgde uitspraak van het Nederlands en het Tsjechisch vanuit het perspectief van de Tsjechische spreker van het Nederlands wordt een vergelijkende beschrijving gegeven van de klanksystemen van Nederlands en Tsjechisch. In twee aparte hoofdstukken worden de klankinventarissen van de geanalyseerde talen onderzocht met het doel om verschillen en overeenkomsten te tonen. Eerst wordt de klinkerinventaris besproken en vervolgens die van de medeklinkers. Op basis van de theorie wordt een gedetailleerd overzicht gegeven van de mogelijke struikelblokken, dat wil zeggen van moeilijke klanken voor Tsjechische sprekers. In dit artikel analyseer ik opnames van twintig sprekers, allen studenten van het Nederlands van het eerste jaar BA tot het vijfde jaar MA, en ik kijk naar de uitspraak van klinkers en diftongen op basis van de opgenomen voorbeeldzinnen.
PL
W pracy doktorskiej De contrastieve beschrijving van de verzorgde uitspraak van het Nederlands en het Tsjechisch vanuit het perspectief van de Tsjechische spreker van het Nederlands (Kontrastywny opis poprawnej wymowy języka niderlandzkiego i czeskiego z perspektywy czeskiego mówiącego w języku niderlandzkim) systemy dźwiękowe języka niderlandzkiego i czeskiego poddano analizie porównawczej. Inwentarze fonemów języków czeskiego i niderlandzkiego zostały przedstawione w dwóch osobnych rozdziałach, aby pokazać zarówno podobieństwa, jak i różnice. W pierwszym rozdziale omówiony został inwentarz fonemów samogłoskowych, w kolejnym zaś spółgłoskowych. Na podstawie różnych źródeł teoretycznych powstał szczegółowy opis potencjalnych przeszkód, tzn. dźwięków trudnych do wymówienia dla Czechów. Artykuł analizuje przykłady 20 czeskich studentów niderlandystyki od I roku I stopnia do II roku II stopnia studiów włącznie, kontrolując samogłoski oraz dyftongi słyszane z ich przykładowych wypowiedzi, które wcześniej zostały nagrane.
EN
In the Ph.D.-thesis De contrastieve beschrijving van de verzorgde uitspraak van het Nederlands en het Tsjechisch vanuit het perspectief van de Tsjechische spreker van het Nederlands (A Contrastive Description of the Standard Pronunciation of Dutch and Czech from the Perspective of the Czech Learners of Dutch), a comparative description is given of the sound systems of Dutch and Czech. In two separate chapters sound inventories of the analyzed languages are examined with the aim to show differences and similarities. First, the vocalic inventory is discussed and then the consonantal inventory. On the basis of the theory a detailed overview is given of the potential stumbling blocks, i.e. difficult sounds for the Czech speakers. In this article I analyze recordings of twenty speakers, all students of Dutch of the BA first year to the fifth year MA, and I look at the pronunciation of vowels and diphthongs based on the recorded example sentences.
13

Lidwoorden op z’n Tsjechisch: Problematisch lidwoordgebruik van volwassen Tsjechische leerders Nederlands

61%
Kluková M.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
47-62
NL
Deze bijdrage analyseert het gebruik van het lidwoord in het Nederlands door volwassen Tsjechische leerders. Aangezien het Nederlands de categorie lidwoorden bezit en Tsjechisch, zoals de meeste Slavische talen met uitzondering van Bulgaars en Macedonisch, niet, is het verwerven van dit grammaticale fenomeen zeer problematisch. Doel van deze bijdrage is om de belangrijkste problemen te definiëren die bij de verwerving van lidwoordgebruik in het Nederlands door Tsjechische leerders opduiken. De bijdrage geeft eerst kort recent onderzoek weer naar de tweede taalverwerving van lidwoorden op basis van de mentale en behavioristische dichotomie. Voorts wordt het lidwoordgebruik in het Nederlands beschreven en de manier om dergelijke problemen in het Tsjechisch uit te drukken. Bepaalde kenmerken van lidwoorden, zoals bepaaldheid, specificiteit en grammaticaal geslacht worden bediscussieerd. Tenslotte wordt een foutenanalyse uitgevoerd om de grootste struikelblokken van het lidwoordgebruik in het Nederlands door volwassen Tsjechische leerders te bepalen.
PL
Artykuł analizuje użycie niderlandzkich rodzajników przez dorosłych Czechów w procesie nauki języka niderlandzkiego. Z uwagi na to, że język niderlandzki posiada kategorię rodzajnika, a język czeski, jak większość języków słowiańskich — z wyjątkiem bułgarskiego i macedońskiego — nie, opanowanie tego zjawiska gramatycznego może być bardzo problematyczne. Celem niniejszego opracowania jest określenie głównych problemów związanych z przyswojeniem wiedzy w zakresie niderlandzkich rodzajników przez czeskich uczniów. Na wstępie autorka artykułu odnosi się krótko do ostatnich badań nad rodzajnikami w zakresie akwizycji drugiego języka opartych na dychotomii mentalnej i behawioralnej. Następnie opisuje użycie rodzajnika w języku niderlandzkim i wyrażanie podobieństw w języku czeskim. W dalszej kolejności omówione zostały niektóre cechy rodzajników, takie jak kategoria określoności, swoistości i rodzaju gramatycznego. Na koniec przeprowadzona została analiza błędów w celu określenia największych problemów związanych z użyciem rodzajnika w procesie nauki języka niderlandzkiego przez dorosłych Czechów.
EN
This paper examines article use in Dutch by adult Czech learners. Since Dutch does have the category of articles and Czech, as the majority of Slavic languages with the exception of Bulgarian and Macedonian, does not, the acquisition of this grammatical phenomenon can be very problematic. The aim of this paper is to define the main issues involved in the article acquisition in Dutch by Czech learners. Firstly, the paper briefly refers to recent research on second language acquisition of articles based on the mentalistic and behavioristic dichotomy. Further, the article use in Dutch and the way to express similar issues in Czech are described. Some characteristics of articles, such as definiteness, specificity and grammatical gender, are discussed. Finally, an error analysis is carried out in order to determine the biggest stumbling blocks of the article use in Dutch by adult Czech learners.
14

Doe een voorvoegsel bij je werkwoord: Een (internationaal) woordvormingskookboek

61%
Kowalska-Szubert A.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
95-103
NL
Het woordvormingsproces doet aan koken denken. Zoals de ingrediënten van gerechten, maken elementen woordvorming mogelijk. Afhankelijk van wat we samenvoegen met wat, krijgen we een nieuwe semantische of inflectie-eenheid. Deze bijdrage is gewijd aan woordvorming vanuit een vergelijkend perspectief. Op basis van het geselecteerde lexicale materiaal onderzoekt de auteur of woordvormingsprocessen in verschillende talen op een parallelle manier plaatsvinden (in deze bijdrage hebben we te maken met één Germaanse en één Slavische taal, dus vertegenwoordigers van twee verschillende taalgroepen) en of het op basis van de samengestelde analyse mogelijk is om de vorm van een semantisch equivalent in de andere taal te voorspellen. Omdat deze studie een pilootstudie is, maakt zij geen aanspraak op verregaande en volledig ondersteunde toepassingen voor semantische gelijkwaardigheid van individuele leden van samengestelde woorden in verschillende talen. Niettemin kan de mogelijkheid van dergelijke evenredigheid niet definitief uitgesloten worden.
PL
Proces słowotwórczy przypomina gotowanie. Tak jak składniki potraw, formanty słowotwórcze łączą się ze sobą. W zależności od tego, co z czym połączymy, otrzymamy nową jednostkę semantyczną lub fleksyjną. Artykuł poświęcony jest słowotwórstwu w ujęciu konfrontatywnym. W oparciu o wybrany materiał leksykalny bada się, czy procesy słowotwórcze przebiegają równolegle w różnych językach (tutaj mamy do czynienia z językiem germańskim i językiem słowiańskim, a więc przedstawicielami dwóch różnych grup językowych) i czy na podstawie analizy złożenia można przewidzieć formę ekwiwalentu semantycznego w innym języku. Niniejsze studium jest badaniem pilotażowym, a więc nie zawiera jeszcze daleko idących i podbudowanych wniosków dotyczących ekwiwalencji semantycznej poszczególnych członów wyrazu złożonego w różnych językach. Natomiast tezy o możliwości takiej ekwiwalencji zdecydowanie nie można wykluczyć.
EN
The word-formation process is like cooking. Like the ingredients of dishes, word-formation affixes blend together. Depending on what we blend with what, we will obtain a new semantic or inflectional unit. This paper is devoted to word-formation from a comparative perspective. On the basis of the selected lexical material, the author examines whether word-formation processes occur in a parallel way in various languages (in this paper we are dealing with one Germanic and one Slavonic language, thus representatives of two different language groups) and whether — on the basis of the compound analysis — it is possible to predict the form of a semantic equivalent in the other language. As this study is a pilot study, it doesn’t contain far-reaching and completely underpinned applications for the semantic equivalence of individual members of compound words in different languages. Nevertheless, the possibility of such equivalences cannot be excluded definitely.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.