Search results

1

Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego

100%

Bogdańska E.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2017

|

vol. 9

s. 617-633

PL

W artykule wskazuje się, że przesłankami zastosowania zasady z art. 52 § 1 pkt 1 k.p. są zachodzące wspólnie bezprawność działania, zagrożenie interesów pracodawcy i zawinienie co najmniej w stopniu rażącego niedbalstwa. Zasadnym jest, aby ocenę stopnia i rodzaju winy pracownika zastosować nie tylko do naruszenia samego obowiązku pracowniczego, ale również do zagrożenia lub naruszenia interesów pracodawcy1. Warto wskazać jednocześnie, że o stopniu i rodzaju winy pracownika, uzasadniającym rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52, nie rozstrzyga wysokość szkody wyrządzonej pracodawcy. Reasumując, dla stwierdzenia bezzasadności rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. wystarcza brak chociażby jednej z przesłanek zastosowania tego przepisu.

EN

In the article it is indicated that the conditions for the application of the rule from art. 52 § 1 pt 1 of Labor Code are overlapping: common lawlessness, a threat to the interests of the employer and a fault of at least gross negligence. It is essential that the assessment of the degree and kind of fault of the employee apply not only to the breach of the employee's own obligation but also to the threat or infringement of the employer's interests. At the same time, it is worth pointing out that the degree and type of fault of the employee, justifying the termination of the employment contract without notice under art. 52, is not determined based on the amount of harm caused to the employer. In conclusion, to declare unreasonable termination of employment contract under art. 52 § 1 pt 1 of Labor Code, lack of just one of the conditions for the application of this provision is sufficient.

2

Is iniuria autem occidere intellegitur, cuius dolo aut culpa id acciderit. Some Remarks on Gaius Teaching Tort Law

100%

Klausberger P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2022

|

vol. 99

113-122

PL

Gdy mówi się o nauczaniu prawa w świecie starożytnym, od razu przychodzi do głowy imię Gaiusa. Był on jurystą epoki klasycznej, który żył prawdopodobnie w prowincji, na wschodzie Cesarstwa. Ponieważ nie posiadał ius respondendi, a zatem nie był uprawniony do wydawania opinii prawnych w imieniu cesarza, poświęcił się przede wszystkim nauczaniu prawa. Jego podręcznik instytucji, który odkrył Barthold Niebhur w bibliotece weroneńskiej w 1816 roku, daje dobrą możliwość przyjrzenia się pedagogicznym umiejętnościom Gaiusa. Co więcej, pozwala nam przyjrzeć się, jak wyglądało nauczanie prawa w II wieku n.e. W artykule omówiono sposób przedstawienia prawa deliktowego w Instytucjach, a także omówiono je w perspektywie innych pism Gaiusa.

EN

When it comes to teaching law in the ancient world, the name Gaius spontaneously comes to mind. Gaius was a classical jurist who probably lived in a province in the east of the Roman Empire. Since he had no ius respondendi and thus was not entitled to deliver juristic opinions under the authority of the emperor, he devoted himself primarily to teaching law. His textbook of Institutes, which Barthold Niebuhr discovered in a library in Verona in 1816, gives us a good insight into the didactic skills of Gaius. Moreover, they allow us to see how legal teaching must have proceeded in the second century AD. This article deals with the presentation of tort law in the Institutes and puts the Institutes in the context of other writings by Gaius.

3

Powinność w strukturze przestępstwa nieumyślnego

71%

Fronczak A.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2013

|

vol. 75

|

issue 3

99-110

EN

In Polish criminal law doctrine, a duty has been traditionally regarded as one of the preconditions for the attribution of negligence (the unwitting unintentional guilt). Primarily, such understanding resulted from the provisions of article 14 2 of the Criminal Code of 1932 and article 7 2 of the Criminal Code of 1969. On the basis of the dogmatic analysis of the structure of an unintentional crime, a duty of anticipation (which is of essence in both cases, i.e. in the event of a lack of care as well as in the event of negligence) is not equivalent to a duty of potential mental experience, but rather to a duty of specific conduct. With regard to unintentional crimes which occur because of a lack of caution, the duty of appropriate conduct amounts to a duty to observe and adhere to a certain rule of conduct, or otherwise a criminal act will be committed. Thus, construction of a duty as a normative category within the structure of an unintentional crime is done and satisfied at the level of illegality or unlawfulness rather than guilt.

PL

W polskiej doktrynie prawa karnego powinność traktowana była tradycyjnie jako jedna z przesłanek przypisania niedbalstwa (nieświadomej winy nieumyślnej). Wynikało to przede wszystkim z brzmienia art. 14 § 2 Kodeksu karnego z 1932 r. i art. 7 § 2 Kodeksu karnego z 1969 r. Analiza dogmatyczna struktury przestępstwa nieumyślnego wskazuje jednak, że powinność przewidywania – leżąca u podstaw zarówno lekkomyślności, jak i niedbalstwa – nie oznacza obowiązku potencjalnego przeżycia psychicznego, ale obowiązek określonego zachowania. W wypadku przestępstw nieumyślnych (do ich popełnienia dochodzi wskutek braku ostrożności) ten obowiązek właściwego zachowania sprowadza się do powinności przestrzegania tej reguły postępowania, której wykluczenie doprowadziło do realizacji znamion nieumyślnego czynu zabronionego. Tym samym powinność jako kategoria normatywna w strukturze przestępstwa nieumyślnego wyczerpuje się na poziomie bezprawności, a nie winy.

4

Odpowiedzialność cywilna rzecznika dyscyplinarnego z tytułu naruszenia niezawisłości sędziowskiej

71%

Gutowski M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 4 (56)

75-91

PL

Opracowanie zawiera analizę problematyki odpowiedzialności cywilnej rzecznika dyscyplinarnego z tytułu naruszenia niezawisłości sędziowskiej. Punktem wyjścia analizy jest wskazanie, że możliwe i realne jest poniesienie odpowiedzialności cywilnej przez sędziowskich rzeczników dyscyplinarnych oraz, że immunitet sędziowski dotyczy wyłącznie spraw karnych. Perspektywa tej odpowiedzialności zależy od prawidłowego pełnienia przez rzecznika powierzonej mu funkcji. Granice pomiędzy prawem realizacji imperium trzeciej władzy w ramach postępowania dyscyplinarnego, a możliwością popełnienia cywilnoprawnego deliktu przez rzecznika, oceniane być musi przez pryzmat podstaw odpowiedzialności dyscyplinarnej, które wyznaczać będą prawne granice ingerencji rzecznika w poszczególnych sprawach. Możliwa jest nie tylko klasyczna odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych na podstawie art. 23 i 24 k.c., lecz również związaną z tą odpowiedzialnością odpowiedzialność odszkodowawcza na podstawie przepisów o odpowiedzialności deliktowej. Te mechanizmy, powinny być rozważone w kontekście ewentualnych zachowań rzeczników dyscyplinarnych, gdyby podjęli czynności represyjne pomimo braku odpowiednich po temu podstaw w art. 107 § 1 u.s.p. W tym zakresie w artykule omówiono dwie kluczowe i specyficzne w kontekście odpowiedzialności rzecznika dyscyplinarnego przesłanki odpowiedzialności: bezprawność i winę (niedbalstwo). Przesłanki dotyczące szkody i związku przyczynowego nie odbiegają zaś od standardów cywilistyki, stąd też w tym zakresie artykuł odsyła do ogólnych reguł.

EN

The article comprises an analysis of the civil law liability of a disciplinary spokesman for breach of judicial independence. The starting point of the analysis is general possibility of imposing civil liability on the judicial disciplinary spokesman, and that judges’ immunity protects from criminal offences only. The civil liability of the disciplinary spokesman is grounded on the requirement of due performance of the disciplinary spokesman’s function. The boarders between the power of the disciplinary spokesman and the civil liability must be assessed in light of the limbs of a disciplinary offense, which limit the disciplinary spokesman’s right to intervene in certain cases. The civil liability of the disciplinary spokesman is possible not only on the grounds of art. 23 and 24 of the Polish Civil Code, but also on the basis of tortious liability. The availability of these legal mechanisms is directly related to the nature of the disciplinary spokesman’s act, and boils down to the question whether the disciplinary spokesman is justified in a given instance to initiate disciplinary proceedings, i.e. whether the limbs of a disciplinary offence as required by art. 107 § 1 u.s.p. are present. The article discusses two crucial elements of the civil law liability of the disciplinary spokesman: unlawfulness and negligence. Further elements of the liability: loss and causation do not differ from the civil law standards. Therefore, in this respect, the article refers to the general rules.

5

Lex Aquilia źródłem współczesnej odpowiedzialności za czyny niedozwolone

61%

Poliszak J.

Themis Polska Nova

|

2018

|

issue 1(13)

197-228

EN

The purpose of this article is to indicate that all the fundamental private law institutions regarding liability for delicts, negligence, detriments etc. have its roots in Roman law. Lex Aquilia and its creative interpretation made by classical Roman lawyers can be one of the most valuable examples of this historical process. The following essay emphasizes that the classical Roman jurists have developed such an important legal instruments as: the concept of fault, negligence, due diligence, causation etc. Moreover the article contains source texts with case studies and its explanations based on classical interpretation made by Roman lawyers. In addition, the last part of the lecture indicates the main similarities and differences between ancient and modern private law instruments. The article may be useful for law students and legal practitioners to understand the origin and main idea of modern legal principals and therefore improve their skills.

6

Społeczno-wartościujący (normatywny) a deskryptywny charakter strony podmiotowej czynu zabronionego. Kompleksowe a (czysto) normatywne ujęcie winy (na przykładzie regulacji urojenia znamienia kontratypu i znowelizowanego ar t. 28 par . 1 KK z 1997 r.)

41%

Jędrzejewski Z.

Acta Iuris Stetinensis

|

2018

|

issue 21

69-95

PL

Tematem artykułu jest sporna w nauce prawa karnego problematyka wzajemnej relacji między istotą czynu zabronionego (niem. Tatbestand) a pozostałymi elementami struktury przestępstwa, tj. bezprawnością czynu oraz winą. Autor szczególną uwagę poświęca zagadnieniu charakteru relacji między stroną podmiotową czynu zabronionego i winą. Ma to związek z wysuwaną w nauce polskiej tezą o konieczności radykalnej separacji tych płaszczyzn, która jest realizowana w przepisach polskiego kodeksu karnego z 1997 roku. Charakterystyczne dla takiego stanowiska są regulacje, których przedmiotem jest błąd co do znamienia sytuacji wyłączającej bezprawność czynu (art. 29) oraz błąd co okoliczności stanowiącej znamię typu (art. 28 § 1 w brzmieniu nadanym nowelizacją z 20 lutego 2015 r.). U podstaw tych regulacji leży założenie, że znamiona podmiotowe (umyślność i nieumyślność) należą wprawdzie do zespołu znamion typu czynu zabronionego, jednakże nie mają żadnego konstytutywnego znaczenia zarówno przy ustalaniu bezprawności czynu, jak i winy sprawcy. Umyślność i nieumyślność są ostro oddzielone od winy (rozumianej „czysto normatywnie”). W takim ujęciu zespół znamion typu czynu zabronionego (istota czynu) ma charakter deskryptywny i jest wolny od jakiegokolwiek wartościowania. Stanowisko takie prezentował w nauce niemieckiej twórca „finalizmu” H. Welzel, a w nauce polskiej A. Zoll. Autor artykułu przeprowadza analizę poglądów H. Welzla po jego „ontologicznym zwrocie” w szóstej dekadzie XX wieku. Denormatywizacja pojęcia m.in. umyślności na płaszczyźnie znamion typu czynu zabronionego, jego oddzielenie od każdego kontekstu wartościującego doprowadziło finalistów do przyjęcia tzw. ścisłej teorii winy (die strenge Schuldtheorie). Podobnie rzecz przedstawia się na gruncie systematyki przestępstwa akceptowanej w ośrodku krakowskim (A. Zoll). Urojenie znamienia okoliczności wyłączającej bezprawność nie wyłącza bezprawia czynu umyślnego i rozstrzygane jest wyłącznie na płaszczyźnie winy (art. 29 polskiego kodeksu karnego). Wyrazem poglądu o konieczności denormatywizacji znamion podmiotowych typu jest również nowe brzmienie art. 28 § 1. Autor opracowania prezentuje stanowisko odmienne, opowiadając się za społeczno- wartościującym (normatywnym) ujęciem istoty czynu i umyślności (zamiaru). Oznacza to, że przy określaniu przedmiotu zamiaru (świadomości sprawcy) są lub mogą być istotne nie tylko „okoliczności faktyczne” będące podstawą znamion typu, ale również ich społeczny (normatywny) kontekst i znaczenie, świadomość społecznej szkodliwości), a być może nawet ocena prawna czynu. Pominięcie tego całego kontekstu (umyślność ujęta „naturalistycznie”) prowadzi zaś do tzw. ścisłej teorii winy. Zdaniem Autora, trafna jest koncepcja całkowitego wyłączenia bezprawia umyślnego: w wyniku urojenia znamienia kontratypu sprawca chce obiektywnie czegoś zgodnego z prawem. Jednocześnie umyślność musi znaleźć swoje miejsce (również) na płaszczyźnie winy (kompleksowa, psychologiczno-normatywna teoria winy). Realizacja znamion typu niesie ze sobą zarówno ujemną ocenę w sferze bezprawia (bezprawności), jak i winy. Na obydwu płaszczyznach pełni ona funkcję „wskaźnikową”, a więc typizacja czynu obejmuje również elementy zawinienia. Zdaniem Autora, zamiar bezpośredni należy lokować zarówno w bezprawiu, jak i winie. Kompleksowy, mieszany charakter można również wykazać w przypadku tzw. zamiaru ewentualnego oraz nieumyślności. Dlatego Autor krytycznie ocenia postulaty rezygnacji z kompleksowych konstrukcji lekkomyślności i niedbalstwa oraz wspomnianą wyżej nowelizację art. 28 § 1 kodeksu karnego. Jego zdaniem, swego rodzaju domniemanie winy umyślnej może wynikać z wartościującego charakteru umyślności (funkcja w obszarze winy). Konsekwentna denormatywizacja pojęcia nieumyślności (dawnej „lekkomyślność”, „niedbalstwo”) doprowadziła w nauce polskiej do konstatacji, że strona podmiotowa „nieumyślności” to po prostu „brak zamiaru”. Nowe brzmienie art. 28 § 1 kodeksu karnego wraz z określonym otoczeniem normatywnym i jego wykładnią (negatywne sformułowania art. 1 § 3 i 28 § 1, obiektywistyczna interpretacja art. 9§2) prowadzi do niedającego się zaakceptować na gruncie prawa karnego demokratycznego państwa prawnego rezultatu: przyjęcia domniemania winy nieumyślnej na podstawie realizacji li tylko znamion przedmiotowych czynu zabronionego. Potrzeba pozytywnego ustalania możliwości przewidzenia sprawcy na podstawie konkretno-indywidualnie (subiektywnie) interpretowanej przesłanki art. 9 § 2 kodeksu karnego („mógł przewidzieć”) wynika z braku wskaźnikowej funkcji nieświadomej nieumyślności, realizacja znamion takiego typu nie niesie ze sobą ujemnie ocenianej decyzji sprawcy.

EN

The paper tackles the mutual relation between the essence of a criminal offence (Tatbestand in German) and other elements comprising the structure of a criminal act, i.e. illegality and fault, a matter contentious in the study of criminal law. Special attention is devoted to discussing the character of the relation between the mens rea of an offence and fault. This is related to a postulate often put forward by Polish academic commentators that it is necessary to radically separate these two notions. This view is reflected in the provisions of the 1997 Polish Criminal Code. In line with such an argument are regulations whose subject is error as to the existence of a circumstance excluding illegality (Article 29) and error as to an element of an offence (Article 28 § 1 as amended on 20 February 2015). Underpinning these regulations is the assumption that the elements of mens rea (intention and non-intention) belong to the elements of an offence, however they have no constitutive significance both as regards establishment of illegality of an act as well as the offender’s fault. Intention and non-intention are sharply separated from fault (perceived “purely normatively”). According to this account the totality of elements of a prohibited act (the essence of an act) is of a descriptive character and remains free from any evaluation. The view has been endorsed by H. Welzel, the founder of “finalism” in the German literature, and A. Zoll in Poland. The paper attempts an analysis of the view of H. Welzel following his “ontological swerve” in the 1960s. Denormativization of, inert alia, the concept of intention as an element of an offence, separation thereof from any evaluative context, has led finalists to adopting the so-called strict theory of fault (die strenge Schuldtheorie). The situation is similar as regards the systematics of offences accepted by representatives of the Cracow school of thought (A. Zoll). Error as to the existence of a circumstance excluding unlawfulness does not exclude the illegality of an intentional act and this shall be resolved exclusively by reference to fault (Article 29 of the Polish Criminal Code). Also, the new wording of Article 28 § 1 is a manifestation of the view that mens rea elements of an offence shall be subject to denormativization. The author argues contrary in the paper, contending in favour of a societal-evaluative (normative) account of the essence of an act and intention (intent). This means that, when the object of intention (the offender’s consciousness) is ascertained, of significance are or may be not only “factual circumstances” forming the foundation of the elements of an offence, but also their societal (normative) context and meaning, awareness of social harmfulness), or even, potentially, the legal assessment of an act. To overlook this entire context (intention perceived “naturalistically”) leads to the so-called strict theory of fault. The author maintains that the concept mandating total exclusion of intentional illegality is correct: in cases of error as to the existence of a circumstance excluding unlawfulness the offender objectively wants something legal. At the same time, intention must (also) finds its place alongside fault (comprehensive, psychological-normative theory of fault). Actualization of the elements of an offence triggers a negative assessment both in the realm of illegality and that of fault. For in both realms it performs a “directional” function, therefore the typification of a criminal act shall already encompass elements of fault. The paper argues that direct intention shall be located both within illegality and fault. A comprehensive, hybrid character may also be proven as regards so-called dolus eventualis and non-intention. This is why the author furnishes a critique of the views in support of renouncing comprehensive theories of carelessness and negligence and of the aforementioned amendment to Article 28 § 1 of the Criminal Code. In his estimation, some form of presumption of intentional fault may result from the evaluative character of intention (its function within the realm of fault). Consistent denormativization of the notion of non-intention (previously known as “carelessness”, “negligence”) led Polish academic commentators to the conclusion that the mens rea of “non-intention” is simply “lack of intent”. The new wording of Article 28 § 1 of the Criminal Code, together with certain normative context and its construction (negative formulations of Articles 1 § 2 and 28 § 1, the objectivist interpretation of Article 9 § 2) gives rise to an account unacceptable in the criminal law within a democratic state governed by the rule of law: endorsement of a presumption of non-intentional fault based upon the actualization of the actus reus of a criminal offence. The need to positively establish the possibility of an offender’s foresight by reference to a concrete-individual (subjective) interpretation of the requirement Article 9 § 2 of the Criminal Code (“could have foreseen”) stems from unconscious non-intention’s lack of directional function, and an actualization of the elements of such offence does not induce a negative assessment of the offender’s decision.

Refine search results

1 Acta Iuris Stetinensis

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

1 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Themis Polska Nova

1 2022

1 2020

2 2018

1 2017

1 2013

1 Bogdańska E.

1 Fronczak A.

1 Gutowski M.

1 Jędrzejewski Z.