Celem niniejszego numeru specjalnego jest zaprezentowanie różnorodności studiów o niepełnosprawności. Szczególnie zaakcentowana została podmiotowa obec-ność osób z niepełnosprawnościami oraz ich sojuszniczek i sojuszników reprezentujących środowiska naukowe, jak również szeroko rozumiane środowiska aktywistyczne w dyskusji na temat niepełnosprawności. Chcąc zainicjować pogłębioną interdyscyplinarną i międzysektorową debatę na temat niepełnosprawności w kontekście kulturowym i społecznym, zaprosiłyśmy do współpracy badaczki i badaczy oraz aktywistki i aktywistów zajmujących się disability studies w ramach swoich dyscyplin (nauki humanistyczne i społeczne), mających doświadczenie, zarówno z tradycjami badawczymi wywiedzionymi z brytyjskich i amerykańskich disability studies, jak też posiadających doświadczenie aktywistyczne i osobiste z niepełnosprawnością. Zaproszeni przez nas do współpracy członkinie i członkowie środowiska osób z niepełnosprawnościami mieli za zadanie zdefiniować hasła i terminy kluczowe dla debaty o niepełnosprawności, m.in. aktywizm, diagnoza, dyskryminacja, samo-wystarczalność czy (współ)zależność. Możliwe było też zaproponowanie własnego terminu. Oto ich odpowiedzi.
Behinderte sind eine Gruppe von Menschen, bei denen Ausstoßung aus der Gesellschaft sowie Armut besonders gefährdet sind. Dazu führen vor allem: negative gesellschaftliche Einstellungen; schwierigerer Zugang; niedriger Bildungsstand sowie niedriges Beschäftigungsniveau; ungenügende Unterstützung im Ausbildungsbereich; keine Wirtschaftspolitik, die zusätzliche, mit Behinderung verbundene Kosten kompensiert; keine zuständigen spezialisierten Dienste, was schließlich dazu ver- anlasst, dass diese Menschen mehrmals institutionelle Fürsorgeformen in Anspruch nehmen müssen. Diese Tatsache anerkennend, haben die Europäische Union und Mitgliedsstaaten diese Menschen in jegliche Handlungen einbezogen, die gesellschaftliche Marginalisierung anstreben. In letzten Jahrzehn- ten konnte man wesentliche Änderungen in der Wahrnehmung der Behinderten bemerken. Seit einigen zehn Jahren werden in der Union Handlungen zugunsten völliger gesellschaftlicher Integration aufge- nommen. Es wird eine Idee der Bildung von Gesellschaft, die offen für alle ist, verbreitet, ohne Rück- sicht auf individuelle Einschränkungen. Die Menge der in diesem Bereich aufgenommenen Handlun- gen wurde Inspiration für vorliegendes Nachdenken, in dem Versuch gemacht worden ist, ausgewählte Grundsätze der Sozialpolitik der EU gegenüber den Behinderten zu vertreten.
W badaniu pilotażowym zrealizowanym w 2016 r. uczestniczyło dwunastu respondentów. Przeprowadzono wywiady pogłębione z osobami z niepełnosprawnością ruchową. Żaden z respondentów nie był nigdy wcześniej w związku małżeńskim. Dla większości z nich małżeństwo jest wartością ważną w życiu, niektórzy skłonni byliby być w związkach nieformalnych. Mając świadomość własnych ograniczeń, część z nich wskazała, że wolałaby być w związku z osobą sprawną, jednak bardzo często w wypowiedziach pobrzmiewała znacząca rola miłości w podejmowaniu decyzji o ślubie lub byciu w związku nieformalnym. Mimo że respondenci to osoby aktywne (pracujące, studiujące) i wyrażają chęć bycia w związkach, to w ich wypowiedziach pobrzmiewa poczucie samotności.
Dane dotyczące osób niepełnosprawnych pozyskiwane są w wielu badaniach statystycznych, jednak największym badaniem są spisy powszechne. Temat niepełnosprawności w spisach polskich ma swoją długą historię sięgającą 1921 roku. W ciągu tego okresu zmieniała się zarówno metodyka badania, jak i zakres przedmiotowy danych. Największe zmiany nastąpiły w 2011 roku. NSP 2011 był po raz pierwszy w Polsce przeprowadzony z wykorzystaniem administracyjnych źródeł danych oraz metody reprezentacyjnej. Celem niniejszego referatu jest analiza i ocena zmian w badaniu niepełnosprawności jakie nastąpiły w NSP2011 w porównaniu z NSP2002 zarówno co do metody badania, jak i zakresu informacyjnego.
EN
Data on disability are collected in many statistical surveys, but the largest ones are censuses. The survey of disability based on census data in Poland has a long history dating back to 1921. During this period both the methodology of the survey and the scope of the data have been changing. The biggest modifications took place in 2011. NCP 2011 was the first census in Poland to be carried out by combing administrative data sources and the survey sampling method. The aim of the present study is to analyze and assess changes in the disability survey in NCP 2011 compared to NCP 2002 in terms of methodology and the scope of information.
Celem naukowym artykułu jest teoretyczne i empiryczne przedstawienie źródeł powstawania stereotypów na temat niepełnosprawności, ze szczególnym uwzględnieniem niepełnosprawności: intelektualnej, słuchowej, ruchowej, autyzmu i nadpobudliwości psychoruchowej. Istotne dla zrozumienia tematu jest ujęcie historyczne percepcji osób niepełnosprawnych przez społeczeństwo oraz współczesny odbiór osób z niepełnosprawnością kreowany w szeroko pojętych mediach. Problem badawczy został sformułowany w postaci następujących pytań: Czy i z jakimi stereotypami na temat niepełnosprawności spotkali się rodzice dzieci niepełnosprawnych?, Kto jest najczęściej autorem stereotypów dotyczących osób niepełnosprawnych? Została zastosowana metoda sondażu diagnostycznego. Wykorzystano kwestionariusz ankiety w opracowaniu własnym. Analiza dotyczyła stereotypów z jakimi spotkali się Respondenci na temat osób niepełnosprawnych oraz autorów krzywdzących opinii.
EN
The objective is related to theoretical and empirical showing the reasons of stereotypes disability. Especially it concerns deafness, autism, mental disability, motor disability and attention deficit hyperactivity disorder. Very important to complete understanding of this problem is historical context of perception the disabilities by the whole community and the style of creation of disabled people nowadays in a social media. The research problem is focused on a few questions: Have the Barents of disabled children Heard about the stereotypes about disabilities and what kind of stereotype was it? What kind of people has generally stereotypical thinking about disability? The researchers were conducted with diagnostics poll metod created by the authors.
Since process of society aging became more and more recognized as unavoidable, the long term care turned to be a salient point of public policies. The article presents the achievements and connections of studies on aging society and disability policies as well as the discussion over the further needs of care. It covers the problem of carers’ benefits and services provision financing in the EU countries with special reference to territory of Poland.
Work (or lack of work) affects human efficiency and health, as well as the functioning of man in the employ-ment situation. Work is a source of money and satisfaction, as well as the basis for economic existence of the household. This allows one to meet one’s needs. Work gives one a sense of freedom, independence, self-sufficiency, creativity, assertiveness, well-being, but also a sense of tethering, coercion and necessity. For people with disabilities work means even more - encourages rehabilitation and is often the credo of social life, the quan-tifier and the determinant of their importance and value. However, professional work also leads to exhaustion, "the usage" of the body and many injuries. Badly or improperly executed may even cause loss of health, and then leads to incomplete efficiency.
PL
Praca (lub brak pracy) wpływa na efektywność i zdrowie ludzi, jak również na funkcjonowanie człowieka w sytuacji zatrudnienia. Praca jest źródłem pieniędzy i satysfakcji, jak również podstawą egzystencji ekonomicznej gospodarstwa domowego. Pozwala na zaspokojenie potrzeb własnych. Praca daje poczucie wolności, niezależ-ności, samodzielności, kreatywności, asertywności, dobrobytu, ale także poczucie przywiązania, przymusu i konieczności. Dla osób niepełnosprawnych praca oznacza jeszcze więcej - zachęca do rehabilitacji i często jest credo życia społecznego, kwantyfikatorem i czynnikiem determinującym jego znaczenie i wartość. Jednak praca zawodowa prowadzi do wyczerpania, "wykorzystania" ciała i wielu urazów. Źle lub niewłaściwie wykonywana może nawet spowodować utratę zdrowia, a następnie prowadzić do niepełnosprawności.
Na wstępie zdefiniowano istotę niepełnosprawności, przedstawiono trzy stopnie niepełnosprawności. Zanalizowano uwarunkowania prawne osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, wynikające z nich uprawnienia i ulgi w szerokim zakresie
EN
The essence of disability is defined, three levels of disability are presented at the beginning. The legal conditions of people with a significant degree of disability, the resulting rights and reliefs in a wide range are analyzed.
The conception of the article is based on stigma theory by E. Goffmann. The process of stig- matization concerns the people, who are socially defined as different from the other members of the society. Stereotypical attitudes may cause that disabled people are perceived as physically inattrac- tive, helpless, weak and ill. These people are forced by society to accept and fulfil a definite nega- tive role and also to give up fulfilling of normal social roles. Disabled people face different forms of stigmatization, that occurs within family, institutions and community. Moreover – the direction of their socialization and social reactions to disability are the most important for shaping up the identi- ty of disabled people.
W pracy przedstawiono procedury możliwości uzyskania orzeczeń o niepełnosprawności w stopniu znacznym oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji. Przedstawiono także, jak poruszać się w gąszczu przepisów prawnych, jakie dokumenty należy złożyć, aby było możliwe uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności, na co zwrócić uwagę przy wypełnianiu wniosku. W postępowaniu o zaliczenie do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności obowiązuje dwuinstancyjność.
EN
The paper presents the procedures for obtaining certificates of significant disability and inability to live independently. It also shows how to navigate through the maze of legal regulations, what documents must be submitted in order to obtain a disability certificate, what to pay attention to when filling them in. There is a two-instances rule in the procedure for recognition as a disability of an appropriate degree.
W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu niepełnosprawność decyduje o skali wykorzystania Internetu przez osoby, które są nią dotknięte, w jakim natomiast jest ona zależna od ich podstawowych cech demograficzno-społecznych: płci, wieku, wykształcenia, dochodu, statusu społeczno-zawodowego oraz wielkości miejsca zamieszkania. W tym celu scharakteryzowano profil społeczno-demograficzny niepełnosprawnych internautów i zestawiono go z profilami trzech innych kategorii społecznych: sprawnych użytkowników Internetu oraz osób sprawnych i niepełnosprawnych, które z Internetu nie korzystają. W analizie wykorzystano dane pochodzące z badań zrealizowanych w ramach Diagnozy Społecznej 2013.
EN
The aim of the article is to answer the question to what extent the disability determines the scale of the Internet usage by persons with disabilities, and how it is dependend on their basic socio-demographic characteristics: gender, age, education, income, socio-occupational status and the size of the place of residence. For this purpose, sociodemographic profile of the diasbled Internet users was characterized and compiled with the profiles of three other social categories: efficient Internet users and persons with and without disabilities who do not use the Internet. Data from studies carried out in the framework of the Social Diagnosis 2013 were used in the analysis.
Spisy traktowane są jako jedno z najważniejszych źródeł informacji statystycznej, bowiem należą do podstawowych, tzw. pełnych przekaźników wiedzy o społeczeństwie i jego cechach zespołowych, demograficznych oraz społeczno-ekonomicznych. Celem artykułu jest zatem krytyczne przedstawienie najważniejszych informacji pozyskanych na temat osób niepełnoprawnych w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań z 2011 r., odnoszących się nie tylko do liczby, rodzajów niepełnosprawności, ale i głównych charakterystyk społeczno-demograficznych. Na wyniki spisu z 2011 r. trzeba było bardzo długo czekać (nadal czeka się – brak m.in. informacji o rodzinach) i okazało się, że te publikowane są niepełne oraz ciągle jeszcze przetwarzane i, co znamienne, nie dotyczą ogółu osób niepełnosprawnych. Długi czas oczekiwania na dane wynika z prowadzenia badań tzw. metodą mieszaną i związanych z tym trudności w scaleniu różnych zbiorów danych. Ponadto, zgodnie z ustawą z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 r., udzielanie odpowiedzi na pytania dotyczące niepełnosprawności odbywało się na zasadzie dobrowolności – ze względu na specyfikę i wrażliwość tematu. Tak więc, według informacji GUS, prawie 1,5 mln osób odmówiło udzielenia odpowiedzi. Wystąpiły poważne braki w odpowiedziach (ok. 1 940,2 tys.). GUS zapowiedział, iż nadal będą prowadzone pogłębione analizy, których celem będzie zmniejszenie liczby brakujących odpowiedzi, jednak liczba odmów nie ulegnie zmianie. Spis pokazuje wobec tego zaniżone odsetki osób niepełnosprawnych w relacji do ogólnej liczby ludności. Słowa kluczowe: spis powszechny, niepełnosprawność, rodzaje niepełnosprawności, cechy demograficzno-społeczne niepełnosprawnych
EN
Censuses are treated as one of the major sources of statistical information, as part of the core, so-called full relays of the knowledge about the society and its common, demographic and socio-economic features. The purpose of this article is therefore critical presentation of the most important information gained about persons with disabilities in the National Census of Population and Housing, 2011, relating not only to the number, types of disabilities, but the main socio-demographic characteristics as well. We had to wait for a long time for the results of the 2011 census (and we are still waiting – there are some missing data including information about families) and we found that ones that are published are incomplete and still being processed and, what significantly, they do not concern all persons with disabilities. Long waiting time for data results from the research condacted by so-called mixed method, and the related difficulties in merging the different data sets. Furthermore, in accordance with the Law of M arch, 4, 2010 on the national census of population and housing in 2011, responsing to the questions on disability was carried out on a voluntary basis – due to the specificity and sensitivity of the subject. Thus, according to Central Statistical Office (GUS), nearly 1.5 million people refused to give the answer. There were serious deficiencies in the responses (approximately 1 940,2 thous.). GUS announced that in-depth analysis which will aim to reduce the number of missing responses, will be continued, but the number of denials will not change. Therefore, the census shows underestimated percentages of persons with disabilities in relation to the total population.
Artykuł dotyczy problematyki nauczania na odległość uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, a w szczególności problemów związanych z jego realizowaniem.
Ocena racjonalności wydatkowania środków publicznych przeznaczonych na zabezpieczenie i usługi dedykowane osobom niepełnosprawnym wymaga w pierwszej kolejności pomiaru tego wydatkowania. Dopiero wówczas dokonania będące przedmiotem pomiaru mogą być oceniane za pomocą kryteriów efektywności i skuteczności. Celem niniejszego artykułu jest ocena potencjału danych gromadzonych w ramach statystyki krajowej. Powyższa analiza potwierdza postulat konieczności weryfikacji lub rozbudowy kryteriów gromadzenia danych (np. instytucja lub/i cel lub/i beneficjent).
Niniejszy artykuł dotyczy stylów wyjaśniania związanych z optymizmem i pesymizmem w grupie studentów pedagogiki specjalnej. Pierwsza część artykułu zawiera wprowadzenie na temat teoretycznych podstaw psychologii pozytywnej. W kolejnej części przedstawiono wyjaśnienia terminologiczne oraz wyniki badań dotyczących wpływu optymizmu i pesymizmu na funkcjonowanie jednostki, w szczególności społeczności akademickiej. Uwzględniono również teoretyczne podstawy znaczenia przejawianych przez studentów stylów wyjaśniania dla kształtowania sylwetek przyszłych pedagogów specjalnych. W drugiej części zamieszczono wyniki badań własnych, przeprowadzonych wśród studentek w Instytucie Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Artykuł kończy podsumowanie i wnioski oraz implikacje praktyczne.
W badaniach empirycznych prowadzonych w nurcie tzw. ,,psychologii szczęścia’’ jedną z coraz częściej wykorzystywanych kategorii, jest kategoria zadowolenia z życia (subjective well-being) (Czapiński, 1994; Diener, 1996; Agryle, 2004). W sytuacji analizowania zadowolenia z życia osób niepełnosprawnych, szczególnego znaczenia nabiera założenie, zgodnie z którym uszkodzenie organizmu nie musi prowadzić wyłącznie do określonych, negatywnych skutków psychologicznych czy społecznych. Uszkodzenie czy dysfunkcja organizmu mogą tylko zwiększać prawdopodobieństwo pojawienia się trudności, które mogą być przeżywane jako sytuacje stresowe (Kowalik, 1996, 2000). Celem powyższego artykułu jest analiza poziomu zadowolenia z życia oraz sposobu postrzegania siebie (realnego obrazu siebie) młodzieży niedowidzącej. Prezentowane wyniki stanowią część szerszych badań poszukujących psychologicznych wyznaczników zadowolenia z życia wśród zmiennych psychologicznych określanych w literaturze jako zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. Do pomiaru zmiennych wykorzystano: Skale Satysfakcji z Życia – SWLS (E. Diener i in., 1985), Skale˛ Emocje (B. Wojciszke i in., 1998), Test Przymiotnikowy ACL 37 (H. Gough i A. Heilbrun, 1980).
Parish is a community of faith, of cult and of brotherly love. People with disabilities participate in creating this community. They listen to God’s word and they preach it in various possible ways. They participate in the liturgy, they receive holy sacraments and they are prayed for by all the parishioners. At the same time, they actively participate in the liturgy and in other devotions, offering up their prayers and their suffering for other people. Participating in building the brotherly parish community, they try to implement their vocation in the Church and in the world, being the apostles of the Christian way of life. People with disabilities get engaged into the charity work of the parish as well as into the activity of the religious associations in their parish.
PL
Parafia jest wspólnotą wiary, kultu i miłości braterskiej. W jej budowaniu biorą udział osoby z niepełną sprawnością. Słuchają one słowa Bożego i głoszą je w różnoraki, dostępny dla nich sposób. Uczestniczą one w liturgii, przystępują do sakramentów świętych i są adresatami modlitwy innych parafian. Jednocześnie czynnie uczestniczą w liturgii i nabożeństwach oraz swoje modlitwy i cierpienie ofiarowują za innych ludzi. Uczestnicząc w budowaniu parafii–wspólnoty braterskiej starają się realizować swoje posłannictwo w Kościele i świecie, apostołując poprzez ukazywanie innym chrześcijańskiego stylu życia. Osoby z niepełną sprawnością angażują się w działalność charytatywną parafii, a także w zrzeszenia religijne istniejące na jej terenie.
Wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnością w Polsce jest jednym z najniższych w OECD. Przyczyny są różne, jednak bez wątpienia istotny jest fakt, że system państwowy system wsparcia tych osób na rynku pracy jest nieefektywny. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sytuacji osób z niepełnosprawnościami na polskim rynku pracy, a następnie systemu rehabilitacji zawodowej OzNI oraz efektów jego funkcjonowania do 2017 roku. W tym celu autor przeanalizował dostępne dane statystyczne oraz przepisy prawa. Wskazał na zatrudnienie wspomagane jako alternatywą dla obowiązującego systemu opartego o PFRON.
EN
The employment ration for the disabled is one of the lowest in the OECD. The reasons for the situation are several but it is without doubt the most important is the fact that the support of the state welfare system these people is ineffective. The purpose of this article is to present the situation of people with disabilities on the Polish labor market, and then the OzNI system of occupational rehabilitation, as well as the effects of its functioning until 2017. For this purpose the author analyzed the available statistical data and legal provisions. He pointed to supported employment as an alternative to the current system based on PFRON.
Tożsamość kobiety jest determinowana oczekiwaniem odnoszącym się do ról, które w społeczeństwiebędzie ona pełnić. Role te wynikają z kontekstu, w jakim w określonych kulturachosadzone jest pojmowanie kobiecości oraz wynikające z niej zadania, przez kobietęwykonywane. Istotne jest przy tym, że każda kultura nieco odmiennie definiuje zespół cechfizycznych, psychicznych i osobowościowych, dzięki którym kobieta spełnia nadany jejprzez społeczne i kulturowe uwarunkowania wzorzec kobiecości. W kontekście egzystencjikobiety niepełnosprawnej w różnych kręgach kulturowych wyjaśnić trzeba, że pod pojęciemniepełnosprawności należy rozumieć taką niekorzystną sytuację, będącą wynikiemdoznanego uszkodzenia ustroju lub nabytej albo wrodzonej dysfunkcji organizmu, w wynikuktórej ma miejsce znaczne ograniczenie lub uniemożliwienie wypełniania przez jednostkęról społecznych przypisanych jej ze względu na płeć, wiek, czynniki społeczne bądźuwarunkowania kulturowe. Role kobiece w krajach arabskich oraz Indiach rozpatrywanepoprzez pryzmat doznawanej niepełnosprawności dodatkowo utrudniają funkcjonowaniespołeczne tych kobiet w ich kręgach kulturowych. Jest to wynikiem niemal pełnego podporządkowaniakobiety mężczyźnie, na co dodatkowo nakładają się tradycje wynikającez wyznawanych religii, wyrażające się między innymi w deprecjacji kobiety z niepełnosprawnościąna gruncie osobistym, zawodowym czy społecznym lub kulturowym.
The identity of a woman is determined by her role and performance in a society. These roles result from her cultural context, which determines the notion of femininity. Each culture defines the group of physical, psychical and personality features associated with femininity a little differently. In the context of disabled women, cultures explain the notionof disability differently. Disability is observed as an unfavourable condition, which results from an impaired organism or an acquired or congenital dysfunction of the organism and leads to a notable limitation or impossibility to fulfill the social roles connected to gender, age, and/or other social factors or cultural determinants. In Arab countriesand India, disabilities make it difficult for women to perform the social functions of their gender in their cultures. This is the result of nearly complete submission of women to the men. Additionally, the religious traditions further depreciate disabled women in their personal, occupational, social and cultural circles.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.