Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  norma moralna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Problem argumentacji w teologii moralnej – istota i potrzeba uwspółcześniania

100%
Zadykowicz T.
Roczniki Teologiczne
|
2015
|
vol. 62
|
issue 3: Teologia moralna
5-20
EN
The exposition of moral theology devoid of adequate arguments for the presented theses will always be too superficial, cursory and not profound enough. This is why the task for theologians-moralists is to look for such ways of detailed arguments that would be adequate for the existing social and religious-moral situation. The traditional way of argumentation „from authority” today should be considered definitely insufficient, which, however, does not mean questioning its validity in general. Similarly, the strictly theological argument may not be rejected. However, faith and love should be treated in this argumentation not only as single duties, but as uniform principles integrating the whole morality. Justification of the theological type, because of the modern moral-social situation and the character of culture, however, has to be complemented with personalistic and pragmatic aspects, which may be aided by the adequate use of data coming from the so-called science of man. The „new” argumentation should also to a greater degree take into consideration the new meaning of some concepts and the specificity of the addressee's circles.
PL
Wykład teologii moralnej, pozbawiony adekwatnej argumentacji przedstawianych tez, będzie zawsze zbyt powierzchowny, pobieżny i mało pogłębiony. Dlatego zadaniem teologów moralistów jest poszukiwanie adekwatnych do aktualnej sytuacji społecznej i religijno-moralnej sposobów szczegółowych uzasadnień. Tradycyjny sposób argumentacji „z autorytetu” należy uznać dzisiaj za zdecydowanie niewystarczający, co jednak nie oznacza zakwestionowania jego wartości w ogóle. Podobnie zresztą nie można odrzucić argumentu stricte teologicznego. Wiara i miłość w tej argumentacji winny być jednak traktowane nie tylko jako pojedyncze obowiązki, ale także jako jednolite zasady integrujące całą moralność. Uzasadnianie typu teologicznego, ze względu na współczesną sytuację moralno-społeczną oraz charakter kultury, musi być jednak uzupełnione o aspekty personalistyczne oraz pragmatyczne, czemu może służyć odpowiednie wykorzystanie danych tzw. nauk o człowieku. „Nowa” argumentacja winna także w większym stopniu uwzględniać nowe znaczenie niektórych pojęć oraz specyfikę środowiska adresata.
2
Publication available in full text mode
Content available

Analiza moralna uczynków starców na przykładzie wybranych Apoftegmatów Ojców Pustyni

100%
Mosorov V., Skobel S.
Łódzkie Studia Teologiczne
|
2018
|
vol. 27
|
issue 3
251-262
EN
The article presents spiritual guidance, startchestvo in the Eastern Churches. On the basis of two sayings of the Desert Fathers the author carried out a moral analysis of two spiritual starets’ behavior. Based on this analysis behavioral and moral norms were determined which regulated starets’ activities. We presented problems which can be observed in spiritual guidance when a starets violates the norms in relation to his supervisees. We pointed out that this violation in pastoral ministry can be caused by the phenomenon called “mock startchestvo”.
3
Publication available in full text mode
Content available

Deontologiczne fundamenty bezinteresowności

84%
Wolman W.
Praca Socjalna
|
2021
|
vol. 36(4)
7-17
EN
The article is a part of the broad current of the philosophy of responsibility. It analyses and describes the basic elements of human activity in the anthropological and ethical perspective. A particular feature discussed in the article is selflessness, which is analysed in the perspective of the main ethical currents. In personalistic philosophy, responsibility and selflessness result from the will, whereas in deontological philosophy they result from the moral norm adopted by the subject. The concept that describes the nature and fundamental elements of an act is the theory of supererogatory act. According to it, a selfless act is a free, conscious act resulting from the realization of a norm immanent to the subject.
PL
Artykuł wpisuje się w szeroki nurt filozofii odpowiedzialności. Analizuje i opisuje podstawowe elementy ludzkiej działalności w perspektywie antropologicznej oraz etycznej. Szczególną cechą omawianą w artykule jest bezinteresowność, która analizowana jest w perspektywie głównych nurtów etycznych. W filozofii personalistycznej odpowiedzialność i bezinteresowność są wynikiem woli, natomiast w filozofii deontologicznej wynikają one z przyjętej przez podmiot normy moralnej. Koncepcją opisującą charakter i fundamentalne elementy czynu jest teoria czynu supererogatywnego. Według niej czyn bezinteresowny to akt wolny, świadomy i wynikający z realizacji immanentnej dla podmiotu normy.
4
Publication available in full text mode
Content available

Аповесці для маладых дзяўчат Яна Чачота ў кантэксце літаратуры для дзяцей і моладзі

67%
Кохан Т.
Acta Albaruthenica
|
2020
|
issue 20
111-122
EN
This article is an attempt to determine Jan Chachot’s role in 19th century children’s literature. Our main focus is placed on his almost unknown collection Novels for young girls, that consists of four novels: Sventochna, or Gratitude, Bogna and Lubomyra, or Arrogance and Modesty, Ludgarda, or the Useful travel, Dobrochna, or Charity always memorable. Their main characters are clever, beautiful, industrious, well-educated girls, who are veritable models of piety, charity and chastity. The basic theme of novels is the girl girls’world, related to their role in the family and society. Jan Chachot used the experience of his predecessors, adopting some of their ideas. As opposed to previous epochs, where the role of women was limited to their domestic duties and unqualified work, and female education was considered unnecessary and even harmful, Jan Chachot emphasizes that they can not only serve their family, but also be useful to society.
PL
Artykuł poświęcony jest określeniu roli Jana Czeczota w literaturze dla dzieci XIX wieku. Główna uwaga zostaje skierowana na niezbadane dzieło Powiastki dla młodych dziewcząt naśladowane z dzieła Pani de Sęt (De Saintes, Delassemens de ma fille, 2 volumes ), które obejmuje cztery utwory: Świętochna albo Wdzięczność, Bogna i Lubomira albo Duma i Skromność”, Luidgarda albo Podróż pożyteczna, Dobrochna albo Dobrodziejstwo zawsze pamiętnie. Ich bohaterki to inteligentne, piękne, pracowite, wykształcone dziewczyny, które są prawdziwymi wzorcami pobożności, miłości i czystości. Tematem przewodnim dzieła są doświadczenia i zainteresowania dziewcząt, związane z kwestią określania miejsca i roli w rodzinie i społeczeństwie. Jan Czeczot wykorzystał doświadczenia swoich poprzedników, zapożyczając od nich konflikty fabularne i pewne idee. W przeciwieństwie do poprzednich epok, w których rola kobiety była ograniczona obowiązkami rodzinnymi i pracą nisko wykwalifikowaną, a wykształcenie kobiet uważano za zbędne, a nawet szkodliwe, Jan Czeczot podkreśla, że kobiety mogą służyć nie tylko rodzinie, ale także przynosić pożytek społeczeństwu.
BE
Артыкул прысвечаны вызначэнню ролі Яна Чачота ў дзіцячай літаратуры ХІХ стагоддзя. Асноўная ўвага была звернута на амаль недаследаваны зборнік Аповесці для маладых дзяўчат, які складаецца з чатырох твораў: Свянтохна, або Удзячнасць, Богна і Любаміра, або Пыха і Сціпласць, Людгарда, або Карыснае падарожжа, Даброхна, або Дабрачыннасць заўсёды памятная. Іх галоўныя гераіні – разумныя, прыгожыя, працавітыя, адукаваныя дзяўчаты, якія з’яўляюцца сапраўдным узорам набожнасці, дабрачыннасці і цноты. Асноўная тэма твораў – свет дзявочых перажыванняў і інтарэсаў, звязаных з праблемай вызначэння месца і ролі ў сям’і і грамадстве. Я. Чачот выкарыстоўваў досвед сваіх папярэднікаў, запазычаючы ў іх сюжэтныя калізіі і некаторыя ідэі. У адрозненне ад папярэдніх эпох, дзе роля жанчыны (асабліва з ніжэйшых слаёў) абмяжоўвалася сямейнымі абавязкамі і нізкакваліфікаванай працай, а жаночая адукацыя лічылася непатрэбнай і нават шкоднай, Я. Чачот падкрэслівае, што дзяўчаты могуць не толькі служыць сям’і, але і прыносіць карысць грамадству.
5
Publication available in full text mode
Content available

Kłamstwo – zagrożenie dla trwałości związku małżeńskiego i spójności rodziny

67%
Żywczok A.
Wychowanie w Rodzinie
|
2017
|
vol. XVI
|
issue (2/2017)
213-226
EN
The author puts forward and justifies a thesis that the lie, as an infringement on the standard of veracity, poses a threat both to the durability of marriage and to the cohesion of family. In order to address the lie as a subject of pedagogical studies, the author addresses the lie in several different scientific disciplines, including: philosophy, anthropology, linguistics, psychology, sociology, history, ethnology and neurosciences. As a result of interdisciplinary analyses the author identifies several aspects in her study of the lie: semantic, typological, etiological (also communicating the results of her studies), cultural, moral, historical and strategic. The main part of the paper focuses on the following issues: the attitude towards the truth while selecting a partner and the development of an emotional relationship (engagement and marriage) and short-term and long-term effects of the lie on family members. The climax and final part of the paper is the statement that disapproval towards lying to those close to us and the respect towards the truth are the factors that strengthen the familial emotional relationship between representatives of one generation, e.g. between spouses or siblings and between representatives of different generations, e.g. between parents and children or between grandparents and their grandchildren.
PL
Autorka wysunęła i uzasadniła tezę, iż kłamstwo, będące naruszeniem normy prawdomówności, stanowi zagrożenie zarówno dla trwałości związku małżeńskiego, jak i spójności rodziny. By podjąć refleksję nad kłamstwem – przedmiotem badań pedagogicznych, usytuowała problematykę kłamstwa w obrębie różnych dyscyplin naukowych, między innymi: filozofii, antropologii, językoznawstwa, psychologii, socjologii, historii, etnologii, neuronauk. W rezultacie analiz interdyscyplinarnych wyodrębniła kilka kierunków badań nad kłamstwem: semantyczny, typologiczny, etiologiczny, kulturowy, moralny, historyczno-strategiczny. Treść właściwą artykułu tworzą zagadnienia: stosunku do prawdy w kontekście doboru partnera i rozwoju związku uczuciowego (narzeczeńskiego i małżeńskiego); doraźnych i odroczonych w czasie konsekwencji kłamstwa członków rodziny. Kwintesencję i zarazem końcową część artykułu stanowi stwierdzenie, iż dezaprobata wobec okłamywania bliskich oraz respekt dla prawdy są czynnikami umacniającymi rodzinną więź emocjonalną wśród reprezentantów jednego pokolenia, np. małżonków, rodzeństwa oraz więź międzypokoleniową, np. między rodzicami i dziećmi, dziadkami i wnukami.
6
Publication available in full text mode
Content available

To what extent do circumstances affect the nature of actions?

67%
Moń R.
Studia Philosophiae Christianae
|
2015
|
vol. 51
|
issue 2
85-94
EN
The author of this article discusses the relationship between the subject matter (contents) of an action and the circumstances in which it is performed. The related problems were one of the motives behind John Paul II’s encyclical "Veritatis Splendor". He attempts to show the essence of this problem with reference to Thomas Nagel’s book "The View From Nowhere". Contemporary thinkers, however, those referred to as consequentialists or proportionalists, believe that circumstances are in fact part of the physical act itself and materially affect its understanding. Referring to that principle in "Veritatis Splendor", John Paul II says that he is aware one must often choose between actions that are inherently evil, but he believes that this is permissible only when there are no alternatives to choose instead. One should never choose an evil action to achieve a positive effect, or do that because the proportion of positive effects is greater than that of negative ones. The author shows also a striking similarity between what John Paul II wrote about the absolute character of moral norms and the external nature of circumstances with respect to the essence of the act, its internal purpose, and what we read in "The View from Nowhere", a book by Thomas Nagel, who considers himself an atheist. The search for objectivity in moral judgment is difficult, but not impossible, at least as far as its essence is concerned. Failure to consider the relevance of reasons to persons, and failure to make that reference, but first of all the treatment of circumstances as part of a moral action turns ethics into praxeology, or a theory of efficient action.
7

Normy moralne, ideały i supererogacja

67%
Machura P.
Folia Philosophica
|
2011
|
vol. 29
277-305
EN
The aim of the paper is to investigate into the relations between basic moral categories, namely those of norms, ideals and supererogation. I discuss, firstly, the ways of understanding these categories, secondly, how moral acting can be described using them and thirdly, how they relate within certain moral system. Yet, what is of a special importance is the relation between norms and ideals and their complementary character. For it might be argued that omission of one these categories may lead to posing important limitations on the possibilities of grasping certain moral issue adequately (on a descriptive level) and setting the full range of possible solutions (on normative level). Hence, I argue that to resign from two-level form of moral analysis may lead to the atrophy of the very idea of ethics itself.
DE
Das Ziel des vorliegenden Artikels ist, die Wechselbeziehung zwischen den Grundkategorien der Moralpostulate: Normen, Idealen und Supererogationsempfehlungen zu untersuchen. Es wird untersucht: auf welche Weise werden diese Kategorien verstanden, welche moralische Handlungen sind dank der Anwendung von diesen Kategorien möglich und wie sind die gegenseitigen Relationen zwischen den Kategorien im Bereich des Moralsystems. Von besonderer Bedeutung ist aber die Relation zwischen den Normen und Idealen und die These von deren komplementären Charakter. Wenn man zwar im Bereich des Moralsystems eins von den untersuchten Elementen auslässt, wird man sowohl bei adäquater Beurteilung eines bestimmten moralischen Problems (auf deskriptiver Ebene), wie auch bei Bestimmung eines vollen Spektrums von normativen Empfehlungen wesentlich begrenzt. Infolgedessen kann das Verzichten auf zweiflächige Weise der Untersuchung von moralischen Problemen sogar zur Atrophie der ethischen Idee selbst führen.
8
Publication available in full text mode
Content available

Znaczenie i potrzeba posłuszeństwa prawu Bożemu w nauczaniu Jana Pawła II

51%
Król R.
Studia Paradyskie
|
2021
|
issue 31
47-70
PL
Autor niniejszej publikacji zwraca uwagę na fakt, że wobec szerzenia się groźnych form niesprawiedliwości społecznej i gospodarczej oraz korupcji politycznej, w naszych czasach jawi się pilna potrzeba radykalnej odnowy jednostek i społeczeństw, która byłaby zdolna zapewnić sprawiedliwość, solidarność, uczciwość i jawność. Rozwiązanie najbardziej złożonych problemów może się dokonać tylko na fundamencie prawdy w której się spotykają: najwyższe Dobro i dobro moralne. Na tej to płaszczyźnie człowiek zdobywa swą pełną tożsamość przez posłuszeństwo prawdzie transcendentnej. W tym wymiarze autor eksponuje argument, że nowoczesny totalitaryzm rodzi się z negacji transcendentnej godności osoby ludzkiej, która jest widzialnym obrazem Boga niewidzialnego i stąd, z samej swej natury, podmiotem praw, których nie może łamać i lekceważyć jednostka, grupa, klasa, naród czy państwo. Dlatego też człowiek powinien przestrzegać normy moralnej w każdej nawet najtrudniejszej sytuacji życia, „aby okazać posłuszeństwo świętemu przykazaniu Bożemu i postąpić zgodnie ze swą osobową godnością”. Ponadto autor podkreśla fakt posłuszeństwa prawu Bożemu, które ukazuje Kościół swoim wiernym oraz wszystkim ludziom dobrej woli w postawie licznych świętych mężczyzn i kobiet, którzy głosili prawdę moralną i bronili jej aż do męczeństwa bądź też woleli umrzeć niż popełnić choćby jeden grzech śmiertelny. Godnym uwagi jest fakt, że Kościół wyniósł tak wielu ludzi do chwały ołtarzy, potwierdzając tym samym ich świadectwo życia i publicznie uznając za słuszne ich przekonanie, „że miłość Boga każe bezwarunkowo przestrzegać Jego przykazań nawet w najtrudniejszych okolicznościach i nie pozwala ich łamać nawet dla ratowania własnego życia”.
EN
The author of this publication draws attention to the fact that in the face of the spread of dangerous forms of social and economic injustice and political corruption, currently there is an urgent need for a radical renewal of individuals and societies that could provide and ensure justice, solidarity, honesty and transparency. According to the autor, the most complex problems can be solved only on the foundation of the truth where: the highest Good and moral good are present and confronted, as this is the place where a human being, by obeying the transcendent truth, acquires his/her full identity. To the author, this dimension emphasizes the argument that modern totalitarianism is born as a result of negating the transcendent dignity of the human being, which is a visible image of invisible God and hence, by its very nature, the subject of laws that cannot be broken or ignored by individuals, groups, classes, nations or states. Therefore, according to the author, a human being should obey the moral norm in every even the most dificult life situation „in order to obey the God's holy commandment and act in accordance with his/her personal dignity. Moreover, Król emphasizes the fact of obedience to the God's law, which, by presenting the attitude of a number of holy men and women, who proclaimed the moral truth and defended it as martyrs or chose death over committing one mortal sin, shows the Church to the faithful and all people of good will. Noteworthy is the fact that, in the opinion of the author, the Church canonized so many people and thus, confirmed the testimonies of their lives, by publicly recognizing their conviction that „God's love requires us to obey His commandments unconditionally even in the most difficult circumstances and breaking them even to save one’s own life is not allowed”.
9
Publication available in full text mode
Content available

Współczesne pytania Antygony. O wolności wyborów, o źródłach prawa i uzasadnieniu moralnej słuszności czynów

43%
Lewandowicz J.
Łódzkie Studia Teologiczne
|
2015
|
vol. 24
|
issue 1
23-42
EN
The author presents considerations concerning morality criteria based on cultural and philosophical prepositions. Contemporary issues, in particular bioethical ones, make us pose the questions about the hierarchy of norms and, thus, the hierarchy of activities. This automatically leads to the question about the source (or sources) of law. The basis for these considerations is Antigone by Sophocles as a masterpiece with universal message. From the text analysis one can discover the issue of tradition and its role in social life principles determination. This leads to the question about the sources of law – are they transcendental or immanent? The author points out that Antigone uses the word „law” – „νόμος”, „νόμιμα” – only in relation to the divine laws. Creon’s regulations which oppose them are described as „φρόνημα”– inventions. In this way she acknowledges the supreme character of the transcendental norm. Rejection of the reference to the transcendental leads to „absolute contradiction” in the area of prepositions and attainments of legal objectives. This notion („absolute contradiction”) was used by Joseph Ratzinger in Benedict’s Europe in the cultures crisis. It can be said that this contradiction in the modern age comes from different ways of understanding the relationship between the transcendence and science, and, consequently, law by Galileo. Therefore, the premise of absolute autonomy creates „absolute contradiction”. The attempt to overcome this obstacle is respect for the so called „immanent transcendence”, which is expressed in the natural law. However, one must first acknowledge the existence of the objective truth and the possibility of knowing it and the norm which assesses the consistency of one’s action with those reference points. This norm is one’s conscience which has its autonomy in relation to legal norms that are not based on the natural law. Without that acknowledgement the only justification of law would be mere force. In our cultural situation Antigone’s question about the sources of law and its validity as well as how to save human dignity and love remains still pending.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.