Search results

1

Notaries in Ukraine: administrative and legal aspects

100%

Fursa S. Y.

Studia Administracyjne

|

2013

|

issue 5

431-447

EN

This article analyzes the legal nature of notaries and legal relations that occur in the organization (administrative relationships) and the activity of this body (notarial procedural legal relations). The criteria for classification into types of legal notary are given; their essence and nature are revealed. The focus on the complex nature of the science of notaries as one of the branches of the science of law is emphasized. The essence of such concepts as “notarial procedure” and “ notarial process” is reveled. The question of linkages of notary with international, administrative, civil, tax, financial and criminal law during execution by a notary of functions other than notarial, including fiscal, registration, subject of financial monitoring. The administrative procedures in the management of notarial activities and their types are analyzed.

PL

W artykule analizowano uwarunkowania prawne notariatu, stosunki administracyjnoprawnych, które występują w tej organizacji oraz jej działalność Szczególnie zajęto się praktyką funkcjonowania notariusza w sytuacjach w których należy uwzględniać unormowania prawne wynikających z prawa międzynarodowego, administracyjnego, cywilnego, podatkowego, finansowego i karnego.

2

Osoba z niepełnosprawnością intelektualną jako spadkobierca. Część II

100%

Szeroczyńska M.

Szkoła Specjalna

|

2020

|

vol. LXXXI(3)

224-235

PL

Przedmiotowy tekst stanowi kolejną część cyklu poświęconego dziedziczeniu przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną po śmierci ich najbliższych. Tym razem omówiony zostanie niezbędny zarówno przy dziedziczeniu ustawowym, jak i testamentowym etap uzyskiwania prawnie wiążącego poświadczenia, że jest się spadkobiercą po danym spadkodawcy. Wskazane zostały dwie alternatywne ścieżki: sądowa celem uzyskania postanowienia o nabyciu spadku oraz notarialna celem sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. W obu przypadkach podkreślono trudności praktyczne, które mogą napotkać spadkobiercy z niepełnosprawnością intelektualną na drodze do otrzymania tych dokumentów, a które mogą prowadzić do ich dyskryminacji, a nawet do zainicjowania postępowania o ubezwłasnowolnienie.

3

Selected Problems Concerning the Scope of Exclusions from the New Legal Regime of Trading in Agricultural Property in Poland

75%

Litwiniuk P.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2017

|

vol. 26

|

issue 1

EN

On 14 April 2016, the Polish Parliament adopted the Act on suspending the sales of properties from the Agricultural Property Stock of the State Treasury and amending several other acts. By doing so, it decided to materially amend the Act on shaping of the agricultural system of 11 April 2003 that had been effective by that time, by founding a new, strict regime of trading in agricultural property in Poland that came into force as of 30 April 2016. Already upon drafting the new legal solutions, a number of remarks and reservations were made in the public debate and during the consultation process. It was pointed out that once it becomes effective, the bill considered by the Parliament would actually “freeze” agricultural property transactions in Poland, become a threat to execution of the right to inherit, and undermine the right ongoing interests initiated by law entities. These were some of the reasons why, in the course of legislative proceedings, the legislator decided to apply exclusions from the new legal regulations concerning trading in agricultural property. The objective of this article is to identify and characterise selected exclusions applied by the legislator, as well as to explain uncertainties related to interpretation with regards to legal norm hypotheses that specify the application scope of the implemented legal solutions.

PL

Uchwalając ustawę z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, parlament zdecydował o wprowadzeniu do dotychczas obowiązującej regulacji – ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego – istotnych zmian, ustanawiających z dniem 30 kwietnia 2016 r. nowy, rygorystyczny reżim obrotu nieruchomościami rolnymi w Polsce. Jeszcze na etapie projektowania nowych rozwiązań prawnych dochodziło w debacie publicznej oraz w procesie konsultacji do zgłaszania uwag i zastrzeżeń, ze wskazaniem, że procedowany w parlamencie projekt ustawy po wejściu w życie „zamrozi” w istocie obrót nieruchomościami rolnymi w Polsce, zagrozi realizacji prawa dziedziczenia i zniweczy słuszne interesy w toku, podjęte przez podmioty prawa. Między innymi z tych względów ustawodawca w trakcie postępowania legislacyjnego zdecydował się na zastosowanie wyłączeń spod nowych zasad obrotu gruntami rolnymi. Celem artykułu jest identyfikacja i charakterystyka zastosowanych przez ustawodawcę wybranych wyłączeń oraz próba wyjaśnienia wątpliwości wykładniczych dotyczących hipotez norm prawnych określających zakres stosowania wprowadzonych rozwiązań prawnych.

4

Wybrane aspekty odpowiedzialności cywilnej notariusza

75%

Smuk B.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2022

|

vol. (30)

|

issue 1

193-203

PL

Niniejszy artykuł porusza wybrane kwestie związane z problematyką odpowiedzialności cywilnoprawnej notariusza w świetle ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie. Przedstawiono tu część zagadnień związanych z odpowiedzialnością deliktową notariusza. Rozważania prezentowane w artykule dotyczą także statusu prawnego współczesnego notariatu oraz powinności nałożonych na notariusza, a związanych z jego obowiązkami zawodowymi. Całość artykułu wzbogacona została o literaturę przedmiotu oraz współczesne orzecznictwo.

EN

This article deals with selected issues related to the issues of civil liability of a notary public in the light of the Act of February 14, 1991 – Law on Notaries. The article presents selected aspects of a notary’s liability in tort. The considerations presented in the article also concern the legal status of modern notaries and the obligations imposed on notaries and related to their professional duties. The entire article was enriched with the literature on the subject and contemporary jurisprudence.

5

Rozwód przed notariuszem - czy nadszedł czas na zmiany?

75%

Wybrańczyk D.

Rejent

|

2023

|

issue 12 (392)

62-85

EN

The increasing number of divorces results in longer waiting times for cases to be heard in the courts. Therefore, there are demands to speed up or straighten divorce proceedings, including proposals for assistance facilitating divorce. One such evidence is given to a notary public to draw up a notarial deed establishing the dissolution of the marriage. The article answers the question of whether it is time to allow the public notary to dissolve marriages by divorces. In addition, the provisions of selected countries in which it is allowed to dissolve a marriage by divorce before a notary public are presented.

6

Reform of the Notaries between 1929 and 1933

63%

Chłopecki T.

Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy

|

2018

|

issue 1(26)

EN

The paper entitled ‘Reform of the Notaries between 1929 and 1933’ discusses the process of formation of the Polish notary after the country regained its independence. The Codification Commission as well as some eminent lawyers gathered around Leopold Wladyslaw Jaworski and Jakub Glass undoubtedly had a great influence on the creation of organizational and legal structures. The Decree of President Ignacy Moscicki, signed on 27th October 1933 terminated a difficult process which had been permanently investigated by the lawyers and politicians in the Second Republic. The notary solutions developed by them were one of the most modern ones in Europe at that time

PL

Artykuł Reforma notariatu w latach 1929 – 1933 przedstawia proces kształtowania się polskiego notariatu po odzyskaniu niepodległości. Ogromny wpływ na tworzenie się Reform of the Notaries between 1929 and 1933 struktur organizacyjnych i prawnych miała Komisja Kodyfikacyjna oraz wybitni prawnicy, kierowani przez Władysława Leopolda Jaworskiego i Jakuba Glassa. Rozporządzenie Prezydenta Ignacego Mościckiego, podpisane dnia 27 października 1933 r., zakończyło trudny proces kształtowania się notariatu realizowany przez prawników i polityków w II Rzeczypospolitej. Wprowadzone przepisy były jednymi z najnowocześniejszych w tym czasie w Europie.

7

Systemic Position of the Notary under the First Polish Law on Notaries of 27 October 1933. Part One

63%

Woś T.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2020

|

vol. 29

|

issue 5

EN

The origins of the modern Polish system of notaries date back to the period of the Polish Second Republic. At the end of World War I, the institution of notaries in Polish lands was heterogeneous. There were three separate notary organizations, which regulated differently the systemic position, tasks and functions of the notary. The rebirth of the Polish State brought the issue of unification of the system of notaries. Works on this ground-breaking task took place for several years and ended with the creation of the Law on Notaries of 27 October 1933. The article is intended to precisely determine the systemic position of the notary under the first Polish Law on Notaries. Article 1 of the Regulation defined notary as a public functionary appointed to draw up acts and documents to which the parties were obliged or wanted to give the public attestation and to carry out other acts as entrusted to him by law. Attempts to define the concept of a public official revealed numerous terminological problems and generated the need to conduct research on the issue of the notary’s position both in terms of scholarly reflection and dogmatic terms. In order to determine the systemic position of the notary, the article presents a detailed analysis of the term “public functionary” used in Article 1 of the Law on Notaries, views of the most eminent representatives of legal science in Poland on this subject and the scope of activities of the notary. The doubts and terminological difficulties identified in the course of these activities led to a deeper analysis of the provisions of Section I of the Law on Notaries, entitled “System of Notaries” (provisions of Chapters I–III) and of the case law. However, the attempt undertaken in the article to clearly define the position of the notary under the first Polish Law on Notaries did not bring a fully satisfactory result. The analysis of the position of the notary in the light of the Law on Notaries of 1933 indicates that there are serious difficulties in defining it precisely, both among the scholars in the field and the judicature. To fully define it, a closer analysis of the provisions of the Law on Notaries concerning the supervision of notaries, disciplinary and compensation liability of notaries, the professional self-government of notaries and the rules of preparation for the profession of notary was necessary. These issues have a significant impact on the final shape of the notary’s position within the legal system. Due to editorial limitations, these issues will be addressed in the second part of this article, along with final conclusions.

PL

Początki współczesnego notariatu polskiego sięgają okresu Drugiej Rzeczypospolitej. Pod koniec I wojny światowej instytucja notariatu na ziemiach polskich była ukształtowana w sposób niejednolity. Obowiązywały trzy odrębne organizacje notariatu, w różny sposób regulujące pozycję ustrojową notariusza, jego zadania i funkcje. Wraz z odrodzeniem Państwa Polskiego powstało zagadnienie unifikacji notariatu. Prace nad tym przełomowym zadaniem trwały kilkanaście lat i zakończyły się powstaniem Prawa o notariacie z dnia 27 października 1933 r. Celem artykułu jest precyzyjne określenie pozycji ustrojowej notariusza na gruncie pierwszego polskiego Prawa o notariacie. Art. 1 rozporządzenia określał notariusza jako funkcjonariusza publicznego powołanego do sporządzania aktów i dokumentów, którym strony obowiązane były lub pragnęły nadać znamię wiary publicznej, a także do spełniania innych czynności zleconych mu przez prawo. Próby definicji pojęcia „funkcjonariusz publiczny” ujawniły liczne problemy terminologiczne i stworzyły konieczność przeprowadzenia badań nad zagadnieniem stanowiska notariusza zarówno pod kątem doktrynalnym, jak i w ujęciu dogmatycznym. W celu określenia pozycji ustrojowej notariusza w niniejszym artykule poddano szczegółowej analizie użyte w art. 1 Prawa o notariacie określenie „funkcjonariusz publiczny”, poglądy najwybitniejszych przedstawicieli nauki prawa w Polsce na ten temat oraz przedmiotowy zakres czynności notariusza. Ujawnione w toku tych czynności wątpliwości i trudności terminologiczne doprowadziły do głębszej analizy przepisów Działu I Prawa o notariacie zatytułowanego „Ustrój notariatu” (przepisy Rozdziałów I–III) oraz orzecznictwa. Podjęta w opracowaniu próba jednoznacznego sprecyzowania stanowiska notariusza na gruncie pierwszego polskiego Prawa o notariacie nie przyniosła jednak w pełni zadowalającego rezultatu. Dokonana analiza pozycji ustrojowej notariusza w świetle Prawa o notariacie z 1933 r. wskazuje na istnienie poważnych trudności w precyzyjnym jej określeniu, zarówno wśród przedstawicieli doktryny, jak i judykatury. Do jej pełnego ustalenia niezbędna okazała się bliższa analiza postanowień Prawa o notariacie, dotyczących nadzoru nad notariatem i notariuszami, odpowiedzialności dyscyplinarnej i odszkodowawczej notariusza, samorządu zawodowego notariatu oraz zasad przygotowania do zawodu notariusza. Zagadnienia te mają istotny wpływ na ostateczny kształt pozycji ustrojowej notariusza. Ze względu na ograniczenia redakcyjne kwestiom tym i wnioskom końcowym poświęcona będzie druga część niniejszego artykułu.

8

Equity as a Value in the Work of the Notary

63%

Żaba A.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 2

EN

The article shows that the value of the equity is incessantly penetrating into the constituted law. Equity is becoming involved in the prescriptive regulations, it is opening the system of civil law to preterlegal values, making him more sensitive to the needs of the social environment. Equity is also a fundamental value which is the underlying reason for legal professional ethics. It leads to the conclusion that the equity constitutes the contact point between the law and the professional ethics of legal professions. It is expressing simultaneously the fundamental imperative of ethical proceedings and the interface of the law and ethics of legal professions.

PL

Artykuł dowodzi, iż wartość słuszności nieustannie przenika do prawa stanowionego. Wkracza ona w regulacje normatywne i otwiera system prawa na wartości pozaprawne, czyniąc go bardziej wrażliwym na potrzeby otoczenia społecznego. Słuszność to również fundamentalna wartość leżąca u podstaw prawniczej etyki zawodowej. To doprowadza do wniosku, że stanowi ona punkt styczny pomiędzy prawem a etyką zawodową prawniczych profesji. Wyraża ona jednocześnie fundamentalny nakaz etycznego postępowania i wspólną płaszczyznę prawa oraz etyki.

9

Gloss to the Decision of the Supreme Court of 15 January 2017 (V CSK 298/18)

63%

Pastuszko R.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2019

|

vol. 28

|

issue 4

EN

The decision deals with the issue of the use of the institution of witness exclusion in relation to a person referred to a notarial act (drawing up a will) as a trusted person pursuant to Article 87 § 1 (3) of the Law on Notary. The author presented the legal situation of the witness of the will and the person trusted in the preparation of the notarial deed, as well as the legal character of the documentation in the notarial testament of the presence of the trusted person.

PL

Postanowienie dotyczy zagadnienia stosowania instytucji wyłączenia świadka w odniesieniu do osoby przywołanej do czynności notarialnej (sporządzenia testamentu) jako osoby zaufanej na podstawie art. 87 § 1 pkt 3 ustawy Prawo o notariacie. Autor glosy przedstawił sytuację prawną świadka testamentu oraz osoby zaufanej przy sporządzaniu aktu notarialnego, jak również charakter prawny dokumentowania w testamencie notarialnym obecności osoby zaufanej.

10

Wybrane aspekty odpowiedzialności dyscyplinarnej notariusza w świetle ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie

63%

Smuk B.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2020

|

issue 2(27)

227-242

PL

Niniejszy artykuł porusza wybrane kwestie problematyki odpowiedzialności dyscyplinarnej notariusza w świetle ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie. W artykule, przedstawiono główne aspekty związane z postępowaniem dyscyplinarnym, jak też sądownictwem dyscyplinarnym. Rozważania prezentowane w artykule dotyczą również statusu notariusza, jego pozycji wśród przedstawicieli zawodów prawniczych. Całość artykułu wzbogacona została o literaturę przedmiotu oraz współczesne orzecznictwo.

EN

This article addresses selected issues of the disciplinary liability of a notary in the light of the Act of February 14, 1991 – Law on Notaries. The article presents the main aspects related to disciplinary proceedings as well as disciplinary jurisdiction. The considerations presented in the article also concern the status of a notary public, his position among representatives of the legal profession. The entire article has been enriched with the literature on the subject and contemporary jurisprudence.

11

Testamentary Law in Congress Poland on the example of the files of the Zgierz notaries in the years 1826–1875

63%

Bieda J.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2021

|

vol. XXIV

|

issue 24

187-205

PL

Współczesne polskie prawo spadkowe przyjmuje zasadę swobody testowania – zakładającą, iż każdy ma prawo swobodnego rozporządzania swoim majątkiem na wypadek śmierci w drodze testamentu. Wolność testowania nie jest jednak czymś oczywistym i nie ona rządziła dziedziczeniem na ziemiach polskich w okresie I Rzeczypospolitej. Dopiero XIX w. przyniósł Europie, w tym także ziemiom polskim, gruntowne zmiany w zakresie prawa spadkowego. Ogólną regułę swobody testowania zasadniczo jako pierwszy w nowożytnej Europie wprowadził Kodeks Napoleona z 1804 r., obowiązujący na ziemiach polskich od 1808 do 1846 r. Jednakże gwarantowana zasada swobody testowania doznawała poważnych ograniczeń, jeżeli testator posiadał zstępnych lub małżonka, choć – jak pokazuje praktyka – zapisodawcy często kierowali się własnym poczuciem sprawiedliwości, a nie przepisami prawa. Kodeks Napoleona przewidywał trzy formy rozporządzeń ostatniej woli: testament publiczny, testament tajemny i testament własnoręczny. Dwie pierwsze formy obwarowane były szeregiem warunków formalnych. Testament własnoręczny natomiast, choć wymagał od zapisodawcy jedynie umiejętności pisania, nie cieszył się popularnością, zapewne z powodu znacznego analfabetyzmu społeczeństwa. Mimo iż prawo uzyskiwania zapisów testamentowych miało charakter powszechny, to nie było ono bezwzględne. Ustawodawca przewidywał pewne ograniczenia, podyktowane przede wszystkim względami społecznymi, mające na celu wyeliminowanie presji na zapisodawcy. W przeważającej mierze dyspozycje majątkowe dotyczyły całego majątku testatora i obejmowały zarówno wszelkie ruchomości, jak i nieruchomości. W świetle aktów notariuszy zgierskich najpopularniejszą formą rozporządzeń majątkowych na wypadek śmierci było dokonywanie dyspozycji testamentowych w formie zapisu szczególnego, przekazującego cały posiadany majątek, jego część lub poszczególne składniki.

EN

Contemporary Polish inheritance law adopts the principles of freedom of testing, assuming that everyone has the right to freely dispose of their property in the event of death by way of a will. The freedom of testing, however, is not something obvious and it was not the one that governed inheritance in Poland during the period of the First Polish Republic. It was not until the 19th century that it brought Europe, including the Polish lands, profound changes in the field of inheritance law. The general rule of freedom of testing was, in principle, the first in modern Europe to be introduced by the Napoleonic Code of 1804, in force in Poland from 1808 until 1846. However, the guaranteed principle of freedom of testing experienced serious restrictions if the testator had descendants or the spouse, although, as practice shows, the writers were often guided by their own sense of justice, and not by law. The Napoleonic Code envisaged three forms of last wills: a public will, a secret will, and a handwritten will. The first two forms were subject to a number of formal conditions. A handwritten will, on the other hand, although it only required the writer to be able to write, was not popular, probably because of the society’s considerable illiteracy. Although the right to obtain testamentary bequests was universal, it was not absolute. The legislator provided for certain restrictions dictated primarily by social considerations, aimed at eliminating the pressure on the legislator. The property dispositions predominantly concerned the testator’s entire property and covered both all movable and immovable property. In the light of the deeds of the Zgierz notaries, the most popular form of property dispositions in the event of death was the making of testamentary dispositions in the form of a special clause, transferring all possessed property, its part or individual components.

12

Sporządzanie aktów notarialnych z wykorzystaniem elektronicznych środków porozumiewania się na odległość – głos w dyskusji

63%

Bocheńczak A.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2022

|

vol. (31)

|

issue 2

93-104

EN

The article contains a dissertation over the suggested reform of the procedure for notarial activities in Poland by notaries. The analysis is based on an assessment of the adequacy of the submitted demands regarding the preparation of notarial deeds with the use of electronic means of distance communication. The text contains a detailed indication, while discussing specific ideas for changes that need to be refined in order to guarantee security in performing notarial activities with a distance and ensure their legality, including compliance with the provisions of the Law on Notaries. The article contains numerous critical remarks regarding the digitalization of the notary public, moreover, the concern of the notary community regarding the proposed changes were outlined and justified, while at the same time indicating the areas that require clarification, enabling the commencement of possible work on online notarial activities.

PL

Artykuł zawiera analizę propozycji reformy trybu dokonywania czynności notarialnych w Polsce przez notariuszy. Analiza opiera się na ocenie adekwatności zgłaszanych postulatów dotyczących m.in. sporządzania aktów notarialnych z wykorzystaniem elektronicznych środków porozumiewania się na odległość. Tekst zawiera szczegółowe wskazanie z jednoczesnych omówieniem konkretnych pomysłów zmian, które wymagają dopracowania celem zagwarantowania bezpieczeństwa w dokonywaniu czynności notarialnych na odległość oraz zapewnienia ich legalności, w tym zgodności z przepisami ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie. W artykule zawarte zostały liczne uwagi krytyczne dotyczące cyfryzacji notariatu, nadto nakreślono i uzasadniono obawy środowiska notarialnego dotyczące proponowanych zmian z jednoczesnym wskazaniem obszarów wymagających doprecyzowania umożliwiających rozpoczęcie ewentualnych prac nad dokonywaniem czynności notarialnych online.

13

Gostyniński notariusz Jan Gustowski (1897–1962) a przemiany w notariacie

63%

Konarska-Pabiniak B.

Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2023

|

issue 2(275)

20-36

EN

The notary’s office in Poland has existed since 12th century and initially operated under canon law. Separation and independency initiated at the end of 16th century. Main character of the article, Jan Nepomucen Gustowski, ran a notary office between 1917–1952 and was subject to the political changes of the time.

PL

Notariusz Jan Nepomucen Władysław Gustowski pełnił swą funkcję w latach 1917–1952 kolejno w Brześciu Kujawskim i w Gostyninie. Jego działalność przypadała na czasy zaboru rosyjskiego i PRL, z przerwą na czas okupacji niemieckiej. Najdłużej pracował w Gostyninie. Oprócz prowadzenia kancelarii angażował się w działalność patriotyczną i społeczną. W 1952 r., w związku z upaństwowieniem kancelarii notarialnych, został pozbawiony możliwości wykonywania zawodu.

14

Wpływ aktu fundacyjnego na statut fundacji w kontekście czynności notarialnej

63%

Górny K.

Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego

|

2021

|

issue 4

51-56

EN

The aim of the article is to present the nature of the relationship between the foundation act and the foundation's statute in the context of the notarial procedure. In particular, the duties of a notary public, including the preparation of both acts, were discussed. The study also analyzes the notary's obligation to assess whether the property indicated in the foundation deed is sufficient to achieve the foundation's goals.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie charakteru zależności zachodzących pomiędzy aktem fundacyjnym a statutem fundacji w kontekście procedury notarialnej. Omówiono w szczególności powinności notariusza obejmujące sporządzenie obu aktów. Opracowanie ma także na celu poddanie analizie obowiązku notariusza dotyczącego oceny, czy majątek wskazany w akcie fundacyjnym jest wystarczający do osiągnięcia celów działania fundacji.

15

Z Mazowsza do Krakowa. Droga kariery Macieja z Grójca (ok. 1410 - ok. 1480), altarysty w farze krakowskiej, wikariusza katedralnego, protonotariusza i fundatora

63%

Bogusz M.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2022

|

vol. 29

|

issue 1

63-75

EN

Maciej of Grójec was a typical representative of the Krakow clergy. Originating from Mazovia, he studied at the University of Krakow, became a notary and climbed the career ladder in the Krakow Consistory. The reconstruction of his career shows the difficulties faced by researchers: inconsistent or subtitutable use of different dignities in the formulas of documents, deviations from the rules developed in the office. Finally, the canon and the vicar was a relics collector, and probably made a pilgrimage to the Holy Land together with Długosz or was the founder of the reconstruction of one of the chapels of the Krakow Cathedral and the founder of its equipment.

PL

Maciej z Grójca był typowym przedstawicielem kleru krakowskiego. Pochodził z Mazowsza, studiował na Uniwersytecie Krakowskim, został notariuszem i piął się po szczeblach kariery konsystorza krakowskiego. Odtworzenie jego kariery pokazuje trudności, z jakimi mają do czynienia badacze: niekonsekwentne czy zamienne używanie różnych godności w formułach dokumentów, odstępstwa od wypracowanych w kancelarii reguł. Kanonik i wikariusz był wreszcie kolekcjonerem relikwii, zapewne pielgrzymował z Długoszem do Ziemi Świętej czy był fundatorem przebudowy jednej z kaplic katedry krakowskiej i fundatorem jej wyposażenia.

16

Pozycja ustrojowa notariatu na gruncie prawa o notariacie z 24 maja 1989 roku

63%

Woś T.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2023

|

vol. 75

|

issue 1

181-199

EN

The present article attempts to delineate the systemic position of the notary public according to the Polish Notary Public Act of 24 May 1989. This new regulation was an act connected with the political transformation in Poland and it constituted the first step towards the return to the notary public traditions which had been developed during the interwar period. The systemic solutions of the Polish Notary Public Act of 1989 constituted a compromise between the aspirations of the notaries and the position of the authorities, which were determined by the contemporary political situation. This act’s most important achievements included defining a notary as a person of public trust in Article 1 § 2, the reactivation of the notary public self-government, and allowing the establishment of individual notary offices. The Council for Notary Affairs appointed to the Ministry of Justice was the first central self-government body of notaries in years, and it allowed them to express their opinions and put forward proposals in matters which were important for the notary public system in Poland. After initial difficulties associated with the establishment of the system of financing of individual notary offices, this organizational format of notary activity became popular and it attested to the clear and obvious will of notaries to abandon the state notary model.

PL

Celem artykułu jest określenie pozycji ustrojowej notariatu na gruncie prawa o notariacie z 24 maja 1989 r. Nowa regulacja była aktem przełomu ustrojowego i stanowiła pierwszy krok w kierunku powrotu do tradycji notariatu wykształconych w Polsce w okresie międzywojennym. Rozwiązania ustrojowe prawa o notariacie z 1989 r. stanowiły kompromis między dążeniami notariuszy a stanowiskiem władz, określonym ówczesną sytuacją polityczną. Do najważniejszych osiągnięć tego prawa należy zaliczyć określenie expressis verbis w art. 1 § 2 notariusza jako osoby zaufania publicznego, reaktywowanie samorządu notarialnego oraz umożliwienie tworzenia indywidualnych kancelarii notarialnych. Powołana Rada do Spraw Notariuszy przy Ministrze Sprawiedliwości była pierwszym od lat centralnym organem samorządowym notariuszy umożliwiającym wyrażanie ich opinii i propozycji w ważnych dla notariatu sprawach. Po początkowych trudnościach związanych z ustaleniem systemu finansowania indywidualnych kancelarii notarialnych ta forma organizacyjna działalności notariatu stała się popularna, co świadczyło o jednoznacznej woli notariuszy odejścia od modelu notariatu państwowego.

17

Kontrola stemplowa umów sprzedaży nieruchomości sporządzanych przed notariuszem w świetle przepisów ustawy o opłatach stemplowych z 1926 r. – studium przypadków

63%

Kwiecień S.

Studia Prawnicze KUL

|

2021

|

issue 1

165-183

EN

The Act of July 1, 1926 on stamp duty finally removed the provisions of the partitioning powers from the Polish legal order, eliminating the divergence of the regulations, legislative complexity, uneven treatment of the subject of taxation, and archaic methods of paying the stamp duty. At the same time, until 1933, separate provisions for former Galicia were maintained. As a consequence, we can only talk about the unification of the type of stamp duties charged, while maintaining separate rules for the manner of collecting them. The stamp duty itself was nothing more than a special type of cash benefit collected by the State from all letters confirming legal action and from legal acts not in writing. In order to facilitate the system of collecting stamp duties, the legislator gave the notary public the attribute of an official authority, responsible for its calculation and collection. In view of this solution, the legislator had to introduce a control mechanism that was to disclose situations where such a notary would make an error, by applying an incorrect rate of stamp duty or bypassing the act by the parties to the contract, by indicating to the notary public the value of the subject of the contract which is incompatible with the actual state of affairs from which the stamp duty was charged. In the first case, the taxpayer had practically two options: to agree with the size of the stamp duty presented by the payment order or to lodge an appropriate appeal to the Tax Chamber. It is important that, despite the notary’s error, it was the taxpayer himself who had de facto defended the notary’s position during the appeal process. On the other hand, underestimating the value of the transaction, that is, knowingly giving a notary a false statement actual state of fact, was already a criminal offence. In both cases, there was a decrease in the State Treasury’s income, but the consequences for the taxpayer were different. Despite this, the legislator did not decide to introduce an obligation to present each notary deed of sale, which would allow for a quick verification of both the rate and value of the contract used.

PL

Ustawa z 1 lipca 1926 r. o opłatach stemplowych usunęła ostatecznie z polskiego porządku prawnego przepisy państw zaborczych, eliminując rozbieżności regulacji, zawiłość legislacyjną, niejednolite ujęcie przedmiotu opodatkowania oraz archaiczne sposoby uiszczania opłaty stemplowej. Jednocześnie do 1933 r. utrzymano przepisy odrębne dla terenów b. Galicji. W konsekwencji można mówić zatem jedynie o unifikacji rodzaju pobieranych opłat stemplowych przy zachowaniu odrębnych zasad i trybu ich pobierania. Sama opłata była niczym innym jak szczególnego rodzaju świadczeniem pieniężnym pobieranym przez państwo od wszelkich pism stwierdzających czynność prawną oraz od czynności prawnych niesporządzonych w formie pisemnej. Celem ułatwienia systemu poboru opłat stemplowych ustawodawca obdarzył notariusza przymiotem organu urzędowego odpowiedzialnego za wymiar i pobór tej opłaty. Wobec takiego rozwiązania ustawodawca musiał wprowadzić mechanizm kontroli, ujawniający sytuacje zastosowania przez notariusza błędnej stawki opłaty lub obejścia ustawy przez strony umowy poprzez wskazanie notariuszowi wartości przedmiotu umowy niezgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy, od której pobierano opłatę. W pierwszym przypadku, podatnik miał praktycznie dwa wyjścia: zgodzić się z wymiarem opłaty stemplowej przedstawionej nakazem płatniczym lub wnieść stosowne odwołanie do Izby Skarbowej. Istotne jest to, że pomimo błędu notariusza to sam podatnik w toku procesu odwoławczego musiał de facto bronić stanowiska urzędnika. Zaniżenie natomiast wartości transakcji, czyli świadome podanie notariuszowi stanu faktycznego niezgodnego z rzeczywistością, było już przestępstwem zagrożonym karą. W obu tych przypadkach dochodziło do uszczuplenia dochodów Skarbu Państwa, jednak różne były konsekwencje ponoszone przez podatnika. Pomimo tego ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie obowiązku przedstawiana każdorazowego aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości, co pozwoliłoby na szybką weryfikację tak zastosowanej stawki, jak i wartości umowy.

18

Czy polski notariusz może być uważany za sąd w rozumieniu art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 650/2012?

63%

Pazdan M.

Rejent

|

2021

|

issue 9 (365)

11-34

EN

In this article, we can find a view criticism, according to art. 36 § 2 sentence 1 of the Family and Guardianship Code the contents of which serve to indicate that statutory mutual statutory representation of the spouses to make the activity of managing the assets of the spouses. In the author’s opinion a role of this provision is different. From art. 36 § 2 sentence 1 of the Family and Guardianship Code the authorization of each spouse results remaining in a joint marital property regime to exercise independently joint subjective rights towards third parties, i.e. the marital property subjective rights, including entitlement to disposal of these rights. In case of the legal acts obliging one of spouses to enter into financial commitment does not mean that another spouse is his/her party. In case of acquiring a property right by one of the spouses, its covering with the joint property of the spouses is a consequence of obliging art. 31 § 1 sentence 1 of the Family and Guardianship Code, and also art. 33 point 2 in fine of the Family and Guardianship Code.

19

Nowe uprawnienie w pracy notariusza związane z wprowadzeniem tzw. tarczy antykryzysowej

63%

Batory M. W.

Rejent

|

2021

|

issue 7 (363)

11-24

EN

The aim of the article is to discuss the issue of the new right for notaries introduced by the regulation published during the declaration of the epidemic in Poland. The author in the article tries to explain to the analyzes how an electronic document issued by public entities is dated by a notary. The author tries to explain what an electronic document is in the light of the Act and explains the nature of the notary's certification activities, which is the certification of the date of presentation of the document. The article introduces the reader to the methodology of a notary's work in the field of certifying a authenticated date.

20

Dokonanie czynności notarialnej bez obowiązku ponoszenia wynagrodzenia przez stronę

63%

Balwicka-Szczyrba M., Madej W.

Rejent

|

2022

|

issue 12 (380)

11-27

EN

The aim of the article was to analyze the legal acceptability of performing a notarial act without remuneration and the institution of judicial exemption from the costs of notary’s remuneration. The work adopted the opinion that a notary public has no possibility of withdrawing from the collection of remuneration for a notarial act. It was also shown that another significant drawback of court proceedings for exemption from the costs of notary.s fees is another highly formalized procedure, which seems to discourage parties from submitting applications in this regard. The conducted analysis leads to the conclusion that the current legal regulations regarding the determination of remuneration for notarial activities and the institution of court exemption from the costs of notary’s remuneration do not provide adequate protection to the parties to notarial activities. As a consequence, a postulate was expressed to start a broader discussion on changing the model of remunerating notaries in Poland.

Refine search results

Notaries in Ukraine: administrative and legal aspects

Osoba z niepełnosprawnością intelektualną jako spadkobierca. Część II

Selected Problems Concerning the Scope of Exclusions from the New Legal Regime of Trading in Agricultural Property in Poland

Wybrane aspekty odpowiedzialności cywilnej notariusza

Rozwód przed notariuszem - czy nadszedł czas na zmiany?

Reform of the Notaries between 1929 and 1933

Systemic Position of the Notary under the First Polish Law on Notaries of 27 October 1933. Part One

Equity as a Value in the Work of the Notary

Gloss to the Decision of the Supreme Court of 15 January 2017 (V CSK 298/18)

Wybrane aspekty odpowiedzialności dyscyplinarnej notariusza w świetle ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie

Testamentary Law in Congress Poland on the example of the files of the Zgierz notaries in the years 1826–1875

Sporządzanie aktów notarialnych z wykorzystaniem elektronicznych środków porozumiewania się na odległość – głos w dyskusji

Gostyniński notariusz Jan Gustowski (1897–1962) a przemiany w notariacie

Wpływ aktu fundacyjnego na statut fundacji w kontekście czynności notarialnej

Z Mazowsza do Krakowa. Droga kariery Macieja z Grójca (ok. 1410 - ok. 1480), altarysty w farze krakowskiej, wikariusza katedralnego, protonotariusza i fundatora

Pozycja ustrojowa notariatu na gruncie prawa o notariacie z 24 maja 1989 roku

Kontrola stemplowa umów sprzedaży nieruchomości sporządzanych przed notariuszem w świetle przepisów ustawy o opłatach stemplowych z 1926 r. – studium przypadków

Czy polski notariusz może być uważany za sąd w rozumieniu art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 650/2012?

Nowe uprawnienie w pracy notariusza związane z wprowadzeniem tzw. tarczy antykryzysowej

Dokonanie czynności notarialnej bez obowiązku ponoszenia wynagrodzenia przez stronę