Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  okazjonalizm
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

O złudności nowości, o pozorności dawności (na przykładzie demokratury)

100%
Derwojedowa M., Kwiecień M.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2020
|
vol. 19
83-96
EN
This article discusses the criteria of neonymy which are adopted in the literature and in practice of registering new words, as exemplified by the internationalism demokratura. In the first part we briefly describe the history of this word, possible sources of borrowing it, and explore its fate in the Polish language. In the second part we discuss the neonymic status of the noun demokratura. In conclusion we propose a set of objectivized criteria, which allow to more precisely determine the status of new words as neologisms, ephemerida or occasionalisms.
PL
W artykule rozważane są przyjmowane w literaturze i praktyce rejestracji nowych wyrazów kryteria neonimiczności na przykładzie internacjonalizmu demokratura. W pierwszej części przedstawiamy krótko historię wyrazu i możliwe źródła zapożyczeń na grunt polski, omawiamy też losy tego zapożyczenia w polszczyźnie. W części drugiej dyskutujemy neonimiczny status rzeczownika demokratura. W konkluzji proponujemy zestaw zobiektywizowanych kryteriów, które precyzyjniej pozwalają określić status nowych wyrazów jako neologizmów, efemeryd lub okazjonalizmów.
2
Publication available in full text mode
Content available

Потенциальные слова со значением лица в казахстанской прессе (особенности окказионального и неологического слова)

100%
Didenko N.
Językoznawstwo
|
2018
|
vol. 12
73-83
PL
Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie wyselekcjonowanych wyrazów potencjalnych oznaczających osobę z prasy kazachstańskiej w latach 2008 – 2011. Na podstawie kryteriów odróżniających leksykę okazjonalną od neologizmów wysunięto wnioski o rozwoju wybranych słów. Zaobserwowano odmienne tendencje w grupach wyrazów mających różne pochodzenie. Większą tendencję do przyswojenia przez język mają wyrazy utworzone na podstawie rdzeni kazachskich oraz obcych, stają się one neologizmami przechodząc do uzusu językowego. Natomiast wyrazy stworzone na podstawie rdzeni rosyjskich najczęściej pozostają w strefie leksyki okazjonalnej.
EN
This article is devoted to the analysis of selected potential words meaning a person from the Kazakh press in the years 2008 - 2011. On the basis of the criteria, distinguishing occasionalisms from neologisms, conclusions were drawn about the development of selected words. Some tendencies have been observed in groups of words of different origins. The words created on the basis of Kazakh and foreign roots have a greater tendency to be assimilated by the language, they become neologisms, turning to linguistic usage. However, words created on the basis of Russian roots usually remain in the occasional lexical zone.
RU
Данная статья посвящена анализу потенциальных слов со значением лица, втречавшихся на страницах казахстанских газет с 2008 по 2011 годы. С помощью критериев, разделяющих окказиональную лексику и неологизмы, были сделаны выводы о развитии отобраной лексики. Также были обнаружены противоположные тенденции в группах слов разного происхождения. Итак, большей тенденцией к усвоению русским языком обладают слова, образованные от казахских и иностранных корней; они становятся неологизмами и переходят в узус. Слова же, образованные от русских корней, как правило остаются в сфере окказиональной лексики.
3
Publication available in full text mode
Content available

Короно-композиты в русском языке

85%
Kiklewicz A.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 7
263-285
RU
Предметом статьи являются словообразовательные процессы, приводящие к возникновению окказиональных композитов с первым компонентом короно- в русском языке последнего времени. Автор отмечает активность данного типа словообразования и данного типа композитов в журналистских текстах, а также в коммуникации членов интернет-сообществ (в социальных сетях, на интернет-форумах и др.). Собранный автором языковой материал (76 окказиональных композитов) описывается с семантической точки зрения, т.е. того, какие семантические протоструктуры репрезентируют план содержания композитов. Выделяются две категории таких структур: семантическая коокуренция и семантическая транзитивность. Автор отдельно описывает композиты с одно-, двух-, трех- и четырехчастными протоструктурами.
EN
The topic of this article is the word-formation processes leading to the appearance of occasional composites with the initial component corono- in contemporary Russian. The author notes the usage of this type of word formation and composites in journalistic texts, as well as in the communication between members of online communities (on social networks, Internet fora, etc.). The language material collected by the author (76 occasional composites) is described from a semantic point of view, i.e. in terms of semantic protostructures, representing the plan of content of the composites. There are two categories of such structures: semantic co-occurrence and semantic transitivity. The author separately describes the composites with one-, two-, three- and four-part protostructures.
PL
Korono-kompozyty w języku rosyjskim Tematem artykułu są procesy słowotwórcze, prowadzące do pojawienia się okazjonalnych kompozytów z pierwszym składnikiem korono- w najnowszym języku rosyjskim. Autor odnotowuje aktywność tego typu słowotwórstwa i tego rodzaju kompozytów w tekstach dziennikarskich, a także w komunikacji członków społeczności internetowych (w sieciach społecznościowych, na forach internetowych itp.). Zebrany przez autora (76 okazjonalnych kompozytów) materiał językowy został opisany z semantycznego punktu widzenia, tzn. pod względem protostruktur semantycznych, reprezentujących plan treści kompozytów. Wyróżnia się dwie kategorie takich struktur: kookurencja semantyczna i tranzytywność semantyczna. Autor osobno opisuje kompozyty o protostrukturach jedno-, dwu-, trzy- i czteroczęściowych.
4
Publication available in full text mode
Content available

Młodopolskie osobliwości leksykalne w publicystyce Władysława Orkana na przykładzie cyklu „Listy ze wsi”

80%
Waśkowski K.
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
|
2019
|
vol. LXVII
373-388
PL
Przedmiotem artykułu jest leksyka publicystyki Władysława Orkana, wyekscerpowana z cyklu Listy ze wsi, zawierającego wykładnię społecznych przekonań zagórzańsko-podhalańskiego pisarza. Analizie leksykologicznej poddano duży zbiór indywidualizmów leksykalnych, a zatem słów nienależących do polszczyzny ogólnej i gwarowej. Interpretacja słowotwórcza i semantyczna pozwoliła skonstatować, że bogato zaświadczone niestandardowe jednostki leksykalne zostały użyte na skutek splotu różnych czynników: indywidualizmu artystycznego, kreatywności językowej twórcy, dążenia do odświeżania środków ekspresji, zróżnicowania genologicznego tekstów, a przede wszystkim wierności wobec poetyki młodopolskiej formacji literackiej.
EN
The subject of this article is lexis of the Władyslaw Orkan’s journalistic writing chosen from his cycle Letters from a Village, which includes the interpretation of author’s social beliefs. In this article a broad compilation of lexical individualism was analysed lexicologically. By lexical individualism I mean words which are not a part of the general Polish language or local dialect. Word-formative and semantic interpretation have shown that the above-mentioned non-standard lexical units were used as a result of the concatenation of many different factors: artistic individualism, the author’s linguistic creativity, pursuance of refreshment of the measures of expression, genology differentiation of the texts, but above all faithfulness to the poetics of the Young Poland literary movement.
5

An introduction to a cognitive linguistic analysis of novel name-based derivativesin the current political discourse in Poland

80%
Góralczyk I., Paszenda J.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/3
91–113
PL
Niniejszy artykuł przedstawia teoretyczne i metodologiczne założenia do analizy najnowszych nominalnych derywatów sufiksalnych w języku polskim, które tworzone są od nazw własnych, i które funkcjonują w aktualnym dyskursie politycznym. Zarysowane zostały kluczowe aspekty opisu słowotwórstwa w oparciu o założenia językoznawstwa kognitywnego, a w szczególności jednego z modeli przyjętych w obrębie tego paradygmatu, morfologii konstrukcji. Pokazano, że wyrazy złożone i schematy derywacyjne mogą być traktowane jako konstrukcje, które mogą być kategoriami polisemicznymi, i których znaczenia mogą być motywowane przez metonimię i metaforę. Z przeprowadzonych rozważań wynika, że metonimia konceptualna motywuje proces konwersji, derywaty z ucięciem, i różnego typu skrótowce, jednak derywacja sufiksalna jest potencjalnie metonimiczna tylko wówczas, gdy współwystępuje z rozszerzeniem znaczenia podstawy słowotwórczej albo sufiksu lub gdy przesunięciu semantycznemu ulega derywat jako całość.
EN
The present contribution provides a theoretical and methodological background for an analysis of novel suffixal derivatives that are based on proper names and function in the current political discourse in Poland. We delineate the most important assumptions behind a cognitive linguistic approach to word-formation, focusing particularly on one of the models within this paradigm, namely Construction Morphology. It has been demonstrated that complex words and abstract word-formation patterns can be viewed as constructions, which may be polysemous, and whose meanings may be motivated bymetonymy and metaphor. It is also demonstrated that conceptual metonymy motivates the process of conversion, clipping and various types of morphological truncation. However, suffixal derivation is potentially metonymic only if the base morpheme or the suffix exhibit extended senses, or if a semantic shift applies to the derivative as a whole.
6

Name-based derivatives suffixed with -izm/-yzm the current political discourse in Poland

80%
Góralczyk I., Paszenda J.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/4
21–40
PL
The present study offers a cognitive linguistic account of selected recent derivatives in -izm/-yzm, such as jakizm, cejrowskizm, erdoganizm and petruizm(y)pl. Over a hundred complex nouns of this type, employing a politician’s or a public figure’s name as the derivational base, have been culled from online written sources. The coinages under analysis are mostly occasionalisms that are currently used in informal and semi-formal political discourse in Poland. Both their morpho-syntactic and semanto-pragmatic properties are examined. The focus is placed on metonymies and metaphors that motivate the construction of their meaning and enhance their semantic analysability.
7

Metaphorische Komposita mit den Komponenten ‘Asylant’ und ‘Flüchtling’ im deutschen medialen Flüchtlingsdiskurs

71%
Dargiewicz A.
Prace Językoznawcze
|
2018
|
vol. XX/3
19-42
DE
In dem Beitrag wird die Aufmerksamkeit dem Migrationsdiskurs mit besonderer Berücksichtigung des Phänomens der sich darauf beziehenden Neubildungen im Gegenwartsdeutschen geschenkt. Es wird auf die Merkmale und die semantische Leistung der Komposita eingegangen, die mit dem Flüchtlingsproblem und seiner Beschreibung verbunden sind. Besondere Aufmerksamkeit wird den Sprachbildern geschenkt, mit denen man bei der Berichterstattung über das die gegenwärtige Zivilisation verunsichernde Problem arbeitet. Diese Bilder entstehen aus lexikalischen Mitteln, deren sich Medien und Politiker bei dem Umgang mit dem Thema Flucht bedienen. Sie lösen Unsicherheits-, Beunruhigungs-, Bedrohungs- und sogar Angstgefühle unter den Rezipienten aus, wecken ihre Vorstellungskraft und hinterlassen den beabsichtigten Eindruck. An herausrecherchierten Wortbildungen wird veranschaulicht, inwiefern der Sprachgebrauch eine entscheidende Rolle bei der Bewertung von Menschen und Situationen spielen kann. Und da die Rezipienten der medialen Meldungen eher nicht selbständig über bestimmte Sachverhalte nachdenken oder nachdenken wollen, werden ihre Anschauungen durch diese fertigen sprachlichen Bilder beeinflusst. Auf welche Weise über die Phänomene der uns umgebenden Welt gesprochen wird, welche Ausdrücke dafür gewählt werden, spielt eine Schlüsselrolle dabei, wie wir diese Wirklichkeit wahrnehmen.
PL
W niniejszym artykule poświęca się uwagę dyskursowi dotyczącemu problemu uchodźców ze szczególnym uwzględnieniem fenomenu złożeń powstałych we współczesnym języku niemieckim w celu realizacji tego dyskursu. Wybrane złożenia scharakteryzowane zostały pod względem metaforycznej treści, jaką przekazują. Szczególna uwaga poświęcona została obrazom językowym, którymi operuje się w sprawozdaniach i relacjach dotyczących problemu nurtującego współczesną cywilizację. Obrazy te ujawniają się w środkach leksykalnych, jakimi operują media i politycy w dyskursie dotyczącym problemu uchodźctwa. Wywołują one w społeczeństwie uczucie niepewności, zaniepokojenia, zagrożenia i strachu, pobudzają wyobraźnię odbiorców i pozostawiają wrażenie, które było zamierzone i celowe – uchodźcy to klęska żywiołowa, lawina, powódź, wielka fala. Na przykładzie wybranych złożeń ukazane zostało, jak ogromny wpływ ma użycie konkretnych środków leksykalnych w opisie otaczającej nas rzeczywistości na postrzeganie jej przez nas, tj. na jej interpretowanie oraz na kształtowanie naszej opinii o niej.
EN
This article will address the refugee-related discourse, more specifically, the compounds in the contemporary German language which were created in order to set the terms of that discourse. A detailed analysis of the selected compounds will be offered as regards their metaphorical content. Particular attention will be given to the linguistic images used in reports and accounts pertaining to the refugee crisis. The images seem to be shaped by the lexical choices made by the media and politicians contributing to the refugee-related discourse. They are supposed to provoke a sense of uncertainty, anxiety and danger in the fear-ridden society; their intent is to work on people’s imagination, to leave the impression that refugees are synonymous with natural disasters, avalanches, floods, great waves, etc. The examples of compounds in the article demonstrate how much the use of specific lexical items to describe the real world influences the way we perceive, interpret and assess it.
8
Publication available in full text mode
Content available

W obronie uniformitaryzmu

71%
Gordon B. L.
Filozoficzne Aspekty Genezy
|
2014
|
vol. 11
133-149
PL
Naukę uprawia się w zgodzie z założeniem niezawodnej regularności zjawisk świata fizycznego. Przyjmuje się, że świat ma strukturę przyczynową, którą można badać i rzetelnie poznać za pośrednictwem eksperymentów, obserwacji i hipotez naukowych. Co do tego nie ma wątpliwości. Pozostaje jednak problem uzasadnienia — zasadniczego dla heurystycznej użyteczności nauki — metafizycznego i metodologicznego założenia, że przyroda jest jednostajna, dzięki czemu teraźniejszość może być kluczem do przeszłości i przyszłości. W niniejszym artykule główną uwagę poświęca się metafizycznej podstawie i uzasadnieniu przyjętych w uniformitaryzmie założeń dotyczących przyrody oraz wykazaniu, że są one niezgodne tak z metafizyczną, jak i metodologiczną odmianą naturalizmu.
EN
The practice of science rests on the assumption of dependable regularity in the behavior of the physical world. It presumes that the world has an investigable causal structure and that scientific experimentation, observation, and theorizing provide a reliable pathway to its discernment. This much is not in dispute. What is in dispute is what warrants the metaphysical and methodological assumption — essential to the heuristic utility of science — that nature is uniform in such a way that the present can serve as a key to both the past and the future. This article focuses on the metaphysical foundation and justification for uniformitarian assumptions about nature and argues that they are inconsistent with both metaphysical and methodological naturalism.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.