Search results

1

Rola nazw własnych w języku i kulturze

100%

Walczak B.

Onomastica

|

2017

|

vol. 61

|

issue 2

27-34

EN

Despite not being an expert, the author, appreciating the importance of the work of Professor Maria Malec, reminds us about the scope of proper names in Polish, and describes how the cultural heritage of Poland is reflected in place names. The author also discusses the cultural significance of chrematonyms.

2

Różnorodność systemów, światów przedstawionych i onimii w Role Playing Games

85%

Herbut P.

Acta Humana

|

2017

|

vol. 8

EN

Role-playing games (RPG) provide a great opportunity to research creative word-formation. This article concentrateson RPG systems and represented worlds as well as proper nouns that can be found in them. The author presents the history of RPG, explains the core elements of the games (such as Game Master or RPG session) and compares the most popular and important systems. The article also explains how players create the names for their characters. The analysis is based on the examples taken from the Fallathan’s Chronicles game.

PL

Artykuł dotyczy systemów RPG, światów przedstawionych oraz onimii w grach tego typu. Przedłożono nie tylko historię gier role-playing, lecz także opisano najbardziej znane, a zarazem kluczowe systemy RPG. W artykule wyjaśniono również, czym są gry RPG, jakie elementy składają się na rozgrywkę, np. kim jest Mistrz Gry lub co to jest sesja. Na przykładzie imion z gry Kroniki Fallathanu autorka wskazała, w jaki sposób gracze tworzą miana swoich postaci.

3

Zamość i Zamojszczyzna na mapie językowej i kulturowej Polski

85%

Makarski W.

Facta Simonidis

|

2008

|

issue 1

313-326

PL

Artykuł ukazuje Zamość i Zamojszczyznę w kontekście dialektalnej mapy kresów południowowschodnich z charakterystycznymi interferencjami ukraińskimi, które stanowią odbicie historycznych dziejów politycznych i osadniczo-etnicznych tych terenów, sięgających czasów plemiennych. Mapę tę wyznaczają cechy tekstów gwarowych i środowiskowych (dawne i współczesne) oraz różnorakie onimy (nazwy miejscowe, nazwy osobowe, wyznania kościołów i cerkwi oraz inne). Poza regionalnym językiem Zamojszczyzna manifestuje odrębność poprzez swoją literaturę, folklor, życie kulturalne i naukowe (z historyczną Akademię Zamojską), rangę swoich zabytków (z Zamościem jako miastem wpisanym na listę światowego dziedzictwa kulturowego) oraz walory krajobrazowo-turystyczne (z Roztoczańskim Parkiem Narodowym, kilkoma parkami krajobrazowymi i rezerwatami).

EN

This paper is a brief presentation of the town of Zamość and the Zamość Region in the context of the map of dialects spoken in the historical territories of South-Eastern Borderlands. The dialect spoken there contains a lot of Ukrainian linguistic interferences, which mirror the political, ethnic and civilization history of this land, reaching back to the tribal roots. The map is delineated by the particular features of the dialectal and sub-dialectal texts (old and modern) as well as a variety of names (place names, personal names, names of churches, etc.). Apart from its regional language variety, the region of Zamość is distinctive for its literature, folklore, cultural and academic life (historic Zamość Academia), a whole range of the highest class architectural sights (Zamość as a town is placed on the UNESCO World Heritage List), spectacular geographical and tourist surroundings (including the Roztocze National Natural Park, some landscape parks and nature reserves).

4

Świat onimiczny sagi o wiedźminie Andrzeja Sapkowskiego w przekładzie na język włoski

85%

Gałkowski A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2017

|

vol. 17

210-219

PL

The onymic world in the Andrzej Sapkowski’s saga of the Witcher, translated into Italian Abstract The paper presents the results of the analysis of the names in Italian translation of AndrzejSapkowski’s fantasy saga series about The Witcher, and the video game inspired by it. The author of the article distinguishes tendencies in the applied translation mechanismsappropriate for the literary and video game space. He discusses the representative rangesof names associated with characters, places, and other objects individually identified in TheWitcher’s story. He also details the motivation for the translation and unsuccessful choicesthat affect some of the translations of The Witcher’s onymy into Italian. Keywords: Andrzej Sapkowski, fantasy, The Witcher, onymy, literary onomastics, translation

5

Leksem świnia i formy pokrewne jako wyrazy motywujące w polskiej onimii

80%

Wójcik U.

Onomastica

|

2020

|

vol. 64

53-67

EN

The aim of the article is an attempt to trace the fate of several appellatives grouped in the lexical field around the hyperonym świnia ʽpig, swine’ (wieprz ʽhog’, knur/kiernoz ʽboar’ and prosię ʽpiglet’) as the motivation of many names in Polish onymy, mainly in anthroponymy and toponymy. My research has been conducted along the lines of historical anthropology. Proper names in this approach play an important role in the reconstruction of the past. The field of interest of this article includes mainly names belonging to the old onymic layer. Proper names arise from the lexicon of a given language, which is why my analysis is based on lexical and semantic methodology. My point of departure is the meaning (often reconstructed) of appellative lexical units, including their semantic modifications in the proprial layer. I interpret proper names on the basis of findings regarding their origin and motivation. The first names motivated by the lexeme świnia were associated with the economic organization of the Piast state. In the article I present the history of their creation. I go on to discuss the other lexemes which became the basis of many names belonging to different naming categories. The presence of etymons of interest to us in so many proper names during the Middle Ages allows us to draw the conclusion that pigs played an extremely important role in the lives of our ancestors.

PL

Tematem artykułu jest próba prześledzenia losów kilku apelatywów zgrupowanych w polu leksykalnym wokół hiperonimu świnia (wieprz, knur, kiernoz, prosię) jako wyrazów motywujących powstanie wielu nazw w onimii polskiej, głównie w antroponimii i toponimii. Moje rozważania, osadzone są w perspektywie badawczej antropologii historycznej. Analiza jest oparta na metodologii leksykalno-semantycznej. Wychodzę od znaczenia (często rekonstruowanego) apelatywnych jednostek leksykalnych, z uwzględnieniem ich modyfikacji znaczeniowych w warstwie proprialnej. Nazwy własne interpretuję na podstawie ustaleń genetyczno – motywacyjnych. Szczegółowa analiza pozwoliła na sformułowanie kilku zasadniczych wniosków. Według obliczeń na liście rankingowej nazw miejscowych motywowanych jednostkami leksykalnymi określającymi zwierzęta, leksem świnia znajduje się w pierwszej piątce (na pierwszej pozycji znalazła się kobyła, na drugim miejscu koń). Obecność interesujących nas etymonów w tak wielu nazwach własnych w okresie średniowiecza pozwala na sformułowanie wniosku o niezwykle istotnej roli świń w życiu naszych przodków. Wydaje się, że w tym okresie leksemy związane z tym polem były semantycznie obojętne. Świadczy o tym ich obecność, jako wyrazów fundujących, w wielu starych nazwach osobowych. We współczesnym zasobie nazwisk formacje motywowane interesującymi nas leksemami należą do bardzo rzadkich, zapewne były one usuwane z powodów konotacyjnych. Wnosiły one w widoczny sposób elementy negatywnego (ośmieszającego) profilowania znaczeń. Do tej pory utrzymały się w większej liczbie nazwiska odmiejscowe i formy często przekształcone fonetycznie, które oderwały się swojego pierwotnego źródła motywacji i są neutralne semantycznie. Niewielka ilość osób została przy starych nazwiskach typu Wieprzek.

6

Cerkiewnosłowiańskie i wschodniosłowiańskie wpływy językowe w warstwie onimicznej przekładów biblijnych Szymona Budnego (na materiale "Nowego Testamentu")

71%

Zarębski R.

Język Polski

|

2020

|

vol. 100

|

issue 2

77-88

PL

W artykule omówiono zakres wpływów fonetyczno-morfologicznych na warstwę nazewniczą biblijnych przekładów Szymona Budnego. Działający w dobie renesansu na ziemiach Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, tłumacz posiadał znajomość języka cerkiewnosłowiańskiego i starobiałoruskiego. W pracy przekładowej prócz wielu innych źródeł wykorzystywał również tłumaczenia z obszaru Slavia Orthodoxa. Stosowanie nazw własnych w formie nawiązującej do wersji cerkiewnosłowiańskiej było przejawem dążności tłumacza do maksymalnego zbliżenia przekładu do tekstu oryginalnego. Użycie nazw własnych z językowymi śladami cerkiewnosłowiańskimi i wschodniosłowiańskimi wpływa też na ukształtowanie stylistyczne tłumaczeń, gdyż buduje biblijny koloryt lokalny. Odosobnione onimiczne propozycje Budnego indywidualizują jego przekłady na tle XVI-wiecznej polskiej praktyki translatorskiej.

EN

The article discusses the scope of phonetic and morphological influences on the name-related aspect of biblical translations by Szymon Budny. The translator, who was active in the Renaissance era in the lands of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania, had knowledge of the Church Slavonic and Old Belarussian languages. In his translation work, apart from many other sources, he also used translations from the area of Slavia Orthodoxa. The use of proper names in the form referring to the Church Slavonic version was a sign of the translator’s desire to bring the translation as close as possible to the original text. The use of proper names with linguistic traces of the Church Slavonic and East Slavonic also contributed to the style of translations, as it built up the local biblical tone. Budny’s isolated onymic proposals individualize his translations against the background of sixteenth-century Polish translation practice. Cerkiewnosłowiańskie i wschodniosłowiańskiewpływy językowe w warstwieonimicznej przekładów biblijnych SzymonaBudnego (na materiale Nowego Testamentu)

7

Nazwy geograficzne z obszaru siedemnastowiecznej Polski i terenów ościennych w pamiętniku Franciszka Daleraca „Les anecdotes de Pologne ou memoires secrets du regne de Jean Sobieski III du nom”

71%

Zarębski R.

Onomastica

|

2021

|

vol. 65

|

issue 2

151-164

EN

The aim of the article is to discuss various phenomena concerning the transposition of geographical names presented in the French diary of Franciszek Dalerac, the courtier of Polish King Jan Sobieski, and referring to places located in Poland in the second part of the 17th century. The analysis is focused especially on those places situated in the area of the former eastern borderlines (Right-bank Ukraine and the area of Podolia with Kamianets) and the territories outside Poland that were important for Polish history, mainly areas belonging to the then Moldavia, Wallachia and Bukovina). The French polyglot was interested in linguistics and therefore included in his diary geographical names exotic to him. On the one hand, he tried to reflect their original Polish pronunciation and spelling and on the other he subjected them to adaptation.

PL

Celem artykułu jest omówienie różnych zjawisk z zakresu transpozycji nazw geograficznych odnoszących się do obiektów położonych w obrębie państwa polskiego z drugiej połowy XVII wieku, zwłaszcza zaś z obszaru dawnych Kresów wschodnich (obszar Podola z Kamieńcem i Ukrainy prawobrzeżnej) oraz z terenów leżących poza granicami, ale istotnych dla polskiej historii (przede wszystkim z obszaru ówczesnej Mołdawii, Wołoszczyzny i Bukowiny) we francuskim pamiętniku Franciszka Daleraca, dworzanina króla Jana Sobieskiego. Włączając egzotyczne z punktu widzenia Francuza nazwy, autor z jednej strony dążył do odzwierciedlenia ich oryginalnej – polskiej wymowy i pisowni (co wynikało z językowych zainteresowań francuskiego poligloty), z drugiej – poddawał je zabiegom adaptacyjnym.

Refine search results

3 Onomastica

1 Acta Humana

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

1 Facta Simonidis

1 Język Polski

1 2021

2 2020

3 2017

1 2008

2 Zarębski R.

1 Gałkowski A.

1 Herbut P.

1 Makarski W.

1 Walczak B.

1 Wójcik U.

Rola nazw własnych w języku i kulturze

Różnorodność systemów, światów przedstawionych i onimii w Role Playing Games

Zamość i Zamojszczyzna na mapie językowej i kulturowej Polski

Świat onimiczny sagi o wiedźminie Andrzeja Sapkowskiego w przekładzie na język włoski

Leksem świnia i formy pokrewne jako wyrazy motywujące w polskiej onimii

Cerkiewnosłowiańskie i wschodniosłowiańskie wpływy językowe w warstwie onimicznej przekładów biblijnych Szymona Budnego (na materiale "Nowego Testamentu")

Nazwy geograficzne z obszaru siedemnastowiecznej Polski i terenów ościennych w pamiętniku Franciszka Daleraca „Les anecdotes de Pologne ou memoires secrets du regne de Jean Sobieski III du nom”