Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Years help
Authors help

Results found: 43

first rewind previous Page / 3 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  opozycja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 3 next fast forward last
EN
At the beginning author presents situations of Catholic press in Poland after 1945. “Tygodnik Warszawski” published between 1945–1948 and was an important organ of Katolickie Towarzystwo Wydawnicze “Rodzina Polska”. The weekly was in group of Catholic social periodicals for educated people and opposing to new communism ideology in Poland after 1945. That is why “Tygodnik Warszawski” was closed and its editorial staff was under arrested in 1948. In the main part of article Kristanova gives general characteristic of the weekly, its programme and writes about people who were in editorial staff. There were Zygmunt Kaczyński, Jerzy Braun, Zygmunt Choromański, Edward Grzechnik, Zygmunt Wądołowski, Marian Grzegorczyk and Józef Kwasiborski. “Tygodnik Warszawski” published religious, social and cultural problems.
PL
Artykuł przedstawia początki polskiego ruchu punk na tle specyficznej sytuacji społeczno – politycznej, którą można określić mianem „kryzysu nowej umowy społecznej”. Tekst próbuje odpowiedzieć, w jaki sposób permanentny kryzys, w jakim znajdowała się Polska na przełomie lat 70. i 80. XX w., wpłynął na rozwój nowej kontrkultury. Prezentuje kluczowe zespoły pierwszej fali polskiego punk rocka oraz sylwetki głównych uczestników zjawiska wraz z ich profilem socjologicznym. Ponadto artykuł podejmuje kwestię stosunku polskiego ruchu punkowego do władzy ludowej oraz opozycji politycznej.
EN
This article presents the rudiments of Polish punk movement, including thesocial and political background which can be defined as “acrisis of thenew social contract”. It tries to explain how the crisis situation in the late 1970’s and the early 1980’s contributed to the development of a new counterculture in Poland. It shows the most important bands of the Polish punk’s first wave and also thefigures of themain participants of this phenomenon with their sociological profile. Finally,thearticle discusses the Polish punk movement’s attitude to communist government and thedemocratic opposition.
EN
The aim of this article was to analyze the condition of legal (direct) institutionalization of political opposition in contemporary states, as well as to specify and organize solutions that are used in this process. The elaboration hypothesized that current conditio of knowledge on this subject is out of date, and legal institutionalization, including its constitutionalization, becomes more and more common phenomenon. To solve the research problem and verify the hypothesis, the content analysis and comparative methods are used during research. The source base were normative acts, monographs and collective studies as well as scientific articles. The result of the analysis showed that the direct institutionalization of the political opposition is more and more frequent phenomenon, concerning also states with rich democratic traditions.
PL
Celem niniejszego artykułu było przeanalizowanie stanu prawnej (bezpośredniej) instytucjonalizacji opozycji politycznej we współczesnych państwach, a także wyszczególnienie i uporządkowanie rozwiązań, jakie stosowane są w tym procesie. W opracowaniu postawiono hipotezę, że obecny stan wiedzy na ten temat jest nieaktualny, a prawna instytucjonalizacja, w tym jej konstytucjonalizacja, staje się zjawiskiem coraz powszechniejszym. W celu rozwiązania problemu badawczego i zweryfikowania hipotezy w trakcie badań skorzystano z metody analizy treści i metody porównawczej. Bazę źródłową stanowiły akty normatywne, monografie i opracowania zbiorowe oraz artykuły naukowe. Wynik analizy pokazał, że bezpośrednia instytucjonalizacja opozycji politycznej jest zjawiskiem coraz częstszym, obejmującym również państwa o bogatych tradycjach demokratycznych.
EN
The romantic opposition Mickiewicz−Słowacki is seen here in the perspective of aesthetics as it is understood by Roman Ingarden; the reception of the biography of the authors is transferred to the area of creativity. The stereotype of the conflict between Mickiewicz and Słowacki has been perpetuated in the history of the reception of Polish Romanticism. However, if you see this era as characterised by the coexistence of great creative personalities, the “oppositionality” of the poets will change its character. Especially the “last” poetry of Mickiewicz and Słowacki, while raising very similar issues, is realised in extremely different forms of imagination. The “oppositionality” between the poets is revealed as a complementarity that significantly defines Polish Romanticism.
PL
W niniejszej pracy romantyczna opozycja Mickiewicz−Słowacki widziana jest w perspektywie estetyki w rozumieniu Romana Ingardena; recepcja biografii autorów przeniesiona zostaje na obszar ich twórczości. W dziejach recepcji polskiego romantyzmu utrwalił się stereotyp konfliktu między Mickiewiczem a Słowackim. Jeśli jednak spojrzymy na tę epokę jako współistnienie wielkich twórczych osobowości, wówczas „opozycyjność” poetów zmieni swój charakter. Zwłaszcza „ostatnia” poezja Mickiewicza i Słowackiego, podnosząca bardzo zbliżone kwestie, realizuje się w krańcowo odmiennych formach wyobraźniowych. „Opozycyjność” poetów odsłania się jako komplementarność znacząco definiująca polski romantyzm.
EN
Political science literature distinguishes two forms of institutionalization of the opposition – political (indirect) institutionalization and legal (direct) institutionalization. The first is based on the assumption that the opposition i san integral part of the Political system, which results from the basic constitutional rules, a catalog of civil rights or electoral law, while the second relies on placing a phrase reffering to “opposition” in a specific legal act: resolution, law or constitution. This article focuses just on the second form of institutionalization of the opposition, or more precisely, on its constitutionalization. The aim of the author of the study was to examine the scale of this phenomenon in the political systems of European states, as well as to present the context in which constitution-makers refer to the “opposition” in the content of the constitution, and what are the differences in this scope. The analysis embranced the constitutions of all European states, therefore the research kept comprehensive character. Among the used methods were: the method of content analysis and the comparative method, and the source base – apart from the constitutions – included: monographs, collective studies, scientific articles and other legal acts. Research has shown that the constitutionalization of political opposition is a rare phenomenon in Europe, encompassing only a few states. Those who decided to do it, differ the methods and solutions used for this purpose.
PL
W literaturze politologicznej wyróżnia się dwie formy instytucjonalizacji opozycji – instytucjonalizację polityczną (pośrednią) i instytucjonalizację prawnoustrojową (bezpośrednią). Pierwsza opiera się na założeniu, że opozycja stanowi nieodłączny element systemu politycznego, co wynika z podstawowych zasad konstytucyjnych, katalogu praw obywatelskich czy przepisów prawa wyborczego, natomiast druga polega na zamieszczeniu sformułowania nawiązującego do „opozycji” w konkretnym akcie prawnym: uchwale, ustawie bądź konstytucji. Niniejszy artykuł koncentruje się właśnie na tej drugiej formie instytucjonalizacji opozycji, a ściślej mówiąc, na jej konstytucjonalizacji. Celem autora opracowania było bowiem zbadanie skali tego zjawiska w systemach politycznych państw europejskich, jak również przedstawienie kontekstu, w jakim ustrojodawcy nawiązują w treści konstytucji do „opozycji”, i jakie występują różnice w tym zakresie. Analiza objęła konstytucje wszystkich europejskich państw, w związku z czym badania zachowały charakter całościowy. Wśród wykorzystanych metod znalazły się: metoda analizy treści i metoda porównawcza, a na bazę źródłową – oprócz konstytucji – złożyły się: monografie, opracowania zbiorowe, artykuły naukowe oraz inne akty prawne. Badania wykazały, że konstytucjonalizacja opozycji politycznej jest w Europie zjawiskiem rzadkim, obejmującym jedynie kilka państw. Te zaś, które się na to zdecydowały, różnią zastosowane w tym celu metody i rozwiązania.
PL
Celem artykułu jest przybliżenie postaci Jana Lityńskiego, polskiego opozycjonisty aktywnego od końca lat 60. XX w. do 1989 r. oraz opisanie jego poglądów i opinii na temat polityki, społeczeństwa i jego otoczenia. Lityński stał się częścią opozycji jako student Uniwersytetu Warszawskiego i był zamieszany w wydarzenia znane jako „Marzec 1968”. Ich konsekwencją było więzienie i brak możliwości kontynuowania nauki. Ale mimo tego Lityński pozostał w opozycji aż do zmiany systemu politycznego, która nastąpiła 20 lat później. Współpracował z najbardziej znanymi członkami opozycji i był autorem tekstów poświęconych kwestiom polityki i społeczeństwa w różnych pismach ukazujących się w nielegalnym obiegu. Jako członek KOR-u i „Solidarności”, wielokrotnie tracił wolność, ale nigdy nie dał się złamać. W 1989 r. brał udział w obradach Okrągłego Stołu, które prowadziły do zmiany systemu politycznego w kraju. Artykuł napisano w oparciu o publikacje Lityńskiego z lat 80. XX w. i jego wypowiedzi oraz publikacje rozpowszechnione lata po tamtych wydarzeniach. Innym źródłem informacji były wywiady przeprowadzane z Lityńskim i wypowiedzi współpracowników z okresu opozycji na jego temat.
EN
The purpose of this article is to introduce Jan Lityński, Polish oppositionist active from late ‘60s to 1989 and to describe his beliefs and opinions about politics, society and his environment. Lityński became an oppositionist against communist government as a student at University of Warsaw and was involved in events known as “March 1968” which led to his imprisonment and made continuing his education impossible. But despite this, Lityński remained in the opposition until the collapse of the communist regime in Poland. He collaborated with the most prominent members of the opposition and wrote texts on political and social issues for various periodicals published in the illegal circulation. As a member of KOR and “Solidarność”, he lost his freedom many times but never let himself be broken or to betray his beliefs. In 1989 he took part in Polish Round Table Agreements that led to the change of the political system. This article was written based on Lityński’s publications from the 1980s and things he wrote and said years after those events. Other sources of information were interviews conducted with Lityński and statements made about him by associates from the opposition period.
EN
Since 1979, the Iranian regime is in a fundamental conflict with the Western world, especially the US, Britain, and Israel. In such a long period, there have to be periodic changes which the US administration had some high hopes for. However, despite temporary periods of apparent thaw in bilateral relations, each time it is followed by a return to the traditional hostility between the Islamic Republic of Iran and the United States. At the same time, Iranian society is exposed to constant repression from the authorities. There is, therefore, a fundamental question, how, or even if, the West, and primarily the US as a global power, with the biggest military and operational potential, allowing for interaction in every region of the world, should react to the situation and developments in Iran. The aim of the article is to review the nature and methods of operation of main Iranian opposition groups as well as their significance for the political program contained in the so-called Obama’s doctrine (2009). Analysis of major opposition groups will determine the degree of their possible cooperation with the US and their capacity to exercise power in Iran in the most democratic way.
PL
Od 1979 roku reżim irański jest w zasadniczym konfl ikcie ze światem Zachodu, a szczególnie z USA i Wielką Brytanią oraz Izraelem. W tak długim okresie dochodziło do okresowych zmian, z którymi administracja USA wiązała pewne nadzieje. Niemniej jednak, mimo chwilowych okresów pozornej odwilży w stosunkach dwustronnych, za każdym razem następował powrót do tradycyjnej wrogości między Islamską Republiką Iranu a USA. Jednocześnie społeczeństwo irańskie jest narażone na nieustanne represje ze strony władz. Zachodzi więc zasadnicze pytanie, w jaki sposób i czy w ogóle Zachód, a przede wszystkim USA jako mocarstwo globalne, o największym potencjale militarno-operacyjnym pozwalającym na oddziaływanie w każdym rejonie świata, powinny reagować na sytuację i wydarzenia w Iranie. Celem artykułu jest poddanie analizie charakteru oraz sposobów działania najważniejszych irańskich grup opozycyjnych, a także ich znaczenia dla programu politycznego USA zawartego w tzw. doktrynie Obamy (2009). Analiza najważniejszych grup opozycyjnych pozwoli na określenie stopnia możliwej ich współpracy z USA, jak i ich potencjału do sprawowania władzy w Iranie w sposób jak najbardziej demokratyczny.
|
2022
|
vol. 40
|
issue 2
467-486
PL
Pobicie 21 grudnia 1977 r. ks. Andrzeja Bardeckiego – długoletniego asystenta kościelnego i jednego z redaktorów „Tygodnika Powszechnego” – przy wejściu do jego krakowskiego mieszkania, upozorowane na napad bandycki, odbiło się szerokim echem nie tylko w krakowskim środowisku kościelnym, lecz także w całej Polsce, zwłaszcza w gronie osób kontestujących władzę komunistyczną. Było pewnego rodzaju zemstą za prezentowane przez redakcję „Tygodnika Powszechnego” (a pośrednio także przez kard. Karola Wojtyłę) poglądy na temat polityki kościelnej państwa komunistycznego i prób nieprawdziwego ukazywania jako bardzo dobre stosunków polskich komunistów ze Stolicą Apostolską przez media reżimowe. Śledztwo prowadzono w taki sposób, by sprawcy napadu nie zostali ujawnieni. W artykule przedstawiono metody stosowane przez komunistów w walce z opozycją, za którą uznawano środowisko „Tygodnika Powszechnego”, w postaci zastraszania jej działaczy. Akty przemocy wobec opozycjonistów były stosowane wielokrotnie przez polskie władze komunistyczne i ich służby w kolejnej dekadzie XX stulecia.
|
2022
|
vol. 40
|
issue 2
548-564
PL
Wiktor Woroszylski był jednym z najdłużej internowanych literatow. Od 13 grudnia 1981 do 18 października 1982 r. przebywał w ośrodkach odosobnienia w Warszawie-Białołęce, Jaworzu i Darłowku. 20 lutego 1982 r., podczas przeszukania, strażnicy odebrali mu 99-stronicowy fragment pisanego w odosobnieniu dziennika. Obszerny fragment przejętego od poety rękopisu przekazano do analizy będącemu na etacie Służby Bezpieczeństwa literatowi Wacławowi Sadkowskiemu ps. „Olcha”. Publikowana analiza jest jedynym śladem po zapiskach Woroszylskiego z tego okresu. Oryginalnego fragmentu dziennika do dzisiaj nie odnaleziono.
|
2021
|
vol. 37
|
issue 1
415-434
PL
Kościół katolicki w okresie PRL zawsze określał się wobec ważnych zjawisk społeczno-politycznych czy wydarzeń, które zachodziły w naszym życiu publicznym. Jest to teza oczywista, choć brzmi publicystycznie. Czynił tak zarówno Episkopat Polski oficjalnie, poprzez Listy Pasterskie i Komunikaty z kolejnych Konferencji Plenarnych Episkopatu Polski, jak i mniej oficjalnie podczas rozmów biskupów, członków Komisji Wspólnej, ze swoimi interlokutorami ze strony rządowej. Biskupi z prymasem Stefanem Wyszyńskim na czele spotykali się także wielokrotnie podczas audiencji prywatnych z osobistościami życia publicznego, w tym z opozycji lat siedemdziesiątych, czy aktywnymi w bieżącej polityce katolikami świeckimi (zwłaszcza w latach 1957-1989 ze środowiskami KIK-owskimi i podzielonym od 1976 r. Znakiem), by wysłuchać ich racji i przedstawić wizję miejsca Kościoła w przestrzeni publicznej1. Prymas był gotów także, w chwilach kryzysu politycznego, wywołanego nieudolnością władz, wyciągnąć do nich rękę i spotkać się z kolejnymi I sekretarzami PZPR (np. z Edwardem Gierkiem, a potem ze Stanisławem Kanią). Spośród wielu zapisów w „Pro memoria” prymasa Wyszyńskiego znajduje się także ten, pisany 25 czerwca 1976 r. po godz. 22.30 - po powrocie na Miodową: „Powrót do Domu. Tutaj »bombowe« wiadomości. Pan Premier Jaroszewicz, który wczoraj obszernie uzasadniał konieczność podwyższenia cen na artykuły spożywcze - dziś wszystko odwołuje, jakoby w wyniku konsultacji ze Związkami Zawodowymi i licznymi listami napływającymi do Rządu. Chodzi struty, że »świat robotniczy«, który sprawuje rządy w Polsce, burzy się przeciwko Rządowi robotniczemu. Podobno dziś w FSO stanęła praca, również u Róży Luksemburg, w Radomiu i w Pionkach. W mieście ostre pogotowie. - »Konsultacja« nie wypadła dobrze. Z tego wstępnego, wynika »felix culpa«, że społeczeństwo polskie
EN
We date the commencement of trade union activity in the student community in Białystok to the end of September 1980. In October, Founding Committees were established at the three largest universities in the region. Their activity was monitored by the Security Service. After the imposition of martial law and the banning of the Independent Students’ Association (NZS), the repression apparatus intensified its activities aimed at students operating in the opposition. There were the first arrests, the cause of which was the distribution of illegal publications. In April 1982, the Security Service carried out a wide-ranging search and arrest campaign in the academic community. Therefore, on 3 November 1982, a high-profile trial of 21 students began, which became the most frequently covered political case in Białystok during martial law.
PL
Rozpoczęcie działalności związkowej w środowisku studenckim w Białymstoku datuje się na koniec września 1980 r. W październiku powstały komitety założycielskie na trzech największych uczelniach wyższych w regionie. Ich aktywność znalazła się pod obserwacją Służby Bezpieczeństwa. Po wprowadzeniu stanu wojennego i delegalizacji NZS aparat represji zintensyfikował przedsięwzięcia wymierzone w studentów angażujących się w poczynania opozycyjne. Doszło do pierwszych aresztowań, których przyczyną był kolportaż nielegalnych wydawnictw. W kwietniu 1982 r. SB przeprowadziła szeroką akcję przeszukań i aresztowań w środowisku akademickim. W związku z tym 3 listopada 1982 r. ruszył głośny proces 21 studentów, który stał się największą sprawą polityczną w stanie wojennym w Białymstoku.
EN
In the years 1984-1990, in Andrychów, Kęty and Wadowice, an independent periodical „Solidarny” was published by activists of the banned NSZZ „Solidarność”. The magazine was created by Wiesław Pyzio from Andrychów. From 1985 till 1990 the magazine was illegally printed in Wadowice and distributed locally thanks to a network of distributors. In the years 1984-1990, 25 issues of the magazine were published. The journal discussed topics related to the political and economic situation in Poland, political repressions, stigmatized abuses of power, and revealed cases of mismanagement and nepotism. „Solidarny” became an important tool in breaking the information monopoly of the communist party.
EN
The aim of the article was to present the circumstances of the foundation and activi-ty of the National Offices of The Freedom Union (UW) that comprised an executive and operational level guiding the contemporary work of the abovementioned political party; it was positioned between the Presidium and the Parliamentary Club, and was organiza-tionally and substantively responsible for particular areas. In 1994–1997 the National Offices were a part of UW opposition against the coalition of the Democratic Left Alli-ance (SLD) and The Polish People's Party (PSL) founded in 1993, thanks to which they became a sort of a ‘shadow cabinet’, monitoring and reacting to the current policy of the SLD-PSL government. The activity of those offices contributed to the stimulation and activation of party members, especially at the local level, by, for example, creating a network of regional spokesmen, closely cooperating with expert groups, representatives of local self-governments, associations and trades unions. The second important criterion connected with the activity of the discussed structures was developing a series of programme doc-uments, including resolutions and statements critical of the SLD-PSL coalition.
PL
Celem artykułu było przedstawienie okoliczności powstania i działalności sekre-tariatów krajowych Unii Wolności (UW). W latach 1994–1997 stanowiły one jedno z zagadnień opozycyjności UW wobec zawiązanej w 1993 r. koalicji Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD) i Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL), dzięki czemu stały się swoistym gabinetem cieni monitorującym oraz reagującym na bieżącą politykę rządu SLD-PSL. Sekretariaty krajowe pracowały z różną intensywnością oraz w zróżnicowanym zakresie. Ich aktywność, przynajmniej w początkowej fazie działania, skierowana była wyłącznie do członków i sympatyków partii, natomiast w miarę rozszerzania porusza-nych problemów, tworzenia nowych zespołów i sekretariatów zapraszano do pracy w nich przedstawicieli kultury, oświaty, samorządów, związków zawodowych czy stowarzyszeń. Działalność sekretariatów przyczyniła się do ożywienia i zaktywizowa-nia członków partii, zwłaszcza na poziomie lokalnym, m.in. poprzez stworzenie sieci rzeczników regionalnych ściśle współpracujących ze środowiskami eksperckimi, przedstawicielami samorządu terytorialnego, stowarzyszeń i związków zawodowych. Drugim ważnym kryterium związanym z działalnością omawianych struktur było wypracowanie szeregu dokumentów programowych, w tym rezolucji i stanowisk, krytycznie odnoszących się do koalicji SLD-PSL.
PL
Wybory parlamentarne z 19 stycznia 1947 r. były dla komunistów zamknięciem etapu przejmowania władzy. By zapewnić sobie przewagę w kampanii przedwyborczej, wykorzystano wszelkie możliwe narzędzia, łącznie z aresztowaniami. Z jednej strony prowadzono działania mające na celu eliminację przeciwników politycznych, z drugiej zaś starano się osłabić opór społeczny. Dla komunistów społeczeństwo stało się przedmiotem w walce wyborczej, który należało odpowiednio ukształtować, by osiągnąć zamierzone cele. Równocześnie swoją kampanię prowadziły opozycyjne Polskie Stronnictwo Ludowe i organizacje podziemne. Brutalna walka polityczna powodowała zagubienie większości wyborców w obliczu wykluczających się wzajemnie obietnic wyborczych oraz oficjalnej propagandy nieznajdującej odzwierciedlenia w rzeczywistości. Swoistą reakcją na niezrozumienie istniejącej sytuacji, ale i na obawy o przyszłość stały się plotki i pogłoski obiegające Polskę w przededniu wyborów. Prześledzenie pogłosek i plotek pokazuje stopień dezorientacji społeczeństwa w zachodzących zmianach wewnętrznych, jego stosunek do władz komunistycznych, ale i do opozycji. Pozwala na odtworzenie obaw i stopnia niepewności co do przyszłości kraju, jak i problemów dnia codziennego w okresie przedwyborczym.
EN
The parliamentary elections of January 19th, 1947, for the communists were the closing of the seizure of power. To ensure an advantage in pre-election use, all available tools available, including arrests, were used. On the one hand, they are guided by activities involving the goal of eliminating social opponents, while on the other they neutralize social resistance. For communist public opinion, it was included in an electoral struggle that had to be shaped properly by its intended purposes. Simultaneously, the opposition Polish People's Party and underground institutions conducted their campaign. The brutal political struggle empowered the majority of voters, in the calculation of mutually exclusive electoral promises, in the calculation of the official propaganda of the unsupported relationship in reality. A kind of reaction to a misunderstanding of the existing situation, but also concerns about the future, turned into rumors and hearsay that began to circulate Poland on the eve of elections. Tracing the rumors shows the degree of social confusion about the internal changes taking place, attitudes to the communist authorities, but also to the opposition and the solution of problems related to the future of the country, as well as everyday problems in the pre-election period.
PL
„Gabinet cieni” powoływany przez największą partię opozycyjną w Izbie Gmin stanowi nieodłączny element westminsterskiego systemu rządów. Praktyka jego tworzenia została zapoczątkowana w Wielkiej Brytanii w drugiej połowie XIX w., gdzie przechodziła znaczącą ewolucję związaną z koordynowaniem strategii opozycji umożliwiającej przekształcenie się w gabinet rządowy, a także z oficjalnym uznaniem pozycji lidera partii opozycyjnej, który od 1937 r. otrzymuje stałe wynagrodzenie. Współczesne i zarazem stałe powoływanie ministrów cieni będących jednocześnie rzecznikami opozycji w konkretnych sprawach ministerialnych datuje się od długich rządów Partii Konserwatywnej (1951–1964) wobec których Partia Pracy sformułowana oficjalny „gabinet cieni”. Celem artykułu było ukazanie genezy „gabinetu cieni”, określenie jego zadań oraz pełnionych funkcji w westminsterskim modelu rządów parlamentarno-gabinetowych.
EN
The „shadow cabinet” appointed by the largest opposition party in the House of Commons is an integral part of the Westminster system of government. The practice of its creation originated in the UK in the second half of the 19th century, where it underwent a significant evolution linked to the coordination of the opposition’s strategy enabling it to become a government cabinet, as well as to the official recognition of the position of opposition party leader, who since 1937 has received a fixed salary. The modern and at the same time permanent appointment of shadow ministers who are at the same time spokespersons of the opposition on specific ministerial issues dates back to the long Conservative Party governments (1951–1964) against which the Labour Party formulated an official „shadow cabinet”. The aim of this article was to show the genesis of the „shadow cabinet”, to define its tasks and functions in the Westminster model of parliamentary-cabinet government.
PL
Kościół gdański po wprowadzeniu stanu wojennego roztaczał opiekę duszpasterską nad niezależnymi grupami młodzieży sprzeciwiającej się władzy: udostępniał lokale, włączał się w sieć kolportażu, interweniował w sprawie represji młodzieży, upominał się o jej prawa, wspierał materialnie niezależną działalność, partycypował w kosztach kar nansowych poniesionych przez młodych za działalność opozycyjną. Taką postawą wyróżniało się wielu duchownych pracujących na terenie diecezji gdańskiej. Poniżej zaprezentowane zostaną przykłady obrazujące zaangażowanie Kościoła wobec niezależnych ruchów młodzieżowych w latach 1981‒1989.
EN
The city of Gdansk in 1980s became one of the political centers of Poland. It was the city where the Solidarity trade union movement and few other independent organizations were born in spite of the communistic regime. The situation changed dramatically after the martial law was introduced in Poland in December 1981. Nevertheless after short time of shock the underground social movements started to build up. The second walk for freedom began. It was partly nalized in 1989 by the rst independent parliamentary elections. Youth movements took an important part in the walk for freedom. In their independent activity they had received a complex help from the Catholic Church in Gdansk. It seems that the Church fullled all the hopes put in it by the Polish young generation at the time. In 1981‒1989 the Archdiocese of Gdansk was opened to the needs of the youth groups by offering the working and meeting space, helping with spreading the independent researches, defending the youth rights, helping materially and nancially. The article shows few examples describing areas of the Church’s activity in front of the independent youth movements after the martial law period in Gdansk.
EN
The aim of this publication is to highlight the different models of criminal law protection of elections and referendum in selected post-soviet countries. The author points out sources of legislation, especially by typing electoral abuses and their criminal sanctions. Legislation analyzed in this publication focuses on Lithuania, Latvia, Estonia, Russia, Ukraine and Belarus. The basis of main conclusions are also results of the Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE) – Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR) election reports. In support of theses contained in the study, the author recalls specific cases of electoral abuses that took place in countries mentioned above.
PL
Człowiek niezłomny, niepodatny na naciski, niezachwiany w przekonaniach, wierny swoim ideałom i wartościom był realnym zagrożeniem dla systemu stalinowskiego. Rozpoczęto totalną walkę z nim, najpierw poprzez zmianę prawa, następnie eliminując z życia społecznego. Jedyną w miarę skuteczną metodą, były represje. W latach 1950 – 1954 funkcjonował w Zielonej Górze Wojskowy Sąd Rejonowy, w którego jurysdykcji znajowali się mieszkańcy województwa zielonogórskiego. Zgodnie tzw. prawem dekretowym okresu stalinowskiego wydawał on surowe wyroki na osoby cywilne, które dopuściły się wystąpień przeciwko „państwu i władzy ludowej”. Skazywano ludzi za byle błahostki jak również za poważne przestępstwa, np. krytyka rządu, słuchanie audycji radiowych nadawanych w języku polskim z zachodu, zorganizowanie nielegalnego związku, organizacji, zbieranie tajnych informacji i przekazywanie ich na zachód. Kilka osób rozstrzelano, inni szli na długie lata do więzienia. Badając źródła w postaci dokumentów WSR w Zielonej Górze natrafiamy na blisko 200 osób, które zostały poddano represjom w majestacie ówczesnego prawa. Zdecydowana większość z nich z godnością przeszła drogę szykan i tortur. Próbowali niejednokrotnie szukać sprawiedliwości u sędziego wojskowego, po tym, co przeszli w trakcie śledztwa. Jednak sędzia nie widział człowieka we „wrogu klasowym”- miał przed sobą „kontrrewolucjonistę”, którego należało wyeliminować. W artykule przestawiam kilkanaście osób, które na etapie moich obecnych badań zasługują na omówienie – Jan Kudła, Jan Olejnik, Eliasz Mroczek, Jakub Czaja, Kazimierz Kos, Aleksander Szcześniewicz, Aleksander Wiewiór, Stanisław Romanowski, Henryk Stańda, Marian Suchocki, Zbigniew Śliski, Aleksander Kaniowski, Jan Przygoda, Kazimierz Bętkowski, Tadeusz Klara, Stanisław Jaborski, Wacław Worotyński.
EN
An indomitable man, unsusceptible to pressure, of unwavering beliefs in ideals and values, was a real threat to the Stalinist system. A total fight with him was commenced; first by changing the law, then by eliminating him form social life. Repressions were the only method which proved moderately effective. Between 1950 and 1954 Military District Court in Zielona Góra was in session. The court had jurisdiction over the inhabitants of Zielona Góra province. Under the so-called decree law, the court passed harsh sentences on civilians who opposed “the state and People’s authorities”. People were sentenced for trifles as well as serious crimes, e.g. criticising the government, listening to Polish-language radio programmes broadcast from the west, organising an illegal union, organizing and collecting classified information and sending them to the west. Several people were executed by a firing squad, some were imprisoned for years. Such sources as the documents of the Military District Court in Zielona Góra reveal nearly 200 people who were submitted to repression with the full sanction of the law of the day. The vast majority of them faced tortures and harassment with dignity. On many an occasion, they tried to seek justice with the military judge after what they had gone through in investigation. But the judge saw in the “class enemy” nothing more than just a “counter-revolutionary” who was to be eliminated. The article deals with the following people: Jan Kudła, Jan Olejnik, Eliasz Mroczek, Jakub Czaja, Kazimierz Kos, Aleksander Szcześniewicz, Aleksander Wiewiór, Stanisław Romanowski, Henryk Stańda, Marian Suchocki, Zbigniew Śliski, Aleksander Kaniowski, Jan Przygoda, Kazimierz Bętkowski, Tadeusz Klara, Stanisław Jaborski, Wacław Worotyński
PL
Status domu jako podstawowego archetypu i toposu znajduje się w centrum zainteresowania badaczy różnych dziedzin wiedzy. W artykule omówiono topos domu na przykładzie noweli Adama Globusa o tym samym tytule. Zwrócono uwagę na fakt, że poprzez topos domu ujawniają się takie opozycje takie swój – obcy, krewny – obcy. Za szczególna cechę warsztatu Adama Globusa uznano stosowanie ekfrazy.
EN
The status of “home” as a basic archetype and topos attracts the attention of researchers who represent different branches of science. This article deals with the topos of home based on an example of the novel with the same title by Belarusian writer Adam Globus. It is emphasized that through the topos of home such oppositions as “countryman vs stranger”, “blood-related vs not blood-related” are actualized. The presence of an ekphrasis as an individual manner of Adam Globus’ writing is highlighted.
first rewind previous Page / 3 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.