Search results

1

Stan archidiecezji gnieźnieńskiej w świetle Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis Jana Korytkowskiego z 1888 r.

100%

Krucki Ł.

Roczniki Historii Kosciola (Annals of Church History)

|

2013

|

vol. 5(60)

195-218

EN

This article is an analysis of Jan Korytkowski’s work entitled Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarium archidioecesis gnesniensis et posnaniensis of 1888. This work is still a valuable resource for research in the organization and the estate structure of the oldest Polish dioceses of Gniezno and Poznań at the time after the Kulturkampf. The work under analysis is not confined to basic data of the sort available from ecclesiastical schematisms. Instead, the work also presents short histories of each parish and with its church, schools, orphanages and ecclesiastical fraternities. Moreover, it lists villages and towns that territorially belonged to each parish. Thanks to the data in Brevis descriptio, it is possible to precisely determine that in 1888, the oldest Polish Archdiocese had 16 deaneries, 207 parishes, 32 filial churches, 36 altarages, 54 oratories and public chapels, 389 parish schools and 28 hospitals. The Archdiocese gathered 354815 souls. Pastoral and state offices were occupied by 211 priests.

2

Potencjał archidiecezji poznańskiej po zakończeniu kulturkampfu w świetle Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis Jana Korytkowskiego z 1888 r.

100%

Krucki Ł.

Roczniki Teologiczne

|

2014

|

vol. 61

|

issue 4: Historia Kościoła

91-127

EN

Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis by Jan Korytkowski still remains a valuable resource for research in the organization and the estate structure of the oldest Polish dioceses of Gniezno and Poznań at the time when the Kulturkampf came to an end. The value of Korytkowski’s work lies in the fact that it is not confined to basic data of the sort available from ecclesiastical schematisms. Instead, the work also presents short histories of each parish and with its church, schools, orphanages and ecclesiastical fraternities. Moreover, it lists villages and towns that territorially belonged to each parish. Thanks to the data in Brevis descriptio it can be precisely ascertained that that in 1888, the Archdiocese of Poznan´ comprised 24 deaneries, 342 parishes, 103 filial churches, 31 altarages, 71 oratories and public chapels, 858 parish schools and 99 hospitals. The Archdiocese gathered 761,939 Catholics. Pastoral and central offices were occupied by 394 priests. The analysis of the data included in the schematism allows our deeper insight into the general conditions on the functioning of the Archdiocese of Poznan´. Despite the demise of the Kulturkampf, the diocese suffered from considerable degree of interference of the Prussian government with the matters of the Church when the seat was occupied by Archbishop Julius Dinder. The Prussians wanted to interfere with the processes of educating the ministers, filling the Church offices and governing the Church estate.

XX

Brevis descriptio historico-geographica ecciesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis Jana Korytkowskicgo stanowi cenne źródło do poznania ustroju i stanu posiadania najstarszych polskich diecezji: gnieźnieńskiej i poznańskiej po ustaniu kulturkampfu. Wartość pracy wyraża się w tym, że nic ogranicza się ona tylko do podstawowych danych zamieszczanych w zwyczajowych schematyzmach, ale poszerza je podając krótką historię każdej parafii i jej kościoła, wymienia funkcjonujące szkoły, szpitale i bractwa kościelne, a ponadto podaje spisy miejscowości przynależących do każdej parafii. Dzięki danym zawartym w Brevis descriptio można więc m.in. precyzyjnie określić, iż w 1888 r. archidiecezja poznańska obejmowała 24 dekanaty, 342 parafie, 103 kościoły filialne, 31 altarii, 71 oratoria lub kaplice publiczne, 858 szkół parafialnych i 99 szpitali. Zamieszkiwało ją 761939 katolików. W duszpasterstwie lub w urzędach centralnych pracowało 394 kapłanów. Analiza zawartych w schematyzmie danych pozwala nam szerzej spojrzeć na stan archidiecezji poznańskiej, która mimo zakończenia kulturkampfu nadal musiała zmagać się pod rządami arcybiskupa Juliusza Dindera z ingerencją rządu pruskiego w wewnętrzne sprawy Kościoła, a więc w proces kształcenia duchowieństwa, obsadę stanowisk kościelnych i zarząd majątkiem kościelnym.

3

Organizacja parafialna Kościoła katolickiego w Gdańsku od średniowiecza do utworzenia administracji apostolskiej w Wolnym Mieście Gdańsku

70%

Kobus A.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2015

|

vol. 123

71-92

PL

Artykuł poświęcony został procesowi rozwoju sieci parafialnej w Gdańsku na przestrzeni dziejów. Rozwój terytorialny gdańskich parafii zaczął się bardzo wcześnie. Już około XII wieku z istniejącej pierwotnie parafii grodowej, która obejmowała całą okolicę wyłoniła się między innymi parafia w Oliwie i Świętym Wojciechu. W dziejach gdańskiego Kościoła mamy do czynienia z trzykrotną generalną reorganizacją sieci parafialnej przypadającą na rok 1456, 1718 i 1840/42. Ukształtowany w średniowieczu układ parafialny zburzony został pod wpływem reformacji. Odnowa po soborze trydenckim zaowocowała z kolei powstaniem kilku ośrodków zastępczych, które w późniejszym czasie stały się podstawą do nowego uregulowania kwestii parafialnych. W okresie II Wolnego Miasta mamy do czynienia z powstaniem kolejnych 5 parafii, prawdziwa rozbudowa kościelnych struktur terenowych przypada natomiast na okres po II wojnie światowej.

EN

The article is devoted to the development process of the parish network in Gdańsk from the Middle Ages to the creation of the apostolic administration in the Free City of Gdańsk.. The territorial development of Gdańsk parishes began very early. Already about the 12th century the originally existing parish including the entire neighbour-hood was divided into Oliwias and Saint Wojciech. In its history, the Church in Gdańsk underwent a general reorganization of the parish network three times, respec-tively in 1456, 1718 and 1840-1842. Formed in the Middle Ages, the parish system was destroyed under the influence of the Reformation. Restoration of the Council of Trent, in turn, resulted in the creation of several centers of substitutes, which later became the basis for a new regulation of the parish.

Refine search results

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Roczniki Historii Kosciola (Annals of Church History)

1 Roczniki Teologiczne

1 2015

1 2014

1 2013

2 Krucki Ł.

1 Kobus A.

Stan archidiecezji gnieźnieńskiej w świetle Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis Jana Korytkowskiego z 1888 r.

Potencjał archidiecezji poznańskiej po zakończeniu kulturkampfu w świetle Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis Jana Korytkowskiego z 1888 r.

Organizacja parafialna Kościoła katolickiego w Gdańsku od średniowiecza do utworzenia administracji apostolskiej w Wolnym Mieście Gdańsku