Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: płaszczyzna zmienności obserwacyjnej

Sort By:

Limit search:

Epistemiczne układy odniesienia a problem interteoretycznej niewspółmierności — część 1

100%

Kilian K. J.

Filozoficzne Aspekty Genezy

2017

vol. 14

237-280

Artykuł wskazuje na związki między problematyką interteoretycznej niewspółmierności a kontrowersją kumulatywizm-antykumulatywizm. Wyjaśnia też, na czym polega niewspółmierność teorii naukowych i pokazuje, że nazwa „niewspółmierność” nie ma ostrego znaczenia w filozofii nauki. Problematyka interteoretycznej niewspółmierności doczekała się licznych opracowań. Artykuł wykorzystuje tylko jedno podejście. Podejście to z problemem nieostrości pojęcia niewspółmierności radzi sobie tak, że wyróżnia pięć płaszczyzn niewspółmierności teorii naukowych. To narzędzie intelektualne ułatwia również uchwycenie różnic między analizowanymi epistemicznymi układami odniesienia. Problematyka ta jest bardzo rozległa. Jej dokładne omówienie wykracza poza ramy jednego artykułu. Dlatego zdecydowałem, aby przedstawić ją w dwóch artykułach. W niniejszym artykule badam jedynie płaszczyznę metodologiczną niewspółmierności epistemicznych układów odniesienia. Badając tę płaszczyznę, koncentruję się na różnych standardach naukowości i kryteriach ocen wyników badań, o jakich mówią zwolennicy odmiennych epistemicznych układów odniesienia.

This paper looks at relations between issues of intertheoretical incommensurability and the cumulativism-anticumulativism controversy. It also explains what is meant by the incommensurability of scientific theories, and shows that the term “incommensurability” has a vague meaning in the philosophy of science. Issues of intertheoretical incommensurability have been the subject of many research papers. This article explores just one such approach, which deals with the vagueness of the term “incommensurability” by distinguishing five levels of incommensurability with respect to scientific theories. This intellectual tool also facilitates the grasping of differences between the epistemic frameworks being analysed. The issues involved are far-reaching, and their detailed consideration exceeds the scope of single article. Therefore, I have decided to present them in two separate papers. In this one, I explore only the methodological level of incommensurability of epistemic frameworks. While exploring that level, I focus on different standards of what counts as scientific, and on criteria for evaluating research outcomes of the sort advocated by followers of the different epistemic frameworks.

Epistemiczne układy odniesienia a problem interteoretycznej niewspółmierności — część 2

100%

Kilian K. J.

Filozoficzne Aspekty Genezy

2017

vol. 14

281-325

Artykuł ten stanowi kontynuację rozważań przedstawionych w artykule „Epistemiczne układy odniesienia a problem interteoretycznej niewspółmierności — część 1”. Wyjaśniam w nim, dlaczego zwolennicy odmiennych epistemicznych układów odniesienia uprawiają naukę „w różnych światach”. Światy te „pojawiają się” w efekcie zmian fundamentalnych przekonań metafizycznych na temat tego, co istnieje. Pokazuję też, że decyzje metodologiczne, na których bazują epistemiczne układy odniesienia, nie są filozoficznie neutralne. Decyzje te swoje raisons d’être czerpią z metafizycznych tez (twardych jąder), które informują o tym, co istnieje. Bez wymiany tych metafizycznych tez nie dokonuje się wymiana decyzji metodologicznych. Zwolennicy różnych epistemicznych układów odniesienia odmiennie postrzegają świat. Przyjmowanie określonej perspektywy teoretycznej nie tylko uniemożliwia niezależną od teorii weryfikację świadectw. Wyznacza też sposób porządkowania faktów. W artykule wskazuję również, że niektóre terminy, jakie wspólnie funkcjonują w ramach różnych epistemicznych układów odniesienia, mają różne znaczenia.

This paper is a continuation of the considerations contained in the paper “Epistemic Frameworks and the Problem of Intertheoretical Incommensurability — Part 1”. In it, I set out to explain why followers of different epistemic frameworks pursue science “in different worlds”. These worlds “appear” as a result of changes with respect to fundamental metaphysical convictions about what exists. I also show that the methodological decisions on which epistemic frameworks are based are not philosophically neutral. They derive their raisons d’être from metaphysical theses (their respective hard cores) that inform convictions about what exists. Existing methodological decisions cannot be replaced unless those metaphysical theses are themselves surrendered. Followers of different epistemic frameworks perceive the world differently. Accepting a concrete theoretical perspective not only makes any theory-independent verification of evidence impossible, but also determines the way in which the facts themselves are ordered. In this paper, I also show that some terms which are collectively in use in different epistemic frameworks nevertheless have distinct meanings.

Refine search results

2 Filozoficzne Aspekty Genezy

2 2017

2 Kilian K. J.

Search results

Epistemiczne układy odniesienia a problem interteoretycznej niewspółmierności — część 1

Epistemiczne układy odniesienia a problem interteoretycznej niewspółmierności — część 2