Search results

1

MISCELLANEA: Simone de Beauvoir’s construction of female sexuality: reception by Luce Irigaray

100%

Kaszuba M.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2014

|

vol. 15(2)

EN

The objects studied in this work in the most general terms are feminist ideas about theoppression of women in their sex life. Perspective of reflection settles on the concept ofdurable patterns-disposition systems of thought and action understood as habitus in accordancewith Male dominance by Pierre Bourdieu. In order to find these social formsresistant to change, a comparative analysis of feminist French literature works of differentperiods and streams was conducted. The Second Sex by existentialist Simone de Beauvoirand This Sex Which Is Not One by Luce Irigaray, a feminist of difference, Irigaray were considered.The purpose of the article, in addition to highlighting the existing contemporarysymbolic structures on the body and sexuality, is to test the thesis of the incompatibility offeminisms emerging from different theoretical approaches.

2

MISCELLANEA: Wątek konstruowania kobiecej seksualności u Simone de Beauvoir: recepcja Luce Irigaray

100%

Kaszuba M.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2014

|

vol. 15(2)

PL

Przedmiotem zainteresowań artykułu w najogólniejszym ujęciu są idee feministyczneopowiadające o ucisku kobiet w sferze życia seksualnego. Perspektywa rozważania osadzasię na koncepcji trwałych schematów-systemów dyspozycji myślenia i działania rozumianychjako habitus w myśl Męskiej dominacji Pierre’a Bourdieu. W celu odnalezienia owychtworów społecznych odpornych na zmiany została przeprowadzona analiza porównawczadzieł feministycznej literatury francuskiej różnych okresów i nurtów. Na warsztat trafiłaDruga płeć egzystencjalistki Simone de Beauvoir oraz Ta płeć (jedną) płcią niebędąca feministkiróżnicy, Luce Irigaray. Celem artykułu, obok wyróżnienia obowiązujących doczasów współczesnych struktur symbolicznych dotyczących ciała i seksualności, jest przetestowanietezy o nieprzystawalności tez feminizmu różnych podejść teoretycznych.

3

Relacje między kobietami a mężczyznami w świetle dowcipów internetowych

100%

Golczyńska-Grondas A., Uniwersytet Łódzki; Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny; Instytut Socjologii

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2009

|

vol. 34

PL

Artykuł traktujący o relacjach między kobietami a mężczyznami w świetle dowcipów internetowych powstał na podstawie analizy 227 żartów o mężczyznach zamieszczonych na 10 polskich stronach internetowych. W opisie uwzględniono ogólny wymiar relacji genderowych, kwestię równości we wzajemnych relacjach, frustracji kobiet w kontaktach z mężczyznami ujawniając negatywny, tendencyjny obraz współczesnych mężczyzn zawarty w omawianym materiale. Konkluzje dotyczą psychospołecznych funkcji dowcipów oraz ich konfliktogennego potencjału znacznie utrudniającego porozumienie między przedstawicielami obu płci.

4

Płeć kulturowa a percepcja środkowej fazy życia

89%

Malinowska E.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2016

|

issue 59

103-121

EN

The theoretical framework of the sociological analysis conducted for the purpose of this publication is the gender approach. Its aim was to find signs of the influence of the patriarchal culture on perceptions of middle age in relation to own category of gender of respondents and to show what this influence is. It is hypothesized that differences in the perception of the middle phase of life between men and women are related to the unequal status of gender in patriarchal society based on specific power relationships between categories of gender and patriarchal conceptions of femininity and masculinity. According to them a process of socialization of the young generation goes and the social expectations of women and men are formulated, including their age (gendered age). Empirically observed in many studies perceptions of middle age in terms of the crisis, especially by men, would be in their case associated with the expected by them risk of possibility of loss their subjective social and the ideal of masculinity. The positive image of this phase of life would be associated with a sense of self-realization and / or fulfillment of expectations regarding the male role in society. In the patriarchal social order perceived threat of loss of real subjective status does not apply, for obvious reasons, to objectified women. Their perception of middle age can, however, be associated with a sense of advancement of the process of women’s empowerment and / or the degree of satisfaction with the realization of the patriarchal ideal of femininity.

PL

Teoretyczne ramy socjologicznej analizy przeprowadzonej na użytek tego opracowania stanowiło podejście genderowe. Jej celem było odnalezienie przejawów wpływu patriarchalnej kultury na percepcję wieku średniego w odniesieniu do własnej kategorii płci oraz ukazanie, na czym polega ten wpływ. Przyjęto hipotezę, że różnice w sposobie postrzegania środkowej fazy życia, występujące między kobietami i mężczyznami, pozostają w związku z nierównym statusem płci w społeczeństwie patriarchalnym, zbudowanym na określonym modelu relacji władzy między kategoriami płci i od-powiadających mu koncepcjach kobiecości i męskości. Zgodnie z nimi przebiega bowiem proces socjalizacji młodego pokolenia i formułowane są społeczne oczekiwania wobec kobiet i mężczyzn, uwzględniające zresztą ich wiek (gendered age). Empirycznie stwierdzone w wielu badaniach postrzeganie wieku średniego w kategoriach kryzysu, zwłaszcza przez mężczyzn, w ich przypadku byłoby więc związane z wystąpieniem zagrożenia możliwości realizacji ich podmiotowego statusu społecznego oraz ideału męskości. Pozytywny obraz tej fazy życia mężczyzn byłby natomiast związany z poczuciem samorealizacji i/lub spełniania oczekiwań dotyczących roli mężczyzny w społeczeństwie. W patriarchalnym porządku zagrożenie utratą podmiotowości, z oczywistych względów, nie dotyczy uprzedmiotowionych kobiet. Ich percepcja wieku średniego może więc być związana z ewentualnym poczuciem indywidualnego upodmiotowienia (co w tym typie porządku społecznego dla kobiety oznacza podwyższenie jej statusu) i/lub ze stopniem osobistej satysfakcji, płynącej z realizacji patriarchalnego ideału kobiecości.

5

The Posthuman

88%

Braidotti R., Hoły - Łuczaj M.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2014

|

vol. 4

|

issue 1

181-188

6

Kapitał ludzki w ujęciu genderowym - koncepcja teoretyczna

88%

Malinowska E.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2011

|

issue 39

3-16

PL

W artykule przedstawiono koncepcję ujmowania i badania kapitału ludzkiego z perspektywy płci kulturowej (gender): (i) zaproponowano, aby mianem podejścia genderowego określać wyłącznie te koncepcje badawcze, w których przyjmuje się, jako wstępne, założenie o fundamentalnym znaczeniu stratyfikacyjnym płci biologicznej we wszystkich społeczeństwach i kulturach oraz o patriarchalnym charakterze kultury tworzącej najstarszą i najszerszą ramę, w której funkcjonowały i funkcjonują społeczeństwa; (ii) zaakcentowano społeczną genezę kapitału ludzkiego, obok jego jednostkowego wymiaru; (iii) wskazano – jako główny czynnik warunkujący proces gromadzenia, wyceniania i inwestowania kapitału ludzkiego – posiadanie podstawowych praw człowieka, czyli praw i wolności osobistych; (iv) zaproponowano uwzględnienie w definicji kapitału ludzkiego (oprócz wykształcenia, praktycznych umiejętności i stanu zdrowia), również tych kategorii, w jakich społeczeństwo określa i różnicuje ludzi konstruując kulturowe koncepcje płci, tj. – cech osobowości człowieka i cech wyglądu; (v) wskazano konieczność postrzegania procesu gromadzenia, wyceniania i inwestowania kapitału ludzkiego w szerokim kontekście zachodzących równolegle i powiązanych ze sobą procesów: trwania/erozji patriarchatu i urzeczywistniania egalitaryzacji, a dokładniej – procesu podmiotowienia kobiet oraz redefinicji miejsca i roli mężczyzn w społeczeństwie wobec końca wyłączności ich statusu podmiotowego. Na zakończenie sformułowano hipotezę o pęknięciu, w społeczeństwie będącym egzemplifikacją „patriarchalnej demokracji”, monolitycznej w modelu patriarchalnym całości: płeć biologiczna (sex) – płeć kulturowa (gender).

7

Macierzyństwo i ojcostwo jako nowe doświadczenie kobiety i mężczyzny

88%

Dzwonkowska-Godula K., Uniwersytet Łódzki; Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny; Instytut Socjologii

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2009

|

vol. 34

PL

Według kulturowych definicji kobiecości i męskości rola rodzicielska ma różne znaczenie dla kobiet i mężczyzn. Macierzyństwo jest definiowane jako istota kobiecości, najważniejsza rola kobiety, podczas gdy męskość i ojcostwo są utożsamiane z pełnieniem roli głowy rodziny, odpowiedzialnością za bezpieczeństwo materialne jej członków, co oznacza role zewnętrzne, pozadomowe, pełnione w sferze publicznej. Taki sposób widzenia macierzyństwa i ojcostwa wpływać może na inne doświadczanie rodzicielstwa przez kobiety i mężczyzn. Celem badania było przyjrzenie się bliżej doświadczeniom zmian odczuwanych przez kobiety i mężczyzn, którzy zostają rodzicami. Przyjęto tu perspektywę symbolicznego interakcjonizmu, pozwalającej na przyjrzenie się rodzicielstwu jako zjawisku doświadczanemu i przeżywanemu subiektywnie, któremu jednostka nadaje określone znaczenie, definiuje i interpretuje. Proponowane podejście do problematyki macierzyństwa i ojcostwa opiera się na przyjęciu punktu widzenia jednostki pełniącej rolę rodzica i koncentruje się na następujących zagadnieniach: Jak zmienia się życie kobiety i mężczyzny po tym jak zostają rodzicami? Czy i jak zmienia się ich sposób postrzegania siebie? Jak zmienia się ich wzajemna relacja po pojawieniu się dziecka? Rozważania oparte są na pogłębionych wywiadach przeprowadzonych z dziesięcioma parami młodych wykształconych rodziców, jednocześnie z kobietą i z mężczyzną. W rezultacie otrzymano osobiste relacje badanych i skonfrontowano doświadczenia kobiet i mężczyzn będących rodzicami.

8

Współczesne przeobrażenia wzorów karier kobiet i mężczyzn

88%

Piekarska A., Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2009

|

vol. 34

PL

Kariera kojarzona jest najczęściej z liniowymi zmianami pozycji organizacyjnej i formalizacją umiejętności i jako taka przystosowana jest do męskiej biografii. Społeczna konstrukcja ról płci powoduje, Ŝe kobieta w okresie wczesnego macierzyństwa uczestniczy w życiu zawodowym w ograniczonym zakresie, często całkowicie rezygnuje z pracy zawodowej na rzecz rodziny lub częściowo z niej się wycofuje, decydując o pełnieniu podwójnej roli. Podczas gdy kobieta pracuje na dwa etaty: w domu i w pracy, bądź zajmuje się tylko rodziną, mężczyzna zdobywa kolejne szczyty organizacyjne i przeŜywa okres zwyżkującej kariery. W społeczeństwie ponowoczesnym i zmieniającym się rynku pracy pojawiają się nowe możliwości. Kariery bowiem nie mogą być definiowane w oparciu o tradycyjne wyznaczniki. Jednostki niezależnie od płci stają wobec wyzwania projektowania i realizacji strategii życiowych i zawodowych w oparciu o nowe kryteria. Wydaje się, że w nowych modelach kariery najłatwiej będzie się odnaleźć kobietom, dzięki zdolnościom rozwijanym przez lata opartym na partnerstwie i umiejętnościach społecznych, łatwiej im też budować własną pozycję o mniej obiektywne kryteria niż mężczyznom, od których oczekuje się bardziej tradycyjnych wyznaczników sukcesu. Jednocześnie coraz większa skuteczność tych strategii, obalających liniową wizję kariery zawodowej, powoduje, że są również wykorzystywane przez mężczyzn. W artykule prezentowane są badania, które miały na celu zidentyfikowanie tych cech strategii, które wskazują na zmiany w rozumieniu i przebiegu karier zarówno kobiet jak i mężczyzn.

9

Kapitał ludzki w ujęciu genderowym - koncepcja teoretyczna

88%

Malinowska E., Uniwersytet Łódzki; Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny; Instytut Socjologii

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2011

|

vol. 39

PL

W artykule przedstawiono koncepcję ujmowania i badania kapitału ludzkiego z perspektywy płci kulturowej (gender): (i) zaproponowano, aby mianem podejścia genderowego określać wyłącznie te koncepcje badawcze, w których przyjmuje się, jako wstępne, założenie o fundamentalnym znaczeniu stratyfikacyjnym płci biologicznej we wszystkich społeczeństwach i kulturach oraz o patriarchalnym charakterze kultury tworzącej najstarszą i najszerszą ramę, w której funkcjonowały i funkcjonują społeczeństwa; (ii) zaakcentowano społeczną genezę kapitału ludzkiego, obok jego jednostkowego wymiaru; (iii) wskazano – jako główny czynnik warunkujący proces gromadzenia, wyceniania i inwestowania kapitału ludzkiego – posiadanie podstawowych praw człowieka, czyli praw i wolności osobistych; (iv) zaproponowano uwzględnienie w definicji kapitału ludzkiego (oprócz wykształcenia, praktycznych umiejętności i stanu zdrowia), również tych kategorii, w jakich społeczeństwo określa i różnicuje ludzi konstruując kulturowe koncepcje płci, tj. – cech osobowości człowieka i cech wyglądu; (v) wskazano konieczność postrzegania procesu gromadzenia, wyceniania i inwestowania kapitału ludzkiego w szerokim kontekście zachodzących równolegle i powiązanych ze sobą procesów: trwania/erozji patriarchatu i urzeczywistniania egalitaryzacji, a dokładniej – procesu podmiotowienia kobiet oraz redefinicji miejsca i roli mężczyzn w społeczeństwie wobec końca wyłączności ich statusu podmiotowego. Na zakończenie sformułowano hipotezę o pęknięciu, w społeczeństwie będącym egzemplifikacją „patriarchalnej demokracji”, monolitycznej w modelu patriarchalnym całości: płeć biologiczna (sex) – płeć kulturowa (gender).

10

Płeć kulturowa. Kobieta między rzeczywistością realną a światem narzuconych znaczeń

75%

Stach-Hejosz M.

Świat i Słowo

|

2014

|

vol. 12

|

issue (1)22

137-148

EN

Polish gender studies lecturers, on the grounds of translations of well known western feminists such as J. Butler, A. Rich, E. Badiner, S. de Beauvoir, are of the opinion, that the roles of both women and men are defined by culture, and the problem of sex identity is the outcome of social, historical and cultural relations, which make the feminine “otherness” related to women’s worse social situation. Just that “otherness”, “dissimilarity”, “non-identity” of women towards men is the source of their discrimination. A woman must then masculinise herself in appearance through the change of stylistics of her body, and inwardly through the presentation of features habitually attributed to men: domination, rationality, effectiveness, individualism, determination, abstract thinking, aggression, self-confidence and independence. It can be noticed, that in the name of social equality of sexes, Polish gender activists will deprive women of typically feminine features, regarding them as less talented than their male equivalent. An attempt to relieve women from stereotyped socially imposed evaluations affects in turn in the evaluation of women’s competences conditioned by stereotyped thinking. Thereby gender studies experts assess feminine features as inappropriate and of little value. Such a generalization is also a stereotype, namely a conviction, that all women are only emotional, indecisive, or not effective enough. They cannot think logically, are susceptible to stress and have low self-esteem. A woman with feminine features is in gender theories uncomplimentary, incomplete, not equal to man, that is why she must be completed with typically masculine features. The presentation of women in gender studies as helpless victims of men, creates their image of a legally incapacitated, deprived of the possibility to decide about themselves, and it is a vision which does not correspond with reality. Equalizing women’s social chances, considering them as “worse” than men seems to be preposterous.

11

Kobiety i (nie)obecność problematyki płci i gender w polskim ludoznawstwie i antropologii społeczno-kulturowej. Szkic historyczno-autoetnograficzny

75%

Kubica G.

Lud

|

2018

|

vol. 102

PL

Tematyka płci była raczej nieobecna w polskiej etnografii i etnologii, mimo że od samego początku dyscyplina ta przyciągała wiele kobiet. Z pierwszego pokolenia badaczek jedynie Regina Lilientalowa w swoich studiach nad kulturą żydowską zajmowała się kwestiami płci. Później temat podjęła Maria Czaplicka , a po niej - Józef Obrębski, którzy byli zainteresowani tymi problemami na poziomie teoretycznym, ponieważ pozostawali pod wpływem brytyjskiej antropologii społecznej z jej socjologicznym nastawieniem, podczas gdy polska etnografia skupiała się głównie na kulturze materialnej, więc kwestia płci nie była zbyt ważna. Po drugiej wojnie światowej kobiety zajmowały wiele ważnych pozycji w akademickiej etnografii, ale nie oznaczało to przyjęcia przez te badaczki perspektywy genderowej, co można tłumaczyć teoretyczną słabością polskiej etnografii w tamtym czasie a także specyfiką polskiej emancypacji, która była raczej praktykowana, niż poddawana refleksji. Dopiero od niedawna młode badaczki (i nieliczni badacze) skupiają się na problemach związanych z płcią kulturową i seksualnością, proponują oryginalne idee i teorie. Niestety, główny nurt polskiej etnologii pozostaje w znacznym stopniu ciągle ślepy na kwestie płci kulturowej.

12

Problems of Women’s Power and the Type of Social Organization - the Italian Mafia and the Polish Sejm

63%

Malinowska E.

Kultura i Społeczeństwo

|

2014

|

vol. 58

|

issue 1

79-95

EN

The author considers the mechanisms limiting women’s access to power and the validity of their advance to positions of authority. She uses research into two extremely different social institutions-the Italian Mafia and the Polish Sejm (parliament)-in an attempt to illustrate that the contemporary process of redefining traditional cultural concepts of gender is not only an indicator of the spread of pro-equality attitudes but could equally well be considered an element of activity intended to preserve the patriarchal order. From this viewpoint, the ad hoc reconstructing of cultural concepts of gender is chiefly aimed at maintaining the constituting principle of the patriarchy- -maintaining men’s domination at the price of breaking men’s monopoly on power. This process could therefore be perceived also as a symptom of the durability of the patriarchal model of social ties

13

Social Movements and Gender–an Intersectional Perspective: the Women’s Congress and the Movement to Restore the Child Support Fund

63%

Korolczuk E.

Kultura i Społeczeństwo

|

2014

|

vol. 58

|

issue 1

97-120

EN

The author analyses the identity strategies appearing in women’s social movements in contemporary Poland. She considers the importance of gender in the process of constructing collective identity and how specific gender identity strategies influence their social reception and, in consequence, the success or failure of women’s initiatives as well. The aim of her considerations is to deepen critical reflection on the category of gender in the intersectional perspective, particularly in the context of research into social movements. The analysis includes two examples of women’s mass movements in the last decade: the movement to restore the Child Support Fund and the Women’s Congress. Her conclusions are based on a qualitative analysis of the media discussion, the self-representations of proponents of both initiatives (in publications and online), as well as interviews with their representatives and participants conducted in the years 2009-2013

14

PŁEĆ KULTUROWA I POLSKIE ELITY ADMINISTRACYJNE

63%

Post B.

Rocznik Lubuski

|

2016

|

vol. 42

|

issue 1

247-260

EN

The article presents qualitative analysis of statements made by representatives of central administration elites. These statements were collected while 50 in-depth open interviews, carried out in 2013. The analysis covers selected parts of culture of this environment – narratives about normative visions of a good state and ideas of the best qualities of good officials. Its aim is to answer the question if senior civil servants, women and men, understand them in similar or different way.

PL

Artykuł przedstawia jakościową analizę wypowiedzi reprezentantów elit administracji centralnej, zgromadzonych w trakcie 50-u pogłębionych wywiadów swobodnych, przeprowadzonych w 2013 roku. Analiza obejmuje wybrane fragmenty kultury tego środowiska – narracje dotyczące normatywnych wizji dobrego państwa oraz wyobrażeń na temat najlepszych cech dobrych urzędników Jej celem jest odpowiedź na pytanie, czy zajmujący wysokie stanowiska urzędnicy, kobiety i mężczyźni, rozumieją je w podobny, czy w odmienny sposób

15

Czy teoria postkolonialna jest kobieca? Narodziny, rozwój i zmierzch postkolonializmu

63%

Nowicka M.

Przegląd Socjologiczny

|

2010

|

vol. 59

|

issue 3

109-130

PL

Teoria postkolonialna, inaczej postkolonializm, jest poststrukturalnym nurtem krytycznym prężnie rozwijanym od lat 80. XX w. W ostatniej dekadzie można jednak zauważyć narastające wątpliwości wokół repertuaru zastosowań tej perspektywy, koncentrującej się na relacji kolonizator – skolonizowany. Niniejszy artykuł rekonstruuje etapy rozwoju teorii postkolonialnej oraz takich wymiarów tego nurtu, które można ogólnie określić mianem kobiecych (genderowych). Szczególny nacisk jest położony na konfrontację postkolonialnego postulatu odzyskiwania narodowo-kulturowej podmiotowości i perspektywy feministycznej. Instytucjonalizacja teorii postkolonialnej i pojawienie się grupy znaczących badaczek, pochodzących głównie z byłych kolonii, przyczyniło się do powstania socjologiczno-etnograficznej odmiany postkolonializmu o charakterze interwencyjnym. Przedmiotem analiz postkolonialnych stają się praktyki, w których wyraża się kobiecość konstruowana w społeczeństwach doświadczających politycznej i kulturowej dominacji. Na przełomie XX i XXI wieku pojawiły się oparte o instrumentarium pojęciowe postkolonializmu analizy świata postsowieckiego. We wschodnioeuropejskim wariancie teorii postkolonialnej kluczową pozycję zajmuje wizja zniewolonego narodu jako kobiety, m.in. w analizach M. Janion, E. Thompson (Polska) i N. Shevchuk-Murray, T. Hundorovej (Ukraina). Mimo nadziei wiązanych z adaptacją postkolonializmu do badań Europy Wschodniej to podejście, podobnie jak klasyczna teoria postkolonialna, spotyka się z silną krytyką. Czy feminizacja tego nurtu rozsadza go od środka?

EN

Postcolonial theory, or postcolonialism, is a poststructural critical approach dynamically developing since 1980. In the recent decade one can observe increasing doubts about this focused on colonizer – colonized relation perspective. This article reconstructs the stages of the rise of postcolonial theory and such dimensions of this approach which concern gender matters. The stress is put specially on the confrontation between postcolonial claim of regaining national-cultural subjectivity and feminist perspective. The institutionalization of postcolonial theory and apparition of a group of significant female researchers, majority of whom comes from ex-colonies, contributed to emergence of a sociological-ethnographical variant of postcolonialism: an interventionist one. The practices in which the constructed in politically and culturally dominated societies womanhood express itself are becoming an object of postcolonial analysis. At the turn of the XX and XXI centuries the analysis of postsoviet world based on the postcolonial categories emerged. In the Eastern European variant of postcolonial theory the key position is taken by the vision of a enslaved nation as a woman, inter alia in the analysis by M. Janion, E. Thompson (Poland) and N. Shevchuk-Murray, T. Hundorova (Ukraine). Despite the hopes interlinked to the adaptation of postcolonialism to studies of Eastern Europe, this approach, similarly to classic postcolonial theory, is strongly criticized. Is the feminization of this perspective about to disrupt it from inside?

16

PŁEĆ KULTUROWA A PŁEĆ SZAMANA. PRZYPADEK KULTURY BURIACKIEJ

63%

Połeć W.

Rocznik Lubuski

|

2016

|

vol. 42

|

issue 1

145-159

EN

The subject of this article is a reflection on the bonds between the sex of a shaman and the concepts of gender prevailing in the culture in which we meet male and female shamans. Based on notions of differentiation of sexes among shamans, widespread in scientific and popular science literature, the author’s intention is to show intercultural conditionality of the position of female and male shamans. The presented analysis concentrates not so much on the discursive attitude towards the discussed topic as on the examination of social practices presenting functioning of gender in the studied culture. The article is based on the field study of the author and the group of researchers, consisting of both women and men, the latter which is an important context for the executed analysis. These considerations contribute to methodological thought within social anthropology. They may also be of use to anyone interested in intercultural comparisons within sociology and related areas of social studies.

PL

Przedmiotem artykułu jest refleksja nad powiązaniem między płcią szamana czy też szamanki a koncepcjami płci kulturowej, które obowiązują w kulturze, w której spotykamy się z szamankami i szamanami. Wychodząc od rozpowszechnionych w literaturze naukowej oraz popularnonaukowej przekonań na temat zróżnicowania płci wśród szamanów autor stara się pokazać wewnątrzkulturowe uwarunkowania pozycji szamanek i szamanów. Prezentowana analiza skupia się nie tyle na dyskursywnym podejściu do omawianej problematyki, ale na badaniu praktyk społecznych pokazujących funkcjonowanie płci kulturowej w kulturze badanej. Artykuł opiera się na badaniach terenowych autora prowadzonych wraz z zespołem badaczy, w którego skład wchodziły zarówno kobiety jak i mężczyźni, co jest ważnym kontekstem dla przeprowadzonej analizy. Rozważania stanowią przyczynek do refleksji metodologicznej w ramach antropologii społecznej, ale mogą być pomocne również osobom zainteresowanym porównaniami międzykulturowymi w ramach socjologii i pokrewnych dziedzin nauk społecznych.

17

Clarkson jest kobietą, czyli o problematyce płci kulturowej w języku na przykładzie wywiadów przeprowadzonych w brytyjskim programie motoryzacyjnym Top Gear

63%

Janiak Z.

Acta Humana

|

2015

|

vol. 6

EN

The present article investigates the issue of gender differences in language use. We look at some essential notions indispensable in the analysis of language use such as context. We also present some of the ideas and theories related to the question whether there are systematic differences in the ways men and women use language introduced by scholars working within the frame of gender studies and sociolinguistics. The aforementioned ideas are integrated into our analysis of the linguistic material that comes from a popular motoring show Top Gear.

PL

Niniejszy artykuł podejmuje kwestię różnic w użyciu języka, wynikających z płci interlokutorów. Przez analizę kluczowych pojęć (takich jak np. kontekst) oraz przegląd poglądów i teorii badaczy zajmujących się socjolingwistyką i problematyką gender autor stara się odpowiedzieć na pytanie, czy istnieją systematyczne różnice w użyciu języka wynikające z płci. Opierając rozważania na pojęciach, poglądach i teoriach wspomnianych powyżej, przeprowadza analizę materiału językowego pochodzącego z popularnego programu motoryzacyjnego Top Gear.

18

Queerowanie (nie)tożsamości lesbijskiej na podstawie opowiadań Agnieszki Kłos

63%

Dec E.

InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer

|

2016

|

issue 11b

144 - 154

PL

Artykuł jest próbą reinterpretacji znanych i nośnych teorii powiązanych z krytyką feministyczną i psycho-ana¬lizą na podstawie opowiadań zawierających wątki lesbijskie. Odczytanie wybranych tekstów literackich ma charakter queerowy, jest krytyczne nastawione do normatywnych tożsamości i próbuje ukonstytuować les¬bijską (nie)tożsamość. Jest to próba odnalezienia queerowego języka lesbijek.

EN

The article is an attempt to reinterpret familiar feminist and psychoanalytic theories by applying them to a series of lesbian-themed short stories. Reading selected literary texts through a queer lens that is critical of normative identities, Ewa Dec posits a lesbian (non)identity and highlights a lesbian queer language.

19

Społeczne koszty wdrażania ideologii gender

63%

Kacprzak M.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2014

|

issue 2

63-74

PL

Teoria gender, rozwijająca się w naukach społecznych od połowy XX wieku, wyrosła ponad dyskurs akademicki i stała się kategorią polityczną. Przez zwolenników przedstawiana jest jako narzędzie przeciwdziałania przemocy wobec kobiet oraz realizowania zasady równości płci na wszystkich płaszczyznach egzystencji. Analiza kluczowych postulatów gender za pomocą wypracowanej przez R. Putnama oraz F. Fukuyamę teorii kapitału społecznego prowadzi do odmiennych wniosków. Celem artykułu jest przedstawienie wybranych kosztów ponoszonych przez społeczeństwo w wyniku wdrażania postulatów teorii gender w programy polityczne, ekonomiczne i edukacyjne. Artykuł przedstawia najważniejsze kryteria tej teorii, jej analizę z perspektywy socjologicznej, antropologicznej oraz apologię katolicką wobec głównych jej założeń.

EN

The theory of gender, growing in the social sciences since the mid- twentieth century, grew more than academic discourse becoming a political category. By supporters is presented as a tool to combat violence against women and to implement the principle of gender equality at all levels of existence. Analysis of the key demands of gender using, developed by Robert Putnam and Francis Fukuyama, theory of social capital leads to different conclusions. The purpose of this article is to present some of the costs incurred by society as a result of the implementation of the demands of gender in political programs, economic and educational. This paper presents the most important criteria of this theory, the analysis from the perspective of sociological, anthropological and Catholic apology against major assumptions.

20

Ubierając się dla duchów. O roli płci (kulturowej), transwestytyzmu i cielesności w rytuałach szamańskich

63%

Połeć W.

Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses

|

2016

|

vol. 17

371-385

PL

W niniejszym artykule autor analizuje sposoby ujmowania transwestytyzmu szamanów w literaturze naukowej, by następnie przeprowadzić studium przypadku oparte na bezpośrednich badaniach terenowych. Głównym celem studium jest pokazanie, w jaki sposób zmienia się obraz pozornie bardzo podobnych zjawisk, gdy umieścimy je w szerszym kontekście kulturowym. Głównym pytaniem teoretycznym jest to, czy i na ile zasadnym jest porównywanie nietypowych sposobów ubierania się i przyjmowania nietypowych wzorów ról społecznych związanych z płcią w kulturach obserwowanych przez antropologów z podobnymi zjawiskami, które występują w kontekście cywilizacji euroamerykańskiej. Analiza dyskusji wokół tego zjawiska, a przede wszystkim próby wyjaśnienia genezy i funkcji transwestytyzmu czy wręcz transgenderyzmu szamanek i szamanów, mówią dużo o tym, w jaki sposób konstruowane jest zachodnie postrzeganie szamanizmu i samych szamanów. Są one również pouczające w kontekście międzykulturowego postrzegania płci. Analiza przypadku pokazuje, że transwestytyzm szamanki ma bezpośrednio znaczenie religijne, które opiera się nie na tym, że jest on zgodny z dążeniami, skłonnościami szamanki, ale przeciwnie, jego znaczenie opiera się na tym, że szamanka jest przez duchy do takiego zachowania przymuszana. Nie jest on wyrazem, ale przeciwieństwem jej własnej tożsamości płciowej tak na poziomie biologicznym, jak i kulturowym.

EN

In this article the author examines the ways of describing transvestism of shamans in the scientific literature. The author extends the analysis of literature through a case study based on fieldwork. The main objective of the study is to show how the image of apparently very similar phenomena changes when we put it in a broader cultural context. The main theoretical question is whether and to what extent it is justified to compare unusual ways of dressing and adopting atypical patterns of social roles related to gender in cultures observed by anthropologists with similar phenomena that occur in the context of Euro-American civilization. Analysis of the discussion concerning this phenomenon, and above all of attempts to explain the genesis and function of the transvestite or even transgender shamans elucidates how the Western perception of shamanism and shamans themselves is constructed. They are also instructive in the context of intercultural perception of gender. The case study shows that transvestism of shaman has direct religious significance, which is based not on the fact that it conforms with the aspirations, inclinations of shaman, but on the contrary, its importance is based on the fact that the shaman is coerced by the spirits to such behavior. It is not an expression, but the refutation of her own gender and sexual identity.

Refine search results

MISCELLANEA: Simone de Beauvoir’s construction of female sexuality: reception by Luce Irigaray

MISCELLANEA: Wątek konstruowania kobiecej seksualności u Simone de Beauvoir: recepcja Luce Irigaray

Relacje między kobietami a mężczyznami w świetle dowcipów internetowych

Płeć kulturowa a percepcja środkowej fazy życia

The Posthuman

Kapitał ludzki w ujęciu genderowym - koncepcja teoretyczna

Macierzyństwo i ojcostwo jako nowe doświadczenie kobiety i mężczyzny

Współczesne przeobrażenia wzorów karier kobiet i mężczyzn

Kapitał ludzki w ujęciu genderowym - koncepcja teoretyczna

Płeć kulturowa. Kobieta między rzeczywistością realną a światem narzuconych znaczeń

Kobiety i (nie)obecność problematyki płci i gender w polskim ludoznawstwie i antropologii społeczno-kulturowej. Szkic historyczno-autoetnograficzny

Problems of Women’s Power and the Type of Social Organization - the Italian Mafia and the Polish Sejm

Social Movements and Gender–an Intersectional Perspective: the Women’s Congress and the Movement to Restore the Child Support Fund

PŁEĆ KULTUROWA I POLSKIE ELITY ADMINISTRACYJNE

Czy teoria postkolonialna jest kobieca? Narodziny, rozwój i zmierzch postkolonializmu

PŁEĆ KULTUROWA A PŁEĆ SZAMANA. PRZYPADEK KULTURY BURIACKIEJ

Clarkson jest kobietą, czyli o problematyce płci kulturowej w języku na przykładzie wywiadów przeprowadzonych w brytyjskim programie motoryzacyjnym Top Gear

Queerowanie (nie)tożsamości lesbijskiej na podstawie opowiadań Agnieszki Kłos

Społeczne koszty wdrażania ideologii gender

Ubierając się dla duchów. O roli płci (kulturowej), transwestytyzmu i cielesności w rytuałach szamańskich