Search results

1

Ograniczenie kognicji organów władzy publicznej w zakresie ochrony danych osobowych w świetle autonomii i niezależności kościołów i innych związków wyznaniowych

100%

Mielczarek M.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2017

|

vol. 102

81-105

PL

Zgodnie z art. 25 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie. Mając powyższe na uwadze, art. 43 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych stanowi, że w odniesieniu do zbiorów danych dotyczących osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego, Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych nie przysługują uprawnienia m.in. do przeprowadzania kontroli, wydawania decyzji administracyjnych i rozpatrywania skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych. Ponadto, w świetle regulacji konstytucyjnej kwestia nabycia i utraty przynależności wyznaniowej, w tym ich przesłanek oraz faktycznych i prawnych skutków, jest i musi pozostać wyłączną kompetencją związków wyznaniowych jako ich sprawa wewnętrzna. Państwo świeckie, neutralne w sprawach religii i przekonań, nie jest uprawnione ani do ustanawiania własnej procedury, ani do rozstrzygania na drodze administracyjnej lub sądowej.

EN

According to the article 25 par. 3 of the Constitution of the Republic of Poland the relationship between the State and Churches and other religious organizations shall be based on the principle of respect for their autonomy and the mutual independence of each in its own sphere. Considering the above, article 43 par. 2 of the Act on Personal Data Protection provides that the Inspector General for Personal Data Protection does not have the authority, inter alia, to conduct the inspection, to issue administrative decisions and to review complaints in cases involving enforcement of the personal data protection legislation with respect to the filing systems of data concerning members of a church or another religious organization with a legal status, processed for the purposes of that church or religious organization. Moreover it is in the light of the constitutional regulation that the manner of obtainment and loss of religious affiliation, including their conditions and factual and legal implications, is and should remain the exclusive competence of the religious organizations as their internal matter. The secular state, neutral in matters of religion and belief, is entitled neither to establishing its own procedure nor to administrative and judicial enforcement.

2

Państwo laickie w świetle dorobku współczesnego konstytucjonalizmu europejskiego

100%

Borecki P.

Studia Iuridica

|

2016

|

vol. 66

41-60

PL

Today’s Europe is dominated by secular states. The principles of secular state in Europe are promoted by the diversity of religious and philosophical population, especially by the large percentage of the population of non-believers. The contemporary principle of secular state serves no longer to reduce the social significance of religion or religious organizations. Secular states frequently interact with religious organizations for general public scopes. A way of expressing the principle of secularism in constitutional acts is diversified – often it is necessary a complex analysis of the content of the constitution. The principle of secular state is directly expressed in Europe in the constitutions of approximately 14% of countries. State Secularism is frequently equated with the principle of separation between church and state. In Europe, however, there are countries that are exceptions to this rule. In total the formula of the separation between church and state is expressed in approximately 25% of European constitutions. Often this principle is expressed in the constitutions in a veiled form. As the most important feature of a secular state is considered the principle of the neutrality of the worldview. However, it is rarely explicitly expressed in the European constitutions. It spread rather by the constitutional court decisions and the statements of legal doctrine.

3

Państwo laickie w świetle dorobku współczesnego konstytucjonalizmu europejskiego

100%

Borecki P.

Studia Iuridica

|

2016

|

vol. 66

41-60

PL

Today’s Europe is dominated by secular states. The principles of secular state in Europe are promoted by the diversity of religious and philosophical population, especially by the large percentage of the population of non-believers. The contemporary principle of secular state serves no longer to reduce the social significance of religion or religious organizations. Secular states frequently interact with religious organizations for general public scopes. A way of expressing the principle of secularism in constitutional acts is diversified – often it is necessary a complex analysis of the content of the constitution. The principle of secular state is directly expressed in Europe in the constitutions of approximately 14% of countries. State Secularism is frequently equated with the principle of separation between church and state. In Europe, however, there are countries that are exceptions to this rule. In total the formula of the separation between church and state is expressed in approximately 25% of European constitutions. Often this principle is expressed in the constitutions in a veiled form. As the most important feature of a secular state is considered the principle of the neutrality of the worldview. However, it is rarely explicitly expressed in the European constitutions. It spread rather by the constitutional court decisions and the statements of legal doctrine.

4

Wpływ transformacji ustrojowej państwa polskiego na politykę wobec mniejszości wyznaniowych, narodowych i etnicznych (1989-2005)

100%

Waszkiewicz E.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

vol. 12

151-177

PL

Artykuł jest próbą przedstawienia, jak wraz z transformacją ustrojową Polski w 1989 r. zmieniał się stosunek władz państwowych do mniejszości wyznaniowych i narodowych. Omówione zostały zarówno nowe rozwiązania prawne jak i instytucjonalne, gwarantujące mniejszościom wolność wyznania oraz ochronę swej szeroko rozumianej tożsamości kulturowej. Szczególny akcent położony został na omówienie nowej polityki państwa wobec mniejszości - państwa, które całkowicie zarzuciło próby asymilacji mniejszości narodowych i etnicznych, a przejęło rolę realizatora postulatów mniejszości i gwaranta praw mniejszościowych. Analiza biuletynów będących zapisem posiedzeń Sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz protokołów Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, pozwoliła autorce artykułu na dokonanie kilku konkluzji: w analizowanym okresie polskie władze państwowe podtrzymywały i rozwijały tożsamość kulturową mniejszości narodowych i etnicznych, zagwarantowały używanie języka regionalnego, wspierały finansowo kościoły, związki wyznaniowe, stowarzyszenia kulturalne mniejszości, zapewniały równouprawnienie wobec polskiej większości, uznały mniejszości narodowe i etniczne za pełnoprawny podmiot, wpisany na trwałe w strukturę państwa. Nowa polityka państwa wobec mniejszości narodowych i etnicznych dała impuls członkom tych społeczności do szerokiego prezentowania własnych odrębności kulturowych, odrębnej tożsamości, religii, czy obyczajów. Mniejszości narodowe uznane prawnie i wspierane przez państwo stały się elementem bogactwa kulturowego kraju.

EN

The article attempts to follow through a variable approach of Polish state authorities to religious and national minorities during the political transformation in Poland in 1989. New legal and institutional instruments are discussed that were intended to guarantee the minorities freedom of religion and protection of a broadly understood cultural identity. Much space is devoted to the state’s new policy toward minorities, i.e. the strategy of abandonment of assimilation endeavours in national and ethnic groups in favour of realizing their proposals and guaranteeing minority rights. The examination of bulletins recording the sittings of the Parliamentary Commission for National and Ethnic Minorities and the minutes of the Joint Commission of Government and National and Ethnic Minorities allowed the author to arrive at a number of conclusions: in the period in question, Polish authorities sustained and fostered the cultural identity of national and ethnic minorities; they consented to the use of regional languages, they provided financial support to churches, religious associations and minority cultural groups; they ensured equal rights with the Polish majority; they recognized national and ethnic minorities as a rightful subject permanently ingrained in the state’s structure. The new state’s policy toward national and ethnic minorities stimulated the members of these groups to fully display their cultural independence, identity, religion and customs. Legitimate and supported minorities became a component of the cultural wealth of the country.

5

Klauzule wyznaniowe w Konstytucji RP

100%

Szymanek J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2005

|

vol. 8

5-43

PL

Szeroko pojęta problematyka wyznaniowa, albo jeszcze lepiej światopoglądowa, jest dzisiaj niekwestionowanym standardem konstytucyjnym. Oznacza to, że zawarcie w ustawie zasadniczej minimalnych choćby postanowień odnoszących się do kwestii konfesyjnych jest obligatoryjne, w związku z czym ewentualne pominięcie w akcie o randze konstytucji przepisów wyznaniowych czyni z konstytucji akt niekompletny, jedynie cząstkowy, nie spełniający wymogu konstytucji pełnej, w sposób całościowy regulującej najistotniejsze elementy ładu społeczno–politycznego . Innymi słowy mówiąc tematyka wyznaniowa czy światopoglądowa ma obecnie status norm materialnie konstytucyjnych . Normy te obejmują przy tym dwojakiego rodzaju grupę zagadnień. Pierwszą – najważniejszą – są indywidualne gwarancje swobód religijnych, natomiast drugą grupę tworzą przepisy „instytucjonalne”, określające podstawy prawnych relacji państw ze związkami wyznaniowymi.

6

Konferencja naukowa pt. Standardy świeckości władzy wykonawczej i sądowniczej, Sromowce Niżne, 7-9 marca 2012 r.

100%

Ordon M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2012

|

vol. 15

351-353

7

Sytuacja prawna wspólnot i związków religijnych w prawie białoruskim

100%

Matwiejuk J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2005

|

vol. 8

121-134

PL

Podobnie jak w większości państw powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego tak i w Republice Białoruś przyjęto model państwa świeckiego. Spełnia on większość doktrynalnych przesłanek współczesnego państwa świeckiego takich jak: brak jednego dominującego kościoła lub związku wyznaniowego, poszanowanie autonomii organizacji religijnych, brak przymusu nauczania religii, świeckość szkoły, brak preferencji i ulg celnych oraz podatkowych, równy status prawny osób duchownych i świeckich, rozdział kościoła od państwa, zakaz finansowania kultowej działalności organizacji religijnej przez państwo oraz administracyjno-sądowy system nadzoru. Trudno jednak ten model porównać do jakiegokolwiek innego klasycznego modelu np. francuskiego czy też amerykańskiego. Występują bowiem liczne cechy wyłącznie charakterystyczne dla niego. Do rozwiązań charakterystycznych dla modelu białoruskiego zaliczyć należy: brak konstytucyjnego i ustawowego zapisu wprost ustanawiającego zasadę oddzielenia kościoła od państwa, przyjęcie klasyfikacji organizacji religijnych polegającej na podziale na związki religijne oraz wspólnoty religijne, wprowadzenie instytucji zapraszania duchownych obcokrajowców, monopol organizacji religijnych na produkcję i wytwarzanie przedmiotów i rzeczy związanych z działalnością kultową, zakaz wykorzystywania elementów i symboli wyznaniowych w oficjalnych uroczystościach państwowych, przyjęcie instytucji państwowej ekspertyzy religijnej oraz brak własności obiektów przekazanych przez państwo na cele kultowe, które w obecnym stanie faktycznym pozostają jedynie w użytkowaniu organizacji religijnych. Można przyjąć, że normatywny model stosunków państwa z organizacjami religijnymi w Republice Białoruś stworzony w ustawie z 1992 r jest modelem, dla którego najtrafniejszym określeniem wydaje się być nazwa model postradziecki.

8

Relacje pomiędzy państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi w kantonie Vaud

100%

Krajczyński J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

vol. 12

91-119

PL

Autor prezentowanego opracowania podejmuje kwestię relacji pomiędzy Kantonem Vaud (Waadt) a Kościołami i związkami wyznaniowymi. Analizując przepisy Konstytucji federalnej Konfederacji Szwajcarskiej z 18 kwietnia 1999 r. i ustawy zasadniczej Kantonu Vaud z 14 kwietnia 2003 r. oraz inne akty prawa regulujące sprawy natury religijnej, ustala on zasady określające sytuację prawną poszczególnych Kościołów i związków wyznaniowych, wykonujących swe funkcje na terenie Kantonu Vaud. Przeprowadzona analiza obowiązujących przepisów prawa wyznaniowego w zakresie wspomnianych relacji pozwala wysunąć następujące konkluzje natury ogólnej: • System prawa w zakresie regulacji relacji Państwo-Kościoły i związki wyznaniowe, przyjęty w Konstytucji Kantonu Vaud z 14 kwietnia 2003 r. nie ma charakteru nowatorskiego; znaczna część kantonów współtworzących Konfederację Szwajcarską przyjmuje dzisiaj właśnie taki sposób określenia sytuacji prawnej poszczególnych społeczności religijnych. • Zasady prawne przyświecające przyjęciu wspomnianego systemu z jednej strony pozwalają uszanować zasadę pozytywnej laickości Państwa, z drugiej zaś przyznają oficjalnie uznanym wspólnotom religijnym stosowną swobodę w zakresie określenia ich ustroju i realizacji działalności religijnej. • Aktualna regulacja sytuacji prawnej Kościołów i związków wyznaniowych, przyjęta w prawodawstwie Kantonu Vaud, jest wyrazem zapoczątkowanej w II połowie XIX w. oraz systematycznie pielęgnowanej tradycji tolerancji kulturowej i religijnej. Naczelnymi zasadami przyjętego systemu prawnego w zakresie regulacji kwestii religijnych są: wolność sumienia i wyznania, uznanie istotnej roli społeczności religijnych w zakresie kształtowania relacji społecznych i upowszechniania podstawowych wartości ludzkich, pokojowe współistnienie przedstawicieli różnych wspólnot religijnych.

EN

The author of the study reviews the problem of relations among Canton Vaud (Waadt), the Church and other religious associations. By examining the provisions of the Federal Constitution of the Swiss Confederation of 18 April 1999 and the Constitution of Canton Vaud of 14 April 2003 as well as other legal acts regulating religious matters, the author isolates the principles that govern the legal statuses of individual churches and denominations functioning in the Canton of Vaud. The analysis of the law on denominations with regard to these relations leads the author to the following generic conclusions: • The legal system pertaining to the relations among the state, Church and other denominations adopted in Canton Vaud in 14 April 2003 cannot be perceived as novel; the majority of cantons composing the Swiss Confederation adhere to this method of defining the legal situation of individual religious communities. • On the one hand, the legal principles governing the aforesaid system respect the positive secularity of the state; on the other, the officially recognized religious groups are free in proposing their own internal organization scheme and method of religious activity. • The current regulation of the legal situation of churches and religious associations adopted in the legislation of Canton Vaud is the continuation of a well-preserved, mid-19th century tradition of cultural and religious toleration. The prime principles of the binding legal system associated with religious matters are: freedom of conscience and religion, the recognition of a crucial role of religious communities in the shaping of social relations and promotion of fundamental values, harmonious coexistence of the followers of different religious groups.

9

The authority vs. the Orthodox Church – historical and contemporary role of the Russian Orthodox Church as an actor in the political system

100%

Sieńko N.

Facta Simonidis

|

2018

|

issue 11

297-312

EN

In this article devoted to the relationship between the authority and the Russian Orthodox Church on the canvas of history. The author demonstrates the influence of historical experiences and the role of the Russian Orthodox Church on the current model of relations between secular and spiritual authority. An important part of the work is the assessment of the opportunities and threats stemming from the subordination of the Russian Orthodox Church to the current elites.

PL

Niniejszy artykuł jest analizą stosunków pomiędzy władzą a Cerkwią w Rosji w ujęciu historycznym. Autorka podjęła próbę wykazania wpływ doświadczeń historycznych i roli Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego na współczesny model relacji pomiędzy władzą świecką a duchową w Federacji Rosyjskiej. Ważną część rozważań stanowi ocena szans i zagrożeń wynikających z podporządkowania Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego obecnym elitom władzy.

10

The authority vs. the Orthodox Church – historical and contemporary role of the Russian Orthodox Church as an actor in the political system

100%

Sieńko N.

Facta Simonidis

|

2018

|

vol. 11

|

issue 1

297-312

PL

Niniejszy artykuł jest analizą stosunków pomiędzy władzą a Cerkwią w Rosji w ujęciu historycznym. Autorka podjęła próbę wykazania wpływ doświadczeń historycznych i roli Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego na współczesny model relacji pomiędzy władzą świecką a duchową w Federacji Rosyjskiej. Ważną część rozważań stanowi ocena szans i zagrożeń wynikających z podporządkowania Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego obecnym elitom władzy.

EN

In this article devoted to the relationship between the authority and the Russian Orthodox Church on the canvas of history. The author demonstrates the influence of historical experiences and the role of the Russian Orthodox Church on the current model of relations between secular and spiritual authority. An important part of the work is the assessment of the opportunities and threats stemming from the subordination of the Russian Orthodox Church to the current elites.

11

MODEL EDUKACJI RELIGIJNEJ W REPUBLICE ESTONII

99%

Ciechanowska J., Szwed K.

Zeszyty Prawnicze

|

2019

|

vol. 19

|

issue 2

163-186

EN

Estonia is a country which has introduced an optional non-denominational form of religious education in schools. The regulation of this issue is important from the point of view of relations between the Church(es) and the Estonian State. The Constitution of the Republic of Estonia says that there is no established church of Estonia, and guarantees an equal legal status to all churches and religious associations. The Constitution does not mention religious education. The issue has not received in-depth treatment in the legislation, either. Nonetheless, in 2010 a substantial amendment was introduced to the relevant provisions. The curriculum for the subject was unified and currently it serves as a mandatory guideline for all the schools. Estonia is considered as a very secularized country. This is due to the country’s history, which has also determined the attitude of Estonians to religious education. Its role is marginalized in the country’s system of education, though at the same time the issue has raised a number of controversies.

PL

Estonia jest przykładem państwa, które wprowadziło model niewyznaniowej fakultatywnej formy nauczania religii w szkołach. Uregulowanie tej kwestii ma istotne znaczenie z punktu widzenia relacji państwo – Kościół. Konstytucja Estonii sankcjonuje brak istnienia Kościoła państwowego, a także gwarantuje równy status prawny Kościołom i związkom wyznaniowym. Nauczaniu religii w szkole nie poświęcono uwagi w ustawie zasadniczej. Również w aktach niższego rzędu kwestia ta została potraktowana lakonicznie. W 2010 r. wprowadzono jednak istotną nowelizację obowiązującego prawodawstwa. Ujednolicono program nauczania dla przedmiotu, który odtąd stanowi wytyczne obowiązujące dla wszystkich szkół. Estonia jest uznawana za kraj silnie zlaicyzowany. Wpływ na to miały doświadczenia historyczne, które warunkują stosunek Estończyków wychowania religijnego. Jego rola jest marginalizowana w systemie nauczania, a równocześnie wzbudza liczne kontrowersje.

12

Projekt ustawy o majątku i finansowaniu kościołów i innych związków wyznaniowych w Republice Czeskiej z 2008 r. w świetle obowiązujących umów konkordatowych z państwami postkomunistycznymi

80%

Nemec D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2010

|

vol. 13

45-67

PL

Artykuł omawia propozycje ustawowe dotyczące uregulowania kwestii majątkowych i finansowania kościołów i związków wyznaniowych przygotowane przez rząd Republiki Czeskiej w 2008 roku, w szczególności w zestawieniu z umowami konkordatowymi obowiązującymi między Stolicą Apostolską i krajami postkomunistycznymi. Artykuł zwięźle omawia istniejące w tym zakresie regulacje począwszy od roku 1918 (od powstania Czechosłowacji) i dokładnie opisuje historię tworzenia i debatę na temat propozycji ustaw dotyczących majątku kościołów i związków wyznaniowych. Artykuł skupia się także na analizie proponowanych rozwiązań i dokonuje ich porównania z istniejącymi umowami konkordatowymi z państwami postkomunistycznymi w określonych obszarach: rodzaje rozwiązań prawnych (prawo państwowe, konkordaty, umowy z innymi kościołami), rozwiązania w zakresie majątku (połączenie ograniczonego zwrotu dóbr z określoną rekompensatą finansową), finansowanie pośrednie i bezpośrednie kościołów, korzyści podatkowe. Pomimo, że zaproponowane rozwiązania prawne zostały odrzucone przez specjalną komisję (utworzoną przez Izbę Deputowanych parlamentu Republiki Czeskiej w czerwcu 2008 roku) w trakcie jej ostatniego posiedzenia w marcu 2009 roku, można stwierdzić, że z jednej strony proponowane prawo znajduje odzwierciedlenie w demokratycznych standardach europejskich; z drugiej strony, wypracowano pewne podstawowe aksjomaty dla potencjalnych rozwiązań ustawowych w zakresie majątku i finansowania kościołów oparte na uzgodnieniach wszystkich 17 kościołów i związków wyznaniowych w Republice Czeskiej.

EN

The article presents the proposals of the law on property settlement with churches and religious societies and on their financing prepared by the Government of the Czech Republic in 2008, especially in comparison with actual concordat agreements between the Holy See and post-communist countries. It shows shortly the existing legislation on this matter since 1918 (since the origin of Czechoslovakia), and it describes accurately the history of the formation and debating of the proposal of the law on property settlement. The main matter is the analysis of the proposed law and its comparison with actual concordat treaties with the post-communist countries in singular areas: types of juridical solution (State law, concordat agreement, treaties with other churches), property settlement (combination of a limited reinstatement of goods and of a defined financial compensation), direct and indirect financing of churches, fiscal benefits. Although the proposed law has been refused by a special commission (created by the Chamber of Deputies of the Parliament of the Czech Republic in June 2008) during its final session in March 2009, we can state, that on the one hand the proposed law corresponds with the usual democratic European standards, on the other hand there has been founded fundamental axioms for any legal solution of the crucial problem of church property and financing, namely on the basis of common consent of all of 17 respective churches and religious societies in the Czech Republic.

13

Wolność religijna w konstytucjach i ustawach wyznaniowych państw postradzieckich

80%

Szyszlak T. J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2007

|

vol. 10

225-260

PL

Autor artykułu dokonuje szczegółowej analizy konstytucyjnych i ustawowych przepisów gwarantujących wolność religijną w państwach powstałych po upadku Związku Radzieckiego. Pod wpływem pierestrojki doszło do przewartościowania oficjalnego stosunku państwa radzieckiego do religii. Jeszcze w 1990 r. uchwalono ogólnozwiązkową ustawę O wolności sumienia i organizacjach religijnych, a następnie podobne inicjatywy ustawodawcze były podejmowane w republikach związkowych. Po 1991 r. przepisy gwarantujące prawo do wolności religijnej znalazły się w konstytucjach państw postradzieckich. Idea wolności religijnej stała się również przedmiotem zainteresowania Wspólnoty Niepodległych Państw, organizacji międzynarodowej, grupującej byłe republiki członkowskie ZSRR z wyjątkiem Estonii, Łotwy i Litwy. Na podstawie funkcjonujących w prawie badanych państw przepisów o wolności religijnej można dokonać klasyfikacji państw postradzieckich pod względem ich stosunku do religii. Wśród krajów z funkcjonującymi systemami powiązania należy wyróżnić Armenię i Gruzję, a także Białoruś, Litwę, Łotwę i Rosję, gdzie władze państwowe dzielą wyznania na tradycyjne i nietradycyjne. Do grupy państw neutralnych w stosunku do religii należą Estonia, Kirgistan, Mołdawia i Ukraina. Natomiast z systemami dość ścisłego rozdziału mamy do czynienia w pozostałych państwach Azji Centralnej (Kazachstan, Tadżykistan, Turkmenistan, Uzbekistan) oraz w Azerbejdżanie

14

Perspektywy zmiany systemu finansowania kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce

80%

Stanisz P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

vol. 12

5-33

PL

W obowiązującym Konkordacie między Rzecząpospolitą Polską i Stolicą Apostolską zawarto postanowienia zapowiadające zmianę modelu finansowania instytucji kościelnych w Polsce. Do dnia dzisiejszego nie udało się doprowadzić do realizacji tego celu. Potrzeba modyfikacji polskiego systemu finansowania Kościoła Katolickiego (a wraz z nim również innych związków wyznaniowych) nie utraciła jednak swej aktualności. Najpoważniejsze zastrzeżenia dotyczą istnienia Funduszu Kościelnego, zasilanego corocznie dotacjami z budżetu państwa i wykorzystywanego do częściowego finansowania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osób duchownych oraz do dotowania renowacji zabytków sakralnych i niektórych rodzajów społecznie użytecznej działalności związków wyznaniowych. Ze względu na brzmienie postanowień obowiązującego Konkordatu oraz Konstytucji, nowe rozwiązania powinny zostać wypracowane z udziałem właściwych przedstawicieli Kościoła Katolickiego i innych związków wyznaniowych. Za najbardziej godny polecenia wzorzec dla przyszłych rozwiązań polskich należy uznać włoski model finansowania związków wyznaniowych. Nie znaczy to oczywiście, że model ten powinien zostać przejęty bez zastrzeżeń. Niektóre jego elementy powinny zostać zmodyfikowane. Po wprowadzeniu potrzebnych korekt może się on stać doskonałym przykładem równoczesnego poszanowania wolności religijnej oraz świeckości państwa.

EN

The Concordat between the Republic of Poland and the Holy See, which is presently in force, comprises provisions anticipating a change in the model of funding church institutions in Poland. Even though that objective hasn’t been fulfilled to this day, the need to modify the Polish system of funding the Catholic Church (together with other religious denominations) has lost none of its relevance. The most serious objections concern the existence of the Church Fund, which is granted yearly subsidies from the state budget and which partially subsidizes the social and health insurance of clergy, the renovation of historic churches as well as some kinds of welfare activities of religious denominations. On account of the wording of the provisions of the present Concordat and the Constitution, new solutions should be developed with the participation of appropriate representatives of the Catholic Church and other religious denominations. It is recommended that the Italian model of funding religious denominations should serve as an example for prospective Polish solutions. Although the model should not be adopted without reservations, on introducing some necessary modifications, it can become a perfect example of respect for religious freedom concomitant with respect for the secularism of the state.

15

Idea państwa świeckiego w protestantyzmie od połowy XVII do XX wieku

80%

Hucał M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2016

|

vol. 19

175-193

PL

U progu XVI wieku pojęcie państwa świeckiego było protestanckim teologom absolutnie obce, a dyskusja dotyczyła stopnia zależności związku wyznaniowego od państwa lub odwrotnie oraz wolności religii. Stosunek protestantyzmu do państwa świeckiego na przestrzeni dziejów nie był ani spójny, ani niezmienny, ale akcentując indywidualizm jednostki przyczyniał się do rozwoju ochrony jej autonomii, a tym samym rozdzielenia państwa i wyznań. Współcześnie Kościoły protestanckie posiadające status państwowego związku wyznaniowego bądź same aktywnie zmierzają w kierunku zrzucenia ostatnich symboli państwa wyznaniowego, co miało miejsce w Królestwie Szwecji, lub też są wewnętrznie poddawane presji, aby zdecydować się na taki krok (np. Kościół Anglii). Koncepcja państwa świeckiego, pozbawionego cech antyreligijnych i współpracującego ze związkami wyznaniowymi w sprawach dobra wspólnego (np. diakonia), jest powszechnie akceptowana w protestantyzmie, także polskim.

EN

At the beginning the concept of a secular state was absolutely alien for Protestant theologians, and their discussions concerned the degree of dependence of the religious organizations from the state or vice versa, and freedom of religion. The opinions of Protestantism on the secular state throughout history were neither consistent nor immutable, but emphasizing individualism contributed to the development of the protection of individual autonomy, and thus the separation of state and religions. Today, the last Protestant churches having the status of a religious organization actively moving towards dropping the last symbols of a religious state, which took place in the Kingdom of Sweden or are internally subjected to pressure to decide on such a step (eg. The Church of England). The concept of a secular state, devoid of anti-religious features and cooperating with religious organizations in matters of the common good (eg. Diakonia) is widely accepted in Protestantism, including Polish one.

16

Stanowisko Episkopatu Polski wobec neutralności światopoglądowej państwa w toku prac nad Konstytucją z 2 kwietnia 1997 r.

80%

Twardy D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

vol. 12

293-310

PL

Prawo Kościoła do wypowiadania się w sprawach publicznych jest pochodną uprawnienia tej treści przysługującego poszczególnym obywatelom doń przynależącym. Głosu najwyższych władz Kościoła w Polsce nie mogło zabraknąć w toku debaty nad kształtem nowej ustawy zasadniczej. Pojawiająca się w jej trakcie idea neutralności czy też bezstronności światopoglądowej państwa była wielokrotnie przedmiotem oceny Episkopatu Polski. Swoje stanowisko w tym względzie biskupi polscy przedstawiali w publikowanych dokumentach jak i za pośrednictwem przedstawiciela Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Analiza wyrażanych na tych dwóch płaszczyznach enuncjacji pozwala przyjąć, iż preferencje Episkopatu przeszły ewolucję od wyrażanego implicite poparcia do stanowczej negacji zasady neutralności światopoglądowej państwa. Ostatecznie jednak Episkopat nie sprzeciwił się zasadzie bezstronności w kształcie nadanej jej przez art. 25 ust. 2 Konstytucji RP.

EN

The Church’s right to voice her opinion on public matters stems from a similar right held by the citizens comprising the body of the faithful. Consequently, the highest Church authorities felt compelled to take part in the debate in the shape the new constitution. The idea of neutrality and state’s impartiality in the matters of outlook that was surfacing meanwhile was frequently appraised by the Polish Episcopate. The bishops expressed their opposition in various documents as well as via the representative of the Secretariat of the Polish Episcopate Conference in the Constitutional Commission of the National Assembly. The analysis of the episcopate’s contribution in these two areas reveals a transition from the implicite expressed endorsement to firm objection to the neutrality principle. However, in the end, the bishops did not oppose the principle as worded in Article 25(2) of the Polish Constitution.

17

Ewolucja prawa wolności religijnej w Australii

80%

Zieliński T. J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

vol. 12

35-56

PL

W toku swojej ponad 200-letniej historii skolonizowany przez Brytyjczyków kontynent australijski był miejscem realizacji różnych modeli relacji między władzą publiczną a religią, a więc i różnych sposobów określania w prawie granic wolności religijnej. Początkowy model ścisłego zespolenia państwa i Kościoła Anglikańskiego ustąpił systemowi prawnego uprzywilejowania wybranych Kościołów chrześcijańskich, który jednocześnie zapewniał daleko idącą tolerancję dla pozostałych wspólnot religijnych. Rozwiązanie to następnie zastąpione zostało przez model – niekonsekwentnego wprawdzie – rozdziału struktur władzy publicznej od struktur religijnych. Po powstaniu federacji australijskiej ukształtowało się prawodawstwo pozwalające na pragmatyczne popieranie przez protestanckie pod względem ideowym państwo gotowych do współpracy z nim wspólnot religijnych. W postawie akomodacji państwa do religii widoczne było jednak preferencyjne traktowanie światopoglądu religijnego kosztem światopoglądów areligijnych, preferencyjne traktowanie wspólnot chrześcijańskich kosztem niechrześcijańskich oraz sprzyjanie wspólnotom religijnym o dłuższej historii. W warunkach pogłębiającego się na początku nowego millenium pluralizmu ideowego społeczeństwa australijskiego, przed tamtejszym prawem stanowym i federalnym stoi wszakże zadanie przekształcenia dotychczasowego modelu, by sprostać oczekiwaniom żywionym przez członków wielokulturowego, wielowyznaniowego i wieloetnicznego społeczeństwa, które coraz wyraźniej będzie artykułować potrzebę nowoczesnych gwarancji prawnych dla swobód światopoglądowych na wzór systemów ochrony przyjętych w krajach Unii Europejskiej lub USA.

EN

Throughout over two hundred years of its history, the Britain-colonized Australian continent has seen various models of relations between the secular and religious authority and, consequently, various legal solutions to the issue of the boundaries of religious freedom. The original model of relative unity of the state and the Anglican Church was superseded by a system of legal privileges granted to selected Christian churches, however, with far-reaching toleration of the remaining religious communities. This solution was further replaced by a model of – though not complete – separation between the public authorities and religious structures. After the establishment of the Australian Federation, the newly-made legislation allowed the ideologically Protestant state to sanction cooperative religious groups. Nevertheless, the state’s attitude to religion displayed a preferential treatment of religious rather than non-religious outlook, of Christian rather than non-Christian communities and favouring religious groups of long standing. With the currently deepening ideological pluralism of the Australian society, the country’s state and federal law is facing a challenge of transforming the existing model in order to meet the expectations of the multicultural, multiconfessional and multiethnic society. This society will even stronger voice the requirement of modern legal guarantees for the liberty of worldviews, following the patterns adopted in the USA and European Union.

18

Prawnowyznaniowe aspekty katolickiego duszpasterstwa leśników i myśliwych w Polsce

80%

Zarzycki Z.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

vol. 12

70-89

PL

Duszpasterstwo katolickie i niekatolickie wśród leśników i myśliwych w Polsce ma długą tradycję historyczną i sięga czasów średniowiecza. Dotychczas opiekę duszpasterską nad myśliwymi i leśnikami sprawował w zasadzie proboszcz katolicki i jego wikariusze albo duchowieństwo zakonne. Rozwój wyspecjalizowanej opieki duszpasterskiej zaznaczył się dopiero w końcu XX w. Poważnym impulsem w tej dziedzinie były postanowienia Soboru Watykańskiego II z 1965 r. i zmiana ustroju polityczno-prawnego w Polsce w 1989 r. Współczesne duszpasterstwo wśród leśników i myśliwych na gruncie prawa kościelnego i polskiego nie tworzy jeszcze osobnych jednostek organizacyjnych, tak jak np. Ordynariat Polowy Wojska Polskiego, czy dekanatów w Policji i Służbie Celnej. Niemniej Konferencja Episkopatu Polski zezwoliła każdemu biskupowi diecezjalnemu na tworzenie w każdej diecezji specjalnych stałych środowiskowych duszpasterzy (kapelanów) do opieki nad myśliwymi i leśnikami. Pomimo, że rola posługi kapłańskiej wśród myśliwych i leśników jest już od dawna wysoko oceniana przez władze kościelne i wiernych, to jednak proces jej tworzenia przyśpieszył dopiero na początku XXI w. Na razie posługa kapelańska w tych środowiskach wykonywana jest na zasadzie wolontariatu. Być może, że w przyszłości (postulaty de lege ferenda), że Konferencja Episkopatu Polski i właściwe władze polskie zawrą odpowiednie porozumienia w tej dziedzinie. Pozwoliłoby to na zmianę przepisów prawa polskiego w tym kierunku, że opieka duszpasterska w tych środowiskach mogłaby być zinstytucjonalizowana i współfinansowana przez państwo. Rozwiązania te byłyby pożądane społecznie i zgodne z konstytucyjną zasadą współdziałania każdego w swoim zakresie [Państwa i Kościoła] dla dobra człowieka i dobra wspólnego (art. 25 ust. 3 konstytucji RP z 1997 r.).

EN

Catholic and non-Catholic chaplaincy of foresters and hunters in Poland has a long tradition and dates back to medieval times. The chaplaincy of foresters and hunters used to be the domain of Catholic pastors, their curates or monastic priests. The evolution of specialized pastoral assistance occurred at the turn of the 20th century and was incentivized by the provisions of the Second Vatican Council of 1965 and the political and economic transformation in Poland in 1989. Contemporary chaplaincy of foresters and hunters does not develop separate organizational units under ecclesiastical law or Polish law, such as the Military Ordinariate of Polish Army, or deaneries in the police of customs service. However, the Polish Episcopate Conference permitted every diocesan bishop to establish special, permanent chaplains to watch over hunters and foresters. Notwithstanding the fact that the role of pastoral service among hunters and foresters has been highly appreciated by Church authorities and the faithful, its development gained momentum no earlier than at the beginning of this century. Currently, such service is performed voluntarily. It the foreseeable future, (de lege ferenda postulates) the Polish Episcopate Conference and competent Polish authorities might enter relevant agreements to adjust this matter. This would allow the modification of Polish law towards the institutionalization and public co-financing of chaplaincy in such communities. Such solutions would be socially desired and complying with the constitutional principle of cooperation [of the State and churches] for the individual and common good (Article 25(3) of the 1997 Constitution of the Republic of Poland).

19

Podstawowe regulacje wyznaniowe w prawie ukraińskim

80%

Kovalenko Ł.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2002

|

vol. 5

79-109

PL

Autorka omawia przepisy ukraińskiego ustawodawstwa wyznaniowego.

20

Formy prawnej instytucjonalizacji rozdziału państwa i kościoła

80%

Szymanek J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2008

|

vol. 11

47-85

PL

Rozdział instytucji państwowych i eklezyjnych jest dzisiaj standardem dość powszechnie przyjmowanym w państwach demokratycznych. Jednak stosowane rozwiązania instytucjonalne nie poddają się standaryzacji. Idea separationis ecclesiae et status na poziomie przepisów konstytucyjnych bywa wyrażona na kilka różnych sposobów. Może być ustanowiona wprost (explicite), jak i w sposób dorozumiany (implicite). Forma bezpośredniego wyartykułowania zasady rozdziału może przy tym przybrać postać pozytywną bądź negatywną. Ta pierwsza może z kolei albo proklamować najbardziej radykalną wersję rozdziału, czyli tout court państwo świeckie (laickie) albo poprzestać na konstatacji, iż państwo i kościół są po prostu rozdzielone (oddzielone). Natomiast w razie negatywnej deklaracji rozdziału państwa i kościoła można albo zakazać istnienia kościoła państwowego, albo religii oficjalnej. Z kolei wypowiedzi konstytucyjne jurydyzujace rozdział implicite sprowadzają się najczęściej do zagwarantowania rozwiązań, które jednoznacznie kojarzymy z systemem rozdziału. Katalog takich cech jest przy tym albo mniej, albo bardziej rozbudowany. W każdym przypadku musi być też przewidziana indywidualna wolność sumienia i wyznania. Nie należy wszak zapominać, że system rozdziału, bez względu na formę jego instytucjonalizacji jest zawsze konsekwencją i detalizacją indywidualnej wolności religijnej.

EN

The separation of Church and State institutions constitutes at present quite a commonly accepted pattern in democratic countries. However, the institutional solutions adopted are not subject to straightforward standardization. The idea of separationis ecclesiae et status on the level of constitutional provisions tends to be expressed in a number of ways. It may be articulated directly (explicite), or indirectly (implicite). The direct articulation of the principle of separation can additionally assume a negative or positive form. The former can in turn either proclaim the most radical version of the separation, which amounts to proclaiming a secular (lay) state, or it can just declare that the state and the Church are separated (separate). The latter, negative form of the declaration of Church-State separation can either ban the existence of a national church, or of an official religion. Finally, constitutional statements which introduce the separation in an indirect way are most often limited to guaranteeing some basic solutions which are associated with the system of separation. The catalogue of such features is either more or less extensive. In every case individual freedom of conscience and religion has to be taken into account. One cannot forget, after all, that the system of separation, irrespective of its form of institutionalization, is always a consequence and elaboration of individual religious freedom.

Refine search results

Ograniczenie kognicji organów władzy publicznej w zakresie ochrony danych osobowych w świetle autonomii i niezależności kościołów i innych związków wyznaniowych

Państwo laickie w świetle dorobku współczesnego konstytucjonalizmu europejskiego

Państwo laickie w świetle dorobku współczesnego konstytucjonalizmu europejskiego

Wpływ transformacji ustrojowej państwa polskiego na politykę wobec mniejszości wyznaniowych, narodowych i etnicznych (1989-2005)

Klauzule wyznaniowe w Konstytucji RP

Konferencja naukowa pt. Standardy świeckości władzy wykonawczej i sądowniczej, Sromowce Niżne, 7-9 marca 2012 r.

Sytuacja prawna wspólnot i związków religijnych w prawie białoruskim

Relacje pomiędzy państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi w kantonie Vaud

The authority vs. the Orthodox Church – historical and contemporary role of the Russian Orthodox Church as an actor in the political system

The authority vs. the Orthodox Church – historical and contemporary role of the Russian Orthodox Church as an actor in the political system

MODEL EDUKACJI RELIGIJNEJ W REPUBLICE ESTONII

Projekt ustawy o majątku i finansowaniu kościołów i innych związków wyznaniowych w Republice Czeskiej z 2008 r. w świetle obowiązujących umów konkordatowych z państwami postkomunistycznymi

Wolność religijna w konstytucjach i ustawach wyznaniowych państw postradzieckich

Perspektywy zmiany systemu finansowania kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce

Idea państwa świeckiego w protestantyzmie od połowy XVII do XX wieku

Stanowisko Episkopatu Polski wobec neutralności światopoglądowej państwa w toku prac nad Konstytucją z 2 kwietnia 1997 r.

Ewolucja prawa wolności religijnej w Australii

Prawnowyznaniowe aspekty katolickiego duszpasterstwa leśników i myśliwych w Polsce

Podstawowe regulacje wyznaniowe w prawie ukraińskim

Formy prawnej instytucjonalizacji rozdziału państwa i kościoła