Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  palaeogeography
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Czy Piekiełko koło Tomaszowa Lubelskiego jest stanowiskiem archeologicznym? Wyniki badań geologicznych, archiwalnych i archeologicznych

100%
Niezabitowska-Wiśniewska B., Nitychoruk J., Wiśniewski T., Krajcarz M. T.
Przegląd Archeologiczny
|
2020
|
vol. 68
277-313
EN
The geological reserve of Piekiełko (Tomaszów Lubelski district, Lublin voivodeship, Poland) was established in 1962 to protect the sandstone boulders untypical of this region. There are anthropogenic earthen ramparts in their immediate vicinity. The presence of the ramparts and boulders contributed to the recognition of this place as an archaeological site – an immovable archaeological monument. Owing to local legends and its peculiar folk name (Piekiełko means “little hell”), scientific monographs and heritage tourism have regarded Piekiełko as a prehistoric or medieval place of worship. However, despite the distinctive land relief and a prominent place in local tradition, Piekiełko has never been subject to in-depth archaeological research. As a result, we could only have speculated on the original function of the ramparts, their chronology, cultural affiliation, and potential relation to the boulders. This paper addresses the need to determine the history of Piekiełko and systematize the history of research concerning this place. It presents the results of interdisciplinary research using geological and archaeological methods, complemented by analysis of archival sources: written, cartographic, and iconographic.
2
Publication available in full text mode
Content available

Sygnały zmian środowiskowych późnego vistulianu w archiwach biogenicznych regionu łódzkiego

84%
Dzieduszyńska D., Forysiak J.
Acta Geographica Lodziensia
|
2013
|
vol. 101
37-48
PL
W ostatnich latach znacząco zwiększyła się ilość danych będących źródłem informacji na temat środowiska późnego vistulianu. Jest to rezultat zwiększonego zainteresowania badaniami osadów biogenicznych, zwierających szczątki organiczne pozwalające na rekonstrukcje warunków środowiska przyrodniczego. Cennym naturalnym archiwum są te profile ze zbiorników akumulacji bioge-nicznej, w których zarejestrowana została zmienność tego okresu zarówno pod względem ekologicznym, jak i zróżnicowania procesów morfogenetycznych. W artykule przedstawiono stanowiska regionu łódzkiego posiadające najpełniejszą dokumentację, opracowaną w ramach badań interdyscyplinarnych. Zwrócono uwagę na możliwości rekonstrukcyjne parametrów środowiska, jaką dają poszczególne analizy paleośrodowiskowe. Wskazano na przewagę stanowisk Polski Środkowej, w stosunku do stano-wisk strefy młodoglacjalnej, spowodowane wcześniejszym rozpoczęciem cyklu akumulacji biogenicznej.
EN
In recent years, the amount of data, which yield information on the environment of the Late Vistulian, significant-ly increased. This is a result of increased interest of analyses of biogenic deposits, containing organic remains which allow to reconstruct past environmental conditions. A valuable archive are these profiles of biogenic sediments in which variation in terms of both ecology and morphogenetic processes has been registered. The article overviews these sites of the Łódź region which provide the most complete record and were analysed within the framework of interdisciplinary studies. Attention is drawn to the possibility to reconstruct environmental parameters that give the individual paleoecological analyses. It was pointed that the sites of the Central Poland have an advantage over those from the young morainic area, due to the earlier start of the bioaccumulation.
3
Publication available in full text mode
Content available

Okresy wzmożonej antropopresji na obszarze Polski Środkowej w świetle badań holoceńskich osadów eolicznych, stokowych, rzecznych i torfowiskowych

84%
Twardy J., Forysiak J., Kittel P.
Acta Geographica Lodziensia
|
2018
|
vol. 107
119-136
PL
W niniejszej pracy zestawiono i przedyskutowano serię 120 datowań radiowęglowych holoceńskich osadów eolicznych, stokowych, rzecznych i torfowiskowych. Osady te powstawały w centralnej Polsce w warunkach antropopresji. Bazując na podziale stratygraficznym holocenu oraz chronologii archeologicznej omówiono zdarzenia, które prowadziły do powstawania wyżej wymienionych utworów geologicznych. Zdarzenia w geosystemach eolicznych, stokowych, dolinnych i torfowiskowych powiązano z funkcjonowaniem osadnictwa pradziejowego i historycznego w Polsce Środkowej. Szczególną uwagę zwrócono na kilka okresów, podczas których dochodziło do synchronicznej transformacji rzeźby form eolicznych, stoków, den dolin rzecznych i systemów torfowiskowych.
EN
The paper summarises and discusses a set of 120 radiocarbon dates of Holocene aeolian, slope, fluvial and peatbog sediments from Central Poland that were deposited under human impact. Based on both the Holocene chronostratigraphic division and archaeological chronology, events that led to the formation of these sediments are presented. A link is made connecting events in aeolian, slope, fluvial and peatbog geosystems to the activity of prehistoric cultures and to settlement development in modern times in Central Poland. Special attention is paid to periods in which the responses of different systems were synchronous to each other.
4
Publication available in full text mode
Content available

Zmiany środowiska u schyłku vistulianu w Polsce Środkowej w świetle badań w stanowisku Koźmin Las

67%
Dzieduszyńska D.
Acta Geographica Lodziensia
|
2014
|
vol. 102
97-106
PL
Wielokierunkowe wyniki badań w stanowisku Koźmin Las przeanalizowano w aspekcie rozpoznania szybkich naturalnych zmian w geosystemach podczas późnego glacjału. Krótkie zdarzenia, zrekonstruowane na rozległym płaskim dnie doliny dużej nizinnej rzeki w staroglacjalnym obszarze Polski Środkowej, odniesiono do zjawisk o charakterze globalnym. Podkreślono cechy zgodne ze schematem wypracowanym na podstawie rdzeni grenlandzkich i stanowisk stratotypowych lądowego środowiska Polski Środkowej oraz specyfikę wynikającą z uwarunkowań lokalnych. Wskazano cechy osadów, których roz-poznanie poszerzyło wiedzę o ewolucji środowiska regionu łódzkiego i przyczyniło się do wzrostu znaczenia stanowiska.
EN
Multidisciplinary investigations carried out at Koźmin Las have been analysed in the aspect of recognition of fast natural climate changes in geosystems during the Vistulian Late Glacial. A series of short events, reconstructed for the exten-sive valley of a large lowland river in the old morainic area of Central Poland, has been related to global changes. Features in accordance with the scheme for Greenland ice core records and with the stratotypes of terrestrial palaeoenvironment of Central Poland have been highlighted. Properties of deposits which contributed to the knowledge of evolution of the Łódź Region have been pointed out.
5
Publication available in full text mode
Content available

Stan wiedzy o późnym vistulianie w regionie łódzkim

67%
Dzieduszyńska D.
Acta Geographica Lodziensia
|
2013
|
vol. 101
25-36
PL
Artykuł przedstawia stan rozpoznania paleogeograficznego późnego vistulianu w regionie łódzkim. Dla środowisk sedy-mentacyjnych: fluwialnego, stokowego i eolicznego, wyróżniono tendencje przebiegu agradacji i degradacji oraz scharakte-ryzowano zachowane dowody geologiczne i morfologiczne. Procesy morfogenetyczne zostały odniesione do globalnych, szybkich zmian klimatycznych okresu przejściowego plejstocen-holocen i zróżnicowanych warunków lokalnych. Zwrócono uwagę na niejednolitość stosowania terminu „późny vistulian”, zależnie od podziału stratygraficznego bądź dla obszarów glacjalnych, bądź ekstraglacjalnych. Podkreślono postęp, jaki dokonał się w rejestracji świadectw późnego vistulianu. W kontekście przyrastającej ilości danych z badań interdyscyplinarnych rysuje się możliwość konstrukcji regionalnego mo-delu rozwoju środowiska.
EN
The article presents the palaeogeographical recognition of the Late Vistulian in the Łódź Region. For three sedi-mentary environments – fluvial, slope and aeolian – tendencies of aggradation and degradation have been identified and preserved geological and morphological evidences have been characterized. Morphogenetic processes have been related to global climatic changes of the Pleistocene-Holocene transition and varying local conditions. Attention was drawn to non-uniformity in the application of the term “Late Vistulian”, depending on the stratigraphical division, or to glacial or extragla-cial areas. The progress that has been made in the registration of the Late Vistulian processes is emphasized. In view of the increasing data of interdisciplinary research, the construction of a regional model for the environmental development is pos-sible in the nearest future.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.