Search results

1

PRZEKAZY MEDIALNE JAKO NOŚBIK PAMIĘCI KULTUROWEJ

100%

Ogonowska A.

Zeszyt Naukowy Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Krakowie

|

2013

|

issue 28

30-43

PL

The paper presents selected aspects of contemporary social and cultural reality, e.g. the role of new media in the processes of social communication and socialization, the relationships of man to new technologies and the attitude of individuals to body and corporeality, to privacy and intimacy. Moreover, the paper discusses the transformation of cultural institutions as the reaction to new information and communication technologies. All such processes are the sign of our times, which are preserved in media messages that constitute a significant element of the communicative and cultural memory.

2

Imiona pustki w poezji współczesnej

88%

Lubas-Bartoszyńska R.

Przestrzenie Teorii

|

2011

|

issue 15

324-328

EN

S. Jasionowicz, Pustka we współczesnym doświadczeniu poetyckim, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2009

PL

Recenzja książki Stanisława Jasionowicza - "Pustka we współczesnym doświadczeniu poetyckim", Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2009.

3

Doświadczenie kulturowe w poezji Ewy Lipskiej (Zarys problematyki)

88%

Legeżyńska A.

Przestrzenie Teorii

|

2011

|

issue 15

55-70

EN

The author pays attention to the need to search new keys of interpretation of the ouevre of Ewa Lipska, recognising that the constant distinguishing feature is the anthropological aspect. The main thesis of the article is as follows: Lipska’s poetry may be treated as a particularly important evidence of cultural experiences. Also attention is focused by the author on the poetic phenomenology of sensual perception, its reflection in the awareness and memory of the subject, and also distinguishes “cultural memory” as an effect of experience. She also states that Ewa Lipska’s works are a criticism of culture – both of the so called PRL’s (Polish People’s Republic’s) culture and the later one, called the postmodern culture. The poet exposes myths and threats of post-modernity, however, the cultural experience as recorded in her works is of ambivalent character: on the one hand, it contains a negative feeling of domination of man’s existence by cyberculture, and on the other, shows the deepening and sharpening of the critical awareness of the subject, who defends himself against the inauthenticity of experience.

4

Symbol religijny w literackich nieortodoksyjnych użyciach. Szkic o kulturowej roli profanacji

88%

Jankowska M.

Stan Rzeczy

|

2015

|

issue 1(8)

246-265

PL

Artykuł ma na celu analizę przekształceń symbolu religijnego. Jego rozmaite nieortodoksyjne użycia widoczne są m.in. we współczesnych narracjach apokryficznych. Teksty te, wykorzystujące postaci, motywy i symbole obecne w Piśmie Świętym, mają często charakter profanacji czy obrazoburstwa, lecz propagując treści stojące niejednokrotnie w sprzeczności z kanonem, paradoksalnie utrzymują go w centrum semiosfery. Analiza tego typu przekształceń pozwala dostrzec rolę, jaką symbol odgrywa w procesach autokomunikacji kultury, łącząc to, co tradycyjne, z tym, co nowe, a tym samym umożliwiając kulturze kontakt z przekazami źródłowymi. To szczególnie ważny bodziec do postrzegania tożsamości kulturowej jako ciągłej i spójnej. Symbol jest najtrwalszym i najstarszym nośnikiem pamięci kulturowej, a jego przekształcenia (choćby były profanacją) wspomagają jej pracę. Wchodząc w nowy kontekst nie traci on swoich poprzednich znaczeń, lecz nabywa nowe, ujawniając tym samym swe bogactwo semantyczne. Symbol jest zatem ważnym elementem dynamizującym kulturę i zapobiegającym jej petryfikacji.

EN

"The aim of the paper is to analyze transformations of the religious symbol. Various unorthodox uses of the symbol may be found in modern apocrypha. The texts utilize some biblical figures and motifs, which can be regareded as a profanity. Although their contents are often contradictory to the biblical canon, the traditional myth as it is presented in them paradoxically remains in the centre of the semiosphere. An analysis of this kind of transformations of the religious symbol enables us to see the role it plays in the processes of cultural autocommunication. Those unorthodox uses connect the traditional with the modern and allow dynamically changing culture „to remember” its own roots. The fact that culture is able to communicate with itself is a basic condition of its cohesive identity. The religious symbol is the oldest and most permanent medium of cultural memory and its transformations (profane or not) enhance the memory. As used in a new context, symbol does not lose its previous meanings but gains new ones instead. In the process its semantic wealth becomes apparent. The changes and reinterpretations of the symbol prevent the ossification of culture."

5

Strategie narracji i pamięć o terrorze w Dzieciach Kruka Julii Jakowlewej

88%

Kamińska-Maciąg S.

Filoteknos

|

2021

|

issue 11

315-326

PL

O wielkim terrorze we współczesnej rosyjskiej literaturze dla dzieci i młodzieży wciąż pisze się niewiele. Okres aresztowań obywateli ZSRR pod zarzutem zdrady narodu w latach 30. XX w. przez około 20 lat po upadku Związku Radzieckiego stał się tematem całkowicie przemilczanym, a niektórzy obywatele rosyjscy do dziś mają problem z nazwaniem go inaczej niż „trudny” bądź „smutny” okres w dziejach narodu. A jednak rosnący współcześnie pokoleniowy dystans do wspomnianych wydarzeń zdaje się otwierać furtkę do pamięci pisarzy, dzieci i wnuków świadków wielkiego terroru, którzy w skierowanych do najmłodszych czytelników książkach, starają się przekazać elementy prawdy o historii swojego kraju. Zadania takiego podjęła się również Julia Jakowlewa w książce Dzieci kruka, jednak zastosowane przez pisarkę elementy bajki magicznej oraz realizmu magicznego nie do końca pozwalają każdemu dziecku na spojrzenie na przygody bohaterów poprzez pryzmat ich tła historycznego. W niniejszym artykule podejmuję pytanie, czy zmiękczona pamięć Jakowlewej jest dobrym przykładem edukacyjnej książki o traumatycznych wydarzeniach w historii narodu.

6

Literatura a pamięć kulturowa. Obrazoburcze rewitalizacje mitów

88%

Jankowska M., Uniwersytet im. Adama Mickiewicza I. K., Małgorzata Jankowska – adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa Uni- wersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Główne zainteresowania badawcze: zjawiska związane ze współczesną apokryficznością (wykorzy - stywanie motywów zaczerpniętych z Pisma Świętego w literaturze k. s., helga1982@wp.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2014

|

vol. 03

EN

The article deals with transformations, "creative translations" and iconoclastic uses of a religious symbol. Such treatments are employed with particular inten- sity in the field of literary texts that can be defined as the so-called contemporary apocryphal narrative. Therefore, analysed here are selected works of such "writ- ers-iconoclasts" as Nikos Kazantzakis, José Saramago, or Philip Pullman. These texts, understood as cultural documents, are read from the semiotic perspective, which seems to be particularly useful in the thought of the origins, methods and results of transformation of the symbolic figure of Jesus of Nazareth. Using these methods, one can see the culture-semiotic potential of semantic shifts taking place within the religious symbolism, and thus reflect inidentity-forming mecha - nisms based on nurturing source myths (a phenomenon which also occurs, per- haps somewhat paradoxically, in any act of transgressing a taboo). In the "new gospels", the religious symbol may be translated from the language of the sacred into the profane, thus gaining new semantic potentials while preserving all its traditional meanings and previous readings. In this process of "creative transla- tion" it is subjected to a process of revitalisation, which prevents him from being cast into the "semantic wasteland" and allows for its continued operation in the centre of the cultural universe of meanings.

PL

Artykuł traktuje o przeobrażeniach, „twórczych przekładach” i obrazoburczych użyciach symbolu religijnego. Są to zabiegi stosowane ze szczególną intensywnością w obszarze tych tekstów literackich, które zaliczyć można w poczet tak zwanych współczesnych narracji apokryficznych, dlatego też analizie poddane zostają wybrane dzieła takich „autorów-obrazoburców” jak Nikos Kazantzakis, José Saramago czy Philip Pullman. Teksty te, rozumiane jako dokumenty kultury, odczytywane są z perspektywy semiotycznej, która wydaje się szczególnie przydatna w namyśle nad genezą, sposobami i skutkami transformacji symbolu, jakim jest postać Jezusa z Nazaretu. Stosując wspomniane metody semiotyczne dostrzec można kulturotwórczy potencjał przesunięć znaczeniowych zachodzących w obrębie symboliki religijnej, a tym samym poddać namysłowi mechanizmy tożsamościowotwórcze, opierające się na pielęgnowaniu mitów źródłowych (które to zjawisko zachodzi również, może nieco paradoksalnie, w każdym akcie przekraczania tabu). W „nowych ewangeliach” symbol religijny przekładany bywa z języka sacrum na język profanum, zyskując tym samym nowe potencjały semantyczne, przy jednoczesnym zachowaniu wszystkich swych tradycyjnych znaczeń i poprzednich odczytań. W owym procesie „twórczego przekładu” poddawany jest on procesom rewitalizacji, co chroni go to przed trafieniem w obszar „semantycznych nieużytków” i pozwala na dalsze funkcjonowanie w centrum kulturowego uniwersum znaczeń.

7

Zjazd rodzinny jako przykład wynalezionej tradycji

75%

Feret D.

Załącznik Kulturoznawczy

|

2015

|

issue 2

128-145

PL

Tematem artykułu jest funkcjonowanie wynalezionej tradycji we współczesności na przykładzie I Zjazdu Rodu Feretów. Artykuł zawiera definicje pojęć takich jak: wynaleziona tradycja, pamięć zbiorowa i pamięć kulturowa. Opisuje też problemy zależności między tradycją a globalizacją. Analiza materiałów ze zjazdu rodzinnego przedstawia konstrukcje wynalezionej tradycji oraz funkcje, jakie pełni. Budując tożsamość grupową, zjazd był odpowiedzią na zagrożenia płynące ze współczesnego świata. Analiza oparta jest głównie na prezentacji przedstawionej uczestnikom zjazdu, kronice rodzinnej oraz hymnie.

8

Romantyczne „mnemotoposy”

75%

Grodź I.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2020

|

vol. 108

|

issue 1

210-216

9

W pułapce kolonializmu... Ukraińcy w Galicji Wschodniej — kolonizowani czy kolonizatorzy?

75%

Kudela-Świątek W., Świątek A.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2012

|

vol. 42

10

Generał Bem powraca... Performowanie tożsamości etnografa i edukacyjny potencjał dekolonizacji

75%

Batko A.

|

2020

|

vol. 15

|

issue 335

43-55

PL

Tekst poświęcony jest projektowi Bem Przemysława Branasa. Artysta wyruszył w 2016 roku w podróż z Tarnowa do Aleppo, śledząc tym samym trasę, jaką w 1929 roku przebyło ciało Józefa Bema, zmarłego i pochowanego w 1850 roku właśnie na terenie współczesnej Syrii. Autorka artykułu dowodzi, że w swojej twórczości Branas porusza istotne kwestie związane z polską pamięcią zbiorową, ale i problematyką dekolonizacji oraz zwrotu etnograficznego w sztuce współczesnej.

11

„Der Doktor bleibt!“: Janusz Korczak als literarische Figur

71%

von Glasenapp G.

|

2020

|

vol. 68

|

issue 5

93-113

EN

This paper analyses the literary representation of Janusz Korczak in children’s literature of the past 40 years. The characteristics of children’s literature as a truly multimedia means of remembrance play a role when both words and pictures commemorate the Shoah. The many stories about Janusz Korczak can also point us towards the transnational character of children’s literature. Through translation, these stories become part of multiple (national) literatures, so that we can actually speak of a world literature that is not only part of a national or bi-national memory, but of a global, cultural one.

PL

„Doktor (po)zostaje!”: Janusz Korczak jako postać literackaArtykuł bada, jak reprezentowana jest postać literacka Janusza Korczaka w europejskiej literaturze dla dzieci i młodzieży na przestrzeni ostatnich czterdziestu lat. Równocześnie wskazuje na plurimedialność literatury dla dzieci i młodzieży jako medium pamięci, w którym przywołuje się Szoah zarówno na poziomie tekstu, jak i obrazu. W artykule w sposób szczególny podkreślony został transnarodowy charakter tej literatury, manifestujący się także w licznych tłumaczeniach opowieści o Januszu Korczaku. Poprzez tłumaczenia teksty te stają się częścią wielu literatur – można tu zastosować termin „literatury światowej” – wpisujących się nie tylko w narodową czy binarodową, ale także globalną pamięć kulturową. „Der Doktor bleibt!“: Janusz Korczak als literarische FigurDer Beitrag untersucht die literarische Repräsentation von Janusz Korczak in der europäischen Kinder- und Jugendliteratur der vergangenen vierzig Jahre. Dabei wird zugleich auf die Besonderheiten von Kinder- und Jugendliteratur als ein genuin plurimediales Erinnerungsmedium eingegangen, in dem sowohl auf Text- und auf Bildebene an die Shoah erinnert wird. In besonderer Weise perspektiviert wird außerdem der transnationale Charakter von Kinder- und Jugendliteratur, der sich auch in den zahlreichen Erzählungen über Janusz Korczak manifestiert. Durch den Akt von wechselseitigen Übersetzungen werden die Texte zu einem Bestandteil mehrerer Literaturen, so dass hier durchaus von Weltliteratur in dem Sinne gesprochen werden kann, dass sie sich nicht nur in ein nationales oder bi-nationales, sondern in ein globales kulturelles Gedächtnis einschreiben.

12

Murals make (Our) history: paintings on the wall as media of cultural memory. Interpreting the current state of Warsaw’s commemorative murals

71%

Upalevski I.

|

2017

|

vol. 13

|

issue 4

114-135

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza sposobów wykorzystania muralu jako formy artystycznej służącej upamiętnianiu (przypominaniu) wybranych historycznych narracji w stolicy Polski. W oparciu o analizę treści postaram się pokazać, że niezależnie od ich demokratycznego potencjału oraz potencjału wprowadzania treści subwersywnych w przestrzeni publicznej, murale upamiętniające – w przypadku Warszawy – przeważnie odzwierciedlają oficjalne narracje/wyobraźnie przeszłości, odtwarzając w ten sposób propagowaną przez instytucje publiczne, opartą na egoizmie narodowym męskocentryczną perspektywę historii narodowej. Odwołując się do instrukcji metodologicznych Wulfa Kansteina, wprowadzone zostanie pojęcie „drugorzędnych” twórców pamięci (secondary memory makers) w celu opisania pozycji, jaką twórcy murali zajmują w polu pamięci kulturowej Warszawy. Autorzy murali, z przyczyn głównie pragmatycznych, dostosowują swoje prace do wymagań instytucji publicznych odpowiedzialnych za produkcję pamięci oraz hegemonicznych dyskursów pamięci, rezygnując w ten sposób z możliwości bardziej demokratycznego działania w przestrzeni publicznej oraz w polu pamięci kulturowej. Obrazy na ścianach powstałe w ten sposób, celowo lub nie, stają się częścią bardziej złożonych, sponsorowanych przez państwo strategii „unarodowienia” przestrzeni publicznej.

EN

The aim of this paper is to closely examine the ways in which the outdoor mural as a form of art. has been used for commemorative purposes in the context of the Polish capital. Drawing on content analysis this paper will argue that regardless of their democratic potential and potential to act subversively in the public domain, the commemorative murals in the case of Warsaw are predominantly reflecting the official narrations/representations of the past and thus reproducing the state-supported, nation-centered, male-dominated perspective of history. Referring to Wulf Kansteiner methodological instructions, the paper introduces the notion of “secondary” memory makers in order to describe the position the mural makers are occupying in the field of Warsaw’s cultural memory. It will also be argued that mural makers, by adapting their works to the demands of the cultural institutions responsible for the memory production and dominant discourses of memory from mainly pragmatic reasons, are forgoing a fair portion of the democratic and subversive potential of the murals. As such, the paintings on the walls are, intentionally or not, further involved in more complex state-sponsored strategies of nationalizing the public space.

13

(Pop)kulturowe trwanie wieku XIX Casus: literatura kryminalna

71%

Mazurkiewicz A.

|

2018

|

vol. 50

|

issue 4

129-147

EN

The article considers writing strategies that reconstruct the past and are present in latest Polish crime novels. Among functions catered by crime novels whose storylines are set in 19th century play various functions such as: – Actions oriented to the readjustment of the romantic paradigm, which datesback to the 19th century and is an important reference point for contemporary times; – treating the 19th century as a pretext for pondering over contemporary times; – considering the limits of the (re)construction of the vision of the past. In those texts, authors’ attitude towards the past, positive or critical, affecting the valuation of the past’s image presented. Sometimes, especially while reading “axiologically dubious” texts, we must not forget that the difference between the world seen by the author and the reader creates a tension which becomes the basis for a particular literary game.

PL

Artykuł poświęcony jest strategiom pisarskim, dzięki którym rekonstruowana zostaje przeszłość, obecnym w najnowszej polskiej literaturze kryminalnej. Pośród różnych funkcji spełnianych przez opowieści kryminalne, których akcja rozgrywa się w XIX wieku, można wymienić następujące: – zabiegi zmierzające do rewaloryzacji paradygmatu romantycznego, mającego zakorzenienie w wieku XIX, a stanowiącego istotny punkt odniesienia dla współczesności; – traktowanie XIX wieku jako pretekstu do namysłu nad współczesnością; – namysł nad ograniczeniami (re)konstruowania wizji przeszłości. W utworach tych nieobojętne dla wartościowania ukazanej wizji przeszłości jest rozłożenie akcentów fabularnych, dookreślające postawę autora wobec przeszłości: afirmującą, bądź krytyczną. Niekiedy zresztą, o czym należy pamiętać zwłaszcza podczas lektury utworów „podejrzanych aksjologicznie”, napięcie pomiędzy widzeniem świata przez nadawcę i odbiorcę staje się podstawą szczególnej gry literackiej.

14

Wielokulturowa przeszłość we współczesnym dyskursie turystyki kulturowej na pograniczu polsko-czeskim

63%

DAWIDEJT-DROBEK E., DROBEK W.

Multicultural Studies

|

2016

|

issue 2

87-100

PL

Opracowanie dotyczy związków turystyki zorientowanej na dobra kultury i dziedzictwo historyczne z pamięcią kulturową. Przedmiotem analizy są oferty i produkty turystyki kulturowej na pograniczu Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Czeskiej (w rejonie Sudetów) w kontekście współczesnego dyskursu o wielokulturowej przeszłości. Obszar, na którym prowadzimy badania, stanowił w pewnym okresie historycznym teren przygraniczny Austro-Węgier i Prus. Po drugiej wojnie światowej – w wyniku zmiany przynależności państwowej i wymiany ludności – przerwana została tutaj ciągłość społeczności i pamięci zbiorowej. Identyfikujemy główne wątki, wokół których konstruowany jest obraz wielokulturowej przeszłości poszczególnych miejscowości i całego pogranicza. Konceptualizujemy strategie oswajania wielokulturowości na potrzeby turystyki, wskazujemy nowe elementy obrazów przeszłości oraz ich uwarunkowania i uwikłania.

EN

The paper deals with relations of tourism oriented towards goods of culture and historical heritage with cultural memory. The subject of the analysis are offers and products of culture-oriented tourism in the borderland of the Polish Republic and the Czech Republic (the area of the Sudetes) in the context of the contemporary discourse concerning the multicultural past. The area in which we carry out the studies made – at a certain point in the past – the frontier of Austria-Hungary and Prussia. After the Second World War – as a result of changing the state affiliation and exchange of population – the social continuity and collective memory was disrupted. We identify the main motifs around which the image of the multicultural past of individual places and the whole of the borderland is constructed. We conceptualize strategies of taming the multicultural character for the needs of tourism, as well as point to new elements of pictures of the past, their conditionings and complicacies.

15

Ritual kollektiven Erinnerns oder diskurspolitisches Instrument? Struktur, Funktion, Wandel und kulturelle Bedeutung von TV-Jahres- und Jahrhundertrückblicken

63%

Klemm M.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2016

|

issue 9

25-42

PL

Artykuł zawiera analizę struktury, funkcji, zmian i znaczenia kulturowego telewizyjnych podsumo-wań roku bądź stulecia jako znaczących „postaci pamięci zborowej” dla kulturowej pamięci zbioro-wej. W tekście wykazano na przykładach, że takie obiekty warto analizować w ramach mediolin-gwistyki o profilu analityczno-kulturowym. Badania tego rodzaju mogą stawiać sobie przykładowo za cel wypracowanie za pomocą analiz dyskursu, analiz kulturowo-historycznych i kulturowo-kontrastywnych, jak multimodalne elementy pamięci są semiotycznie adaptowane, strategicznie ra-mowane a także instrumentalizowane w aspekcie wspomnieniowo-politycznym i jakie dyskursy jak się z nimi wiążą względnie powinny wiązać.

16

Формы памяти и память формы в романе Михаила Шишкина Взятие Измаила

63%

Raspapou A.

Przegląd Rusycystyczny

|

2019

|

vol. 2019

|

issue 4

PL

Niniejszy artykuł poświęcony zagadnieniu pamięci w powieści Michaiła Szyszkina Zdobycie twierdzy Izmaił. Celem opracowania jest włączenie powieści Szyszkina do nurtu badań nad pamięcią. Punktem wyjścia do rozważań jest stwierdzenie Renate Lachmann, że „literatura jest jedną z mnemicznych konstrukcji świata”. Analiza zagadnienia pamięci w powieści wskazuje na autorski, złożony i niejednorodny, model narracyjnego konstruowania zarówno tożsamości, jak i zewnętrznego wobec niej świata.

EN

The article is devoted to the issue of memory in Mikhail Shishkin’s novel The Taking of Izmail. The main purpose of the present research is to include Shishkin’s novel into memory studies. The approach to the memory aspect of the novel is based on Renate Lachmann conclusion that the literature is one of the mnemonic construction of the world. The analysis of memory issue in Shishkin’s novel indicates the author’s compound and heterogeneous model of narrative identity and external reality construction.

17

Mnemosyne in Museum and at School

63%

Rusek M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2020

|

issue 5

EN

The article is dedicated to the issue of cultural memory in Polish studies. It is discussed in the context of the so-called memory turn, and the transformations occurring in the museum science under the influence of the “new museology”. The text consists of three parts. The first one concerns the changes and shifts in the discourse of cultural and social memory in the days of the increasing musealization process. The second one indicates new educational strategies in narrative, critical, and especially in participatory museums, which contributes to the formation of new models of participation in culture and of receptive habits. The third part, on the other hand, provides diagnoses concerning challenges, as well as the hints which the transformations of the museum activities in the field of education offer to Polish studies.

PL

Artykuł poświęcony jest zagadnieniu pamięci kulturowej w edukacji polonistycznej. Kwestia ta została omówiona kontekście tzw. zwrotu pamięciowego oraz przekształceń zachodzących w muzealnictwie pod wpływem „nowej muzeologii”. Tekst składa się z trzech części. Pierwsza z nich dotyczy zmian i przesunięć w dyskursie o pamięci kulturowej i społecznej w czasach narastającego procesu muzealizacji. W drugiej wskazane zostały nowe strategie edukacyjne w muzeach narracyjnych, krytycznych, a zwłaszcza w muzeum partycypacyjnym, co przyczynia się do formowania nowych wzorów uczestnictwa w kulturze i przyzwyczajeń odbiorczych. Z kolei trzecia część przynosi rozpoznania dotyczące wyzwań, ale i podpowiedzi, jakie dla kształcenia polonistycznego płyną z transformacji zachodzących w działalności muzeów na polu edukacyjnym.

18

Nazwy własne w literaturze a pamięć kulturowa

63%

Rejter A.

Język Polski

|

2017

|

vol. 97

|

issue 3

48-55

PL

Artykuł dotyczy relacji między nazwami własnymi w literaturze i pamięcią kulturową. Ten typ relacji może być postrzegany zarówno w mikro-, jak i makroskali, co oznacza, że propria mogą być rozważane jako znaki kultury lokalnej, na przykład polskiej, lub większej formacji kulturowej, takiej jak europejska. Pamięć kulturowa jest rozumiana jako specyficzny zbiór form symbolicznych obecnych w różnych przestrzeniach. Literaturę można rozważać jako jedną z nich. Przykłady przywołane w tekście pochodzą z różnych epok literackich, konwencji i trendów estetycznych (barok, socrealizm, literatura współczesna). Przeprowadzone obserwacje dowiodły, że nazwy własne w literaturze stanowią znak pamięci kulturowej tak w formie konwencjonalnej, jak i oryginalnej (odkrywczej). Analizy potwierdziły także zasadność podobnych badań, zwłaszcza gdy nazwę własną poddać obserwacji w jej tekstowym, gatunkowym i dyskursowym kontekście. Ponadto warto podkreślić, że opracowanie potwierdza niezależność onomastyki literackiej jako dyscypliny badań humanistycznych.

EN

The article concerns the relations between proper names in Polish literary texts and cultural memory. This kind of relations could be viewed at the micro- or macroscale, which means that proper names could be considered the signs of a local culture, e.g. Polish or general culture formation like the European one. The cultural memory is understood as a special collection of symbolic forms present in many different dimensions. One should consider literature as one of them. The examples used in the analysis process were excerpted from different literary epochs, aesthetic conventions and artistic trends, for instance Baroque, socialist realism or modern literature. During the research the analysis showed that proper names in literature constitute a cultural memory in their both – conventional and original – types. The analysis confirmed the validity of this kind of research, especially when one observes and interprets proper names in their text, genre and discourse. Furthermore, the paper is a proof of independence of literary onomastics as a human studies discipline.

19

Elżbieta Kazimierzówna w Szczecinku. Przyczynek do dziejów pamięci stosunków polsko-pomorskich w średniowieczu i ich znaczenia w Polsce Ludowej

63%

Migdalski P.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 2

5-29

PL

Artykuł poświęcony jest kreowanej w okresie Polski Ludowej legendzie o księżniczce Elżbiecie, córce króla Polski Kazimierza Wielkiego, pochowanej w Szczecinku-Świątkach (przed 1945 r. Marienthron), która wpasowywała się w panującą po 1945 roku ideologię zachodnią wyrażaną w mitologii Ziem Odzyskanych. W artykule omówiono wszelkie ślady kultywowania pamięci po księżniczce w Szczecinku, jak: nazwa ulicy Księżnej Elżbiety, nazwa miejscowa Elżbiecin Piastowski, badania archeologiczne i publikacje o miejscu spoczynku księżnej, nadanie imienia księżnej miejscowej szkole.

EN

The article is concerned with the legend of Duchess Elisabeth, daughter of King Casimir the Great, supposedly buried in Szczecinek – Świątki (known as Marienthron before 1945). The legend was propagated during the period of Polish People’s Republic and it fit into the western ideology expressed in the mythology of the so-called Recovered Territories. This paper describes all the traces of the memory of Duchess Elisabeth having been cultivated, such as: the street name Księżnej Elżbiety (Duchess Elisabeth Street), the place name Elżbiecin Piastowski (references the name Elisabeth as well as the House of Piast), archaeological research and publications regarding the duchess’ place of final rest, and naming the local school after the duchess.

20

Tekstowe figury pamiętania w preambule konstytucji a kształtowanie pamięci kulturowej narodu

63%

Kowalczyk J.

Socjolingwistyka

|

2020

|

issue 34

43-55

PL

W artykule poruszono kwestię możliwości przechowywania i rekonstruowania pamięci zbiorowej w tekście preambuły jako jej nośnika. Materiałem źródłowym, który został poddany analizie, była arenga obecnie obowiązującej konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Celem badania uczyniono wyekscerpowanie i opisanie fragmentów preambuły, dysponujących realnym potencjałem oddziaływania na kształtowanie pamięci społecznej wspólnoty. Metodologiczną podstawą pro wadzonego oglądu stała się koncepcja pamięci kulturowej zaproponowana przez Aleidę i Jana Assmannów, ze szczególnym uwzględnieniem założeń o tzw. figurach pamięci, tj. faktach lub obiektach przywołujących wspomnienia lub wyobrażenia o wspomnieniach.

EN

The article describes the possibility of storing and reconstructing collective memory in the text of the preamble to the Constitution. The source material, which was analyzed, was the introduction to the currently binding constitution of the Republic of Poland. The aim of the study was to identify and describe fragments of the preamble, having a real potential of influence on shaping the social memory of the community. The methodology of cultural memory, proposed by Aleida and Jan Assmann, became a methodological basis for the conducted observation, with particular emphasis on the assumptions about the figures of memory, that is facts or objects, recalling memories or imaginations about memories.

Refine search results

PRZEKAZY MEDIALNE JAKO NOŚBIK PAMIĘCI KULTUROWEJ

Imiona pustki w poezji współczesnej

Doświadczenie kulturowe w poezji Ewy Lipskiej (Zarys problematyki)

Symbol religijny w literackich nieortodoksyjnych użyciach. Szkic o kulturowej roli profanacji

Strategie narracji i pamięć o terrorze w Dzieciach Kruka Julii Jakowlewej

Literatura a pamięć kulturowa. Obrazoburcze rewitalizacje mitów

Zjazd rodzinny jako przykład wynalezionej tradycji

Romantyczne „mnemotoposy”

W pułapce kolonializmu... Ukraińcy w Galicji Wschodniej — kolonizowani czy kolonizatorzy?

Generał Bem powraca... Performowanie tożsamości etnografa i edukacyjny potencjał dekolonizacji

„Der Doktor bleibt!“: Janusz Korczak als literarische Figur

Murals make (Our) history: paintings on the wall as media of cultural memory. Interpreting the current state of Warsaw’s commemorative murals

(Pop)kulturowe trwanie wieku XIX Casus: literatura kryminalna

Wielokulturowa przeszłość we współczesnym dyskursie turystyki kulturowej na pograniczu polsko-czeskim

Ritual kollektiven Erinnerns oder diskurspolitisches Instrument? Struktur, Funktion, Wandel und kulturelle Bedeutung von TV-Jahres- und Jahrhundertrückblicken

Формы памяти и память формы в романе Михаила Шишкина Взятие Измаила

Mnemosyne in Museum and at School

Nazwy własne w literaturze a pamięć kulturowa

Elżbieta Kazimierzówna w Szczecinku. Przyczynek do dziejów pamięci stosunków polsko-pomorskich w średniowieczu i ich znaczenia w Polsce Ludowej

Tekstowe figury pamiętania w preambule konstytucji a kształtowanie pamięci kulturowej narodu