Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  parentyfikacja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W artykule zaprezentowano wyniki analizy treści dyskusji na wybranych forach internetowych poświęconych problematyce parentyfikacji. Poznano sposoby przerywania przez forumowiczów – ofiary parentyfikacji – odwróconego porządku ról rodzinnych oraz niwelacji negatywnych konsekwencji tego doświadczenia, co określono mianem „deparentyfikacji”. Zidentyfikowano działania takie jak: zachęcanie rodzica do zmiany zachowania, separacja od rodzica niego, praca nad ujawnianiem negatywnych emocji w związku z doświadczoną parentyfikacją oraz określeniem własnych potrzeb, zdobywanie wiedzy z odpowiednich lektur, podjęcie terapii i inne. Zarazem rozpoznano czynniki, które są barierami dla deparentyfikacji. Są nimi: międzypokoleniowy przekaz nieprawidłowej struktury ról rodzinnych, jej podtrzymywanie przez rodzica za pośrednictwem różnego rodzaju manipulacji, wypieranie problemu przez ofiarę, brak społecznego uznania jej krzywdy i winy sprawcy parentyfikacji i inne. Dodatkowo wskazano na potrzebę i kierunki dalszych badań nad parentyfikacją, ponieważ dokładny opis i wyjaśnienie tego zjawiska może zwiększyć skuteczność działań korekcyjnych podejmowanych z rodzinami.
PL
W artykule podjęto problematykę zjawiska parentyfikacji, polegającego na takim odwróceniu ról w rodzinie, w którym dziecko pełni rolę opiekuna, partnera, powiernika wobec swojego rodzica lub rodzeństwa. Wymagania i obciążenia wynikające z pełnienia roli osoby dorosłej są zazwyczaj nieadekwatne do poziomu rozwoju i możliwości emocjonalnych dziecka. Zjawisko parentyfikacji scharakteryzowano na podstawie materiału klinicznego pochodzącego z sesji psychoterapeutycznych 20 osób.
XX
Rodzina to naturalne środowisko życia i rozwoju każdego człowieka. Dom rodzinny kształtuje nas, wyposaża na daleką podróż, jaką jest dalsze, samodzielne życie. Wszelkie występujące w nim trudności w znaczący sposób wpływają na funkcjonowanie środowiska rodzinnego oraz jego poszczególnych członków. W artykule podjęto problematykę zjawiska parentyfikacji, czyli odwrócenia ról w rodzinie, doświadczanego przez uczestników dyskusji na forach internetowych. Autorki prezentują wyniki analizy danych zastanych, skupiając je wokół następujących problemów: uwarunkowania parentyfikacji, identyfikacja ról podejmowanych w rodzinie, mechanizmy podtrzymywania przez rodziców sytuacji parentyfikacji i konsekwencje tego rodzaju doświadczeń dla ich ofiar. Parentyfikacja okazuje się doświadczeniem trudnym, postrzeganym przez forumowiczów z perspektywy czasu jako krzywda, niesprawiedliwość, a nawet trauma. Artykuł podkreśla konieczność dalszych badań pedagogicznych w tym obszarze, zwłaszcza mających na celu opracowanie skutecznych sposobów zapobiegania zjawisku i terapii osób nim doświadczonych.
EN
Family is a natural environment for life and development for every person. The family home shapes us, equips us for a long journey into independent life. Any difficulties in this environment significantly affect the functioning of the family and its individual members. This article addresses the issue of parentification, i.e. the reversal of the roles in the family, as experienced by participants of online discussion forums. The authors present the results of the analysis of existing data focusing on the following issues: parentification conditions, identification of the family roles, parentification support mechanisms and the consequences of such experiences for their subjects. Parentification is proving to be a difficult experience, seen by the forum members after some time in terms of harm, injustice, and even trauma. The article emphasises the need for further pedagogical research in this area, especially in relation to development of effective ways of prevention and treatment of people who experience this phenomenon.
PL
Parentyfikacja to zjawisko występujące w życiu rodzinnym, polegające na funkcjonalnym i/lub emocjonalnym odwróceniu ról między dzieckiem a rodzicem/rodzicami. W realizowanych przez autorkę badaniach, osadzonych w paradygmacie interpretatywnym, parentyfikacja staje się głównym przedmiotem zainteresowania. Doświadczenie odwrócenia ról rodzinnych jawi się jako zjawisko stanowiące element biografii, w różny sposób ją kształtując. W artykule podjęta została próba przedstawienia narracyjnych rekonstrukcji codzienności dziecka parentyfikowanego w rodzinie. Analiza wywiadów (auto)biograficznych pozwoliła na odtworzenie zadań i ról przez nie realizowanych.
EN
Parentification has also been known and studied as role reversal in family. Despite the fact that this concept entered scientific literature in the 1970’s, it has not received adequate attention and its causes and mechanisms have not been fully established. In Poland, parentification has been on the margins of psychological research and its prevalence, causes, and effects are unknown. Consequently, there is lack of practical guidelines for practitioners working with families in which role reversal might have taken place. The goal of this study is to gain insight into the prevalence, conditions, and types of parentification retrospectively reported by young adults reflecting on their family experiences in childhood and adolescence. The participants were 1045 students studying towards various teaching degrees at the University of Opole (Uniwersytet Opolski) and University of Szczecin (Uniwersytet Szczecinski). The results indicate that that parentification (or role reversal) correlates with selected sociodemographic variables, negative family life events, and with characteristics and patterns of behavior of the parents. Prevalence of parentification has also been revealed: over 70% of participants reported experiencing instrumental or emotional parentification whereas one fourth experienced a sense of injustice related to being parentified.
PL
Parentyfikacja to termin najczęściej zamiennie określany jako odwrócona rola w rodzinie. Mimo że pojęcie to do literatury naukowej weszło już w latach 70., jest to obszar zaniedbany naukowo, którego zarówno przyczyny, jak i mechanizmy powstania nie zostały gruntownie przebadane. W Polsce parentyfikacja opisywana jest marginalnie, nieznana jest ani skala zjawiska, ani jej uwarunkowania oraz konsekwencje. Brakuje również praktycznych wskazań do pracy z rodzinami, w których dochodzi do odwróconej roli rodzicielskiej. Celem przeprowadzonych badań było poznanie skali zjawiska, uwarunkowań parentyfikacji w dzieciństwie i okresie dorastania, jej rodzajów doświadczanych przez młodych dorosłych. W badaniu udział wzięło 1045 studentów, kierunków pedagogicznych Uniwersytetów Opolskiego i Szczecińskiego. W wyniku otrzymanych rezultatów z badań stwierdzono, że parentyfikacja, czyli odwrócona rola rodzicielska, koreluje z wybranymi czynnikami socjodemograficznymi, niekorzystnymi zdarzeniami losowymi w rodzinie oraz cechami i zachowaniami rodziców. Wyniki wskazują również na powszechność zjawiska: ponad 70% badanych doświadczyło parentyfikacji instrumentalnej bądź emocjonalnej, podczas gdy jedna czwarta doświadczyła poczucia krzywdy związanego z byciem parentyfikowanym.
EN
Aim: This review paper aims to present the phenomenon of parentification, its determinants and outcomes. Parentification is usually defined as a reversal of family roles, when a child assumes the role of a parent and the parent takes on the role of a child. Parentification occurs when a parent partially or entirely abdicates his, or her, parental tasks and duties. The parent’s abdication sets in motion the process of parentification, in which a child, usually the eldest in the family, feels obliged to take on the role of a parent in various spheres of family life. The care and duties rendered by the child can be instrumental, or emotional in character. The parentified child may suffer various costs and his, or her, correct development may be endangered. Although the results of many international, and the few Polish, studies indicate that parentification is a very complex and multi-faceted phenomenon, they often point out both the immediate and long term consequences of the reversal of roles in the family. Methods: This paper reviews information from various studies – quantitative as well as qualitative. Results: The authors present the conclusions drawn from their own studies conducted over several years. They indicate that parentification is a complex phenomenon and that the negative transformation which the Polish family currently undergoes plays a significant role in generating this phenomenon. Conclusion: Despite increased interest in parentification in the recent years, the literature on the subject, particularly in Poland, is fairly limited, which hinders the finding and dissemination of any specific solutions for assisting families in which role reversal takes place.
PL
Cel: Celem artykułu, o charakterze przeglądowym, jest wyjaśnienie zjawiska parentyfikacji, jej uwarunkowań i konsekwencji z nią związanych. Parentyfikacja najczęściej określana jest jako odwrócona rola w rodzinie i dotyczy zamiany roli między ro dzicem a dzieckiem. Dochodzi do niej wówczas, gdy rodzic, częściowo lub całkowicie, rezygnuje ze swoich zadań i obowiązków rodzicielskich. Abdykacja rodzica uruchamia proces parentyfikacji, w którym zwykle jedno, najczęściej najstarsze dziecko w rodzi nie, czuje się oddelegowane do przejęcia roli rodzicielskiej, w różnych sferach życia rodzinnego. Świadoma pomoc i obowiązki mogą mieć charakter instrumentalny lub emocjonalny. Dziecko poddane procesowi parentyfikacji może ponosić różnego rodzaju koszty a jego rozwój może być zagrożony. Mimo że wyniki wielu badań światowych i nielicznych polskich wskazują na olbrzymią złożoność i niejednorodność tego zjawiska, to wiele z nich uwidacznia zarówno doraźne, jak i długofalowe konsekwencje wynikające z doświadczania odwrócenia ról w rodzinie. Metody: W artykule zostaną zaprezentowane dane pochodzące z różnych badań zarówno ilościowych, jak i jakościowych. Wyniki: Przedstawione będą również wnioski z badań własnych, które autorki artykułu prowadzą od kilku lat. Wynika z nich, że parentyfikacja jest procesem złożonym, zróżnicowanym wieloczynnikowo a niekorzystne przeobrażenia, jakim podlega polska rodzina w znaczący sposób potencjalnie generują to zjawisko. Wnioski. Mimo zwiększonego zainteresowania, w ostatnich latach omawianą problematyką, literatura naukowa, zwłaszcza rodzima, jest nadal bardzo skromna, co utrudnia zarówno upowszechnienie, jak i opracowanie konkretnych rozwiązań nastawionych na pomoc i wsparcie rodzinom, w których pojawiło się odwrócenie ról.
EN
The article describes the issue of parentification, i.e. the child undertaking tasks belonging to adults. As a result of changing roles in the family, the child sacrifices its own needs for the instrumental and emotional needs of the parent. Parentified children have to cope, not only with duties exceeding their normal abilities, but also in adult life they experience the effects of role reversal in the family. The aim: The aim of the research is dissemination of knowledge about the causes, conditions, and prevention of parentification. Methods: In the research used analysis of scientific texts, research in action, and observation. Results: Parentification of children in the family is the result of an intergenerational message and promotes the development of personality disorders.
PL
W artykule opisano problematykę parentyfikacji, czyli podejmowania przez dziecko zadań przynależnych osobom dorosłym. W wyniku zamiany ról w rodzinie dziecko poświęca własne potrzeby na rzecz instrumentalnych i emocjonalnych potrzeb rodzica. Dzieci poddane parentyfikacji nie dość, że muszą radzić sobie z obowiązkami przekraczającymi ich możliwości, to na dodatek w życiu dorosłym doświadczają skutków odwrócenia ról w rodzinie. Cel: Celem badań jest upowszechnienie wiedzy o przyczynach, uwarunkowaniach i profilaktyce parentyfikacji. Metody: Wykorzystano analizę tekstów naukowych, badanie w działaniu oraz obserwację. Wyniki i wnioski: Parentyfikacja dzieci w rodzinie jest efektem przekazu międzypokoleniowego i sprzyja rozwojowi zaburzeń osobowości.
EN
Aim. It is indicated that there is a relationship between the experience of parentification, i.e., the reversal of roles in the family, and the effects of relational trauma resulting from parentification, and the nature of professional work related to broadly understood helping. Research confirms that people choosing, for example, the profession of a teacher, doctor, psychologist, psychotherapist, or nurse – have often experienced parentification in their family of origin. The aim of the article is to draw attention to possible disruptions in fulfilling the professional role by teachers who experienced role reversal in the family in their childhood. Methods. Analysis of Polish and foreign scientific texts. Results. The experience of parentification may be a predictor of disturbances in fulfilling the teacher’s professional role. Taking into account the social importance of the education system, it seems necessary to undertake representative empirical analyzes on the effects of parentification in fulfilling the professional role of teachers and, consequently, undertaking psychoeducational activities.
PL
Cel. Wskazuje się, że istnieje związek między doświadczeniem parentyfikacji, czyli odwrócenia ról w rodzinie, i skutkami traumy relacyjnej wynikającej z parentyfikacji, a charakterem pracy zawodowej związanej z szeroko rozumianym pomaganiem. Badania potwierdzają, że osoby wybierające na przykład zawód nauczyciela, lekarza, psychologa, psychoterapeuty czy pielęgniarki – same często doświadczyły parentyfikacji w rodzinie pochodzenia. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na możliwe zakłócenia w wypełnianiu roli zawodowej przez nauczycieli, którzy w dzieciństwie doświadczyli odwrócenia ról w rodzinie. Metoda. Analiza tekstów naukowych polskich i zagranicznych. Wyniki. Doświadczenie parentyfikacji może być predyktorem zakłóceń w wypełnianiu roli zawodowej nauczyciela. Biorąc pod uwagę społeczne znaczenie systemu edukacji, wydaje się potrzebne podjęcie reprezentatywnych analiz empirycznych na temat skutków parentyfikacji w wypełnianiu roli zawodowej nauczycieli, i w konsekwencji podejmowanie działań o charakterze psychoedukacyjnym.
EN
Parentification is a phenomenon that occurs in family life, consisting of a reversal of the roles of the child and their parent or parents (Böszörményi-Nagy & Spark, 1973). It is understood as a functional and/or emotional change of roles in which the child subordinates their own needs in order to adapt to and take care of the instrumental or psychological needs of the parent. The presented research is embedded in the interpretive paradigm. The research material allows the author to distinguish specific stages of parentified childhood (proper childhood, transition phase, adult childhood), within which appear categories such as responsibility, involuntary heroism, self-containment and loneliness. With regard to the last two categories, the author wishes to construct the image of a lonely child experiencing the reversal of family roles. There is a peculiar paradox at work: the loneliness of the child within the family environment. There is a lonely struggle for the survival and proper functioning of the family, while keeping up the appearance of a normally functioning family, maintaining family homeostasis, and meeting their own needs and those of their loved ones.
PL
Parentyfikacja to zjawisko występujące w życiu rodzinnym, które polega na odwróceniu ról między dzieckiem a rodzicem/rodzicami (Böszörményi-Nagy i Spark 1973). W realizowanych przez autorkę badaniach, osadzonych w paradygmacie interpretatywnym, parentyfikacja staje się głównym przedmiotem zainteresowania. Na podstawie zgromadzonego materiału badawczego autorka wyróżnia etapy dzieciństwa parentyfikowanego, a w ich ramach takie kategorie jak: odpowiedzialność, niedobrowolny heroizm, samoradzenie sobie i osamotnienie. W odniesieniu do dwóch ostatnich kategorii autorka konstruuje obraz osamotnionego dziecka doświadczającego odwrócenia ról w rodzinie. Na uwagę zasługuje fakt, że dochodzi tu do swoistego paradoksu – osamotnienia dziecka w rodzinie, środowisku mu najbliższym. Toczy ono samotną walkę o przetrwanie i właściwe funkcjonowanie rodziny, zachowanie pozorów normalności, utrzymywanie rodzinnej homeostazy, zaspokojenie potrzeb swoich i bliskich.
EN
The article combines conceptual analysis with research. The research goal was to analyze the possibility of juxtaposing two concepts: codependency and parentification in the family. The subject of analysis was dependent family mechanisms that are activated in crisis situations and serve to maintain family functionality. The article supplements previous research on the phenomenon of role reversal in the family and its strong embedding in dependent family relationships. Analysis of autobiographical narrative interviews conducted using the technique proposed by Fritz Schütze were used as an exemplification of this problem. By using a retrospective and lifelong view of parentification and family processes, we were able to identify symptoms of codependency in reversed family roles: responsibility, dependence and taking over duties. According to the adaptive model, they perform the function of adaptation, but with a dysfunctional and often destructive effect on the individual. The system theory was used as a theoretical background, which also provided the basis for constructing the concept of “parentification”. Concluding remarks call for broadening the perspective of recognizing and analyzing the experience of dependency in the family.
PL
Artykuł ma charakter koncepcyjno-badawczy. Celem naukowym było przeanalizowanie możliwości zestawienia dwóch konceptów: współuzależnienia oraz parentyfikacji w rodzinie. Przedmiotem rozważań uczyniono zatem zależnościowe mechanizmy rodzinne uruchamiane w sytuacjach problemowych i kryzysowych, a służące utrzymaniu jej funkcjonalności. Artykuł stanowi uzupełnienie dotychczasowych badań nad zjawiskiem odwracania ról w rodzinie oraz silnego ich osadzania w zależnościowych układach rodzinnych. Egzemplifikację dla czynionych tu refleksji stanowiły analizy autobiograficznych wywiadów narracyjnych zrealizowanych przy zastosowaniu techniki zaproponowanej przez Fritza Schützego. Retrospektywne i przyjmujące pespektywę całożyciową postrzeganie parentyfikacji oraz procesów rodzinnych pozwoliło na wskazanie symptomów współuzależnienia obecnych w odwróconym porządku ról rodzinnych: odpowiedzialności, zależności i przyjmowanych obowiązków. Zgodnie z adaptacyjnym modelem, także tutaj pełnią one funkcję adaptacyjną, mającą jednakże charakter dysfunkcyjny i często destrukcyjny dla samej jednostki. Teoretycznym tłem w podjętych rozważaniach uczyniono teorię systemową, która jednocześnie stała u podstaw konstruowania pojęcia „parentyfikacji”. Refleksje i końcowe wnioski prowadzą do postulatu poszerzania perspektywy rozpoznawania i analizowania doświadczeń zależnościowych w rodzinie.
PL
Artykuł ma charakter teoretyczny, chociaż odwołuje się także do wyników badań empirycznych i przykładów klinicznych. Przedstawiono w nim problematykę odwrócenia ról w rodzinie (parentyfikacji), klasyfikując ją jako zaniedbanie i ukrytą formę krzywdzenia dzieci. Dziecko, aby zagwarantować sobie opiekę rodzica, musi zrezygnować z realizacji własnych potrzeb i podjąć opiekę nad rodzicem lub rodzicami. Te zadania przerastają jego możliwości radzenia sobie. Dziecko staje się dzielne, dorosłe, nad wyraz dojrzałe Charakter tego zjawiska może być instrumentalny (działaniowy) lub emocjonalny. Problem parentyfikacji poddano analizie z trzech perspektyw: intrapsychicznej, interpersonalnej i kulturowej. Odwołując się do wyników własnych badań, opisano konsekwencje parentyfikacji w dzieciństwie dla funkcjonowania w dorosłości, przede wszystkim w aspekcie relacji psychika–ciało. Wymieniono także grupy ryzyka. W kontekście koncepcji transgeneracyjnego przekazu traumy poszukiwano odpowiedzi na pytanie, jacy rodzice oczekują opieki od własnych dzieci. Zaproponowano formy diagnozy parentifikacji w odniesieniu do dzieci i młodzieży, wykorzystując przykład kliniczny – analizę narracji. Artykuł kończą rozważania na temat form pomocy sparentyfikowanym dzieciom i ich rodzinom, także w kontekście szerszych oddziaływań społecznych oraz sposobów prewencji.
EN
The paper is theoretical, it refers also to the research data and clinical examples. The author presents the problem of role reversal in the family (parentification), classifying it as a form of neglect and as a hidden form of harm towards children. To guarantee him/herself the care of the parent the child has to resign from the realization of his or her needs and takes care of the needs of the parent or parents. These tasks surpass his or hers capacitates to cope The child becomes brave, like an adult and over mature. This phenomenon can have both instrumental (behavioral) and/or emotional nature. The problem of parentification is analyzed from three perspectives: the intrapsychic, the interpersonal and the cultural. The consequences of parentification in childhood for the way of functioning in adulthood are described in reference to the results of own research. The context of the mind – body relationship is stressed. The risk groups are described. The author seeks the answer on the question what kind of parents expect the care from their own children. She refers to the concept of transgenerational transmission of trauma. The methods of diagnosis of parentification in children and adolescents are proposed, a clinical vignette (analysis of discourse) is presented. The paper is closed by the analysis of forms of help to parentified children and their families, also in terms of broader social activities and forms of prevention.
PL
W niniejszym artykule, który ma charakter teoretyczno-przeglądowy, zwrócono uwagę na specyfikę i uwarunkowania ról rodzinnych, charakterystykę dysfunkcyjnego procesu odwracania ról w rodzinie (parentyfikacja), klasyfikacje parentyfikacji oraz pozytywne i negatywne konsekwencje doświadczenia odwrócenia ról między rodzicami a dzieckiem. Polska literatura psychologiczna i pedagogiczna na temat zjawiska parentyfikacji jest skromna zarówno pod względem teoretycznym, jak i empirycznym. Eksplorowanie tego zjawiska jest niezwykle ważne nie tylko ze względu na obciążenie dziecka przerastającymi je obowiązkami, lecz także ze względu na role i zadania rozwojowe, które są właściwe dla wieku dziecka (np. edukacja szkolna, socjalizacja, nawiązywanie więzi z rówieśnikami, budowanie przyjaźni), których ze względu na przytłoczenie obowiązkami dziecko nie może realizować. Należy zatem przyjąć, że gruntowna wiedza na temat parentyfikacji i umiejętność odróżniania jej od podobnych jej zjawisk umożliwi nauczycielom, pedagogom, psychologom, terapeutom i pracownikom socjalnym dokładniejsze dopasowanie interwencji terapeutycznych do potrzeb dziecka i jego rodziny.
EN
This review article draws attention to the characteristics and conditions of family roles, the characteristics of the dysfunctional process of reversing roles between family members (parentification), the classifications of parentification as well as positive and negative consequences of experiencing the role reversal between parents and a child. In polish psychological and pedagogical literature there is lack of research on parentification. Exploring this phenomenon is very significant not only because of the fact that parentified children are overwhelmed with responsibilities, but also because of the roles and developmental tasks that are adequate to child’s age (i.e., school education, socialization, establishing relationships with peers, building friendships) that cannot be performed due to being overcharged with the duties imposed by the parents. Therefore, having thorough knowledge of parentification and the ability to distinguish it from the similar phenomena enables teachers, educators, psychologists, therapists and social workers matching more accurate interventions to the needs of the child and its family.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.