Search results

1

Vizitační protokoly — pramen k poznání činnosti a práce nižších složek církevní správy Volyňského vikariátu v rozmezí let 1853–1918

100%

Staněk L.

Historie – Otázky – Problémy (History, Issues, Problems)

|

2017

|

vol. 9

|

issue 1

286-298

EN

Parish priests’ activities in the second half of the 19th and early 20th century were quite varied and demanding and they can be explored through a variety of historical sources. One of them is a set of visitation documents which the parish priests themselves drew up as they were responsible for their handling and filling. By responding to questions in the visitation questionnaires they reported on the status of their parish to the higher echelons of the church administration. They did not send in only reports on their parishes but also on their duties, opinions and work. The present study aims to show the great variety of duties that had to be performed by the parish priests by analysing the visitation protocols from the territory of the Volyně vicariate from the period 1853–1918. In addition, using the answers to the questionnaire questions, it endeavours to uncover something from the personal sphere of their life; for example, whether they were cultured, whether they used to have personal hobbies in their free time, or which genre of literature they preferred.

2

Proboszczowie parafii św. Wawrzyńca w Biegonicach w okresie staropolskim. Przyczynek do dziejów duchowieństwa Sądecczyzny

100%

Smoła M.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2019

|

vol. 26

|

issue 2

147-161

EN

The article discusses issues related to the history of St. Lawrence parish in Biegonice in the Old-Polish period, through the prism of the clergy holding the office of parish priest. Thanks to a thorough scientific query in numerous archives, it was possible to identify a total of 29 clergymen holding the office of parson in Biegonice. Through thorough research, some additional data were obtained about some of them, thanks to which the community of the pastors was analysed in terms of their geographical and social origin, education, and other functions held in the Church - prelates, canons, court officials and confessors for the convent of the Poor Clares in Stary Sącz. The conclusions will permit a better comprehension of the conditions related to the clergy in the broadly understood area of the Sącz region in the Old-Polish period.

3

Rekolekcje parafialne w aspekcie kanonicznym

72%

Adamczyk J.

Annales Canonici

|

2015

|

vol. 11

9-29

EN

The article presents the canonical aspect of parish retreat. First, the article presents the parish retreat as one of the forms of pastoral work. Next, it describes the concept and pur- pose of the parish retreat. The nal part of the article is dedicated to the subject and the addressees of the parish retreat.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia rekolekcje para alne w perspektywie prawa kanonicznego. Na początku rekolekcje zostały ukazane jako forma pracy duszpasterskiej. Następnie opi- sano ich pojęcie i cel. Ostatnia z zasadniczych części artykułu została poświęcona tematom i adresatom rekolekcji.

4

Proboszczowie zebrzydowiccy w XVII i XVIII w.

72%

Wróbel E.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2021

|

issue 24

112-130

PL

Parafia św. Michała Archanioła (dawniej św. Marcina) w Zebrzydowicach koło Kalwarii Zebrzydowskiej została założona w średniowieczu na gruntach należących do Radwanitów, czyli rycerzy herbu Radwan. Do ich potomków należał wojewoda krakowski Mikołaj Zebrzydowski (1553-1620), który po reformacji przywrócił w parafii obrządek katolicki i mianował jej proboszcza, zapewniając mu odpowiednie wynagrodzenie. Odtąd księży na to stanowisko powoływali potomkowie Zebrzydowskiego, a następnie Czartoryscy z Korca, którzy odziedziczyli miasto po śmierci ostatniego Zebrzydowskiego, Michała (zm. w 1667). W artykule omówiono m.in. warunki, w jakich pracowało duchowieństwo w okresie staropolskim. Wpisy biograficzne dotyczące osiemnastu księży w Zebrzydowicach wskazują, że byli oni typowymi przedstawicielami dworu duchownego z XVII/XVIII wieku. Jednak fakt, że w tej grupie było sześciu księży ze stopniami naukowymi, z których pięciu było czynnymi wykładowcami Uniwersytetu Krakowskiego, wskazuje na pewną nieprawidłowość w ówczesnym modelu wiejskiego proboszcza.

EN

St. Michael Archangel’s parish (formerly St. Martin’s parish) in Zebrzydowice, near Kalwaria Zebrzydowska, was established in the Middle Ages on the land owned by the Radwanita, i.e. knights bearing the Radwan coat of arms. Their descendants included Krakow voivode Mikołaj Zebrzydowski (1553-1620), who restored the Catholic rites in the parish after the Reformation and appointed its priest, providing him with appropriate remuneration. Henceforth, priests were appointed to this position by Zebrzydowski’s descendants, and then by the Czartoryski family from Korzec, who inherited the town after the death of the last Zebrzydowski (Michał, who died in 1667). The article discusses, among other subjects, the conditions in which the clergy worked in the Old Polish period. Biographical entries concerning eighteen priests in Zebrzydowice show that they were typical representatives of the 17th/18th century clerical estate. However, the fact that the group included six priests with academic degrees, five of whom were active lecturers at the University of Krakow, reveals a certain irregularity in the then model of a rural parish priest.

5

Księgi i rejestry parafialne w Kodeksie prawa kanonicznego i w przepisach wybranych konferencji episkopatów

72%

Adamczyk ks. J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2022

|

vol. 118

5-18

EN

The aim of the article is to present the issue of parish books and registers in the Code of Canon Law and in the regulations of Episcopal Conferences. The first part presents the norms of the 1983 Code of Canon Law on parish books and registers. The second part presents the issue of keeping and storing the book of confirmation, while the third part is devoted to the regulations of Episcopal Conferences on parish books and registers. The article ends with a summary and bibliography.

PL

Celem artykułu jest ukazanie zagadnienia ksiąg i rejestrów parafialnych w Kodeksie prawa kanonicznego i w przepisach konferencji episkopatów. W jego pierwszej części przedstawiono normy Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r. o księgach i rejestrach parafialnych. W drugiej części ukazano kwestię prowadzenia i przechowywania księgi bierzmowania, natomiast część trzecia została poświęcona przepisom konferencji episkopatów w sprawie ksiąg i rejestrów parafialnych. Całość artykułu zamykają podsumowanie i bibliografia.

6

Parafia i kościół w Zemborzycach w XVIII-XIX wieku

72%

Hamryszczak A., Mącik H.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2016

|

vol. 106

55-74

EN

The origins of the parish in Zemborzyce, which was probably created soon after the foundation of the village, dates back to the beginning of the 15th century. In 1748, the parish of Zemborzyce consisted of six villages: Zemborzyce, Krężnica (a branch), Trzeszkowice, Osmolice, Prawiedniki and Żabia Wola. It was inhabited by approximately 2,000 faithful. In the parish there was a hospital, which was located in an old building. The parish endowment included arable land, a garden, the right to fish on the River Bystrzyca, a brewery and a taberna with propination laws. In 1779, a new presbytery was built. The outbuildings included: a farm house, a granary, a stable, a cowshed, a barn, a shed for oxen, small stables and pigsties. At the church square there was also a building for an organist. In 1784, a new hospital was built. In 1849, the buildings at the church, apart from the presbytery, included: a servants' house, a curate’s house, a hospital, an inn and the following outbuildings: a stable, a coach house, a granary, a cowshed and a spacious barn. None of these buildings has survived until the present day. The wooden church of Zemborzyce was built in 1717, in place of the previous one. It was renovated several times. It was located to the east of the present church, at the former main road through the village, running over the River Bystrzyca. After constructing the brick church, which exists today, the old church was moved to Motycze near Lublin in 1918. The neo-Gothic brick church, which survived to the present day, was built in 1906-1907. It was designed by the architect of Radom, Augusta Załuski.

7

Szczegółowe obowiązki kanoniczne proboszcza w zakresie nauczania, uświęcania i pasterzowania

72%

Burczak k. K.

Studia Prawnicze KUL

|

2016

|

issue 2

7-32

EN

Parish priest’s canonical duties pertaining to teaching, sanctifying and pastoral care are defined by public and subordinate law. A parish as a community of the faithful is a legal person with a parish priest as its head. He is the parish's own shepherd. He serves under the jurisdiction of the Diocesan Bishop. Diocesan Bishop freely nominates a priest to the vacant office of a parish priest. Parish priest’s canonical duties pertaining to teaching mainly include preaching the Word of God, those pertaining to sanctifying include conducting the Mass and giving out Sacraments, and those pertaining to pastoral care - leading the community of the faithful that he is responsible for, learning their needs and, if necessary, rebuking them. It is the parish priest in particular who is tasked with Christening, taking care of the Viaticum, sanctifying the sacred water, funerals and dispensations. Connected to the office of a parish priest are the following duties: representing the parish outside, duty of residence, applicatio pro populo, taking care of the parish office.

PL

Obowiązki kanoniczne proboszcza w zakresie nauczania, uświęcania i pasterzowania określone są przez prawo powszechne i partykularne. Parafia jako wspólnota wiernych jest osobą prawną, na której czele stoi proboszcz. Jest on własnym pasterzem parafii. Swoją posługę wykonuje pod władzą biskupa diecezjalnego. Biskup diecezjalny swobodnie mianuje kapłana na wakujący urząd proboszcza. Kanoniczne obowiązki proboszcza w zakresie nauczania, to głównie głoszenie słowa Bożego, w zakresie uświęcania, to sprawowanie Mszy św. i szafowanie Sakramentów św., w zakresie pasterzowania, to kierowanie wspólnotą powierzonych sobie wiernych, poznawanie ich potrzeb, w wymaganych sytuacjach upomnienie. Szczególnie proboszczowi powierzone jest udzielanie chrztu, troska o wiatyk, udzielanie chrztu, święcenie wody chrzcielnej, pogrzeby, dyspensy. Obowiązki związane z urzędem proboszcza to: reprezentowanie parafii na zewnątrz, obowiązek rezydencji, applicatio pro populo, prowadzenie kancelarii parafialnej.

8

Kanoniczne wymogi związane z powierzeniem urzędu proboszcza

72%

Bardelski B.

Polonia Journal

|

2018

|

issue 8

145-160

PL

Parafia to podstawowa jednostka organizacyjna Kościoła katolickiego. Jest to przede wszystkim wspólnota wiernych, której zwierzchnikiem jest proboszcz działający pod władzą biskupa diecezjalnego. Proboszcz jest więc odpowiedzialny za duszpasterstwo w swojej parafii i za dobra materialne tej wspólnoty. Urząd proboszcza jest nierozerwalnie związany z parafią. Wykonywanie posługi pasterza parafii, obejmujące pełną pieczę duszpasterską, zakłada w sposób absolutny pełnienie władzy wynikającej ze święceń. Dlatego, aby ktoś mógł zostać ważnie mianowany proboszczem, musi spełniać wymogi kanoniczne związane z powierzeniem urzędu. Niniejszy artykuł jest próbą ukazania tych wymogów w świetle obowiązującego Kodeksu Prawa Kanonicznego.

EN

A parish is a basic organisational unit of the Catholic Church. In the first place it is the community of the faithful where the parish priest is a superior acting under the diocese bishop authority. In this case the parish priest is in charge of spiritual leadership in his parish as well as the material goods belonging to this community. The parish priest office is intrinsic to the particular parish. Performing the service of the parish shepherd including the complete spiritual leadership supervision assumes serving resulting from the ordination in an absolute way. For this reason, so as to nominate someone a parish priest quintessentially, they have to fulfill the canonical requirements related to passing on the office. This article is an attempt in order to demonstrate these requirements in the light of ruling Canon Law Codex.

9

Ksiądz Stefan Żuchowski (1666-1716): uczony, pisarz i bibliofil

72%

Wójcik W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1980

|

vol. 40

161-169

EN

-

10

Crise financière ? Crise sociale ? L’exemple du clergé seculier du diocèse de Clermont (1695–1789)

72%

Gomis S.

Hereditas Monasteriorium

|

2015

|

vol. 7

171-185

PL

Autor stwierdza, że na podstawie badań sytuacji na obszarze diecezji Clermont (Masyw Centralny) z pewnością zakresu pojęcia „kryzys duchowieństwa” nie można ograniczyć do aspektu czysto materialnego. Wręcz przeciwnie – polepszenie warunków życiowych prowadziło do odbudowy statusu duchowieństwa w społeczeństwie. Wyjątek stanowili „księża rodzimi” (tzn. sprawujący opiekę duszpasterską w tej samej parafii, w której się urodzili), którym autor poświęca szczególną uwagę. Ich zmniejszająca się liczba wskazuje na pogorszenie się warunków materialnych duchowieństwa parafialnego. Jednakże, według autora, badając „kryzys duchowieństwa”, trzeba brać pod uwagę przede wszystkim miejsce, jakie społeczeństwo gotowe było przyznać duchownym. Analiza miejsca proboszczów i kanoników w społeczności diecezji Clermont w latach 1695–1789 wskazuje, że obdarzano ich wyrażanym na różne sposoby uznaniem, zależnym od zadań, jakie na rzecz społeczeństwa wypełniali. Wydaje się, że nadrzędną kwestią był w tym przypadku utylitaryzm.

EN

The notion of a “crisis of the clergy” as applied to a diocese in the Massif Central, does not seem to be a concept that can be understood solely in terms of its material dimension. The case of “native priests” demonstrates that the economic role of their communities diminished, in particular in the wake of an evolution of legislation as well as changes occurring at the heart of religious practices. If there was indeed a “crisis of the clergy”, this expression becomes more pertinent, if we understand well the place which society wished to accord to clergymen. A close examination of the role of parish priests or canons demonstrates the different kinds of recognition they were granted depending on the work they carried out. Utilitarianism seems to be the overriding concern.

11

Z dziejów parafii unickiej w Grodysławicach

58%

Frykowski J. A.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 4: Historia Kościoła

23-68

EN

The present paper depicts almost 200-year-old history of the Uniate parish of the Exaltation of the Holy Cross in Grodysławice (from the end of 17th century until 1875- i.e. the liquidation of the treaty and consequently the parish). The introduction of this paper provides some general information about its geographical location, its size and the place within the Church hierarchical structure. Having analyzed post- visitation protocols left by the Bishops of Chelm as well as statistical reports the look of both the church and branch churches and their accessories is recounted. As far as the available primary sources have made it possible, not only is the look of the vicarage and ancillary buildings presented but also the parish ecclesiastical benefice and its fluctuation in size and quantity throughout its history is determined. Furthermore, the total number of 14 parish priests residing in this particular parish is defined enriched with some biographical information about each and every one of them. The final part determines the number of worshipers as well as the number of Holy Communion receivers, furthermore, as far as possible, the level of religious awareness of Grodyslawice parishioners is presented.

XX

Artykuł przedstawia blisko 200-letnie dzieje parafii unickiej p.w. Podwyższenia Świętego Krzyża w Grodysławicach (od końca XVII w. do 1875 r., czyli roku likwidacji unii i tym samym parafii). Na wstępie określono położenie geograficzne parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich oraz wykazy statystyczne, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i kościołów filialnych oraz ich wyposażenie. W miarę możliwości, na ile pozwoliły źródła, ukazany został także wygląd plebanii i budynków ekonomicznych. Następnie określono beneficjum cerkiewne z uwzględnieniem zmian, jakie zachodziły w jego wielkości i jakości. W kolejnej części odtworzono listę związanych z parafią 14 duchownych, wzbogacając ją o podstawowe dane biograficzne poszczególnych kapłanów. W końcowej części określono liczbę wiernych, przedstawiono liczbę parafian przystępujących do sakramentów oraz w miarę możliwości zaprezentowano poziom religijnego uświadomienia wiernych parafii grodysławickiej.

12

Charakter prawny służby duchownego w Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Rzeczypospolitej Polskiej

58%

Filak A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2018

|

vol. 21

141-155

EN

The aim of this article is to present the legal character of the ministry of the clergy – a deacon, a vicar, and a parish priest – in the Evangelical Church of the Augsburg Confession in the Republic of Poland. Since diocesan bishops also typically perform the function of parish priests, which largely determines their formal situation, their legal status is not considered in the present study. The analysis of the legal situation of service of the clergy is based on the acts of ecclesiastical law, including in particular the Fundamental Internal Law and the regulations specifying the rights and obligations of the clergy of the Evangelical-Augsburg Church in Poland (Pragmatyka Służbowa). The office of the clergyman in the Evangelical Church of the Augsburg Confession comes from God. However, it has also its legal dimension, which is defined in the Fundamental Internal Law. The Lutheran Church recognizes one office with the threefold order of ministry: a bishop, a presbyter, and a deacon. The ecclesiastical office is not hierarchical – all of the orders of the ecclesiastical office are equal, although they do differ in terms of duties. What unites them is their shared authority to exercise the Power of the Keys, and thus to forgive or retain sins, proclaim the Gospel, and administer the sacraments. The ordination is not sacramental in its character. The law of the Church specifies the terms and conditions of ordination, the rights and duties of the clergy, as well as the rules of appointing to office and removing clergymen from the list of the clergy.

PL

Przedmiot niniejszego opracowania stanowi przedstawienie charakteru prawnego służby duchownego – diakona, wikariusza i proboszcza – w Kościele Ewangelicko-Augsburskim w RP. Autorka świadomie rezygnuje z analizy statusu prawnego służby biskupa, jako że biskupi diecezjalni zasadniczo pełnią również funkcję proboszcza, co w istotnym stopniu przesądza o ich sytuacji formalnej. Podstawę analizy sytuacji prawnej służby duchownych stanowią akty prawa kościelnego, w tym przede wszystkim Zasadnicze Prawo Wewnętrzne oraz Pragmatyka Służbowa. Urząd duchownego w Kościele Ewangelicko-Augsburskim pochodzi z ustanowienia Bożego, ale ma również swój wymiar prawny określony w Zasadniczym Prawie Wewnętrznym. Kościół luterański uznaje jeden urząd duchowny, który posiada trzy posługi: biskupa, prezbitera i diakona. Urząd kościelny nie jest hierarchiczny i każda z posług urzędu kościelnego jest sobie równa, chociaż różnią się od siebie zakresem obowiązków. Tym, co zespala posługi urzędu kościelnego, jest wspólne prawo do sprawowania władzy kluczy, a przez to w konsekwencji do odpuszczania i zatrzymywania grzechów, głoszenia Ewangelii i sprawowania sakramentów. Ordynacja nie ma charakteru sakramentalnego. Prawo kościelne określa warunki ordynacji, prawa i obowiązki duchownych, a także zasady powoływania na urząd oraz skreślenia z listy duchownych.

13

Ksiądz August Nahlik (1812-1878). Proboszcz strzyżowski z konspiracyjną przeszłością

58%

Ziobro W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2021

|

vol. 115

525-541

EN

The article presents the life of reverend August Nahlik (1812–1878) during his service as a parish priest of St. Catherine’s parish in Rumno. There, he got involved in the independence movement, and then became one of the leading figures of the so-called conspiracy in Horozhanna, whose main goal was to spark a local uprising against the partitioners in Eastern Galicia. Together with other upheavals of this type throughout the entire Galicia, the conspiracy in Horozhanna was to become an important part of the nationwide independence spur being prepared by the Polish Democratic Society since the 1840s. Unfortunately, in 1846 the conspiracy was discovered and bloodily suppressed by the peasants, and the incidents in Horozhanna are associated with other revolts taking place at the time, described in historiography as the Galician Slaughter. Rev. August Nahlik, along with other conspirators who managed to escape the peasants’ attack, was sentenced to 15 years in one of the toughest prisons of the Austrian Empire - the Spielberg fortress. However, thanks to the amnesty announced in 1848, he regained his freedom and, after a year of suspension, was first appointed a parish priest of St. Lawrence’s parish in Chyrow, and then in 1864 he was transferred to the western part of the Przemysl diocese, to the parish of Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary and Corpus Christi in Strzyzow. There, he significantly contributed to the revival of the religious life of the parish, as well as to the restoration of the former glory of the temple, devastated in the Josephine times. He managed the parish in Strzyzow until his death in 1878. The content of the article is additionally enriched by the edition of the last will of Rev. August Nahlik from 1878, which has been preserved in Feliks Misky’s notarial deeds, and a previously unpublished photograph of the priest from the collection of the Polish Academy of Sciences.

PL

W artykule przybliżone zostały mało znane losy księdza Augusta Nahlika (1812- 1878) z czasów, kiedy sprawował on probostwo w parafii pw. św. Katarzyny w Rumnie. Zaangażował się tam bowiem w ruch niepodległościowy, a następnie stał się jedną z czołowych postaci tzw. spisku w Horożannie, którego głównym celem było wywołanie w Galicji Wschodniej lokalnego powstania skierowanego przeciwko zaborcom. Wspólnie z innymi tego typu wystąpieniami na terenie całej Galicji spisek w Horożannie miał stać się ważnym ogniwem w przygotowywanym od lat 40. XIX wieku przez Towarzystwo Demokratyczne Polskie ogólnonarodowym zrywie niepodległościowym. Niestety, w 1846 r. spisek ten został wykryty i krwawo stłumiony przez chłopów, a same zaś zajścia w Horożannie łączone są z rozgrywającymi się w tym samym czasie wydarzeniami określanymi przez historiografię mianem rabacji galicyjskiej. Ks. Nahlik wraz z innymi spiskowcami, którym udało się ujść z życiem przed cepami i kosami chłopów, skazany został na 15 lat pobytu w jednym z najcięższych ówcześnie więzień Cesarstwa Austrii – twierdzy Spielberg. Jednak dzięki ogłoszonej w 1848 r. amnestii odzyskał wolność i po rocznej suspensie skierowany został najpierw na probostwo do parafii pw. św. Wawrzyńca w Chyrowie, a następnie w 1864 r. przeniesiony został na zachodnie krańce diecezji przemyskiej do parafii pw. Niepokalanego Poczęcia NMP i Bożego Ciała w Strzyżowie, która była ostatnią placówką duszpasterską na drodze ks. Nahlika. Zarządzał nią bowiem aż do swojej śmierci w 1878 r. Treść artykułu wzbogaca ponadto edycja ostatniej woli ks. Nahlika z 1878 r., która zachowała się w aktach notarialnych Feliksa Misky’ego, a także fotografia księdza pochodząca ze zbiorów Polskiej Akademii Nauk.

14

Geneza powstania parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny czyli Cudu nad Wisłą w Białej Podlaskiej na Woli

58%

Bylina S.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2020

|

issue XVII/17

195-206

EN

The process of creating a new community of believers in the city of Biała Podlaska this is an interesting and important challenge for the researcher. A particularly important fact there is a circumstance to make a call of the parish Assumption of the Blessed Virgin Mary which is a miracle on the Vistula, as a vote of victory over the army of Bolshevik Rus-sia in 1920. The content of the article includes the results of the source query regarding the process of formation, erection, as well as creating a community of believers commonly de-fined inhabitants in Wola in Biała Podlaska. Thanks to dean reports of the Bialski deanery as well as correspondence between diocesan authorities and the parish Assumption of the Blessed Virgin Mary we learn about the methods of creating a parish in the interwar period.

PL

Proces powstawania nowej wspólnoty wiernych na terenie miasta Biała Podlaska to in-teresujące i ważne wyzwanie dla badacza. Szczególnie istotnym faktem jest okoliczność nadania wezwania parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny czyli Cudu nad Wisła, jako wotum zwycięstwa nad armią bolszewickiej Rosji w 1920 r. W treści artykułu zawarte są wyniki kwerendy źródeł dotyczących procesu powstawania, erygowania, jak również tworzenia wspólnoty wiernych określanych potocznie mieszkańców na Woli w Białej Podlaskiej. Dzięki sprawozdaniom dziekańskim dekanatu bialskiego, jak również korespondencji pomiędzy przedstawicielami władzy diecezjalnej a parafią Wniebowzięcia N.M.P., dowiadujemy się o metodach tworzenia parafii w okresie międzywojennym.

15

The History of Saint Michael the Archangel Uniate Church in Rogóźno in the Light of the 18th Century Church Visitation

58%

Frykowski J. A.

Roczniki Teologiczne

|

2016

|

vol. 63

|

issue 4: Historia Kościoła

91-108

EN

The following work depicts the operating of Saint Michael the Archangel Uniate Church in Rogóźno in the first half of the 18th century. The introduction contains the geographical location of the parish, its size and the place in the hierarchy of the Church. Having analyzed the Bishop of Chełm post-visitation protocols both the appearance of the church and church’s endowment is put forth. As far as possible, the appearance of the presbytery and auxiliary buildings has been determined. Then, not only was the church benefice determined but the number of the faithful and the clergy was defined.

PL

Praca przedstawia funkcjonowanie parafii unickiej pw. św. Michała Archanioła w Rogóźnie w 1. połowie XVIII wieku. We wstępie artykułu określono położenie geograficzne siedziby parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie. W miarę możliwości określono wygląd plebanii i zabudowań gospodarczych. Następnie określono beneficjum cerkiewne. W dalszej części zwrócono uwagę na liczbę wiernych i ich duszpasterzy.

16

Projekt wzoru sporządzania inwentarza kościelnego i beneficjalnego: (dla użytku księży proboszczów)

58%

Figarski L.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1960

|

vol. 1

|

issue 2

16-31

EN

-

17

Skuteczność zawarcia umowy pożyczki przez parafię bez zezwolenia biskupa

51%

Kaleta P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2013

|

vol. 16

281-299

PL

Parafia, na podstawie kan. 1254 §1 Kodeksu Prawa Kanonicznego, art. 52 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP i art. 23 Konkordatu z 1998 r. posiada zdolność majątkową, która uzdalnia ją do czynności prawnych. W prawie kanonicznym istnieje ścisła korelacja w kwestii zawierania umów – kanonizacja przepisów cywilnych. W tym względzie prawo cywilne nie ma adekwatnej normy prawnej. Analiza orzecznictwa SN w tym względzie prowadzi do wniosku, że podstawą odwołania się do prawa kanonicznego stanowi art. 63 §1-2 k.c. – zgoda osób trzecich. Autor artykułu wykazuje, że brak pisemnej zgody biskupa do zawarcia umowy pożyczki stanowi negotium claudicans. Jest to zatem czynność prawna niezupełna. Podjęta czynność prawna będzie wówczas ważna, gdy uzyska pisemne zezwolenie od ordynariusza. Analiza prawa kanonicznego wskazuje, że w każdej diecezji, winne być określone akty nadzwyczajnego zarządzania. Jeśli takich nie ma, biskup diecezjalny po uzyskaniu opinii diecezjalnej rady do spraw ekonomicznych winien określić te czynności dla podległych jemu kościelnych osób prawnych. Ponadto każdy zarządca jest zobowiązany do przestrzegania prawa kanonicznego również przy zawieraniu umowy pożyczki czy kredytu. W przypadku gdy wartość pożyczki lub kredytu przekracza granice i sposób zwyczajnego zarządzania, proboszcz powinien najpierw skonsultować się z parafialną radą ds. ekonomicznych, a następnie uzyskać pisemne upoważnienie od biskupa diecezjalnego. Odpowiedzialność za brak stosownej zgody biskupa diecezjalnego spoczywa na samym zarządcy kościelnej osoby prawnej.

EN

The parish, under the art. 52 of the relationship between the State and the Catholic Church in Poland Act as art. 23 of the Concordat of 1998 is an entity in the course of civil law. There is a close connection between canon law and civil law regarding entering into a loan agreement. The basis to appeal is by legislature and the cannon case law in article 63 § 1-2 of the Civil Code. The lack of the bishop’s consent upholds a sanction of suspended ineffectiveness. It is therefore defective and can only become fully effective upon confirmation. There should be statutes in each diocese to determine which acts are beyond the limits and the manner of ordinary administration. If there is no provision within the statutes regarding this point, the decision remains with the diocesan bishop who following consultation with the financial committee, determines these acts for the persons subject to him. It would also seem legitimate to stipulate the creation of inventory of measures to form Acts to control extraordinary management, to which loan agreements can be added. A parish priest entering into a loan agreement is also obliged take into account particular law as well as the common law vested right. If the loan amount exceeds the limits and manner of ordinary administration the parish priest should initially consult the parish finance council and obtain authorisation from the diocesan bishop, prior to taking measures of the act. The responsibility for the lack of an appropriate authority in the first place belongs to the parish priest and not to the employees of the bank, who do not need to know the canon law. Hence there is a demand for diligent educating of clergy in the Church of patrimonial law in the seminaries and provision of relevant education courses on the management of parish property. In addition, if the parish priest causes harm to a person, as a result of failure to comply with the loan agreement; he is obliged to repair the damage. The parish does not take responsibility for actions taken by the administrator, unless it has gained benefits.

18

Duszpasterskie zadania powierzone parafiom zakonnym przez bydgoskiego biskupa diecezjalnego

51%

Ciołek W.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2020

|

vol. 30

|

issue 4

229-243

EN

The subject of this article is to present the pastoral tasks entrusted to the religious parishes by the Bydgoszcz diocesan bishop. The historical evaluation of the concept, the organization and development of the religious life were concisely presented. It was pointed out that the Evangelical counsels, a gift from God, became a measure of the lives of people who would like to follow the Christ. It has been shown that the form of life of these people has changed over the centuries. The role of the parish was emphasized as a special form of the Church’s presence in the world. The general and theoretical problem concerning entrusting a parish and related tasks to a religious institute was presented. The tasks of the religious pastor were presented and the essential difference between a diocesan pastor and an episcopal pastor was highlighted. Religious parishes and their specific tasks in the Diocese of Bydgoszcz were analyzed in detail. Particular attention was paid to the role of religious orders in pastoral work. All the considerations highlighted the fact that the Bishop of the Bydgoszcz Diocese, Jan Tyrawa, did not legally entrust the parish to any order. In this context, it was emphasized that the present day requires greater cooperation between religious orders and local bishops and the joint implementation of specific tasks.

PL

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie duszpasterskich zadań powierzonych parafiom zakonnym przez bydgoskiego biskupa diecezjalnego. Przybliżono historyczną ocenę koncepcji, organizacji i rozwój życia zakonnego. Wskazano, że rady ewangeliczne będące darem od Boga, stały się miarą życia ludzi, którzy chcieli naśladować Chrystusa. Pokazano, że forma życia tych osób zmieniała się na przestrzeni wieków. Podkreślono rolę parafii jako szczególnej formy obecności Kościoła w świecie. Przedstawiono ogólny i teoretyczny problem dotyczący powierzania parafii instytutowi zakonnemu i zadań z tym związanych. Przybliżono zadania proboszcza zakonnego oraz uwidoczniono istotną różnicę pomiędzy proboszczem diecezjalnym a proboszczem biskupim. Analizie poddane zostały parafie zakonne w diecezji bydgoskiej i ich swoiste zadania. Zwrócono uwagę na rolę zakonów w pracy duszpasterskiej. W całości rozważań zaznaczono fakt, że biskup diecezji bydgoskiej Jan Tyrawa nie dokonał prawnego powierzenia parafii żadnemu zakonowi. Współczesność zaś wymaga większej kooperacji zakonów z biskupami miejsca i wspólną realizację określonych zadań.

19

Duchowieństwo i uposażenie parafii Świętej Trójcy w Kościerzynie w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej

51%

Jażdżewski L.

Studia Gdańskie

|

2010

|

issue 26

173-188

PL

W okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej parafia kościerska należała do dekanatu mirachowskiego a proboszczowie kościerscy pełnili często funkcję dziekanów. Wśród rządców parafii należy wymienić plebanów i komendariuszy. Plebani zarządzali samodzielnie parafią oraz decydowali zarówno o sprawach duchowych, jak i materialnych. Grupę komendariuszy tworzyli ci duchowni, którzy wypełniali funkcje w zastępstwie plebana, za określonym wynagrodzeniem. Ważną pozycją dochodów proboszcza było meszne. Proboszczowi składano też ofiary za pogrzeby oraz udzielanie sakramentów chrztu i małżeństwa. Ważne miejsce w taksie zajmowały opłaty za ceremonie pogrzebowe. Znaczne korzyści czerpał kościerski proboszcz z własnego gospodarstwa. Pieniądze kościelne przeznaczone były przede wszystkim na zakup wina mszalnego, świec, sprzętów kościelnych oraz na bieżące naprawy świątyni. Opłacano z nich pracowników parafialnych: kościelnego, organistę oraz służbę pracującą na plebanii.

EN

In the period of Nobles’ Democracy the kościerska parish belonged to the mirachowski deanery and the parish priests in Kościerzyna often took over dean’s functions. Among the rulers of the parish we should mention parish priests and commendariuses. Parish priests administered their parishes on their own and they decided about spiritual and material matters. The administrator’s group was created by commendriuses, standing for parish priests for a specific payment. An important item of the parish priests’s income was paid in kind. Priests also received gifts for funerals and sacraments of baptism and marriage. The important part of the priests’ income was „meszne” – fees paid with animals etc. The priest was paid for the funerals, baptisms and weddings. Fees for funeral ceremonies included a big part of the income. The parish priest of Kościerzyna got much money from his own farm. The Church money was spent mostly on wine for the Holy Masses, candles, church equipment and current mendings in the temple. Workers were also paid with that money. They included: sacristan, organist and the service working in the rectory

20

Niedzielne celebracje liturgii bez kapłana w katolickich diecezjach USA

44%

Krakowiak C.

Roczniki Teologiczne

|

2016

|

vol. 63

|

issue 8: Liturgika

57-70

EN

For lack of priests the faithful of many dioceses are unable to celebrate Sundays and Church holidays by attending the liturgy of Holy Mass in their own communities on those days. In recognition of the meaning of Sunday and the Eucharist for the Christian faithful, the Apostolic See issued Directorium de celebrationibus dominicalibus absente presbytero (Directory on the celebration of Sunday in the absence of a priest). As a result, numerous episcopal conferences —in consideration of local circumstances—developed not only separate standards but also liturgical books featuring the celebration of the Sunday liturgy in which the leadership of deacons and lay leaders who have been appointed by the bishop is described. The American Episcopal Conference has issued a book entitled Sunday Celebrations in the Absence of a Priest in English and Spanish (Celebraciones dominicales en ausencia de presbitero), used by deacons and lay leaders during Sunday and holiday celebrations of liturgy in the absence of a priest. The article presents both general indications and legal norms of bishops in this respect, the rights of parish priests, deacons and the laity, as well as the form of liturgical celebrations without a priest. American bishops recommend mainly the celebration of the liturgy of the Divine Word and a fragment of the Liturgy of the Hours: Mattins and Vespers, which can involve the administration of the Holy Communion.

PL

Z powodu braku kapłanów w wielu diecezjach wierni nie mogą świętować niedziel i świąt kościelnych przez uczestniczenie w te dni w liturgii Mszy św. we własnej wspólnocie. Ze względu na znaczenie niedzieli i Eucharystii dla chrześcijańskiego życia wiernych Stolica Apostolska wydała Directorium de celebrationibus dominicalibus absente presbytero (Dyrektorium o świętowaniu niedzieli bez kapłana). Następnie na jego podstawie liczne Konferencje Biskupów, uwzględniając miejscowe warunki, opracowały nie tylko odpowiednie normy, ale także księgi liturgiczne zawierające celebracje niedzielnej liturgii, którym mogą przewodniczyć diakoni i ustanowieni przez biskupa świeccy liderzy. Konferencja Biskupów USA wydała w języku angielskim i hiszpańskich księgę (Sunday Celebrations in the Absence of a Priest. Celebraciones dominicales en ausencia de presbítero), którą posługują się diakoni i świeccy liderzy w czasie niedzielnych i świątecznych celebracji liturgii wtedy, gdy nie ma kapłana. Autor artykułu prezentuje zarówno ogólne wskazania i normy prawne biskupów w tym względzie, uprawnienia proboszcza, diakonów i świeckich oraz formy celebracji liturgicznych bez udziału kapłana. Biskupi USA zlecają w niedziele przede wszystkim celebracje liturgii słowa Bożego oraz części Liturgii Godzin – Jutrznię i Nieszpory, które można łączyć z udzielaniem Komunii św.

Refine search results

Vizitační protokoly — pramen k poznání činnosti a práce nižších složek církevní správy Volyňského vikariátu v rozmezí let 1853–1918

Proboszczowie parafii św. Wawrzyńca w Biegonicach w okresie staropolskim. Przyczynek do dziejów duchowieństwa Sądecczyzny

Rekolekcje parafialne w aspekcie kanonicznym

Proboszczowie zebrzydowiccy w XVII i XVIII w.

Księgi i rejestry parafialne w Kodeksie prawa kanonicznego i w przepisach wybranych konferencji episkopatów

Parafia i kościół w Zemborzycach w XVIII-XIX wieku

Szczegółowe obowiązki kanoniczne proboszcza w zakresie nauczania, uświęcania i pasterzowania

Kanoniczne wymogi związane z powierzeniem urzędu proboszcza

Ksiądz Stefan Żuchowski (1666-1716): uczony, pisarz i bibliofil

Crise financière ? Crise sociale ? L’exemple du clergé seculier du diocèse de Clermont (1695–1789)

Z dziejów parafii unickiej w Grodysławicach

Charakter prawny służby duchownego w Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Rzeczypospolitej Polskiej

Ksiądz August Nahlik (1812-1878). Proboszcz strzyżowski z konspiracyjną przeszłością

Geneza powstania parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny czyli Cudu nad Wisłą w Białej Podlaskiej na Woli

The History of Saint Michael the Archangel Uniate Church in Rogóźno in the Light of the 18th Century Church Visitation

Projekt wzoru sporządzania inwentarza kościelnego i beneficjalnego: (dla użytku księży proboszczów)

Skuteczność zawarcia umowy pożyczki przez parafię bez zezwolenia biskupa

Duszpasterskie zadania powierzone parafiom zakonnym przez bydgoskiego biskupa diecezjalnego

Duchowieństwo i uposażenie parafii Świętej Trójcy w Kościerzynie w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej

Niedzielne celebracje liturgii bez kapłana w katolickich diecezjach USA