Search results

1

Konstytucyjne aspekty zawieszonego parlamentu w Wielkiej Brytanii

100%

Wieciech T.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2011

|

issue 1 (5)

11-29

PL

Zjawisko zawieszonego parlamentu, w którym żadna z partii nie dysponuje większością ogólnej liczby mandatów w Izbie Gmin ma w Wielkiej Brytanii znaczenie nie tylko polityczne, ale i konstytucyjne. Analiza precedensów ustrojowych oraz stosownych konwenansów konstytucyjnych prowadzi do wniosku, że konsekwencją zawieszonego parlamentu może być zwiększenie ustrojowej roli monarchy prowadzące do jego zaangażowania w procedurze tworzenia rządu oraz w zakresie rozwiązywania parlamentu. W obu tych kwestiach może pojawić się konieczność skorzystania przez monarchę z tak zwanych uprawnień zastrzeżonych, to znaczy wykonania konstytucyjnych funkcji wbrew radzie premiera, co może wpływać negatywnie na neutralność polityczną królowej. Konstytucyjne kwestie wiążące się z brakiem jednopartyjnej większości parlamentarnej dotyczą również odpowiedzialności politycznej rządu przed parlamentem, która ulega modyfikacji w związku z koniecznym w takiej sytuacji tworzeniem gabinetów mniejszościowych lub koalicyjnych. Korekta konwenansowej zasady rządów odpowiedzialnych odnosi się trzech elementów składających się na solidarną odpowiedzialność gabinetu: zasady zaufania; zasady jednomyślności oraz zasady poufności, przy czym w warunkach funkcjonowania gabinetów koalicyjnych zmienia się treść pierwszej z nich a w warunkach gabinetów koalicyjnych dwóch pozostałych.

EN

The article points out that a hung parliament, one in which no party commands a majority in the House of Commons, raises not only political but also important constitutional questions. The latter are concerned with the proper role of the monarch in constitutional democracy as well as with ministerial responsibility which in a hung parliament needs to be accommodated both to minority and coalition governments. In a hung parliament the government formation is not straightforward and the Queen may be compelled to engage more actively in the process and even to use its reserve powers in case the prime minister defeated at the elections would not resign and ask her for a dissolution of parliament instead. In a hung parliament either minority or coalition government can be formed, though the latter has never been created until 2010. When there is no one-party majority in parliament collective ministerial responsibility has to be accommodated to the circumstances, the confidence rule when minority government was formed and unanimity as well as confidentiality rules if coalition was created.

2

Senat dwudziestolecia między wojennego w Rzeczpospolitej Polskiej i Czechosłowacji

100%

Maksymiuk M., Karlikowski M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 1 (59)

369-385

PL

Niniejsza praca stanowi próbę porównania porządku ustrojowego drugich izb parla-mentu, w dwudziestoleciu międzywojennym, po uzyskaniu niepodległości w Polsce i Czechosłowacji. Był to czas kształtowania się ładu powojennego. Artykuł wskazu-je na różnice i podobieństwa, pomiędzy dwoma prezentowanymi systemami Senatów obu państw, mając w pamięci zbliżoną sytuację polityczną w tym czasie, a także po-dobieństwo czerpania wzorców ustrojowych z porządku konstytucyjnego III Repu-bliki Francuskiej.

EN

The article is an attempt to compare the constitutional position of the second chambers of parliament in the interwar period in Poland and Czechoslovakia. It was the time of shaping the post-war order. The article shows differences and similarities between the two systems in regard to Senates, bearing in mind the similar political situation at that time, as well as the similarity of drawing patterns from the constitutional order of the Third French Republic.

3

Przedterminowe zakończenie pełnomocnictw parlamentu na przykładzie Polski i Czech

100%

Bień-Kacała A., Rączka M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue Nr 2,3 (2,3)

55-74

PL

Artykuł dotyczy przedterminowego zakończenia kadencji ciała przedstawicielskiego przez głowę państwa. Kompetencja ta posiada charakter sankcji w przypadku niewłaściwego działania parlamentu. Występuje w formie obligatoryjnej i fakultatywnej. Akt Prezydenta nie wymaga kontrasygnaty. Zasadniczą różnicą w Polsce i w Czechach jest skutek zastosowania instytucji. W Polsce nie jest on automatyczny, okres działania parlamentu rozciąga się w czasie do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji. W Czechach zaś mamy do czynienia z natychmiastowym zakończeniem działalności Izby Poselskiej. Inaczej niż w Polsce upływ kadencji Izby nie wpływa na czas trwania pełnomocnictw Senatu. W odniesieniu do skrócenia kadencji mocą ustawy konstytucyjnej, trzeba podkreślić wątpliwości co do możliwości jej uchwalenia w Polsce. Powodem jest oczywiście uregulowanie tej instytucji w ustawie zasadniczej w sposób, jak się wydaje, zupełny oraz brak samodzielnej ustawy konstytucyjnej w katalogu źródeł prawa. Dodatkowym argumentem może być także uznanie takiej ustawy za niezgodną z Konstytucją przez czeski Sąd Konstytucyjny.

EN

This paper concerns early termination of representative body’s term of office executed by the head of the state. The competence has a character of sanction that occurs in case of improper parliamentary performance. It takes on an obligatory or optional form. The act of the President does not require countersignature. The major difference between Poland and the Czech Republic consists in the effect of the institution application. It is not automatic in Poland – the period of parliamentary operation is extended in time and expires the day before the Sejm of the new term gathers. Whereas in the Czech Republic we deal with immediate termination of the lower house activity. Unlike in Poland, the end of the lower house term of office does not affect duration of the Senat plenipotentiary pow- ers. Concerning the termination of term of office under the constitutional act, it needs to be emphasized that there are doubts regarding possibility of its passing in Poland. The reasons for that include regulation of the institution expressed in the constitution in the apparently complete way and the lack of separate consti- tutional act in the catalogue of the law sources. The Czech Constitutional Court recognizes such an act as being in contradiction with the Czech constitution, which may be additional argument in the discourse.

4

Rolnicy w Sejmie Śląskim

89%

Marcoń W.

Język. Religia. Tożsamość

|

2016

|

issue 1(13)

143-160

EN

Given the occupation can be found among parliamentarians Silesian Parliament five farmers Poles: Adolf Grajcarek, John Grzonka, Paul Karet, Charles Palarczyk and Theophilus Rozanski and three members of the German minority farmers: Karl Reitzenstein, Martin Hermann and George Schnur. All farmers in the local parliament accepted the autonomy of Silesia. They belonged to the regional parliament to active members in the legislative work on agrarian issues in the autonomous body. They were the designers of several proposals for the application of the new law in the province of Silesia. They were supporters and popularizers of modern farming methods. Also promoted the idea of co-operatives.

5

Kontrola post-legislacyjna w Westminsterze

88%

Michalak A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 5 (45)

11-30

PL

Model procesu legislacyjnego przyjętego w Wielkiej Brytanii często bywa stawiany za wzór dla innych legislatyw. Na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat ulegał on głębokim zmianom. Za ważniejsze zmiany w zakresie postępowania legislacyjnego można uznać wprowadzenie kontroli przed-legislacyjnej (pre-legislative scrutiny) i kontroli post-legislacyjnej (post-legislative scrutiny). Kontrola post-legislacyjna w Westminsterze stanowi rodzaj parlamentarnej kontroli nad działalnością rządu. Organem parlamentarnym, któremu powierzono przeprowadzenia kontroli post-legislacyjnej są komisje specjalne, które co do zasady nie są angażowane w postępowanie legislacyjne. Kontrola post-legislacyjna nie jest przy tym procedurą mającą zastosowanie do każdej ustawy uchwalanej przez parlament (wręcz przeciwnie, podlegają jej nieliczne akty prawne), a kryteria wyboru aktów normatywnych podlegających kontroli post-legislacyjnej nie zostały zdefiniowane. W konsekwencji zarówno decyzje rządu w zakresie wyboru aktów, odnośnie do funkcjonowania których faktycznie zostanie przygotowane sprawozdanie, jak i wybór ustaw podlegających pełnej kontroli post-legislacyjnej w parlamencie podejmowany jest w sposób uznaniowy i nie wymaga uzasadnienia. Można przy tym postawić tezę, że – jak wcześniej przewidywano – komisje specjalne nie mają możliwości poddania kontroli każdej uchwalonej ustawy publicznej, a skupiają się jedynie na tych, które mają szczególne znaczenie dla funkcjonowania społeczeństwa i demokracji.

EN

The model of the legislative process adopted in Great Britain is often set as a model for other legislations. The model of British legislative procedure has undergone profound changes over the past twenty years. The introduction of pre-legislative scrutiny and post-legislative scrutiny may be considered the most important changes in the field of legislative proceedings. Post-legislative scrutiny in Westminster is a kind of parliamentary control over government activities. The parliamentary body entrusted with the post-legislative scrutiny is the special committees, which, as a rule, were not involved in the legislative procedure. Post-legislative scrutiny is not a procedure applicable to every act passed by parliament (on the contrary, only a few legal acts are subject to it), and the criteria for the selection of normative acts subject to post-legislative control are not defined. As a consequence, both government decisions regarding the selection of acts, regarding the functioning of which the report will actually be prepared, and the choice of laws subject to full post-legislative control in the parliament are taken in a discretionary manner and do not require justification. At the same time, it is possible to put forward the thesis that – as previously anticipated – the special commissions have no possibility of reviewing every public law that has been passed, and focus only on those that are particularly important for the functioning of society and democracy.

6

Polityka Józefa Piłsudskiego wobec parlamentu w pierwszych latach reżimu autorytarnego 1928-1930

88%

Mroczka K.

Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"

|

2012

|

issue 2

145-169

PL

W niniejszym artykule podjęta została próba przedstawienia problemu funkcjonowania instytucji demokratycznych w okresie Sejmu II kadencji. W tym czasie decydującą rolę na scenie politycznej odgrywał Józef Piłsudski, który mówił o sobie: ja należę do ludzi silnych, powiedziałbym bardzo wyjątkowo obdarzonych siłą charakteru i mocą decyzji . Pełnię swojej mocy decyzyjnej Piłsudski mógł stopniowo urzeczywistniać od momentu przeprowadzenia zamachu stanu. Do 1930 r. miał jednak obok siebie parlament, w którym większość wybranych przedstawicieli narodu starała się przeciwstawiać dyktatorskim zapędom sanacji. Dopiero po listopadowych wyborach 1930 r. w obu izbach parlamentu znalazła się bezwzględna większość bezgranicznie popierająca Piłsudskiego.

EN

The aim of this paper is to present the problem of the function of democratic institutions during the second term of the Sejm. In the Sejm's activity the decisive role in the political area was played by Józef Piłsudski who said: I belong to strong people, I would say very exceptionally endowed with strength of character and power of decision. Piłsudski implemented the fullness and power of the decision-making since then. By 1930, however, the parliament with the majority of the elected representatives tried to oppose Piłsudski and his dictatorial tendencies of the financial restructuring. It was not until the November election, 1930, when both houses of parliament appeared to be absolute supporters of Piłsudski.

7

The constitutional position of the Swiss parliament in the context of the principle of separation of powers

75%

Aleksandrowicz M.

Przegląd Europejski

|

2018

|

vol. 2018(4)

55-71

EN

Celem artykułu jest przybliżenie podstawowych rozwiązań ustroju Konfederacji Szwajcarskiej w części dotyczącej pozycji prawnej i kompetencji parlamentu. Przedstawione regulacje normatywne wskazują na wyraźną preponderancję szwajcarskiego Zgromadzenia Federalnego wobec wszystkich pozostałych organów władzy w państwie. Najbardziej dobitnym przykładem jest przepis konstytucji federalnej mówiący, że parlament sprawuje zwierzchni nadzór nad rządem, administracją federalną i sądami federalnymi. Przepis ten, zwłaszcza w sytuacji, kiedy w konstytucji federalnej w żadnym miejscu nie deklaruje się wprost zasady podziału władz, może wskazywać na fakt jedności władzy państwowej, skupionej w ręku tylko jednego organu. Takie rozwiązanie należałoby uznać za sprzeczne z wzorcem demokracji, którego immanentnym elementem jest zasada podziału władz. Tekst wskazuje na nieracjonalność wyłącznie literalnego odczytywania przepisów konstytucji. Przeciwnie, podkreśla się konieczność interpretacji jej postanowień zgodnie z uwzględnieniem funkcji, jakie dane przepisy mają spełniać, zwłaszcza w kontekście reguł państwa demokratycznego.

8

Znaczenie modelu westminsterskiego w kształtowaniu się pozycji ustrojowej parlamentu w Papui-Nowej Gwinei

75%

Eska-Mikołajewska J.

Przegląd Europejski

|

2019

|

vol. 2019(1)

37-56

PL

The article presents the issues of the political position of the parliament in one of the largest states of the South Pacific subregion – Papua New Guinea. Shaping its legal and political system, the state profoundly derived from the British practice. This process was initiated in the first decade of the 20th century as a result of Australian rule, which had lasted by that time the state gained its independence in 1975. As a consequence, all the basic features of Westminster democracy were adopted, with the unitary form of government and the unicameral parliament. The analysis allowed to indicate that the character of Papuan democracy has evolved over the years, and therefore some elements of the Westminster model have become inadequate and not very effective. These changes concerned mainly superior state structures, including the parliament. It is a body increasingly controlled by the executive nowadays, that lost its original representative character. In this article, the author has adopted the following research methods: an analysis of legal sources and a critical analysis as well as a descriptive method. The text was divided into three main parts, the introduction and the conclusion.

9

Instytucja parlamentu w państwach byłej Jugosławii

75%

Podolak M.

Przegląd Europejski

|

2019

|

vol. 2019(1)

133-144

PL

Parliament is the body of legislative power and, along with the government and the head of state, it plays the most important role in the state. The article concerns the analysis of the parliamentary institutions in the countries of the former Yugoslavia, i.e. Bosnia and Herzegovina, the Republic of Croatia, the Republic of Montenegro, the Republic of Kosovo, the Republic of Serbia, the Republic of Slovenia and the Republic of Macedonia. The method used in the study was a system analysis and a comparative method, thanks to which we can see the similarities and differences in the functioning of the parliaments. In the analyzed countries, parliaments are subjects that influence political processes and the creation of law. The creators of the constitution had to take into account the traditions of parliamentarism as well as the complicated nationality situation in the countries.

10

The constitutional position of the Swiss parliament in the context of the principle of separation of powers

75%

Aleksandrowicz M.

Przegląd Europejski

|

2018

|

issue 4(50)

55-71

EN

This article considers the fundamental part of the Swiss constitution relating to the legal position of parliament and its powers. The regulatory provisions give the Federal Assembly significant predominance over other bodies of authority. The clearest example is the provision of the federal constitution that gives parliament oversight over the government, federal administration and federal courts. This provision, particularly given that the constitution makes no direct reference to the principle of separation of powers, may appear to indicate that state authority is unified in just one organ – contravening the model of democracy in which the principle of separation of powers is a fundamental element. It is shown here that it is unreasonable to read the constitutional provisions in a purely literal manner, and that they should be interpreted in the light of the functions that the provisions in question are intended to fulfil, particularly in the context of the rules of a democratic state.

PL

Celem artykułu jest przybliżenie podstawowych rozwiązań ustroju Konfederacji Szwajcarskiej w części dotyczącej pozycji prawnej i kompetencji parlamentu. Przedstawione regulacje normatywne wskazują na wyraźną preponderancję szwajcarskiego Zgromadzenia Federalnego wobec wszystkich pozostałych organów władzy w państwie. Najbardziej dobitnym przykładem jest przepis konstytucji federalnej mówiący, że parlament sprawuje zwierzchni nadzór nad rządem, administracją federalną i sądami federalnymi. Przepis ten, zwłaszcza w sytuacji, kiedy w konstytucji federalnej w żadnym miejscu nie deklaruje się wprost zasady podziału władz, może wskazywać na fakt jedności władzy państwowej, skupionej w ręku tylko jednego organu. Takie rozwiązanie należałoby uznać za sprzeczne z wzorcem demokracji, którego immanentnym elementem jest zasada podziału władz. Tekst wskazuje na nieracjonalność wyłącznie literalnego odczytywania przepisów konstytucji. Przeciwnie, podkreśla się konieczność interpretacji jej postanowień zgodnie z uwzględnieniem funkcji, jakie dane przepisy mają spełniać, zwłaszcza w kontekście reguł państwa demokratycznego.

11

Instytucja parlamentu w państwach byłej Jugosławii

75%

Podolak M.

Przegląd Europejski

|

2019

|

issue 1(51)

133-144

PL

Parlament jest organem władzy ustawodawczej i obok rządu oraz głowy państwa pełni najważniejszą funkcję w państwie. Artykuł dotyczy analizy instytucji parlamentu w państwach byłej Jugosławii, czyli Bośni i Hercegowiny, Republice Chorwacji, Republice Czarnogóry, Republice Kosowa, Republice Serbii, Republice Słowenii i Republice Macedonii. Metodą wykorzystaną w badaniu była analiza systemowa oraz metoda komparatystyczna, dzięki której możemy dostrzec podobieństwa i różnice w funkcjonowaniu parlamentów. W analizowanych państwach parlamenty są podmiotami, które mają wpływ na procesy polityczne i tworzenie prawa. Twórcy konstytucji musieli wziąć pod uwagę tradycje parlamentaryzmu, a także skomplikowaną sytuację narodowościową w państwach.

EN

Parliament is the body of legislative power and, along with the government and the head of state, it plays the most important role in the state. The article concerns the analysis of the parliamentary institutions in the countries of the former Yugoslavia, i.e. Bosnia and Herzegovina, the Republic of Croatia, the Republic of Montenegro, the Republic of Kosovo, the Republic of Serbia, the Republic of Slovenia and the Republic of Macedonia. The method used in the study was a system analysis and a comparative method, thanks to which we can see the similarities and differences in the functioning of parliaments. In the analyzed countries, parliaments are subjects that influence political processes and the creation of law. The creators of the constitution had to take into account the traditions of parliamentarism as well as the complicated nationality situation in the countries.

12

Znaczenie modelu westminsterskiego w kształtowaniu się pozycji ustrojowej parlamentu w Papui–Nowej Gwinei

75%

Eska-Mikołajewska J.

Przegląd Europejski

|

2019

|

issue 1(51)

37-56

PL

Artykuł przedstawia problematykę dotyczącą pozycji ustrojowej parlamentu w jednym z największych państw subregionu Południowego Pacyfiku – Papui–Nowej Gwinei. Kształtując swój system prawno-ustrojowy, państwo to obficie czerpało z praktyki brytyjskiej. Ów proces zapoczątkowany w pierwszej dekadzie XX wieku na skutek rządów australijskich, trwał do momentu osiągnięcia przez to państwo niepodległości w 1975 roku. W jego konsekwencji przyjęto wszystkie podstawowe cechy demokracji westminsterskiej wraz z unitarną formą rządów oraz unikameralnym parlamentem. Przeprowadzona analiza pozwoliła wskazać, że charakter papuaskiej demokracji ewoluował na przestrzeni lat, w związku z czym część elementów modelu westminsterskiego stała się nieadekwatna i mało skuteczna. Przemiany te dotyczyły głównie nadrzędnych struktur państwowych, w tym parlamentu. Obecnie jest to organ w coraz większym stopniu kontrolowany przez egzekutywę, który zatracił swój pierwotnie przedstawicielski charakter. W opracowaniu zastosowano metodę analizy źródeł prawa i analizy krytycznej oraz metodę opisową. Tekst podzielony został na trzy zasadnicze części oraz wstęp i zakończenie.

EN

The article presents the issues of the political position of the parliament in one of the largest states of the South Pacific subregion – Papua New Guinea. Shaping its legal and political system, the state profoundly derived from the British practice. This process was initiated in the first decade of the 20th century as a result of Australian rule, which had lasted by that time the state gained its independence in 1975. As a consequence, all the basic features of Westminster democracy were adopted, with the unitary form of government and the unicameral parliament. The analysis allowed to indicate that the character of Papuan democracy has evolved over the years, and therefore some elements of the Westminster model have become inadequate and not very effective. These changes concerned mainly superior state structures, including the parliament. It is a body increasingly controlled by the executive nowadays, that lost its original representative character. In this article, the author has adopted the following research methods: an analysis of legal sources and a critical analysis as well as a descriptive method. The text was divided into three main parts and the introduction and the conclusion.

13

Does the highest authority in the state belong to the Nation? Effectiveness of the citizens’ legislative initiative

75%

Michalczuk-Wlizło M., Dziemidok-Olszewska B.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

219-225

EN

The subject of the present article is the analysis of the functioning of the institution of citizens’ initiative in Poland, as well as a reference to the effectiveness of the institution in question on the example of draft acts that were voted upon by the 7th term of the Polish Sejm.

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza funkcjonowania instytucji obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej w Polsce, a także odniesienie się do efektywności przedmiotowej instytucji na przykładzie projektów rozpatrywanych przez Sejm VII kadencji.

14

Pojęcie, powstanie i reprezentatywność drugich izb parlamentu na przykładzie Stanów Zjednoczonych Ameryki, Federacji Rosyjskiej i Republiki Federalnej Niemiec

75%

Hadała A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 5 (45)

31-47

EN

The notion, genesis and representativeness of the second chambers of parliament on the example of the United States of America, the Russian Federation and the Federal Republic of Germany

15

Procedura ustalania porządku dziennego posiedzeń Sejmu RP

75%

Pastuszko G.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 5 (45)

123-145

PL

W artykule zostało poruszone zagadnienie procedury ustalania porządku posiedzeń pierwszej izby polskiego parlamentu – Sejmu. Składa się on z pięciu części: 1) tła historycznego, 2) ogólnego spojrzenia na przyjęte rozwiązania, 3) analizy regulacji normatywnych, 4) krytycznej oceny założeń leżących u podstaw obowiązujących unormowań, 5) propozycji zmian de lege ferenda obecnego modelu procedury ustalania porządku posiedzeń Sejmu. Jak wynika z powyższego wyliczenia, rozważania zawarte w artykule nie ograniczają się do przedstawienia obowiązujących uregulowań, ale idą znacznie dalej, koncentrując się na wyeksponowaniu ich zalet i wad, a jednocześnie przedstawiając możliwości oraz kierunki ewentualnych reform. Dostrzegając potrzebę wprowadzenia tych ostatnich, autor artykułu powołuje się w tym zakresie na zgłaszane już w przeszłości projekty zmian regulaminu mające na celu nowelizację istniejących rozwiązań. Jego zdaniem, zawarte nich rozwiązania mogłyby przyczynić się do nadania sposobowi działania Sejmu bardziej pluralistycznego charakteru i zarazem „zdjęcia” zeń wizerunku organu poddanego presji ugrupowań rządzących.

EN

The article concerns the procedure for setting up parliamentary agenda in the first chamber of the polish parliament – Sejm. It is composed of five main parts: 1) historical roots, 2) general overview of legal provisions, 3) analysis of normative aspects of the procedure, 4) critical look at the current ideas and assumptions underlying the procedure, 5) propositions de lege ferenda towards change of the model of the procedure. All considerations included in the text go far beyond simple demonstration of how the rules being in force in Poland are formulated. In fact they aim to expose advantages and disadvantages of the solutions in question and by this way to indicate opportunities and directions for future reforms. The author supports such a vision by “reviving” some draft provisions from the past which have never been enacted, however which could have helped make the Sejm to be more pluralistic institution and stop being perceived as a body working too much under pressure of conductive majorities.

16

Komisje śledcze w Polsce międzywojennej

75%

Młynarska-Sobaczewska A., Polak P.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 4 (62)

287-299

EN

Committees of inquiry are an important element of parliamentary oversight of the executive. In Poland, this institution also has a long tradition, although it was shaped twice over the course of a century from the beginning, under completely different system conditions. Our article aims to present the regulations and activities of such committees in the period – before and after the adoption of the 1921 Constitution. A closer look at the regulations and practice from the twenty-year period will allow for a better understanding of the regulation and functioning of the committees of inquiry provided for in Art. 111 of the Constitution of 1997, created – as its preamble declares – “in reference to the best traditions of the First and Second Polish Republic”.

PL

Komisje śledcze stanowią istotny element kontroli sprawowanej nad władzą wykonawczą przez parlamentarzystów. W Polsce ta instytucja ma także długą tradycję, choć kształtowaną na przestrzeni stulecia dwukrotnie od początku, w zupełnie innych warunkach ustrojowych. Nasz artykuł ma za zadanie zaprezentowanie regulacji oraz działania takich komisji w okresie przed i po uchwaleniu Konstytucji z 1921 r. Przyjrzenie się regulacjom i praktyce z okresu dwudziestolecia pozwoli na lepsze zrozumienie uregulowania i funkcjonowania komisji śledczych przewidzianych w art. 111 Konstytucji z 1997 r., powstałej – jak deklaruje jej preambuła „w nawiązaniu do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej”.

17

A Few Remarks on the Audit Activity of the Senate of the Republic of Poland

75%

Jamróz L.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 6 (58)

139-148

EN

In its activities, the Senate uses a number of control powers defined by statutes and regulations, although this is not directly based on the provisions of the Polish Constitution. Such a practice is justified, if one considers the nature of the Senate as a representative body and the nature of the senatorial mandate, which does not differ from the nature of the deputy mandate. The role of the Senate, also in the scope of the indicated powers of a controlling nature, may increase when a different political majority in the Senate than in the Sejm is formed. As a result of the post-election agreement in 2019, the political majority in the Senate is different from the political majority in the Sejm. This new phenomenon in the Polish political system creates the possibility of a wider use of the Senate’s “soft” control tools. The presented paper attempts to synthetically present the reasons for considering the Senate’s control powers and their impact on ensuring systemic stability.

PL

W swej działalności Senat korzysta z szeregu określonych przepisami ustaw i swojego regulaminu uprawnień kontrolnych, chociaż nie znajduje to bezpośredniego oparcia w przepisach Konstytucji RP. Taka praktyka znajduje uzasadnienie, jeśli uwzględni się charakter Senatu jako organu przedstawicielskiego oraz charakter mandatu senatorskiego, który nie odbiega od charakteru mandatu poselskiego. Rola Senatu, także w zakresie wskazanych uprawnień o charakterze kontrolnym może wzrosnąć, gdy w Senacie wyłoni się inna większość polityczna niż w Sejmie. W wyniku porozumienia powyborczego w roku 2019 większość polityczna w Senacie jest odmienna od większości politycznej w Sejmie. To nowe zjawisko w polskim systemie politycznym, które stwarza możliwość szerszego zastosowania przysługujących Senatowi „miękkich” instrumentów kontroli wobec rządu. W prezentowanym tekście podjęta jest próba syntetycznej prezentacji racji przemawiających za uwzględnieniem uprawnień kontrolnych Senatu oraz ich wpływu na zapewnienie stabilności ustrojowej.

18

NACZELNE ORGANY WŁADZY W PROCESIE TWORZENIA BUDŻETU W REPUBLICE SŁOWACKIEJ

71%

Pytlik B.

Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Nauki Ekonomiczne

|

2020

EN

DOI: 10.19251/ne/2020.32(4) The aim of this article is to present the role of the Slovak government in the process of annual preparation of public administration and state budget drafts and the role of the parliament in its budgetary function. The subject of the analysis is primarily the legal provisions contained in the Constitution and relevant laws, as well as other normative acts that regulate relevant processes. In addition, the relationship between the public administration budgetand the state budget, the stages of preparation of governmental drafts of both budgets and the participation of the relevant organizational units in these activities, as well as the parliamentary procedures in force concerning the subsequent stages of work and ultimately the enactment of the state budget law, and the adoption by the parliament of the public administration draft budget, were presented.

PL

DOI: 10.19251/ne/2020.32(4) Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie roli słowackiego rządu w procesie corocznego przygotowywania projektów budżetu administracji publicznej i budżetu państwowego oraz roli parlamentu w zakresie realizacji przez niego funkcji budżetowej. Przedmiotem analizy uczyniono przede wszystkim przepisy prawne zawarte w konstytucji oraz właściwych ustawach, jak i innych aktach normatywnych, które regulują stosowne procesy. Ponadto ukazana została relacja pomiędzy budżetem administracji publicznej a budżetem państwowym, etapy przygotowywania rządowych projektów obu budżetów i udział w tych działaniach właściwych jednostek organizacyjnych oraz obowiązujące procedury parlamentarne dotyczące kolejnych etapów prac, a ostatecznie uchwalenia ustawy o budżecie państwowym, jak i przyjęcia przez parlament do wiadomości projektu budżetu administracji publicznej.

19

Předlitavské kořeny jednacích řádů českého a rakouského parlamentu

63%

Wintr J.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2017

|

vol. 156

|

issue 12

1085-1096

EN

The paper deals with continuity and discontinuity amongst sets of rules of procedure of the former Austrian Imperial Council on the one hand and of the republican Czechoslovak, Czech and Austrian Parliaments on the other. Although Czech parliamentary law has, to a certain degree, been distorted by the communist era, a clear degree of continuity is demonstrated between the Czech Chamber of Deputies and the Austrian National Council and their procedural rules (especially in contrast to the German Bundestag). Thus, the Austrian rules of procedure can, in contrast to the rules of Bundestag, be a more suitable inspiration for a possible procedural reform in the Czech Chamber of Deputies. The common constitutional tradition of the two countries, especially in the peaceful years between 1867 and 1914, definitely remains relevant.

CS

Článek se zabývá kontinuitou a diskontinuitou mezi jednacími řády rakouské říšské rady a pozdějšími jednacími řády republikánských parlamentů československých, českých a rakouských. Ukazuje zřetelnou míru kontinuity, a tudíž i podobnosti mezi pravidly jednání české Poslanecké sněmovny a rakouské Národní rady (zejména v porovnání s německým Spolkovým sněmem), byť české parlamentní právo bylo více zasaženo komunistickou érou. Rakouský jednací řád tak může být vhodnější inspirací pro reformu jednacího řádu české Poslanecké sněmovny než jednací řád německý. Společná ústavněprávní tradice, zejména v mírových letech 1867–1914, tak rozhodně není bez významu.

20

Przedterminowe wybory parlamentarne w Europie Środkowej i Wschodniej. Model normatywny, przyczyny i konsekwencje

63%

Antoszewski A.

Studia Wyborcze

|

2014

|

vol. tom XVII

7-26

PL

Przedterminowe wybory parlamentarne należą do rozwiązań charakterystycznych dla parlamentaryzmu, który stał się dominującą formą rządów w Europie Środkowej i Wschodniej. Są one traktowane jako swoisty „zawór bezpieczeństwa” prowadzący do rozwiązania konfliktu między władzą ustawodawczą i wykonawczą. Rozwiązania instytucjonalne dotyczące możliwości rozwiązania parlamentu przed upływem kadencji różnią się między sobą, podobnie jak praktyka polityczna. W artykule podjęto próbę porównania modelu normatywnego oraz przyczyn i konsekwencji przedterminowych wyborów w 17 państwach Europy Środkowej i Wschodniej. Analiza konstytucji prowadzi do wniosku, że parlamentaryzm pokomunistyczny ma asymetryczny charakter. W konflikcie między legislatywą i egzekutywą, ta ostatnia ma słabszą pozycję i mniejsze możliwości rozwiązania go na swoją korzyść. Na podstawie analizy 22 przedterminowych elekcji odbytych w latach 1991–2013 można stwierdzić, że ich podstawową przyczyną są tarcia między partiami tworzącymi koalicję gabinetową oraz naciski ze strony opozycji parlamentarnej i pozaparlamentarnej. Najczęstszą konsekwencją jest natomiast alternacja władzy, która prowadzi do utworzenia większościowego gabinetu. Nie zawsze jednak wiąże się to z podniesieniem poziomu stabilności politycznej, co oznacza, że przedterminowe wybory nie w każdym przypadku wywiązują się z funkcji „zaworu bezpieczeństwa”.

EN

Early elections hale been characteristic of parliamentarism what is dominant political regime in East-Central Europe (except of Russia and Ukraine). They are considered as peculiar “safety valve” leading to the mitigation of the conflict between legislative and executive. The institutional devices concerning dissolution of the parliament and early elections, and political performance, vary across the region. In this article institutional solutions, as well as reasons and consequences of early elections in seventeen countries of ECE are compared. The analysis of constitutional provisions gives the opportunity to claim that post-communist parliamentarism is characterized by the asymmetry. In the most of countries the government’s position is weaker than that of the parliament. On the basis of the comparison of 22 early elections to be held in the period 1991–2013 one has to claim that the main reasons of them are either the tensions between governing parties or the pressures from the parliamentary and extra-parliamentary opposition. The main consequence is the alternation of power, although unnecessarily on all arenas of political competition, what usually leads to forming the majoritarian cabinet. It does not mean that the level of political stability will always increase. Therefore, the function of “safety valve” is sometimes not performed.

Refine search results

Konstytucyjne aspekty zawieszonego parlamentu w Wielkiej Brytanii

Senat dwudziestolecia między wojennego w Rzeczpospolitej Polskiej i Czechosłowacji

Przedterminowe zakończenie pełnomocnictw parlamentu na przykładzie Polski i Czech

Rolnicy w Sejmie Śląskim

Kontrola post-legislacyjna w Westminsterze

Polityka Józefa Piłsudskiego wobec parlamentu w pierwszych latach reżimu autorytarnego 1928-1930

The constitutional position of the Swiss parliament in the context of the principle of separation of powers